1, 2. 1) ¿Mi jaʼ skʼan xal ti xavojtikin lek jun krixchano ta skoj ti jaʼ noʼox anaʼojbe sbie? 2) ¿Kʼusi chalik junantik krixchanoetik ta sventa li Jesuse?

OY EPAL krixchanoetik ti lek ojtikinbilik ta spʼejel balumile xchiʼuk yikʼaluk van xanabe sbi junuk, pe ¿mi jaʼ skʼan xal ti xavojtikin lek ta skoj ti jaʼ noʼox anaʼojbe sbie? Muʼyuk, yuʼun mu xanaʼ lek kʼu yelan li xkuxlejale mi jaʼuk xanaʼ mi jaʼ jech li kʼusi anaʼoj ta stojolale.

² Yikʼaluk van oy avaʼiojbe skʼoplal Jesus akʼo mi oy xa jutuk mu chaʼmiluk jabil ti ay ta balumile. Pe epal krixchanoetike mu snaʼik lek buchʼu jaʼ ta melel li Jesuse. Junantike chalik ti jaʼ jun lekil krixchano jelave. Yantike chalik ti jaʼ toʼox jun j-alkʼope xchiʼuk junantike chalik ti jaʼ Dios li Jesuse. ¿Kʼusi chanop li voʼote? (Kʼelo nota 12).

3. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti xanaʼ kʼusi chal Vivlia ta sventa li Jeova xchiʼuk Jesukristoe?

³ Toj tsots skʼoplal ti xavojtikin lek li Jesuse. Xi chal Vivlia ti kʼu yuʼun toj tsots skʼoplale: «Jaʼ skʼoplal kuxlejal sbatel osil liʼe: ti ta xojtikinikote, li jun noʼox melel Diosote xchiʼuk ti chojtikinik ek li buchʼu la atak tale, li Jesukristoe» (Juan 17:3). Mi chavojtikin lek li Jeova xchiʼuk Jesuse, xuʼ xakuxi sbatel osil ta Paraiso liʼ ta balumile (Juan 14:6). Jech xtok, mi chavojtikin lek li Jesuse xuʼ tskoltaot li avie, yuʼun lek laj yakʼ ta ilel kʼusi skʼan pasel yoʼ lekuk xbat li jkuxlejaltike xchiʼuk sventa lekuk xkil jbatik xchiʼuk li yantike (Juan 13:34, 35). Li ta baʼyel kapituloe la jkʼeltik kʼusi chal Vivlia ta sventa li Diose, pe li ta kapitulo liʼe jaʼ xa ta jkʼeltik kʼusi chal Vivlia ta sventa li Jesuse.

4. ¿Kʼusi smelolal kʼalal Mesias xchiʼuk Kristo xie?

⁴ Kʼalal jal toʼox tajek skʼan xvokʼ ta balumil li Jesuse, li Jeovae yaloj xa onoʼox ta Vivlia ti tstak talel li Mesias o Kristoe. Li jpʼel kʼop Mesiase ta ebreo kʼop lokʼem tal, kʼalal Kristo xi xtoke jaʼ ta griego kʼop lokʼem tal. Li chaʼpʼel kʼop taje jaʼ skʼoplal li buchʼu stʼujoj Jeova sventa oyuk kʼusi tsots skʼoplal chakʼbe spase. Maʼuk noʼox, yuʼun li Mesiase chakʼ kʼotuk ta pasel ta tsʼakal skotol li kʼusi yaloj ta jamal li Diose.

5. Li yajchankʼoptak Jesuse, ¿mi la xchʼunik ti jaʼ Mesias li Jesuse?

⁵ Li yajchankʼoptak Jesuse jpʼel ta yoʼontonik ti jaʼ Mesias li Jesus ti albil xa onoʼox skʼoplale (Juan 1:41). Xi laj yalbe skʼoplal Jesus li jtakbol Pedroe: «Voʼot li Kristoote» (Mateo 16:16). Jkʼeltik batel kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti jaʼ Mesias li Jesuse.

6. ¿Kʼuxi tskoltautik Jeova sventa jnaʼtik buchʼu jaʼ li Mesiase?

