1, 2. ¿Kʼusi mukʼta abtelal laj yal Jesus ti chkʼot ta pasele xchiʼuk kʼusi tsots skʼoplal chichʼ jakʼel?

 JUTUK mu skotoluk velta mu spas yuʼunik kʼusitik chalik li bankilaletik ta politikae. Akʼo mi oy onoʼox ta yoʼontonik spasel, xuʼ van mu spas yuʼunik. Toj jelel li Ajvalil Mesiase, li Jesukristoe, yuʼun tspas yuʼun skotol li kʼusi chale.

² Kʼalal vaʼanbil xaʼox ta Ajvalil ta 1914 li Jesuse, chapal xa onoʼox sventa tspas li kʼusi laj yal leʼ xa ta 1,900 jabile. Kʼalal jutuk xaʼox skʼan xchame, xi laj yal li Jesuse: «Li lekil aʼyejetik ta sventa li Ajvalilal liʼe ta xichʼ cholel ta spʼejel balumil» (Mat. 24:14). Li skʼoteb ta pasel taje jaʼ jtos senyail ti liʼ xa oye, ti ch-ajvalilaj xae. Akʼo mi jech, oy kʼusi tsots skʼoplal chichʼ jakʼel: li Ajvalile, ¿kʼuxi van tstsob epal jcholmantaletik ti ta sjunul yoʼonton ch-abtejik ta slajebal kʼakʼal, ti jaʼo yorail tspasik kʼusi tskʼan stukik li krixchanoetike, ti chʼabal kʼanelale xchiʼuk ti mu masuk oy ta yoʼontonik relijione? (Mat. 24:12; 2 Tim. 3:1-5.) Skʼan jnabetik li stakʼobile, yuʼun te tsakal skʼoplal skotol li melel yajtsʼaklomtak Kristoe.

3. ¿Kʼusi xchʼunoj ta melel li Jesuse xchiʼuk bu la xchan tal?

³ Jkʼeltik yan velta li kʼusi laj yal Jesuse. ¿Mi stakʼ chʼunel ti laj yal «ta xichʼ cholel» xie? Stakʼ chʼunel. Li Jesuse xchʼunoj ta melel ti oy buchʼutik ta sjunul yoʼonton chkoltavanik li ta slajebal kʼakʼale. ¿Bu van la xchan ti xchʼunoj leke? Jaʼ la xchanbe li Stote (Juan 12:45; 14:9). Kʼalal muʼyuk toʼox talem ta Balumil li Jesuse laj yil lek stuk ti xchʼunoj ta melel Jeova ti ta sjunul yoʼonton chkoltavanik li buchʼutik ch-ichʼat ta mukʼe. Jkʼeltik kʼu yelan yakʼoj ta ilel Jeova ti xchʼunoj leke.

4. ¿Kʼusi abtelal albatik yuʼun Jeova ti xuʼ xkoltavanik-o li j-israeletike xchiʼuk kʼusi la spasik?

⁴ Kalbetik skʼoplal kʼusi kʼot ta pasel kʼalal laj yal Jeova ti akʼo spas Moises li karpanae, ti jaʼ li bu chichʼik ta mukʼ Dios li jteklum Israele. Li Jeovae laj yal ta stojolal Moises ti xuʼ xkoltavan sjunul jteklum li ta abtelal taje. Xi laj yalbe jteklum li Moisese: «Scotol li bochʼotic chcʼot ta yoʼnton, ti yutsil yoʼnton chaqʼuique, acʼo yichʼ tal». ¿Kʼusi kʼot ta pasel? «Li israeletique [j-israeletike] yatelal jujun cʼacʼal tal yaqʼuilanic o [...] ti cʼu yepal  ilocʼ ta yoʼntonique.» Ep tajek laj yichʼik batel, yuʼun jaʼ to ti «ipajesatic ti mu xa me xichʼic tal epe» (Éx. 35:5; 36:3, 6). Li j-israeletike laj yakʼik ta ilel ti oy lek srasonal yuʼun Jeova ti xchʼunoj lek ti chkoltavanike.

