Ta skoj ti jutuk xa chapas kanale, ¿mi yakal chavil avokol ta tak’in? Ta skoj li tsatsal chameletik ti chpuk batel ta spʼejel balumile, li vokoliletik jech kʼuchaʼal nikel, nojelal ta voʼ xchiʼuk yan kʼusitike, li vokoliletik ta sventa politikae xchiʼuk li paskʼope, xuʼ me ta anil noʼox xkil jvokoltik yuʼun ta takʼin. Melel onoʼox kʼalal jutuk xa ta jpastik kanale, chakʼ tajek at-oʼonton. Pe li pʼijil tojobtaseletik chakʼbutik li Vivliae tskoltautik sventa jnaʼtik kʼusi xuʼ jpastik akʼo mi jutuk jtakʼintik.

Teksto ta Vivlia ti tsots skʼoplale: «Jnaʼoj kʼusi ta jpas kʼalal oy ep kʼusi kuʼune xchiʼuk kʼalal chʼabal kʼusi oy kuʼune» (Filipenses 4:12).

Avi ti jutuk xa van atakʼine xuʼ me junuk avoʼonton ti kʼu xa yelan li akuxlejale. Ta skoj taje, xuʼ van oy kʼusitik skʼan xapas noʼox ta anil. Mi jech la apase, ta me xkuch avuʼunik li vokoliletik chanuptanik ta avutsʼ avalale.

¿Mi oy van junuk ajvalil o junuk organisasion ti xuʼ xakʼanbe koltaele? Mi oye, kʼano noʼox me ta anil, yuʼun bakʼintike oy noʼox kʼuk sjalil ti kʼu yelan chkoltavanike.

Teksto ta Vivlia ti tsots skʼoplale: «Muʼyuk lek kʼusi chkʼot ta pasel mi muʼyuk chichʼ jakʼel li kʼusi chichʼ pasele, pe lek kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal oy ep jtojobtasvanejetike» (Proverbios 15:22).

Loʼiltaik noʼox me xchiʼuk li anup achiʼil xchiʼuk li avalab anichʼnabike, yuʼun mi baʼyel laj yichʼ loʼiltaele ta xaʼibeik smelolal li kʼusi yakal chkʼot ta pasele xchiʼuk chakʼ yipalik sventa jechuk spasik li kʼusitik kʼot ta nopel avuʼunike. Jech xtok, mi chakʼ yipal skotol li avutsʼ avalal sventa mu masuk slajesik li takine, chman-o li kʼusi chtun avuʼunike.

Teksto ta Vivlia ti tsots skʼoplale: Baʼyel «chchotan sba sventa tskʼel kʼu yepal chlaj yuʼun» (Lukas 14:28).

Yuʼun kʼalal jutuk tajek jtakʼintike, tsots skʼoplal ti jnaʼtikuk bu chbat skotol li kuni takʼintike. Jaʼ yuʼun, tsako ta vun ti butik chalajes skotol li atakʼine. Li kʼusi baʼyel skʼan xapase tsako ta vun ti kʼu yepal chapas kanal jujun ue. Mi laje, tsako ta vun ti kʼu yepal chalajes jujun ue xchiʼuk li kʼusitik nopem onoʼox chavaʼi chamane, akʼo mi xuʼ onoʼox van xjel ti kʼu yelan nopemoxuke. Ti bu chatsak ta vun ta sventa li kʼusitik chtun avuʼun jujun ue, te xachʼak komel xtok jutebuk takʼin ta sventa mi oy kʼusi la anuptanik ta anile.

Li kʼusi xuʼ xapase: Mi la atsʼiba ta vun li kʼusitik chamane, mu me xchʼay xavaʼi te xatsak xtok li kʼusitik mu toj tsotsuk tajek skʼoplal yileluke. Yuʼun xuʼ chavakʼ venta ti ep ta jlajestik takʼin ta jsetʼ juteb kʼusi ta jmantike. Kalbetik junuk skʼelobil, jun vinik ti la stsak ta vun skotol li kʼusitik la smane laj yakʼ venta ti jujun jabile epal dolar ta slajes ta skoj noʼox ti tsman chiklee.

Teksto ta Vivlia ti tsots skʼoplale: «Sventa xanaʼik stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filipenses 1:10).

