Li ta sabado 9 yuʼun marso ta 2013 nel yuʼunik li chanun sventa Vivlia ta Galaad ta smeʼ chanubtasel yuʼun Watchtower, ta Patterson (Nueva York). Taje jaʼ sventa xichʼik chanubtasel li stestigotak Jeova ti lek chanemik sventa masuk to lek xtojobik li ta cholmantale. Kʼalal tsuts li chanob vun taje ayik 9,912 krixchanoetik, te oy yutsʼ yalalik li jchanunetike, yamigotakik xchiʼuk yan ermanoetik.

Li buchʼu la slikes li mantale jaʼ li Mark Sanderson ti jaʼ jun li ta Jtsop Jbeiltasvanej yuʼun Stestigotak Jeovae. Li Mark Sandersone la svulesbe ta sjol li buchʼutik te oyik ti kʼuxi lik talel li chanob vun leʼ xa ta 70 jabile, ti lik ta 1 yuʼun fevrero ta sjabilal 1943. Li ermano Nathan Knorr ti jaʼ yichʼoj ta venta li chanob vun li vaʼ kʼakʼale, laj yalbe skʼoplal kʼusi stu li chanune, xi laj yale: «Ti oyuk ep jcholmantaletike ta sienal noʼox xchiʼuk ta smilal noʼox krixchanoetik chaʼiik jechuk li [lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose]. Mi jech oy ta yoʼonton li Kajvaltike ch-epaj tajek li jcholmantaletike». ¿Mi kʼot van ta pasel taje?

Jnoptik avaʼi liʼe: kʼalal likem xaʼox li chanune, li ermano Knorre bat ta México sventa tskʼel bu xuʼ xichʼ takel batel li misioneroetik mi tsuts yuʼunik li chanune. Kʼalal jaʼo te oy ta Mexicoe laj yichʼik takel ta ikʼel skotol tsobobbailetik ta jun tsobajel ti 240 kilometro xil ta sjoylejal li yutil Mexicoe, ayik 400 krixchanoetik. ¿Jayvoʼ van chkʼotik ti xichʼik takel ta ikʼel ta jun tsobajel jech kʼuchaʼal kʼot ta pasel leʼ xa ta 70 jabil kʼalal vulik li baʼyel misioneroetike? Jaʼ ti chkʼotik mas ta 200 mil krixchanoetike.

«¿Kʼusi li atsakojike?» Li Anthony Griffin ti jaʼ jun li ta Komite sventa Betel ta Estados Unidose jaʼ laj yetʼes li mantal ti te lokʼem ta Éxodo 4:2. Li ta versikulo taje, xi la sjakʼbe Moisés li Diose: «¿Cʼusi te atsacoj ta acʼobe?», vaʼun xi la stakʼ li Moisese: «Jnamteʼ». Ta sventa li Jeovae jaʼ skʼan xal ti yakʼojbe yabtel chil Moisés ti oy snamteʼe (Éxodo 4:5). Lek onoʼox ilat yuʼun Dios kʼalal lek la stunes li yabtel sventa chichʼ ichʼel ta mukʼ li Diose, pe kʼalal la stunes sventa chakʼ sba ta ichʼel ta mukʼe xchiʼuk sventa tsyalesbe skʼoplal li yermanotak jech kʼuchaʼal la spas ta Meribae muʼyuk lek ilat yuʼun li Jeovae (Números 20:9-13).

Li ermano Griffine la skoʼoltas li snamteʼ Moisés xchiʼuk li chanubtasel laj yichʼik li buchʼutik ayik ta chanun ta Galaade. Jaʼ jech laj yalbe ti akʼo mu chopoluk stunesik li abtelal laj yichʼike xchiʼuk xi la stojobtase: «Tunesik li kʼusi laj avichʼik akʼbel sventa xichʼ ichʼel ta mukʼ li Jeovae. Jaʼ jech chakʼotik ta jun bendision ta stojolal li buchʼutik chatunik ta stojolale».

«Vuleso ta ajolik li manae.» Li Stephen Lett ti jaʼ jun li ta Jtsop Jbeiltasvaneje, laj yal chantos kʼusitik xuʼ jchantik ta sventa li skʼelobil juʼelal la spas Dios ta takixokol balumil kʼalal laj yakʼbe mana li j-israeletike.

