¿Mi lek chil Vivlia li kʼusitik chichʼ pasel li ta Domingo sventa Chaʼkuxesele?
Li kʼusi chal Vivliae
Kʼalal chkakʼtik venta li kʼusi tspasik li ta Domingo sventa Chaʼkuxesel li ta junantik lume, te chkakʼtik venta ti maʼuk jech tspas li yajtsʼaklomtak Kristoe, yuʼun jaʼ te tstamik talel kʼalal tspasik li kʼinetik yoʼ lekuk x˗alaj xnichʼnajike. Jkʼeltik avil junantik li kʼusitik nopem xaʼiik spasele.
Stunesel tʼul. Li tʼule jaʼ skʼelobil ti lekuk x˗alaj xnichʼnajike, «taje jaʼ jech tspasbeik skʼinal primavera li ta Europa xchiʼuk li ta Oriente Medioe» (Encyclopædia Britannica).
Tsbonik ton alakʼ xchiʼuk tsnakʼik sventa jaʼ saʼik li ololetike. Jlik livroe chal ti «maʼuk jun tajimol sventa li ololetike, jaʼ skʼinal tspasbeik sventa lekuk x˗alaj xnichʼnajike» (Funk & Wagnalls Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend). Jlom krixchanoetike chalik ti kʼalal tsbonik la li ton alakʼe, ta la x˗ichʼbatik talel muyubajel, oy noʼox la kʼusi x˗ayan yuʼunik, mu la masuk ch˗ipajik xchiʼuk lek noʼox la chabibilik (Traditional Festivals).
Slapel achʼ kʼuʼil. «Mi muʼyuk la la slap achʼ skʼuʼike, muʼyuk la lek chch’amik li meʼ dios escandinava sventa primaverae ti Eostre sbi xtoke, vaʼun muʼyuk la lek kʼusi chkʼot ta stojolalik» (The Giant Book of Superstitions).
Li skʼinal chlokʼ tal kʼakʼal tspasik relijione. Taje xkoʼolajtik xchiʼuk li «skʼinal achʼ u ti nopol xil primaverae ti jaʼ sventa lekuk xchʼamik li kʼakʼale xchiʼuk li xkʼixnal yoʼ xakʼ chʼiuk tal li kʼusitik chichʼ tsʼunele» (Celebrations—The Complete Book of American Holidays).
Ti kʼu yelan chalbeik skʼoplal ta junantik kʼopetike. Li Domingo sventa Chaʼkuxesel o chaʼkuxesel xie, li ta inglése Easter. Xi chal li Encyclopædia Britannica: «Li jpʼel kʼop Easter ta inglése mu stakʼ naʼel lek kʼusi skʼan xal; li Beda el Venerable ti jaʼ pale ta anglosajón ta xvaxakibal sigloe laj yal ti te likem talel ta jpʼel kʼop Eostre ti jaʼ jech sbi li meʼ dios anglosajona sventa primaverae». Yan livroetik xtoke chal ti jaʼ sbi Astarté li meʼ dios fenisia ti jaʼ sventa x˗alaj xnichʼnajik˗oe, li jbabiloniaetike Istar sbi yuʼunik li meʼ dios taje.
Li livro The American Book of Days chal bu lik talel ti kʼu yuʼun jech tspasik li kʼusitik taje, «li Iglesiae lik spas li kʼusitik tspasik li buchʼutik maʼuk yajtsʼaklomtak Kristoe, vaʼun ta tsʼakale jaʼ xa sventa yajtsʼaklom Kristo yilel li kʼinetike».
Li Vivliae chchanubtasvan mi ta melel chkichʼtik ta mukʼ li Diose, skʼan mu jpastik li kʼinetik ti muʼyuk lek chile (Markos 7:6-8). Li ta 2 Korintios 6:17 xi chale: «Lokʼanik ti bu oyike xchiʼuk chʼako abaik —xi li Jeovae—, mu xa xapikik li kʼusi ibal sbae». Mi ta jkʼan lek chilutik li Diose, skʼan me xkiktatik skotol li kʼusitik chichʼ pasel li ta Domingo sventa Chaʼkuxesele ti jaʼ tspasik li buchʼutik muʼyuk chtunik ta stojolal Diose.