5, 6. Jech kʼuchaʼal chal li Salmo 110:1-3, ¿kʼu yelan stalelaltak smalaoj Jeova xchiʼuk Jesus ti oyuk yuʼunik li melel yajtuneltak ta slajebal kʼakʼale?

⁵ ¿Mi xchʼunoj onoʼox Jeova ti oy buchʼutik ta sjunul yoʼonton chkoltavanik ta slajebal kʼakʼal ti te chlokʼ tal li ta yajtuneltake? Xchʼunoj. Kʼalal mas toʼox ta jmil jabil skʼan xvokʼ li Jesuse, li Jeovae la stijbe yoʼonton David sventa stsʼiba bakʼin chlik ventainvanuk li Mesiase (kʼelo Salmo 110:1-3). Laj onoʼox yal ti oy buchʼutik tskontrainik li Ajvalil Jesus ti achʼ to vaʼanbile. Akʼo mi jech, oy ep buchʼutik chkoltavanik xtok. Pe muʼyuk sujbil chtunik ta stojolal li Ajvalile. Ta sjunul yoʼonton chtunik akʼo mi oy kerem tsebik to, epajemik tajek, yuʼun chichʼik koʼoltasel ta job osil o ta tsʼujul ti oy ta jujun sobe. a

⁶ Li Jesuse snaʼoj onoʼox ti jaʼ skʼoplal li albil kʼop chal ta Salmo 110 (Mat. 22:42-45). Jaʼ yuʼun, oy lek srasonal yuʼun ti xchʼunoj lek ti oy onoʼox buchʼutik chkoltavanik ta sjunul yoʼontonik ta xcholel li lekil aʼyejetik ta spʼejel Balumile. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel li kʼusitik kʼotem ta pasel leʼ xa tale? ¿Mi oy stsoboj tal epal jcholmantaletik li Ajvalil ti chcholik mantal ta sjunul yoʼontonik li ta slajebal kʼakʼale?

7. Kʼalal vaʼanbil xaʼox ta Ajvalil li Jesuse, ¿kʼuxi la xchapan yajtsʼaklomtak sventa tspasik li abtelal chtale?

⁷ Kʼalal mu toʼox jaluk laj yichʼ vaʼanel ta Ajvalil li Jesuse lik xchapan yajtsʼaklomtak sventa spasik li mukʼta abtelale. Jech kʼuchaʼal la jchantik ta kapitulo 2, la skʼel xchiʼuk la slekubtas yajtuneltak ta 1914 kʼalal ta slikebaltik 1919 (Mal. 3:1-4). Vaʼun li ta 1919, la svaʼan li tukʼil mosoil sventa tsbeiltas li yajtsʼaklomtake (Mat. 24:45). Li vaʼ jabile, li tukʼil mosoile te lik yakʼ  tal veʼlil ta mantal, ta mantaletik ta asambleaetik xchiʼuk ta vunetik, ti nopajtik noʼox chal ti skʼan xcholik mantal skotol li yajtsʼaklomtak Kristoe.

8-10. ¿Kʼuxi la stij oʼontonal sventa cholmantal li asambleaetike? Albo junuk skʼelobil. (Kʼelo xtok li rekuadro « Baʼyel asambleaetik ti la stij oʼontonal sventa cholmantale».)

⁸ Mantaletik ta asambleaetik. Ta skoj ti oy tajek ta yoʼontonik tskʼanik beiltasel li Jchanolajeletik ta Vivliae la stsob sbaik ta 1 kʼalal ta 8 yuʼun septiembre ta 1919, ta Cedar Point (Ohio, Estados Unidos), sventa echʼ yuʼunik li baʼyel s-asambleaik kʼalal laj xaʼox li Baʼyel Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. Li ta xchibal kʼakʼale li ermano Rutherforde laj yakʼ jun mantal ti jaʼ laj yalbe li buchʼutik ayik ta asambleae: «Li yabtel jun yajtsʼaklom Kristo ta Balumile [...] jaʼ ti xcholbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Kajvaltike».