• Skʼan tsots xij-abtejutik (Números 11:8). Sventa slajesik mana li j-israeletike skʼan stsobik noʼox ta anil, skʼan smeltsanik xchiʼuk skʼan slakanik (Éxodo 16:21).

• Mu me chopoluk xijkʼopoj ta sventa li kʼusi chakʼbutik Jeovae (Números 11:5, 6). Li j-israeletike chopol kʼopojik ta sventa li manae, pe jaʼ chopol kʼoptaat laj yaʼi Dios kʼalal jech la spasike. Li avie xuʼ van mu toj lekuk chkaʼitik li veʼlil ta mantal chkichʼtike, pe jech kʼuchaʼal li manae oy onoʼox me sbalil. Skʼan me jtojtik ta vokol skotol li mantaletik chakʼbutik li Jeovae.

• Jpat me koʼontontik ti jaʼ chakʼbutik Jeova skotol li kʼusi chtun kuʼuntike. Oy onoʼox mana slajesik li j-israeletike. Jech onoʼox, yuʼun sventa oyuk smanaik li ta skʼakʼalil sabadoe ch-akʼbatik sventa chib kʼakʼal (Éxodo 16:22-26). Jaʼ jech li voʼotik eke jnaʼojtik lek ti chakʼbutik kʼusi chtun kuʼuntik li Diose (Mateo 6:11).

• Muʼyuk chakʼbe bendision Jeova li buchʼutik mu xchʼunik mantale (Éxodo 16:19, 20, 25-28). Li kʼusi noʼox la staik li j-israeletik kʼalal la stsobik mana li ta sabadoe jaʼ ti muʼyuk xa lek ilatik yuʼun li Jeovae. Yuʼun li buchʼutik tsnakʼik mana kʼalal maʼuk skʼakʼalil skʼan jech spasike, ta sok xchiʼuk ch-ayan xuvital.

Li ermano Lette laj yal ti chkʼot ta pasel ta jtojolaltik li kʼusi chal Jeova mi te oy ta joltik li mantaletik taje, yuʼun xi chalbutike: «Te chavilic me muc ta jamboxuc li sventanail vinajele» xchiʼuk ti «ta jmalboxuc yalel tal li bendición sventa ch-epaj cʼusitic oy avuʼunique» (Malaquías 3:10).

«Chapano abaik sventa chakuxiik li ta achʼ balumile.» Li mantal taje jaʼ laj yetʼes li ermano William Samuelson ti te chtun ta Departamento sventa Chanob vunetik sventa Diose. Laj yal ti stalel onoʼox ti ta jkʼan tajek chijkuxi li ta achʼ Balumile. Pe ¿mi chapalutik xa van ta sventa li kuxlejal taje? Sventa jtatik li kuxlejal taje skʼan me oyuk lek jchʼuleltik (1 Pedro 4:7).

Li krixchano ti oy lek xchʼulele snaʼoj lek ti jpasmulile. Muʼyuk chakʼbe ta smul Satanás xchiʼuk li xchopol balumil li spaltail stuke xchiʼuk muʼyuk bu tsnop ti kʼalal mi pas ta achʼ li Balumile xchiʼuk mi laj xaʼox yakʼbe slajeb Jeova li kʼusitik chopol taje, jaʼ van jech smeltsaj-o li xchopol talelale. Li ermano Samuelsone laj yal ti skʼan xa noʼox jtsaltik avi li jchopol talelaltike, jech kʼuchaʼal li kʼusi tskʼan koʼonton jtuktike, xchiʼuk ti jlaptik xa avi «li achʼ [talelale]» (Efesios 4:24).

«Mu jtsʼiba jkʼoplal jtuktik.» Jun jchanubtasvanej ti Mark Noumair sbie, xi laj yale: «Bakʼintike ta jkʼan ta jtsʼibatik jtuktik xkaltik li kʼusitik ta jpas ta jkuxlejaltike». Pe laj yal ti skʼan «mu jtsʼiba jkʼoplal jtuktike» ti jaʼ lek ti jaʼ xkakʼbetik stsʼiba li Jeovae.