⁶ Kʼalal jal toʼox tajek skʼan xvokʼ ta balumil li Jesuse, li yaj-alkʼoptak Jeovae ep kʼusitik laj yalik ti jaʼ chkoltaatik li krixchanoetik sventa xojtikinik li Mesiase. ¿Kʼuxi koltavan taje? Kalbetik junuk skoʼoltasobil. Jnoptik noʼox ti chalboxuk ti skʼan chbat avikʼ talel jun krixchano ta skotleb karoe, jaʼ noʼoxe mu xavojtikin xchiʼuk toj ep krixchanoetik te. ¿Kʼuxi xuʼ xanaʼ buchʼu jaʼ? Jaʼo kʼalal chalboxuk kʼu yelan li krixchano chbat akʼele xchiʼuk ti kʼu yelan slapoj skʼuʼe. Jaʼ jechtik la spas li Jeovae, yuʼun la stunes yaj-alkʼoptak sventa xalbutik kʼusi tspas li Mesiase xchiʼuk li kʼusi chkʼot ta stojolale. Taje jaʼ chkoltaatik li buchʼu oy ta yoʼontonik spasel li kʼusi tskʼan Jeovae, yuʼun kʼalal chilik ti kʼotem ta pasel li albil kʼopetike xuʼ xakʼik venta ti jaʼ Mesias o Kristo li Jesuse.

7. Albo skʼoplal chib albil kʼopetik ti chakʼ kiltik ti jaʼ Mesias li Jesuse.

⁷ Kalbetik skʼoplal chib albil kʼopetik ta sventa li  Mesiase. Li baʼyele laj yichʼ tsʼibael kʼalal te van 700 jabil skʼan toʼox xvokʼ li Jesuse. Li j-alkʼop Mikease laj yal ti te chvokʼ ta jun bikʼit jteklum ti Belen sbie (Mikeas 5:2). Te onoʼox vokʼ li Jesuse (Mateo 2:1, 3-9). Li xchibal albil kʼope jaʼ la stsʼiba li Daniele. Laj yal ti chvul ta lokʼel ta sjabilal 29 t.J. * li Mesiase (Daniel 9:25). Kʼotanan ta pasel li albil kʼopetik taje, * pe oy yantik albil kʼopetik ti xuʼ tskoltautik sventa xkiltik ti jaʼ li Mesias ti albil skʼoplal li Jesuse.

8, 9. ¿Kʼuxi vinaj ti jaʼ Mesias kʼalal laj yichʼ voʼ li Jesuse?

⁸ Li Jeovae jamal laj yakʼ ta ilel ti jaʼ Mesias li Jesuse. Jamal laj yalbe Juan J-akʼ-ichʼvoʼ ti chakʼbe yil senyail yoʼ xojtikin li Mesiase. Li Jesuse kʼot ta ukʼum Jordan sventa x-akʼbat yichʼ voʼ yuʼun Juan li ta sjabilal 29 t.J. Jaʼ te laj yil senyail li Juane, xi chal Vivlia ti kʼu yelan kʼot ta pasele: «Kʼalal laj xa ox yichʼ voʼ li Jesuse, ta ora noʼox lokʼ li ta voʼe, vaʼun jam li vinajele, laj yil yal tal ta sba Jesus li xchʼul espiritu Dios ti xkoʼolaj kʼuchaʼal palomae. ¡Kʼelavil! Laj yichʼ aʼiel yechʼomal eil ta vinajel xtok ti xi chale: ‹Liʼe jaʼ Jnichʼon, jaʼ li buchʼu jkʼanoje, jaʼ li buchʼu ximuyubaj yuʼune›» (Mateo 3:16, 17). Skotol li kʼusitik laj yil xchiʼuk laj yaʼi li Juane jaʼ akʼbat xchʼun ti jaʼ li Mesiase (Juan 1:32-34). Li vaʼ orae, li Jeovae laj yakʼbe xchʼul espiritu li Jesuse, vaʼun kʼot kʼuchaʼal Mesias o Kristo. Jaʼ li buchʼu tʼujat yuʼun Jeova yoʼ xkʼot ta Ajvalil xchiʼuk ta Jnitvaneje (Salmo 2:6; Isaias 55:4).

 ⁹ Li albil kʼopetik xchiʼuk li kʼusitik la spas Jeova kʼalal laj yichʼ voʼ li Xnichʼone jaʼ svinajeb ti jaʼ Mesias li Jesuse. Pe ¿bu lik talel li Jesuse? Xchiʼuk ¿kʼu yelan stalelal laj yakʼ ta ilel? Jkʼeltik kʼusi chal li Vivliae.

10. ¿Kʼusi chal Vivlia ta sventa li xkuxlejal Jesus kʼalal muʼyuk toʼox talem ta balumile?