⁹ Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ to laj yichʼ alel ta yoxibal kʼakʼal, jaʼo kʼalal li ermano Rutherford laj yal li mantal ti jaʼ sbi: «Mantal sventa li buchʼutik chkoltavanike», ti lokʼ li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole, ti bu xi sbie: «Yakal chalbe skʼoplal Ajvalilal». Xi laj yal li ermanoe: «Oy van bakʼintik tsjakʼbe sba li yajtsʼaklom Kristo ti stalel onoʼoxe: ‹¿Kʼu yuʼun liʼ oyun ta Balumile?›. Jaʼ stakʼobil jechuk liʼe: ‹Jaʼ stakojun tal kʼuchaʼal yajkʼopojel li Kajvaltik sventa chkal li aʼyej sventa lek xil sbaik xchiʼuk Dios li krixchanoetike, jaʼ jmoton xchiʼuk oy ta jba chkal li mantal taje›».

¹⁰ Kʼalal laj yakʼ li mantal taje, te laj yal ermano Rutherford ti chlokʼ jlik achʼ revista The Golden Age (ti ¡Despertad! sbi avie), ti chichʼ pukel sventa snaʼ skotolik ti jaʼ noʼox spatobil yoʼonton krixchanoetik li Ajvalilale. Vaʼun la sjakʼbe buchʼutik te oyik jayvoʼ oy ta yoʼontonik tspukik li revista taje. Xi laj yal jun aʼyej ta sventa li asambleae: «Toj labal sba ti kʼu yelan la stakʼike. Vaʼiik vakmil krixchanoetik, jmoj vaʼi skotolik». b ¡Jamal xvinaj ti oy yajtuneltak Ajvalil ti ta yutsil yoʼonton chcholbeik skʼoplal li Ajvalilale!

11, 12. Ta 1920 Li Jkʼel osil ta toyole, ¿kʼusi laj yal ta sventa ti bakʼin chlik yichʼ pasel li abtelal laj yal Jesuse?

¹¹ Vunetik ti pasbil imprimire. Ta jujukoj Li Jkʼel osil ta toyole la sjambe tal mas smelolal ti tsots skʼoplal li abtelal laj yal Jesuse: li xcholbel skʼoplal li lekil aʼyej sventa Ajvalilale. Jkʼelbetik jayibuk skʼelobil leʼtik tal ta slikebal 1920 xtale.

¹² ¿Kʼusi aʼyejal skʼan xichʼ alel sventa chkʼot ta pasel li albil kʼop chal ta Mateo 24:14? ¿Bakʼin chichʼ pasel? Li Jkʼel osil ta toyole ta 1 yuʼun julio ta 1920, lokʼ jun mantal ti «S-evanjelio Ajvalilal» sbie, xi laj yalbe skʼoplal li aʼyej chichʼ alele: «Li lekil aʼyej liʼe jaʼ skʼoplal li slajebal li kʼusitik mol oy ta balumile xchiʼuk ti laj yichʼ vaʼanel li Ajvalilal yuʼun Mesiase». Li mantale jamal laj yakʼ ta ilel bakʼin chichʼ cholel li mantal ti xi chale: «Skʼan xichʼ pasel kʼalal lik tal li [Baʼyel] mukʼta paskʼope, jaʼ to chlaj kʼalal mi tal li ‹mukʼta tsatsal vokolile›». Jaʼ yuʼun xi to laj yal li mantale: «Jaʼ xa yorail [...] ti xichʼ alel batel ta buyuk noʼox lekil aʼyej ta stojolal li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklom Kristoe».

13. ¿Kʼuxi koltavan ta 1921 Li Jkʼel osil ta toyole sventa masuk oy ta yoʼonton xtunik li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilike?

