Kʼelo li kʼusi yichʼoje

KOLTAEL SVENTA UTSʼ ALALILETIK | TOTIL MEʼIL

Li redes socialese | Sbavokʼal: ¿Mi xuʼ xa stunesik redes sociales li jkerem jtsebe?

Li redes socialese | Sbavokʼal: ¿Mi xuʼ xa stunesik redes sociales li jkerem jtsebe?

 Kʼalal laj yichʼik jakʼbel li kerem tsebetik mi tstunesik li redes socialese, 97% laj yalik ti tstunesike. Li akerem atsebe, ¿mi tskʼan tstunes li redes sociales eke? Mi jaʼ jeche, oy kʼusitik skʼan xa tsakik ta venta.

Li ta mantal liʼe, ta jkʼeltik batel:

 ¿Kʼu sjalil tstunes li redes socialese?

 Xi chal jun pajina ta Internet ti HelpGuide sbie: «Li redes socialese laj yichʼ pasel sventa xchʼay koʼontontik, ti te tikʼilutik-o ta Internet xchiʼuk sventa jkʼeltik li kʼusitik achʼ chvulanuke».

 «Ti ta jnope, jlikel noʼox ta jtunes li redes socialese. Pe jaʼ to chkakʼ ventae jal xa ox te nochʼolun ta skʼelel li kʼusi tspukbeik skʼoplale. Toj tsots chkaʼi ti xkikta skʼelel li selulare xchiʼuk ti jaʼ xlik jpas li kʼusitik toj jtunelike» (Lynne, 20 sjabilal).

 Xi xajakʼbe abae: ¿Mi snaʼ spajtsan sba li jkerem jtsebkutike xchiʼuk mi chchʼun li jmantal chkakʼbekutik sventa stunesel redes socialese? ¿Mi yij xa snopben sventa snaʼ kʼu sjalil tstunes li redes socialese?

 Beiltasel ta Vivlia: «Kʼelik me lek ti mu me bol krixchanouk ti kʼu yelan chapas abaike, jaʼ lek pʼij xapas abaik, lek me xatunesik li jujun kʼakʼal chjelav avuʼunike» (Efesios 5:15, 16).

Kʼalal ta jech noʼox chavakʼbe stunes redes sociales li akerem o atsebe, xkoʼolaj ti chavakʼ kajiuk ta jkot kaʼ, pe ti muʼyuk achanubtasoj ta skajlebinele.

 ¿Mi tsnop van ti te tsta yamigotak ta melele?

 Li redes socialese laj yichʼ pasel sventa jchiʼintik ta loʼil kamigotaktik o yan krixchanoetik ti xkojtikintike. Pe bateltike, maʼuk melel amigoiletik ti te ta jtatik ta chiʼinel ta loʼile.

 «Kakʼoj venta ti ep kerem tsebetik tsnopik ti kʼalal ep buchʼutik lek chil li kʼusi tsmuyesike o kʼalal tsnetʼik ‹me gusta›, tsnop ti tsvul yoʼontonik ta stojolale akʼo me mu xojtikinan, pe taje mu jechuk» (Patricia, 17 sjabilal).

 Xi xajakʼbe abae: ¿Mi xaʼibe smelolal jkerem o jtseb ti mu persauk ojtikinbil lek li ta redes socialese? ¿Mi xtojob saʼel yamigotak ta melel ti mu persauk tstunes li redes socialese?

 Beiltasel ta Vivlia: «Li melel amigoile skotol ora chakʼ ta ilel ti chkʼanvane xchiʼuk jaʼ jchiʼiltik ta vokʼel chkʼot kʼalal oy jvokoltike» (Proverbios 17:17).

 ¿Kʼu yelan chaʼi sba ta tsʼakal li avalab anichʼnabe?

 Li buchʼutik xchanojbeik lek skʼoplale yakʼojik venta ti buchʼutik meʼinem chaʼi stunesel li redes socialese stuk chaʼi sbaik, tsvul yoʼontonik xchiʼuk ch˗ipajik ta at˗oʼonton.

 «Chopol chkil kʼalal tsmuyesik fotoetik ta redes sociales ti oy kʼusi jmoj tspas li kamigotake, pe ti chʼabal te oyune» (Serena, 19 sjabilal).

 Xi xajakʼbe abae: Li jkerem o jtsebe, ¿mi mu van jaʼuk mas xa tsots skʼoplal chaʼi sba stuk likel, ti tstsal sba xchiʼuk yantike o ti chopol chaʼi sba kʼalal oy kʼusi tsmuyesik ta redes socialese?

 Beiltasel ta Vivlia: «Mu me xbat ta koʼontontik ti chkalbe jba jkʼoplal jtuktike, mu me jlikesbetik skʼoplal tsalbail xchiʼuk mu me jpichʼ oʼontabetik kʼusitik oy yuʼun yantik» (Galatas 5:26).

 ¿Mi anaʼoj kʼusi tspas li akerem atseb ta Internete?

 Li ta redes socialese xuʼ te xichʼik utilanel, xtakbatik tal mensajeetik o lokʼoletik sventa mulivajel (sexteo) o pornografía. Akʼo me mu skʼan stikʼ sba jech li akerem o atsebe, pe xuʼ me jech chil svokol.

 «Li ta redes socialese tstunesik chopol kʼopetik xchiʼuk tsmuyesik sonetik ti naka bol kʼopetik chale. Akʼo mi lek toʼox li kʼusi tspukbeik skʼoplale, pe ta anil noʼox tsokesbeik skʼoplal» (Linda, 23 sjabilal).

 Xi xajakʼbe abae: Li jkerem o jtsebe, ¿mi xtojob van lek stunesel li Internete? Ti mi oy kʼusi chopol te lokʼ talele, ¿mi xpʼaj van yuʼun?

 Beiltasel ta Vivlia: «Mu me xavalbeik skʼoplal jutebuk li mulivajele, skotol li kʼusitik ibal sbae o li kʼusitik mu x˗echʼ ta oʼontonal spasele, [...] jech xtok, mu me xavalbeik skʼoplal li talelal ti toj kʼexlal sbae, li bol kʼopojele, li bol ixtol loʼile» (Efesios 5:3, 4).

 ¿Mi toj jtunel li redes socialese?

 Mu onoʼox xijcham mi chʼabal redes socialese, maʼuk chakʼ jmuyubajeltik o ti jaʼ xa jun koʼonton kuxulutik yuʼune. Oy epal kerem tsebetik ti kʼot ta nopel yuʼunik yiktael stunesel li redes socialese, xmuyubajik noʼox.

 «Kʼalal laj kil kʼu yelan laj yil svokol jvix ta skoj li redes socialese, kʼot ta nopel kuʼun ti chkikta stunesele. Kʼalal jech la jpase, mas to lekub li jkuxlejale xchiʼuk ximuyubaj noʼox» (Nathan, 17 sjabilal).

 Kʼusi chakʼ jchantik: Mi chavakʼbe permiso stunesel redes sociales li akerem o atsebe, kʼelo lek baʼyel mi snaʼ stʼujel lek yamigotak, mi snaʼ spʼajel li kʼusitik chopole, mi snaʼ spajtsan sba xchiʼuk mi mu jaʼuk mas chbat-o ta yoʼonton skʼelel.

 Beiltasel ta Vivlia: «Li buchʼu pʼije tsnop lek li kʼusi tspase» (Proverbios 14:15).