Li ta mantal liʼe, ta jtakʼtik batel li sjakʼobiltak liʼe:

•  ¿Kʼusi skʼan xal ti oy buchʼu ta xkojtikine?

•  ¿Mi chapalot xa sventa oyuk buchʼu xavojtikin?

  Junantik krixchanoetike jaʼ noʼox lek chaʼiik kʼalal oy buchʼu chchiʼinik ta loʼil o kʼalal chlokʼik ta xanbale. Pe li ta mantal liʼe, kʼalal oy buchʼu chojtikin sbaik kʼuk sjalile, jaʼ skʼan xal kʼalal chojtikin sbaik jun vinik xchiʼuk ants sventa snopik mi chnupunike. Taje maʼuk noʼox me ta skoj ti lek chaʼi ti chchiʼin ta loʼil o ti oy buchʼu chchiʼin ta xanbale.

 Ti kʼu sjalil chavojtikin abaike te chvinaj mi chanupunik o mi te noʼox chlaj skʼoplal. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu chavojtikine, teuk me ta ajol xchaʼtosal taje.

 Ta jpʼelchaʼpʼel noʼoxe: Mi chanop ti chapalot xa sventa oy buchʼu xavojtikine, jaʼ me skʼan xal xtok ti chapalot xa sventa xanupune.

  Kʼalal oy buchʼu chavojtikine, xuʼ onoʼox me xanupunik ta tsʼakal. Jaʼ yuʼun, lek me ti xanopbe skʼoplal kʼusi talelalil chavakʼ ta ilel kʼalal yakal chavojtikin abaike. Lek me ti xanopbe batel skʼoplal liʼe:

•   Ti kʼu yelan xavil aba xchiʼuk avutsʼ avalale. ¿Kʼu yelan chavichʼ ta mukʼ atot ameʼ, achiʼiltak ta vokʼel mas to kʼalal lubemot xa tajeke (estrés)? Ti kʼu yelan cha˗ichʼvan ta mukʼe jaʼ me jech chavichʼ ta mukʼ li amalal o avajnile.

   Beiltasel ta Vivlia: «Jipik lokʼel skotol li kʼusi toj chopol oy ta avoʼontonike, li skʼakʼal avoʼontonike, ti chavilta abaike, ti tsotsik xa aveik chakʼopon abaike, ti chachopol kʼopta abaike xchiʼuk skotol li kʼusitik tsokesvane» (Efesios 4:31).

   Nopbo skʼoplal liʼe: «Li jtot jmeʼ xchiʼuk jchiʼiltak ta vokʼele, ¿mi ta van xalik ti ta xkichʼik ta mukʼe? Kʼalal muʼyuk lek chkaʼi li kʼusi chkʼot ta nopel yuʼunike, ¿mi ta slekil koʼonton ta jchiʼinik ta loʼil o mi chkap jol ta anil?».

•   Mu jaʼuk xapas li kʼusi lek chavaʼi atuke. Kʼalal mi lanupune, skʼan me xatsak ta venta li kʼusi tsnop anup achiʼile. Bakʼintike, jaʼ skʼan xapas li kʼusi lek chaʼi li anup achiʼile.

   Beiltasel ta Vivlia: «Ta jujuntal akʼo saʼik li kʼusi lek chaʼi yan krixchanoe, maʼuk li kʼusi lek chaʼi stukike» (1 Korintios 10:24).

   Nopbo skʼoplal liʼe. «¿Mi persa ta jkʼan ti jaʼ spasik li kʼusi lek chkaʼie? ¿Mi jnaʼ xirasonaj chilik li yantike? ¿Kʼuxi chkakʼ ta ilel ti maʼuk noʼox ta jkʼan akʼo spasik li kʼusi ta jkʼane, ti jaʼuk jtsak ta venta li kʼusi tsnopik yantike?».

•   Bikʼit xavakʼ aba. Li jun lekil malalil o lekil ajnilale mu vokoluk chaʼi ta yalel ti oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel yuʼune xchiʼuk chlokʼ ta yoʼonton skʼanel perton.

   Beiltasel ta Vivlia: «Ep ta velta ta jmak kakan jkotoltik» (Santiago 3:2).

   Nopbo skʼoplal liʼe: «¿Mi chkakʼ venta ti oy kʼusi muʼyuk lek bat ta pasel kuʼune o mi chkal ti maʼuk ta jmule? Mi oy buchʼu tstojobtasun sventa lekuk xbat li kʼusi ta jpase, ¿mi chkap ta anil jol?».

•   Ti kʼu yelan chatunes li takʼine: Mi la achan stunesel lek li atakʼine, mu me masuk chlik akʼopik. Yuʼun jutuk mu skotoluk li buchʼutik nupunemike jaʼ chlik˗o skʼopik.

   Beiltasel ta Vivlia: «Mi oy junuk avuʼunik ti tskʼan tsvaʼan junuk tayal kʼelob osile, ¿mi mu baʼyeluk chchotan sba sventa tskʼel kʼu yepal chlaj yuʼun sventa stsuts yuʼun li kʼusi tspase?» (Lukas 14:28).

   Nopbo skʼoplal liʼe: «¿Mi oy noʼox spajeb ti kʼu yepal ta jlajes takʼine o mi oy noʼox kil chkom? ¿Kʼuxi kakʼoj ta ilel ti xitojob stunesel li takʼine?».

•   Ti kʼu yelan oyot ta mantale: Mi jaʼot stestigo Jeovae, skʼan oyuk aprograma sventa xachanilan jujun kʼakʼal li Avivliae xchiʼuk ti xabat ta skotol tsobajeletike.

   Beiltasel ta Vivlia: «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chakʼik venta ti chtun yuʼunik li beiltasel chakʼ Diose» (Mateo 5:3).

   Nopbo skʼoplal liʼe: «¿Mi chkakʼ persa ti jechuk˗o tsots xchʼunel koʼontone? ¿Mi jaʼ tsots skʼoplal chkaʼi ti jmakʼlin jba ta mantale o mi jaʼ ta jpas li kʼusitik mu toj masuk tsots skʼoplale?».

 Ta jpʼelchaʼpʼel noʼoxe: Li buchʼu chanupun xchiʼuke oy ta yoʼonton ti jaʼuk xnupun xchiʼuk li buchʼu lek stalelale. Mi chavakʼ persa jaʼ jech atalelale, xuʼ me stij yoʼonton avuʼun li buchʼu jaʼ jech yakal chakʼ ta ilel stalelale.