Kʼelo ti kʼu yepal chapas kanale xchiʼuk ti kʼu yepal chalajese. Mi laje, kʼelo kʼusitik mu toj persauk xaman. Kʼelbo avil skʼoplal liʼe:

• Li kʼusi chaxanav-oe. Mi oy jaykotuk akaroe, ¿mi xuʼ xachon jkotuk? Mi toyol stojol jkotuk akaroe, ¿mi xuʼ xachon, vaʼun ti xaman jkotuk mas yalele? O ¿mi xuʼ xachon li akaroe, vaʼun ti xaxanav ta makbil karo o ta visikletae?

• Li kʼusi chachʼay-o avoʼontone. ¿Mi xuʼ xakechan stojel kʼuk sjaliluk li atelevision ta kable xchiʼuk li Internete? ¿Mi xuʼ xasaʼ yan ti mas yalele? ¿Mi oy bu xuʼ xachʼamun pelikulaetik o livroetik?

• Li kʼusitik chatunese. ¿Mi xuʼ xakʼel xchiʼuk avutsʼ avalal mi xuʼ jutuk xatunesik li voʼe, li luse xchiʼuk li kas o yan kʼusitike? Mi chatupʼ alus xchiʼuk mi muʼyuk chavixtolan voʼ kʼalal cha-atine, xuʼ me mas yalel chtal stojol li alus xchiʼuk li avaʼale.

• Li jveʼeltike. Mu xlokʼ aman aveʼel jaʼ lek te xapas ta ana. Kak xanop kʼusi veʼlilal chapas. Mi xuʼ chavile, ep xaman li kʼusitik chtun avuʼune xchiʼuk chaʼtuneso li skomelale. Jaʼ xaman li sat teʼetik xchiʼuk itajetik ti jaʼo yorail chlokʼe, yuʼun xuʼ jaʼ mas yalelik. Xchiʼuk mu xaman comida chatarra, jaʼ xkaltik, li kʼusitik ti muʼyuk chakʼbe yipal li abekʼtale. ¿Mi xuʼ oy kʼusi xatsʼun te ta ana?

• Li jkʼuʼ jpokʼtike. Jaʼ to xaman akʼuʼ mi molib xa oxe. Mu xaman ta skoj noʼox ti achʼik noʼox akʼuʼ chakʼane. Jaʼ to xaman mi yalelik xa ox stojole xchiʼuk mano usado kʼuʼiletik ti lekik to xvinaje. Mi stakʼ chavile, lichʼano ta kʼakʼal li akʼuʼ apokʼe sventa mu xaman junuk asekadora.

• Kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jmantike. Kʼalal skʼan toʼox oy kʼusi xamane, xi xajakʼbe abae: «¿Mi xuʼ van jman? ¿Mi jtunel van kuʼun?». Mi oy xa a-estufa, alikuadora, aselular, atavleta o akaroe, ¿mi xuʼ van jal xatunes sventa xamanbe xkʼexole? Jech xtok, ¿mi xuʼ xachon li kʼusitik muʼyuk xa chatunese? Mi jech chapase, mas xa jutuk chalajes atakʼin xchiʼuk chapas kanal uni jutukuk.

Li kʼusi xuʼ xapase: Mi jutuk xa chapas kanale, xuʼ van skoltaot sventa xavikta smanel li kʼusitik toyo stojol xchiʼuk ti xuʼ xilbajinote, jech kʼuchaʼal li sikʼolale, li poxe o li tajimoletik ta takʼine. Mi jech chapase, mas xa jutuk chalajes takʼin xchiʼuk mas chlekub batel li akuxlejale.

Teksto ta Vivlia ti tsots skʼoplale: «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chakʼik venta ti chtun yuʼunik li beiltasel chakʼ Diose» (Mateo 5:3).

Li Vivliae tskoltautik sventa oyuk noʼox spʼisol li kʼusi ta jpastike, yuʼun xi chale: «Li pʼijilale chpojvan jech kʼuchaʼal chpojvan li takʼine, pe li sbalil li yojtikinobile xchiʼuk li pʼijilale jaʼ ti kuxul chkom yuʼun li yajvale» (Eklesiastes 7:12). Li pʼijilal taje te ta jtatik ta Vivlia. Epal krixchanoetik yakʼojik venta ti chkoltavan li kʼusi ta xal Vivlia sventa mu jvul tajek koʼontontik kʼalal chkil jvokoltik ta takʼine (Mateo 6:31, 32).