 ¹³ ¿Mi sujbil van chaʼi sba steklumal Dios sventa spas li kʼusi laj yal Jesuse? Moʼoj. Li mantal «Oyuk me lek stsatsal avoʼonton» ti lokʼ li ta revista Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun marso ta 1921, la stijbe yoʼonton li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilik ti oy ta yoʼonton chtunike. Ta jujuntal tijbat yoʼontonik sventa xi sjakʼbe sbaike: «¿Mi maʼuk mukʼta matanal jtaoj spasel li abtelal taje xchiʼuk ti oy ta jba spasel xtoke?». Xi to laj yal li mantale: «Xuʼ jchʼuntik mi jech laj kiltike [ti jaʼ jun matanal chkiltik ti xuʼ jpastik li abtelale], jech chkaʼitik kʼuchaʼal laj yaʼi ta yoʼonton Jeremias ti chlik tsanuk ta sbakiltak kʼuchaʼal kʼokʼ laj yaʼie, ti jaʼ tijbat yoʼonton sventa chalbe batel skʼoplale» (Jer. 20:9). Ti vaʼ yelan tijbat yoʼontonike jaʼ skʼelobil ti spatoj yoʼonton Jeova xchiʼuk Jesus ti tukʼ yoʼontonik li buchʼutik tskoltaik li Ajvalilale.

14, 15. Ta 1922 Li Jkʼel osil ta toyole, ¿kʼuxi la stijbe yoʼonton li yajtsʼaklomtak Kristo sventa chalbeik yantik li aʼyej sventa Ajvalilale?

¹⁴ ¿Kʼusi tspasik melel yajtsʼaklomtak Kristo sventa chalbeik yantik li aʼyej sventa Ajvalilale? Li ta mantal ti ep yip kʼusi chal akʼo mi komkom noʼox ti jaʼ sbi: «Toj tsots skʼoplal li cholmantale», ti lokʼ ta revista Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun agosto ta 1922, la stijbe yoʼonton li tʼujbil yajtsʼaklomtak Kristo ti tsots skʼoplal «ti xmuyubaj noʼox xbat yakʼbeik krixchanoetik li mantaletik ti tsʼibabil ta vune xchiʼuk ti xalbeik krixchanoetik ta snaik ti poʼot xa xtal li Ajvalilal yuʼun Dios ta vinajele».

¹⁵ Leʼ xa tal ta 1919, jamal vinajem ti stunesoj tal Jesus li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil sventa nopajtik noʼox chal ti jaʼ smoton xchiʼuk ti oy ta sba chal mantal sventa Ajvalilal li yajtsʼaklomtak Kristoe. Li baʼyel Jchanolajeletik ta Vivliae takatik ta ikʼel sventa xcholbeik skʼoplal li Ajvalilale. ¿Kʼu yelan laj yaʼiik?

16. ¿Kʼu yelan laj yaʼiik jayvoʼ moletik ti tʼujbilik yuʼun ermanoetik kʼalal albatik ti skʼan xcholik mantal skotolike?

¹⁶ Li ta sjabilaltik 1920 kʼalal ta 1939 talele, oy jayvoʼuk tsnopik toʼox ti mu skotolikuk li tʼujbil yajtsʼaklomtak Kristo ti skʼan xcholik mantale. Ta 1928 Li Jkʼel osil ta toyole xi laj yalbe skʼoplal li kʼusi yakal chkʼot ta pasele: «Li ta chʼulna [o tsobobbail] avie oy buchʼutik chtunik ta mol [...] ti mu skʼan stijbeik yoʼonton yantik sventa xcholik mantal xchiʼuk ti mu skʼan xcholik mantal eke. [...] Jaʼ noʼox tstseʼinik ti chichʼik albel ti akʼo xcholik mantal ta jujupʼej nae, ti chalbeik skʼoplal li Ajvalil xchiʼuk li ajvalilal yuʼune». Li mantal taje laj yal ti jaʼ xa yorail ti xakʼbeik senyail li buchʼutik jechik taje, xchiʼuk ti xichʼik albel xtok ti muʼyuk xa «mas yorail chichʼik akʼbel yabtelik ta moletike». c

17, 18. 1) ¿Kʼu yelan laj yaʼiik jutuk mu skotoluk tsobobbailetik li kʼusi laj yal li tukʼil mosoile? 2) ¿Kʼu yelan xchʼunojik ta smiyonal noʼox krixchanoetik li mas xa ta sien jabil echʼem tale?