Akʼo mi lek toʼox lik ta ajvalil li Saule la skʼan la stsʼiba skʼoplal stuk xkaltik. Kʼalal kʼot ta ajvalile, jaʼ jun vinik ti bikʼit yakʼoj sbae, lek noʼox sba xkuxlejal xchiʼuk ep kʼusitik ti mu noʼox spas yuʼun chaʼie (1 Samuel 10:22, 27; 11:13). Pe mu jaluk echʼ, yuʼun jaʼ xa lik yakʼ ta yoʼonton li kʼusi tskʼan stuke xchiʼuk ti x-ichʼat ta mukʼe. Ta tsʼakale laj yichʼ pʼajel yuʼun Jeova ta skoj ti muʼyuk xchʼun mantale (1 Samuel 14:24; 15:10, 11).

Li ermano Noumaire laj yalbe smelolal ti manchuk mi tukʼ to yakʼoj sbaik li jchanunetike, skʼan me jech tukʼ-o spasik batel li yabtelik jech kʼuchaʼal tskʼan li Diose. Xi la spʼijubtase: «Kʼelo me abaik, ti tstunesutik li Jeovae maʼuk me skʼan xal ti lek chilutike». Jech kʼuchaʼal liʼe, li Moisese muʼyuk bu la xchʼun li mantal akʼbat sventa slokʼes li voʼ ta chʼene. Laj onoʼox slokʼes li voʼ une, pe muʼyuk akʼbat bendision yuʼun li Jeovae (Números 20:7-12).

«Jkap yechʼomal ketik xchiʼuk li anjel te xvilet ta toyol ta vinajele.» Li Sam Roberson ti jaʼ yan jchanubtasvaneje te la slokʼes ta Apocalipsis 14:6, 7 li mantal laj yetʼese. Ta tsʼakale laj yakʼ ti akʼo xjelavik jayvoʼuk jchanunetik sventa xakʼik ta ilel ti kʼu yelan la xcholik mantal li jayib u echʼ tale. Jun jchanun ti naka toʼox chkux talel ta skoj ti laj yichʼ operasione la xcholbe mantal jun enfermera li ta ospitale. Ta skoj ti te likem ta Perú li enfermerae, laj yakʼbe yil slokʼol ermanoetik ti te chcholik mantal ta Chachapoyas ti te chvinaj li ta jw.org. Jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xchʼam chanubtasel ta Vivlia xchiʼuk smalal li antse.

«Mucʼul Dios, jaʼ noʼox laj aloʼlaun, jech laj cacʼ jba ta loʼlael ec.» (Jeremías 20:7.) Allen Shuster ti chtun ta Komite sventa Betel ta Estados Unidose, la sjakʼbe sloʼil chib nupultsʼakal ti te chchanunajike. Li chanvoʼ jchanunetik taje lajik la ta loʼlael chaʼiik yuʼun li Jeovae. ¿Kʼuxi ti lajik ta loʼlaele? Laj yalik ta jamal ti oy la bu la snopik ti mu spas yuʼun laj yaʼiik skotol li kʼusitik skʼan spasik ta chanune, pe koliyal ti ep laj yichʼik koltaele kuch yuʼunik li chanune. Jun ermana ti Marianne Aronsson sbie la stoj tajek ta vokol li chanubtasel laj yichʼe. Xi laj yale: «Muʼyuk xa bu ta jsaʼ kʼusi xuʼ jchan, yuʼun laj xa kakʼ venta ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun kʼulejal li jujun versikulo ta Vivliae».

«Chanbeic cʼu xʼelan li xchʼunojel yoʼntonique.» David Splane ti jaʼ jun li ta Jtsop Jbeiltasvaneje jaʼ laj yetʼes li mantal ti mas tsots skʼoplal ta skotole. Li mantal taje te laj yichʼ lokʼesel ta Hebreos 13:7 ti xi chale: «Naʼic me li bochʼotic sventainojoxuc ti laj yalboxuc scʼop Diose. Qʼuelo avilic cʼusi lec la staic ta sventa li cʼusi lec la spasique. Jaʼ chanbeic cʼu xʼelan li xchʼunojel yoʼntonique». Laj yal ti toj lek ta chanbel xchʼunel yoʼontonik li buchʼutik jaʼik jbabe li ta abtelal yuʼun stestigotak Jeova leʼ xa ta 70 jabile. Jkʼeltik avil.

