Li xchʼul espiritu Diose jaʼ li sjuʼel o li yip ch-abteje (Mikeas 3:8; Lukas 1:​35). Kʼalal mi la stak batel xchʼul espiritu li Diose, mu ventauk bu tstak batel, pe jaʼ sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone (Salmo 104:30; 139:7).

 Li jpʼel kʼop espiritu ta Vivliae li ta ebreoe jaʼ rúaj xchiʼuk ta griegoe jaʼ pnéuma. Jutuk mu skotoluk velta li jpʼelantik kʼop taje jaʼ chalbe skʼoplal li sjuʼel Dios ti yakal ch-abteje, jaʼ xkaltik, li xchʼul espiritue (Jenesis 1:2). Xi chichʼ tunesel xtoke:

•   Yichʼel ikʼ (Abakuk 2:​19; Apokalipsis 13:15).

•   Ikʼ (Jenesis 8:1; Juan 3:8).

•   Yip kuxlejal ti jaʼ kuxul-o li krixchanoetik xchiʼuk li chonbolometike (Job 34:14, 15).

•   Li kʼusi tsnop o li kʼusi oy ta yoʼonton jun krixchanoe (Numeros 14:24).

•   Kuxlejaletik ti mu xvinaj ta kʼelel jech kʼuchaʼal li Diose xchiʼuk li anjeletike (1 Reyes 22:21; Juan 4:​24).

 Skotol li kʼusi laj kaltike, oy kʼusi xkoʼolajik-o: jaʼ chalbe skʼoplal li kʼusi mu xkil ta jsatike, pe chkiltik li kʼusitik chakʼ kʼotuk ta pasel yuʼune. Li xchʼul espiritu Diose xkoʼolaj kʼuchaʼal ikʼ ti mu xvinaj ta kʼelel, muʼyuk sbekʼtal xchiʼuk oy sjuʼel (Diccionario expositivo de palabras del Antiguo y del Nuevo Testamento exhaustivo, de William E. Vine).

 Li ta Vivliae chichʼ koʼoltasel kʼuchaʼal ‹sniʼ skʼob› o ‹skʼob› Dios li chʼul espiritue (Salmo 8:3; 19:1; Lukas 11:20; koʼoltaso xchiʼuk Mateo 12:28). Jech kʼuchaʼal li buchʼutik snaʼik spasel pʼijil abtelaletike tstunes skʼobik xchiʼuk sniʼ skʼobik sventa spas li yabtelike. Li Diose stunesoj xchʼul espiritu sventa spas li kʼusitik liʼe:

•   Li vinajel balumile (Salmo 33:6; Isaias 66:​1, 2).

•   Li Vivliae (2 Pedro 1:​20, 21).

•   Ti xuʼ spasik skʼelobiltak juʼelal xchiʼuk xcholik mantal li yajtuneltak ta voʼnee (Lukas 4:​18; Echos 1:8; 1 Korintios 12:​4-​11).

•   Ti xakʼ ta ilel lek stalelalik li buchʼutik chchʼunbeik smantale (Galatas 5:​22, 23).

Maʼuk jun krixchano li chʼul espiritue

 Kʼalal chal Vivlia ‹skʼob Dios›, ‹sniʼ skʼob› o li‹yikʼal yee›, maʼuk chakʼ ta aʼiel ti jaʼ jun krixchanoe (Eksodo 15:​8, 10). Li skʼob jun krixchanoe mu xuʼ x-abtej ta stuk, persa skʼan xbeiltasat yuʼun li xchinabe. Jaʼ jech li chʼul espiritu eke, skʼan xbeiltasat yuʼun li Diose (Lukas 11:13). Jech xtok, li Vivliae tskoʼoltas li chʼul espiritu ta voʼ xchiʼuk te jmoj chalbe skʼoplal xchiʼuk li kʼusitik maʼuk krixchanoe, jech kʼuchaʼal li xchʼunel oʼontonal xchiʼuk li yojtikinobile. Taje jamal chakʼ ta ilel ti maʼuk jun krixchano li chʼul espiritue (Isaias 44:3; Echos 6:5; 2 Korintios 6:6).

 Li Vivliae chalbe sbi li Diose ti jaʼ Jeova, li xnichʼone jaʼ Jesukristo, pe muʼyuk chal ti oy sbi stuk li chʼul espiritue (Isaias 42:8; Lukas 1:​31). Jun velta kʼalal oy kʼusi akʼbat yil li jchankʼop Estebane, chaʼvoʼ buchʼu te laj yil ta vinajel, maʼuk oxvoʼ. Xi chal li Vivliae: «Pe li stuke, ta skoj ti ventainbil yuʼun chʼul espiritue, tukʼ la skʼel muyel vinajel, la stabe ta ilel li smukʼulal Diose xchiʼuk te vaʼal ta sbatsʼikʼob Dios laj yil li Jesuse» (Echos 7:​55). Yuʼun li chʼul espiritue jaʼ li sjuʼel la stunes Dios sventa oyuk kʼusi xakʼbe yil li Estebane.