¹⁰ Li Vivliae chal ti kʼalal muʼyuk toʼox talem ta balumil  li Jesuse, jal xa onoʼox te kuxiem ta vinajel. Jun sprevaile jaʼ li kʼusi laj yal li j-alkʼop Mikease, yuʼun xi laj yalbe skʼoplal li Mesiase: «Voʼne xa onoʼox likem stsʼunbal» (Mikeas 5:2). Li Jesus eke ep ta velta laj yal ti kuxiem toʼox ta vinajel kʼalal muʼyuk toʼox chtal vokʼuk kʼuchaʼal krixchanoe (kʼelo Juan 3:13; 6:38, 62; 17:4, 5). Lek tajek laj yil sba xchiʼuk Jeova kʼalal te toʼox oy ta vinajel li Jesuse.

11. ¿Kʼu yuʼun kʼanbil tajek yuʼun Jeova li Jesuse?

¹¹ Li Jeovae skʼanoj tajek li Jesuse, ¿kʼu yuʼun stuk noʼox jech ti kʼu yelan skʼanoje? Yuʼun «jaʼ baʼyel laj yichʼ pasel ta skotol li kʼusitike», jaʼ xkaltik, jaʼ baʼyel spasben li Jeovae (Kolosenses 1:15). * Jech noxtok, li Jesuse kʼanbil tajek yuʼun Jeova ta skoj ti jaʼ ‹li jun noʼox Xnichʼone›, yuʼun muʼyuk buchʼu koltaat ta smeltsanel li Jesuse (Juan 3:16). Kʼalal la smeltsan yan kʼusitik li Jeovae, jaʼ koltaat yuʼun li Jesuse (Kolosenses 1:16). Maʼuk noʼox, li Jesuse jaʼ noʼox stuk ti chichʼ albel «li Kʼope». Taje jaʼ ta skoj ti jaʼ noʼox stuk tunesat yuʼun Jeova sventa xalbe aʼyejetik xchiʼuk kʼusitik skʼan spasik li anjeletik xchiʼuk li krixchanoetike (Juan 1:14).

12. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti maʼuk koʼolik li Dios xchiʼuk Jesuse?

¹² Junantik krixchanoetike xchʼunojik ti koʼolik li Dios xchiʼuk Jesuse, pe mu jechuk chakʼ ta chanel li Vivliae (kʼelo nota 14). Li Vivliae chchanubtasvan ti laj yichʼ meltsanel li Jesuse, taje chakʼ ta ilel ti muʼyuk toʼox meltsanbile. Pe li Jeovae muʼyuk buchʼu meltsanat, yuʼun jaʼ la smeltsan skotol li kʼusitike (Salmo 90:2). Li Vivliae jamal chal ti jaʼ mukʼ skʼoplal li Totile,  jaʼ mu sta li Jesuse. Jech xtok, muʼyuk la skoʼoltas sba xchiʼuk li stote (kʼelo Juan 14:28; 1 Korintios 11:3). Jaʼ noʼox Jeova ti «Buchʼu skotol xuʼ yuʼune» (Jenesis 17:1). Jaʼ noʼox stuk ti mas tsots skʼoplal xchiʼuk ti toj ep sjuʼele.

13. ¿Kʼu yuʼun chal Vivlia ti ‹jaʼ slokʼol li Dios ti mu xvinaj ta kʼelel› li Jesuse?

¹³ Li Jeova xchiʼuk Jesuse epal miyon jabil jmoj abtejik kʼalal muʼyuk toʼox meltsajem li vinajel xchiʼuk balumile. Skʼanoj sbaik tajek ta skoj ti jmoj abtejike (Juan 3:35; 14:31). Li Vivliae xi chalbe skʼoplal li Jesuse: «Jaʼ slokʼol li Dios ti mu xvinaj ta kʼelele». ¿Kʼu yuʼun ti jech chichʼ albele? Yuʼun lek tajek la xchanbe stalelaltak li Stote (Kolosenses 1:15).

14. ¿Kʼuxi vokʼ kʼuchaʼal krixchano li Jesuse?

¹⁴ Li Jesuse ta sjunul yoʼonton laj yikta komel vinajel yoʼ xvokʼ li ta balumile. ¿Kʼusi la spas Jeova sventa xvokʼ kʼuchaʼal krixchano li Jesuse? La spas jun skʼelobil juʼelal, yuʼun laj yakʼbe ta yalajeb jun tojol tseb li xkuxlejal xnichʼon ti te toʼox oy ta vinajele. Li tojol tsebe Maria sbi. Ta skoj ti ta skʼelobil juʼelal la spas li Jeovae, mu persauk ti oyuk smalal li Maria yoʼ xchiʼin li yole. Jech oxal, li Mariae laj yil jun skerem ti muʼyuk xkuchoj mulile xchiʼuk Jesus laj yakʼbe sbi (Lukas 1:30-35).