¹⁷ Xijmuyubaj yuʼun ti jutuk mu skotoluk li tsobobbailetike la xchʼunik li beiltasel akʼbatik yuʼun li tukʼil mosoile. Jaʼ jun matanal laj yilik ti xuʼ xalbeik skʼoplal li Ajvalilale. Xi laj yal Li Jkʼel osil ta toyole ta 15 yuʼun marso ta 1926: «Chlokʼ ta yoʼonton chtunik li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike, [...] sventa chalbeik  krixchanoetik li aʼyeje». Li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike kʼot ta pasel ta xkuxlejalik li albil kʼop chal ta Salmo 110:3 xchiʼuk laj yakʼik lek ta ilel ti ta sjunul yoʼonton tskoltaik li Ajvalilal yuʼun Mesiase.

¹⁸ Li sien jabil jelavem xa tale, ta smiyonal noʼox buchʼutik ta sjunul yoʼonton yakʼoj sbaik sventa tspasik li abtelal ta yalbel batel skʼoplal li Ajvalilale. Li ta kapituloetik chtale ta jchanbetik batel skʼoplal kʼuxi xcholojik mantal —ti kʼutik yelan xchiʼuk ti kʼusitik stunesojike— xchiʼuk ti kʼusitik kʼotem ta pasel yuʼune. Baʼyel, jkʼeltik kʼu yuʼun ta smiyonal noʼox lokʼem ta yoʼonton chcholbeik skʼoplal li Ajvalilale, akʼo mi jaʼ noʼox tspasik kʼusi tskʼan yoʼonton stukik li krixchanoetike. Kʼalal ta jchantik batel taje lek me ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼu yuʼun ta xkalbe yantik li lekil aʼyeje?».

19. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik ti «saʼilanik me baʼyel [...] Ajvalilal yuʼun Dios» xi li Jesuse?

¹⁹ Xi la stojobtas yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Saʼilanik me baʼyel [...] Ajvalilal yuʼun Dios» (Mat. 6:33). ¿Kʼu yuʼun skʼan jchʼuntik li tojobtasel taje? Jaʼ ta skoj ti jnaʼojtik ti tsots skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose, ti jaʼ jtos kʼusi tsots skʼoplal ta sventa li kʼusi tskʼan tspas Diose. Jech kʼuchaʼal la jkʼeltik li ta kapitulo echʼe, li chʼul espiritue ta kʼunkʼun laj yakʼ ta nabel skʼoplal li kʼusitik melel ta sventa Ajvalilale. Kʼalal chkʼot ta koʼontontik li kʼusitik melel taje, jaʼ tstij koʼontontik sventa jsaʼtik baʼyel li Ajvalilale.

20. Li lokʼolkʼop laj yal Jesus ta sventa li kʼulejal ti mukule, ¿kʼu van yelan chaʼiik li yajtsʼaklomtak ti skʼan saʼik baʼyel li Ajvalilale?

²⁰ Li Jesuse snaʼoj kʼu yelan chchʼun yajtsʼaklomtak li tojobtasel ti akʼo saʼik baʼyel li Ajvalilal yuʼun Diose. Jnopbetik skʼoplal li lokʼolkʼop laj yal ta sventa jun kʼulejal ti te mukul ta osiltike (kʼelo Mateo 13:44). Kʼalal yakal ch-abtej ta osil li j-abtel ta lokʼolkʼope ta anil noʼox laj yakʼ venta ti ep sbalil li kʼulejal te mukul la stae. ¿Kʼusi la spas? «Ta skoj ti xkuxet tajek yoʼontone bat xchon skotol li kʼusitik oy yuʼun sventa tsman li osil taje.» ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Kʼalal la jtatik li kʼusi melel ta sventa Ajvalilal xchiʼuk chkakʼtik venta ti ep sbalile, xijmuyubaj ta jpastik kʼusiuk noʼox sventa jaʼuk baʼyel jpastik li kʼusitik sventa Ajvalilale, ti baʼyeluk xkakʼ ta jkuxlejaltike. d

21, 22. ¿Kʼuxi yakʼojik ta ilel ti tsaʼik baʼyel Ajvalilal li buchʼutik tukʼ yoʼonton tskoltaik li Ajvalilale? Albo junuk skʼelobil.