Li ta 24 yuʼun septiembre ta 1942 li ermano Nathan Knorr la xchapan jun tsobajel ti bu la stsob sbaik li direktoretik yuʼun li chib corporación tstunes li stestigotak Jeovae, vaʼun laj yalik ti tslikesik jun chanob vun ti jaʼ sbi Galaade. ¿Kʼusi van sventa li chanun taje? Jaʼ ti xichʼik chapanel li misioneroetik sventa jaʼikuk jbabe xcholik batel mantal ti bu muʼyuk to cholbil mantale. Pe li vaʼ kʼakʼale jaʼo tsots vokolil, yuʼun jaʼo yakal li Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile, jaʼ yuʼun li ta epal lumetike mu stakʼ x-ochik li misioneroetike. Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun oy to kʼusi mas snuptanoj spʼejel li Balumile jaʼ ti chʼabal xa onoʼox takʼin li echʼ talel lajuneb jabile. Jaʼ yuʼun li organisasione jaʼ xa noʼox oy stakʼin sventa chakʼik voʼob jabil li chanun taje. Akʼo mi jech, ta skoj ti oy xchʼunel yoʼontonike jmoj kʼot ta nopel yuʼunik ti akʼo xichʼ akʼel li chanune.

Li buchʼutik baʼyel lokʼik li ta chanune laj yakʼik ta ilel xchʼunel yoʼontonik ti toj lek ti jchanbetik eke. La xchanik ti xmuyubajikuk noʼox ti kʼu yepal oy yuʼunike xchiʼuk muʼyuk la saʼik kʼulejal (Hebreos 13:5, 6). Ep li buchʼutik lokʼik li ta chanune la snopik ti muʼyuk xa chbat tskʼel-o li yutsʼ yalalike, yuʼun toj povreik xchiʼuk muʼyuk chtojbat spasajeik sventa xbat ta snaik. Jaʼ to sut batel skʼel yutsʼ yalalik kʼalal echʼ xaʼox lajuneb o voʼlajuneb jabile. Akʼo mi jech, spatoj lek yoʼonton skotolik ti chchabiatik yuʼun Jesús xchiʼuk li yutsʼ yalalike, jech onoʼox kʼuchaʼal spasoje (Hebreos 13:8).

Li ermano Splane laj yalbe skʼoplal kʼusitik vokolil snuptanojik junantik jchanunetik kʼalal tunik ta yantik lumetik kʼalal skʼan toʼox xtalik ta chanun ta Galaade. Xi laj yalbe li jchanunetike: «Li voʼoxuke jaʼoxuk jkʼol achʼ kuxlejal ti tukʼ avakʼoj abaik ti latalik li ta Chanob vun sventa Vivlia ta Galaade, jaʼ jech muʼyuk bu pajem li kʼusi nopem-o xkaʼitik spasel ti oy xa ta 70 jabil jech likem talele. [...] Xamuyubajikuk me xatunik ta stojolal Jeova mu ventauk bu oyoxuk».

Sventa tstsutses mantal li ermano Splane laj yakʼ ta ilel slokʼoltak li 77 jchanunetik ti te xa chtunik ta Betel ta Estados Unidos li avie. Li ta 77 jchanunetike oy chaʼvoʼ ti ayik ta sba chanun ti echʼ ta 1943. Jech noxtok, kʼalal laj yakʼ ta ilel li slokʼoltak ermanoetik taje oy yuni sonal kʼejojetik ti jaʼ li kʼusi la stunesik tal leʼ xa ta 70 jabile.

Kʼalal laj xaʼox yichʼ sdiplomaik li jchanunetike, jun jchanune la skʼel jlik karta ti bu tstojik ta vokol li chanubtasel laj yichʼike. Kʼalal tstsuts xaʼox li mantal chetʼes li ermano Sandersone laj yal ti oy-o sbalil li kʼusi laj yalbe baʼyel jchanunetik li ermano Knorr manchuk mi oy xa ta 70 jabil. Yuʼun xi laj yale: «Mu ventauk ti bu xatakatik batele, vuleso me ta ajolik ti jaʼoxuk [...] jcholmantaletik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti avichʼojik jun matanal ti muʼyuk bu jech akʼbil junuk krixchanoe: jaʼ ti xavalbeik batel li smukʼulal Jeova avie, ti muʼyuk to bu talem li Armagedone. [...] Ta skoj ti akʼbiloxuk to li matanal ta sventa li cholmantale, cholik me li mantale».