Epal nupultsʼakaletike mu masuk chchiʼin sbaik ta loʼil akʼo mi jmoj nakalik, pe vokol chaʼiik ta spasel. ¿Kʼu yuʼun jech?

•  Jmoj nakalik, pe chʼakal oyik, ¿kʼu yuʼun?

•  Li kʼusi skʼan xapasike

•  Sloʼil yan nupultsʼakaletik

•  Li kʼusitik xuʼ xaloʼilta xchiʼuk anup achiʼile

•   Lubemunkutik tajek

   «Kʼalal jaʼo oy yorail chiloʼilajkutike, jaʼo lubemun o jaʼo lubem li stuke. Kʼalal lubemune, ta anil noʼox chkap jol. Jaʼ yuʼun, jaʼ xuʼ chkaʼikutik ti xbat jkʼelkutik Telee» (Anna).

•   Li selular, tavleta o yan kʼusitike chchʼay jkʼakʼalkutik

   «Li Internet xchiʼuk li redes sosialese, xuʼ te pakʼalotik-o yuʼun. Xuʼ te pakʼalun-o jayibuk ora ti mi jsetʼuk-o xa ta jkʼopon li jchiʼile, xkoʼolaj ti mu koʼoluk jkuartokutik yilele» (Katherine).

•   Jelajtik li kʼusi ta jpaskutike

   «Kʼalal chvul ta jna li jmalale, jaʼ tspas li kʼusi lek chaʼie sventa xkux-o yoʼonton. Lek onoʼox ti jech tspase, yuʼun tsots tajek ch-abtej. Pe ta jkʼan ti oyuk kʼusi jmoj ta jpaskutike» (Jane).

•   Ep tajek chi-abtejkutik

   «Ta skoj li selular o yan kʼusitike jech-o chi-abtejkutik akʼo mi te oyunkutik ta jnakutik xchiʼuk li kutsʼ kalalkutike. Ep ta veltae ta jtak batel mensajeetik o korreoetik ta sventa kabtel, ti jechuke, xuʼ ox oy kʼusi jmoj ta jpaskutik xchiʼuk li kajnile» (Mark).

•   Teuk ta ajolik ti tsots skʼoplal ti oyuk kʼusi jmoj xapasike, maʼuk noʼox ti kʼalal xokoloxuke

   Beiltasel ta Vivlia: Tsots skʼoplal ti «xanaʼik stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filipenses 1:10).

   Nopik ta sventa liʼe: Ta skoj li kʼusi chapase, ¿mi chavakʼ ta ilel ti mas tsots skʼoplal chavil anupunel ti jaʼ mu sta li avabtel o li kʼusi chakʼupin spasele (hobbies)? O ¿mi jaʼ noʼox oy kʼusi jmoj chapas xchiʼuk anup achiʼil kʼalal chʼabal avabtele?

   Tojobtasel: Oyuk kʼusi xachapan achaʼvoʼalik sventa jmoj kʼusi xapas ta atukik.

   «Toj lek chkaʼi kʼalal li jmalale oy kʼusi chchapan sventa oyuk kʼusi jpaskutik ta jchaʼvoʼalkutik. Kʼalal jech tspase, skʼanojun chkaʼi xchiʼuk ti tskʼupin ti te xchiʼukune. Vaʼun, mas to ta jkʼan-o» (Anna).

•   Nopeso aba ti xavikta to jlikeluk li aselulare.

   Beiltasel ta Vivlia: «Akʼbil yorail skotol» (Eklesiastes 3:1).

   Nopik ta sventa liʼe: ¿Jaykoj xchʼayojbot avoʼonton junuk mensaje kʼalal te achiʼuk anup achiʼile?

   Tojobtasel: Akʼik persa ti jmojuk xaveʼik jkojuk ta kʼakʼale xchiʼuk iktaik ta yan kuarto li aselularike. Yuʼun jaʼo lek yorail sventa xavalbe abaik kʼu yelan echʼ avuʼunik li kʼakʼale.

•   Mi xuʼ xavilike, jmojuk xbat manolajanik xchiʼuk jmojuk xachʼubaik li anaike.

   Beiltasel ta Vivlia: «Mas lek mi chaʼvoʼike, jaʼ mu sta mi jun noʼoxe, yuʼun tsta lek smotonik ta skoj ti tsots ch-abtejike» (Eklesiastes 4:9).

   Nopik ta sventa liʼe: ¿Jaykoj batemot atuk sventa xbat manolajan tal o ti chbat alokʼes tal avuntake?

   Tojobtasel: Jmoj xa-abtejik xchiʼuk koltao abaik akʼo mi mu persauk ta chaʼvoʼ skʼan pasel.

   «Mu me jaʼuk noʼox abtel xavilik li manolajel, li sukʼel platoe, li xchukʼel kʼuʼile o ta skʼelel li nichime, jaʼuk me sventa jmojuk oyoxuk» (Nina).

•    Oyuk me smelolal li kʼusi chanopike

   Beiltasel ta Vivlia: «Akʼo vinajuk ta stojolal skotol krixchanoetik ti lek xatojobik snopele» (Filipenses 4:5).

   Nopik ta sventa liʼe: ¿Kʼuxi chkakʼ ta ilel ti muʼyuk chi-echʼ ta mas ti kʼusi ta jkʼan akʼo spas li jnup jchiʼile?

   Tojobtasel: Loʼiltaik li kʼusitik oy ta avoʼontonik spasele. Laje, chapbeik yorail kʼusi ora xuʼ xapasik sventa junuk avoʼonton xakomik ta jujuntal.

   «Li jmalale oy noʼox yipal chaʼi, pe ta skoj ti ipun li voʼone, chʼabal kipal. Jaʼ yuʼun, bakʼintike chkalbe ti akʼo bat spas li kʼusi lek chaʼie o ti xbat spas ejersisioe. Vaʼun, li voʼone chikom ta jnakutik sventa jkux. Ta jtabekutik sbalil jchaʼvoʼalkutik» (Daniela).

 Baʼyel, takʼik ta jujun tal li sjakʼobiltak liʼe. Laje loʼiltaik li kʼusi la tsʼibaike.

•    ¿Mi ta van xaval ti achʼakojbeik lek yorail sventa oyuk kʼusi jmojuk xapasike?

•   ¿Mi oy van kʼusitik chatojbe ta vokol anup achiʼil ta skoj chchʼak skʼakʼal sventa jmojuk kʼusi xapasike?

•   ¿Kʼusi chakʼan ti xlekub ta stojolal li achiʼile?

•   ¿Jayib velta muʼyuk la tsʼet chikintabe lek kʼusi chal anup achiʼil ta skoj li aselular o a tavletae?

•   ¿Kʼuxi chavakʼ ta ilel ti oy noʼox smelolal li kʼusi chakʼan akʼo spas li anup achiʼile?

•   Li avi xemanae, ¿kʼusi xapasik sventa masuk to oy yorail avuʼunik yoʼ jmojuk oyoxuke?