Kʼelo li kʼusi yichʼoje

E+/IvanJekic via Getty Images

¿MI OY VAN BUCHʼU LA SPAS?

Ti kʼu yelan chvil sbekʼ li diente de leone

Ti kʼu yelan chvil sbekʼ li diente de leone

 Stuk noʼox jech ti kʼu yelan chvil batel li sbekʼ diente de leone. Kʼalal chtal li ikʼe ta yepal noʼox chvil batel sbekʼ li uni diente de leone akʼo mi chʼabal nat yuni teʼel, pe xuʼ chvil batel mas ta jun kilometro. ¿Kʼuxi xuʼ yuʼun ti jal xvililet chkome? Jaʼtik toe, li sientifikoetike laj yakʼik venta ti mas lek xchiʼuk mas anil chanav kʼuchaʼal jun paracaidae.

 Nopbo skʼoplal liʼe: Kʼalal chvil batel li xnich diente de leone te nochʼajtik chbat yuni bekʼ li ta yuni tsatsaltak ti jaʼ sbi vilano. Li vilanoe xkoʼolaj ta jun paracaida ti jaʼ chkoltavan sventa jal xvilet chkom li yuni bekʼe.

Junantik sientifikoetike chalik ti kʼalal chmaje ta ikʼ li diente de leone jaʼ chkoltaat sventa jaluk xvilet xkom li sbekʼe.

 Li yuni tsatsale maʼuk noʼox chkoltavan sventa xvililet chkom li sbekʼe, yuʼun kʼalal chjelav ikʼ ta stsatsaltake te sututet chkom li ikʼ ta yakʼole. Taje jaʼ chkoltavan sventa xchechat muyel xchiʼuk ti mu xpʼaj ta anile.

 Lek tajek kʼu yelan ch˗abtej li yuni tsatsaltake, yuʼun mas to lek kʼu chaʼal jun paracaida. Jech xtok, muʼyuk kʼusi mas meltsanbil˗o xchiʼuk xikit noʼox tajek.

 Li sientifikoetike yakal tskʼelik kʼuxi xuʼ xchanbeik ti kʼu yelan chvil batel tsbekʼ li diente de leone. Junantik ti kʼusi snopoj tspasike jaʼ jun bikʼit dron ti jutuk kʼusi tstunesik sventa tsmeltsanike. Jtos ti kʼu yelan snopoj tstunesike jaʼ sventa tskʼelik ti kʼu yelan oy li ikʼe.

 Kʼelo avil kʼu yelan chvil batel sbekʼ li diente de leone.

 ¿Kʼusi chanop? Ti kʼu yelan chvil batel sbekʼ li diente de leone, ¿mi ta jech noʼox kʼataj talel o mi oy buchʼu la spas?