 Li kʼusi xchʼunoj yantike: Li chʼul espiritue jaʼ jun krixchano xchiʼuk te tsakal skʼoplal ta jun trinidad. Jaʼ jech chakʼ ta aʼiel li 1 Juan 5:​7, 8 ta junantik Vivlia jech kʼuchaʼal li Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose.

 Li kʼusi melele: Xi chal li Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose ta 1 Juan 5:​7, 8: «Yuʼun oy oxib rextico maʼ ti ta xalbeic scʼoplal ti oy ta vinajele: ti Dios Totile, ti Chʼul Nichʼonile, ti Chʼul Espiritue. Ti oxibic taje, jmoj ti scʼopique. Ti liʼ ta banomile, oy oxib rextico ti xi ta xacʼ ta naʼel ti scʼoplale». Akʼo mi jech, junantik ti xchanojbeik skʼoplale yakʼojik venta ti muʼyuk la stsʼiba li jtakbol Juan taje xchiʼuk ti mu la lekuk ti te oy ta Vivliae. Jech kʼuchaʼal liʼe, li Bruce M. Metzger ti chchanbe skʼoplal Vivliae xi laj yale: «Mu meleluk li kʼusi laj yichʼ tsʼibaele xchiʼuk mu sta-o ti te oy li ta Achʼ Testamentoe» (Un comentario textual al nuevo testamento griego).

 Li kʼusi xchʼunoj yantike: Kʼalal chalbe skʼoplal chʼul espiritu li Vivliae, jaʼ jech kʼuchaʼal jun krixchano, jaʼ yuʼun tsnopik ti jaʼ van jun krixchanoe.

 Li kʼusi melele: Bakʼintike li ta Vivliae koʼol kʼuchaʼal jun krixchano chalbe skʼoplal li chʼul espiritue. Jun skʼelobile, li Jesuse laj yal ti jaʼ jun jkoltavanej li chʼul espiritue, (paráclito) li jkoltavanej taje oy kʼusi chakʼ ta naʼel, tsbeiltasvan, chkʼopoj, chchikinta, oy kʼusi chakʼbe ta naʼel li jtakboletike, tstoybe skʼoplal li Jesuse xchiʼuk oy kʼusi tspas ta stojolal (Juan 16:​7-​15). Pe taje maʼuk skʼan xal ti jaʼ jun krixchano li chʼul espiritue. Li Vivliae jaʼ jech chalbe skʼoplal li pʼijilal eke, li lajele xchiʼuk li mulile (Proverbios 1:​20; Romanos 5:​17, 21). Jech kʼuchaʼal liʼe chal ti li pʼijilale oy la ‹yabteltak› xchiʼuk ‹xnichʼnabtak› xchiʼuk la li mulile chal ti chloʼlavane, chmilvan xchiʼuk chpichʼ oʼontavane (Mateo 11:19; Lukas 7:​35; Romanos 7:​8, 11).

 Li kʼusi xchʼunoj yantike: Ta chʼul espiritu chichʼ ichʼel voʼ, jaʼ yuʼun jaʼ van jun krixchano li chʼul espiritue.

 Li kʼusi melele: Bakʼintike li ta Vivliae chal: «Ta sbi» kʼalal chalbe skʼoplal jun krixchano ti oy kʼusi sbainoj spasele (Deuteronomio 18:​5, 19-​22; Ester 8:​10). Kʼalal xi chkaltik, xi chal li mantale, maʼuk skʼan xal ti jaʼ jun krixchano li mantale. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu chichʼ voʼ ta sbi li chʼul espiritue, jaʼ skʼan xal ti snaʼoj ti oy sjuʼel li espiritue xchiʼuk ti jaʼ tstunes Dios sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone (Mateo 28:19).

 Li kʼusi xchʼunoj yantike: Li baʼyel yajtsʼaklomtak Jesus ti te skʼoplal li jtakboletike, xchʼunojik toʼox ti jaʼ jun krixchano li chʼul espiritue.

 Li kʼusi melele: Taje mu jechuk chchanubtasvan li Vivliae, mi jaʼuk jech chakʼ ta ilel li kʼusitik kʼotem ta pasele. Jech kʼuchaʼal chal jlik Encyclopædia Britannica: «Li chanubtasel ti jaʼ jun krixchano o jun dios li chʼul espiritue, te laj yichʼ nopel li ta Concilio de Constantinopla ta sjabilal 381 kʼalal chamem xa ox Kristoe». Li tsobajel taje laj yichʼ pasel kʼalal echʼem xa ox 250 jabil slajel li slajeb jtakbole.