Kʼelo li kʼusi yichʼoje

© Kim, Hyun-tae/iNaturalist. Licensed under CC-BY-4.0

¿MI OY VAN BUCHʼU LA SPAS?

Ti kʼu yelan chkʼejin li rana arborícola japonesa

Ti kʼu yelan chkʼejin li rana arborícola japonesa

 Li tot rana arborícola japonesae lek ojtikinbil ta skoj ti jech˗o snaʼ xkʼejine. Kʼalal ep chkʼejinike, xuʼ van muʼyuk smelol yaʼel. Pe akʼo mi jech, xuʼ xkaʼitik ti yalel toyol chkʼejinik ta jujukote. Li ta Japóne, li buchʼutik chchanbeik skʼoplal li ranae laj yakʼik venta ti lek xchapet kʼu yelan chkʼejinik li tot ranaetik ti koʼol bu oyike.

 Nopbo skʼoplal liʼe: Li tot ranaetike chkʼejinik sventa xikʼik tal li meʼ ranaetike. Li yechʼomal yeike te chlik tal ta yutil to snukʼik. Sventa masuk tsots x˗aʼibaje, oy kʼusi tsvuch ta yolon yeik ti saco bocal sbie.

 Kʼalal ep tot rana chkʼejinike, ¿kʼuxi x˗aʼibaj li yechʼomal yeik ta jujukote? Li buchʼutik xchanojbeik skʼoplale yakʼojik venta ti kʼalal ep ranaetik tsobolike lek tajek xchapet chkʼejinik, ta jujuntal tspasik, lek xcholet chkʼejinik. Ti vaʼ yelan tspasike jaʼ sventa lek x-aʼibaj ti kʼu yelan chkʼejinik jujukote, ti mu jecheʼ xvochlajetikuke. Jech xtok, jaʼ muʼyuk chlubik-o xchiʼuk chkuxik kʼalal chkʼejinik li yantike.

 Li buchʼutik chchanbeik skʼoplal ta sventa li senyal sventa telefono, internet o yan kʼusitike jaʼ la xchanik li kʼusi tspas li ranaetik sventa oy kʼusi smeltsanik yoʼ mu smak o xchuk sba li senyale. Ti vaʼ yelan chichʼ pasele jaʼ sventa mu xchʼay ta be li kʼusi chichʼ takel batele xchiʼuk sventa mu epuk lus chichʼ tunesele.

 ¿Kʼusi chanop? Ti kʼu yelan lek xcholet chkʼejin li rana arborícola japonesae, ¿mi ta jech noʼox kʼataj tal o mi oy van buchʼu la spas?