Junantik kerem tsebetike mu xchʼunbeik smantal li stot smeʼike, yuʼun maʼuk ta yorail chkʼotik ta snaik, ta sloʼla stot smeʼik yuʼun ta nakʼal chlokʼ xchiʼuk yamigoik. ¿Kʼusi xuʼ xapas mi mu xa xapat avoʼonton ta stojolal li akereme?

•  ¿Mi mu xchʼun mantal li jkereme?

•  ¿Kʼusi xuʼ jpas mi mu xa jpat koʼonton ta stojolale?

•  ¿Buchʼu ta smul?

•  ¿Kʼusi xuʼ jpas sventa jkolta li jkereme?

•  Li kʼusi chal yan totil meʼiletike

 Yikʼaluk moʼoj, yuʼun xi chal li Vivliae: «Li bolibele yakʼoj yibel ta yoʼonton li kereme» (Proverbios 22:15, tsʼib ta yok vun). Jaʼ jech yakʼoj ta ilel li kerem tsebetike. Li doctor Laurence Steinberg ti chchanubtasvan ta psicologíaxi chale: «Li kerem tsebetike muʼyuk lek tsnopik li kʼusi tspasike, vobil nopbil noʼox». Xi chal xtoke: «Mu labaluk xavil mi muʼyuk lek kʼusi kʼot ta nopel yuʼunike». a

 Mu xanop ti muʼyuk ta yoʼonton chchʼun amantal li akereme. Li buchʼutik xchanojbeik skʼoplale, yilojik ti oy ta yoʼonton kerem tsebetik li kʼusi tsnop stot smeʼike akʼo mi mu jechuk chakʼik ta ilel. Jech oxal, xuʼ van chopol chaʼi sba akerem ta skoj li kʼusi chopol la spase akʼo mi mu jamaluk chal. b

•   ¿Mi jaʼ li kʼusi oy ta spat xokone? Xi chal li Vivliae: «Mu me xavakʼ abaik ta loʼlael. Tsokes jlekil talelaltik li xchiʼinel chopol krixchanoetike» (1 Korintios 15:33). Li amigoiletike, li redes socialese xchiʼuk li kʼusi tspukbeik skʼoplale, xuʼ sjelbe stalelal li kerem tsebetike. Jech xtok, ta skoj ti muʼyuk kʼusi mas xojtikinike, bateltike muʼyuk lek kʼusi xkʼot yuʼunik ta nopel. Pe sventa xtojobikuk snopel kʼalal mi la sta svaʼlejike, skʼan teuk ta sjolik ti muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta stojolalik, mi muʼyuk lek kʼusi bat yuʼunik ta nopele.

•   ¿Mi muʼyuk lek la jchanubtas? Xuʼ van xi chajakʼbe abae: «¿Mi toj tsots la jpas ta mantal jech oxal lik stoy sba? O ¿mi jaʼ ta skoj ti kolem noʼox kuʼune?». Mu jaʼuk xanopbe skʼoplal li kʼusi xuʼ van muʼyuk lek bat avuʼun ta pasele, jaʼ lek nopbo skʼoplal kʼuxi xuʼ xakolta avi li akereme.

•   Mu me xkap ajol. Li akereme snaʼoj ti cha˗iline, jaʼ yuʼun oyuk kʼusi yan xapas. Mu xa ilin ta anil xchiʼuk jakʼbo kʼu yuʼun ti jech la spase, ¿mi jaʼ ta skoj ti oy kʼusi tijbat yoʼontone? ¿Mi xchʼajet noʼox? ¿Mi stuk chaʼi sba xchiʼuk tskʼan tsa yamigotak? Mi jaʼ ta skoj taje, maʼuk skʼan xal ti oy srasone. Pe mi la aloʼiltaike jaʼ tskoltaoxuk snaʼel ti kʼu yuʼun jech la spase.

   Beiltasel ta Vivlia: «Skʼan me akotolikuk oyuk ta avoʼontonik xchikintael, nopik me lek kʼalal chakʼopojike, mu me xa˗ilinik ta anil» (Santiago 1:19).

•   Chiʼino ta loʼil. Xiuk xajakʼbee: «¿Kʼusi laj yakʼ achan li kʼusi kʼot ta pasele? ¿Kʼusi van chapas ta yan velta?». Jaʼ jech xuʼ xakolta akerem sventa lekuk kʼusi xkʼot ta nopel yuʼune.

   Beiltasel ta Vivlia: «Tukʼibtasvanan, beiltasvanan xchiʼuk alo mantal. Kʼalal jech chapase, tsʼikuk me avuʼun xchiʼuk tojoban me lek ta chanubtasvanej» (2 Timoteo 4:2).

•   Akʼo yil ti xuʼ oy kʼusi snuptan ta skoj li kʼusi spase. Sventa xchan li akereme oyuk kʼusitik mu xa xavakʼbe spas. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi ta smantal stuk la stsak batel li akaroe, mu to xavakʼbe spik kʼuuk sjalil.

   Beiltasel ta Vivlia: «Yuʼun kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok» (Galatas 6:7).

•   Akʼbo yil ti xuʼ to xapat avoʼonton ta stojolale. Tskʼan snaʼ akerem ti xuʼ to xapat avoʼonton ta stojolal ta tsʼakale, pe mu ta aniluk jech chkʼot ta pasel. Li akereme xuʼ xchibaj˗o mi laj yil ti mu xa xapat˗o avoʼonton ta stojolale.

   Beiltasel ta Vivlia: «Mu me xasabeik skʼakʼal yoʼonton anichʼnabik sventa mu xchibaj yoʼontonik» (Kolosenses 3:21).