¿Mi oy xa van kʼuk sjalil ti anovio abaike, pe ti oy kʼusi chavakʼ venta ti xachibet yuʼune? Mi jaʼ jeche, ¿mi jech˗o chanovioin abaik o mi jaʼ mas lek ti xatuchʼ li akʼopike? Li mantal liʼe tskoltaot sventa xuʼ xanop lek li kʼusi chapase.

Jaʼ ta jkʼelbetik batel skʼoplal liʼe:

•  ¿Kʼusi skʼan jpas mi xichibet xae?

•  ¿Kʼusi skʼan jtsak ta venta?

•  ¿Mi lek van ti jtuchʼ jkʼopkutike?

 Kʼalal oy xa kʼuk sjalil ti chojtikin sbaike, junantike jaʼ to chakʼik venta ti oy kʼusitik mu xkoʼolajik˗oe. Jech kʼuchaʼal liʼe:

•   Li june tskʼupin chbat ta playa, li yane tskʼupin chbat ta xanbal ta teʼtik.

•   Li june toj ven xloʼilaj, li yane stsʼijet noʼox.

•   Li june tsjelilan stalelal sventa lekuk x˗ilat yuʼun li yantike, li yane jamal chakʼ ta ilel ti kʼu yelan stalelal ta melel xchiʼuk li kʼusi tsnope.

 Akʼavil venta ti jelajtik kʼusi chalbe skʼoplal li jujun skʼelobile. Li ta baʼyele jelajtik li kʼusi tskʼupin tspasike; li ta xchibale jelajtik stalelalik; li ta yoxibale jelel li kʼusi tsots skʼoplal chilike o li kʼusi tsnopik ta jujuntale.

 Nopo ta sventa liʼe: Li ta yoxibal laj kalbetik skʼoplale, ¿bu ti mas vokol chavaʼi ta xchʼamel xchiʼuk ta stsʼikel batel mi lanupun xchiʼuk li krixchano taje? Xchiʼuk, ¿bu van junukal ti mas kʼun chavaʼi ta xchʼamel batele?

 Li jun malalil o jun ajnilale xuʼ van jelel li kʼusi tskʼupinik tspasike o jelel stalelalik. Pe akʼo mi jech, xuʼ xmuyubajik li ta snupunelike. Ti melel xkaltike, mu persauk ti koʼolutik xa tajek sventa xijmuyubaje. Bateltike, xuʼ koʼol xlik skʼupin li kʼusi tspas li snup xchiʼile o stabe sbalil ti kʼu yelan stalelale. a

 Akʼo mi jech, li buchʼu chkʼot ta anup achiʼile skʼan ti koʼoluk li kʼusitik tsots skʼoplal chavilike o li kʼusi chanopike xchiʼuk ti koʼoluk arelijionike xchiʼuk li kʼusitik achʼunojike. Mi mu jechuke, lek van ti xanopbe skʼoplal mi jaʼ van lek ti xatuchʼ akʼopike.

 Jech kʼuchaʼal liʼe, li livro Fighting for Your Marriage (Luche por salvar su matrimonio) xi chal ta stojolal li nupultsʼakaletik ti jelajtik li kʼusitik xchʼunojik xchiʼuk ti jelel li srelijionike: «Ti kʼu yelan kʼelbil skʼoplale jaʼ mas ep li buchʼutik tstuchʼ snupunelik li ta registro civil kʼalal mu koʼoluk srelijionike».

 Beiltasel ta Vivlia: «Mu me xapasik ta jun xchiʼuk li buchʼutik maʼuk jchʼunolajeletike» (2 Korintios 6:14).

 Li Vivliae chal ti «chil tsots svokol stukik li buchʼu chnupunike» (1 Korintios 7:28). Mi oy xa buchʼu yakal chavojtikine, skʼan me mu labaluk xavaʼi mi oy kʼusi vokol chavaʼie.

 Mi oy chlik akʼopik yechʼeltike, maʼuk skʼan xal ti ta anil noʼox skʼan xachʼak abaike. Li kʼusi skʼane jaʼ ti ta slekiluk avoʼontonik xachapanike, yuʼun skʼan achaʼvoʼalik xavakʼik ta ilel slekil avoʼontonik mi yuʼun jech lanupunike.

 Beiltasel ta Vivlia: «Jaʼ mas lek ti oyuk slekil avoʼontonik ta jujuntale, kʼuxuk tajek ta avoʼonton xavaʼi abaik xchiʼuk pasbo abaik perton ta sjunul avoʼontonik ta jujuntal» (Efesios 4:32).

 Pe mi oy tsotsik chlik akʼopik xchiʼuk ti achʼik noʼox jeche, xuʼ me jaʼ svinajeb ti toj ep jeleloxuke. Jaʼ me mas lek mi chavakʼ noʼox ventae, yuʼun xuʼ me jaʼ vokol mi jaʼ to chavakʼ venta kʼalal nupunemoxuk xa oxe.

 Ta jpʼelchaʼpʼel noʼoxe: Mi oy kʼusi xanaʼet-o yuʼun ta stojolal li buchʼu yakal chavojtikine o ti muʼyuk to chapalot chavaʼi sventa chanupune, skʼan me xatsak ta venta xchiʼuk skʼan oyuk kʼusi xapas.

 Beiltasel ta Vivlia: «Li buchʼu pʼije tsta ta ilel li vokolile, vaʼun tsnakʼ sba, pe li buchʼutik chʼabal spʼijilike tukʼ chjelavik batel, vaʼun tsta˗o svokolik» (Proverbios 22:3).

 Xuʼ van vokol tajek chavaʼi mi latuchʼ akʼopike, pe mi xachibet chavaʼi o mi jech chaʼi sba li anovio o li anovia eke, jaʼ van mas lek ti xavikta abaike.

 ¿Kʼuxi van xuʼ xapas? Mi kʼot ta nopel avuʼun ti chatuchʼ akʼopike, mu me xavalbe batel ta junuk mensaje o ta junuk yamada noʼox. Jaʼ mas lek sabo lek yorail bakʼin xuʼ xachiʼin abaik lek ta loʼil.

 Beiltasel ta Vivlia: «Melel kʼusi xavalbe abaik ta jujuntal» (Sakarias 8:16).

 Mi atuchʼ akʼopike, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti mu kʼusi xatun˗oe? Moʼoj. Teuk ta ajol ti kʼalal anovio abaike, jaʼ sventa xavojtikin abaik xchiʼuk ti xanop mi chanupun xchiʼuk li jun krixchanoe. Akʼo mi xtuchʼ li akʼopike, xuʼ van oy kʼusitik achan ti chtun avuʼun ta tsʼakale.

 Nopbo skʼoplal liʼe: «Ti la jnovioin jbakutike, ¿mi jaʼ laj kakʼ˗o venta ti butik skʼan jel jtalelale? Mi kʼot ta nopel kuʼun ti oy to buchʼu chkojtikine, ¿kʼusitik van ti xuʼ muʼyuk xa jech ta jpase?».