²¹ Li buchʼutik tukʼ yoʼonton tskoltaik li Ajvalilale maʼuk noʼox chalik, yuʼun chakʼik ta ilel ta xkuxlejalik ti tsaʼik baʼyel li Ajvalilale. Chakʼ xkuxlejalik, kʼusitik xtojobik spasel xchiʼuk kʼusitik oy yuʼunik sventa chichʼ cholbel skʼoplal li Ajvalilale. Ep buchʼutik yakʼoj svokolik sventa xcholik mantal ta tsʼakal ora. Skotolik li buchʼutik jech ta sjunul yoʼonton chcholik mantale yilojik lek ti chakʼbe sbendision Jeova li buchʼutik baʼyel chakʼ ta xkuxlejalik li Ajvalilale. Kalbetik jun skʼelobil ti kʼot ta pasel leʼ xa jayibuk jabile.

 ²² Li Avery xchiʼuk Lovenia Bristow tunik ta colportor (prekursor), ta sural Estados Unidos kʼalal nopoltik xaʼox li sjabilal 1930. Kʼalal echʼ xaʼox jayibuk jabile xi laj yal li Loveniae: «Li Avery xchiʼuk voʼone jkʼupinojkutik tal tajek jayibuk jabil li prekursorale. Tee ep ta velta ti mu xa jnaʼ bu ta jtabekutik stojol li gasolinae xchiʼuk li stojol jveʼelkutike. Pe li Jeovae ta onoʼox xakʼbunkutik li kʼusitik chtun kuʼunkutike. Jech muʼyuk xkiktakutik-o li prekursorale. Muʼyuk onoʼox spas palta kuʼunkutik li kʼusi chtun kuʼunkutike». Li Loveniae xvul ta sjol ti kʼalal jaʼo te tunik ta Pensacola (Florida), oy jun velta ti toj jutuk stakʼinik xchiʼuk sveʼelike. Jun velta kʼalal kʼotik ta yuni naik ti oy syantailtake la staik chaʼchep mukʼtik yav veʼlil ti xi tsʼibabil komel ta bikʼit vune: «Ta slekil koʼontonkutik, tsobobbail Pensacola». Kʼalal tsnopbe skʼoplal ti sjaylajunebal jabil tun ta prekursor li Loveniae xi chale: «Muʼyuk onoʼox bu chiktautik li Jeovae. Muʼyuk tsvalopatinutik komel ti jpatoj koʼontontik ta stojolale».

23. ¿Kʼu yelan chavaʼi aba ti ataoj xa li kʼusitik melel ta sventa Ajvalilale xchiʼuk kʼusi oy ta avoʼonton spasel?

²³ Mu jkotoltikuk koʼol yepal ta jcholtik mantal. Jelel li kʼusitik oy ta jkuxlejaltike. Akʼo mi jech, jaʼ jun matanal jtaojtik jkotoltik ti chkalbetik batel skʼoplal ta sjunul koʼontontik li lekil aʼyeje (Kol. 3:23). Ta skoj ti ep sbalil chkiltik li kʼusitik melel ta sventa li Ajvalilale, oy ta koʼontontik, ta yutsil koʼontontik chkakʼ jvokoltik spasel ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike. ¿Mi mu jechuk oy ta avoʼonton ek?

24. ¿Kʼusi tsots skʼoplal chkʼot ta pasel yuʼun ta slajebal kʼakʼal li Ajvalilale?

²⁴ Li sien jabil echʼ xa tale, kʼotem ta pasel yuʼun Ajvalil li albil kʼop laj yal ta Mateo 24:14. Jech xtok, muʼyuk bu sujvanem ta spasel. Akʼo mi jechik toʼox kʼuchaʼal yan krixchanoetik ti jaʼ batem ta yoʼonton kʼusi tskʼan stukike, li yajtsʼaklomtake ta sjunul yoʼonton chbat xcholik mantal. Li xcholbel skʼoplal ta spʼejel Balumil li lekil aʼyeje jaʼ jtos senyail ti liʼ xa oy xchiʼuk ti ch-abtej xa ta Ajvalil li Jesuse xchiʼuk jaʼ jtos kʼusi tsots skʼoplal chkʼot ta pasel yuʼun ta slajebal kʼakʼal li Ajvalilale.