15. ¿Kʼuxi xuʼ mas xavojtikin li Jeovae?

¹⁵ Li Jesuse jaʼ slokʼol li Totile, jech oxal xuʼ xavojtikin batel mas li Jeova mi chachanbe skʼoplal li Jesuse. Sventa xanaʼ kʼu yelan echʼ xkuxlejal xchiʼuk li stalelaltake xuʼ xakʼel li Evanjelioetik ta Mateo, Markos, Lukas xchiʼuk Juan. Xi laj yal stuk li Jesuse: «Yuʼun yiloj xa Totil ek li buchʼu yilojune» (Juan 14:9).

16. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ ta chanel li Jesuse? 2) ¿Bu la xchan skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanel Jesuse?

 ¹⁶ Epal krixchanoetik «Jchanubtasvanej» chalbeik li Jesuse (Juan 1:38; 13:13). Oy kʼusitik tsotsik skʼoplal laj yakʼ ta chanel li Jesuse jech kʼuchaʼal «li lekil aʼyejetik sventa Ajvalilale». ¿Kʼusi Ajvalilal chalbe skʼoplal? Jaʼ chalbe skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Dios ti te oy ta vinajel ti tsventain yalel balumile xchiʼuk ti chakʼbe bendision li buchʼutik xchʼunbeik smantal Diose (Mateo 4:23). Pe ¿bu la xchan skotol li kʼusi laj yakʼ ta chanel Jesuse? Jaʼ ta stojolal li Jeovae, xi laj yal stuke: «Maʼuk kuʼun li kʼusi chkakʼ ta chanele, jaʼ yuʼun li buchʼu la stakun tale» (Juan 7:16). Li Jesuse snaʼoj ti oy ta yoʼonton Dios ti akʼo xaʼi skotol krixchanoetik li kʼusitik lekik tspas li Ajvalilal yuʼun Dios mi lik sventain balumile.

17. 1) ¿Bu chanubtasvan li Jesuse? 2) ¿Kʼu yuʼun laj yakʼ ta yoʼonton xchanubtasel li krixchanoetike?

¹⁷ ¿Bu chanubtasvan li Jesuse? Chanubtasvan ta osiltik, ta mukʼtik lum, ta bikʼit lum, ta chʼivit, ta templo, ta snail tsobobbail xchiʼuk ta naetik. Ta buyuk noʼox ti bu oy krixchanoetike. Jech xtok, muʼyuk tsmala ti chtal saʼatuk yuʼun li krixchanoetike, yuʼun jaʼ chbat tsaʼ (Markos 6:56; Lukas 19:5, 6). Li Jesuse laj yakʼ yipal xchiʼuk la xchʼakbe yorail yoʼ xchanubtasvan. Yuʼun snaʼoj ti jech oy ta yoʼonton li Diose xchiʼuk tskʼan chchʼunbe smantal (Juan 8:28, 29). Chchanubtasvan ta skoj ti oy ta yoʼonton li krixchanoetike (kʼelo Mateo 9:35, 36). Li Jesuse laj yil ti mu jechuk kʼusi chakʼik ta chanel sventa Dios xchiʼuk Ajvalilal li jnitvanejetik ta relijione. Jaʼ yuʼun, laj yakʼ tajek ta yoʼonton yalbel krixchanoetik li lekil aʼyejetik sventa Ajvalilale.

18. ¿Kʼusi stalelal Jesus ti mas lek chavile?

¹⁸ Li Jesuse skʼanoj tajek li krixchanoetike xchiʼuk tsvul  yoʼonton ta stojolal. Lek snaʼ xkʼanvan, jaʼ yuʼun li krixchanoetik xchiʼuk li kʼoxetike tskʼupinik xchiʼinel ta loʼil (Markos 10:13-16). Skotol ora tukʼ kʼusi tspas li Jesuse xchiʼuk spʼajoj li kʼusitik muʼyuk tukʼ chichʼ pasele. (Mateo 21:12, 13). Li ta skʼakʼalil Jesuse, muʼyuk mas chichʼ ichʼel ta mukʼ li antsetike xchiʼuk muʼyuk mas sderechoik. Pe li Jesuse mu jechuk la spas, yuʼun laj yichʼanan ta mukʼ xchiʼuk ep sbalil laj yil (Juan 4:9, 27). Bikʼit tajek laj yakʼ sba li Jesuse, yuʼun jun veltae la spokbe yok li yajtakboltake akʼo mi jaʼ yabtel li mosoiletike (Juan 13:2-5, 12-17).

19. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jesus ti snaʼoj kʼusi chtun yuʼun li krixchanoetik xchiʼuk ti tskʼan tskoltaane? Albo junuk skʼelobil.

¹⁹ Li Jesuse snaʼoj kʼusi chtun yuʼun li krixchanoetike, jaʼ yuʼun la skoltaan. Jech laj yakʼ ta ilel kʼalal la stunes li sjuʼel akʼbil yuʼun Stot yoʼ xpoxta li buchʼutik ipike (Mateo 14:14). Kalbetik junuk skʼelobil. Jun veltae, nopaj talel ta stojolal Jesus jun vinik ti ip ta leprae, vaʼun xi albat li Jesuse: «Ti xakʼanuke, xuʼ xapoxtaun». Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton kʼalal laj yilbe svokol li vinike, jech oxal «la syeʼ batel skʼob, la spik xchiʼuk xi laj yalbee: ‹¡Ta jkʼan!; kolan›». Vaʼun, chʼay batel li xchamele (Markos 1:40-42). ¿Mi xnop avuʼun kʼu yelan laj yaʼi sba li vinike?

20, 21. ¿Kʼu yuʼun jaʼ Jesus jun slekil kʼelobil kuʼuntik ti la xchʼunbe smantal li Diose?

²⁰ ¿Kʼu yuʼun jaʼ Jesus jun slekil kʼelobil ti skʼan chʼunbel smantal li Diose? Yuʼun tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal li Stote akʼo mi ep kʼusitik la snuptan xchiʼuk ti chopol kʼusi pasbat yuʼun li yajkontratake. Jun skʼelobile, jaʼo kʼalal muʼyuk laj yakʼ sba ta loʼlael kʼalal akʼat ta preva yuʼun li Satanase (Mateo 4:1-11). Maʼuk noʼox, yuʼun  junantik yutsʼ yalale muʼyuk xchʼunojik ti jaʼ Mesias li Jesuse xchiʼuk tsnopik ti likem xchuvaje. Akʼo mi jech, tukʼ laj yakʼ-o sba ta stojolal li Jeovae (Markos 3:21). Akʼo mi chopol kʼusi pasbat yuʼun yajkontratak, pe tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal li Diose xchiʼuk muʼyuk lik spak skʼoplal (1 Pedro 2:21-23).

²¹ Li Jesuse tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal Jeova akʼo mi chopol xchiʼuk toj kʼux ti kʼu yelan laj yichʼ milele (kʼelo Filipenses 2:8). Nopbo skʼoplal skotol kʼusi la snuptan kʼalal jun xa ox kʼakʼal skʼan xchame: la xchukik batel, junantik jutkʼop testigoetike laj yalik ti laj la xchopol kʼopta Diose, muʼyuk tukʼ chapanat yuʼun jchapanvanejetik xchiʼuk labanat yuʼun li krixchanoetike. Akʼbat svokol yuʼun li soltaroetike xchiʼuk bajat ta jtel teʼ. Kʼalal jutuk xa  ox skʼan xchame, xi tsots avane: «¡Kʼot xa ta pasel!» (Juan 19:30). Kʼalal oxib xa ox kʼakʼal slajele, chaʼkuxesat yuʼun Dios xchiʼuk akʼbat sbekʼtal ti mu xvinaj ta kʼelele (1 Pedro 3:18). Kʼalal jelav jayibuk xemanae, chaʼsut ta vinajel xchiʼuk «te choti ta sbatsʼikʼob Dios». Te la smala ti ch-akʼbat yabtel kʼuchaʼal Ajvalil yuʼun li Jeovae (Ebreos 10:12, 13).

22. ¿Kʼusi sbalil chichʼ tael koliyal ti tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Stot li Jesuse?

²² Koliyal ti tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Stot li Jesuse xuʼ jtatik kuxlejal sbatel osil ta Paraiso liʼ ta balumile. Taje jaʼ onoʼox li kʼusi tskʼan Dios ta slikebale. Li ta yan kapituloe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtatik kuxlejal sbatel osil koliyal ti laj yakʼ xkuxlejal li Jesuse.