1, 2. ¿Kʼusitik van xuʼ jakʼbe jbatik?

TOJ ep kʼusitik tsjakʼik li kʼoxetike. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy kʼusi chichʼik albele, xi tsjakʼike: «¿Kʼu yuʼun?», akʼo mi chkakʼ kiptik ta stakʼel li kʼusi tsjakʼike, xi to chalike: «Pe ¿kʼu yuʼun?».

² Mu ventauk mi kerem tsebutik to o mi mol meʼelutik xa jkotoltik oy onoʼox kʼusi ta jakʼtik. Xuʼ van ta jakʼbe jbatik kʼusi ta jlajestik, kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtik o kʼusitik ta jmantik. Jech xtok, xuʼ van ta jakʼbe jbatik li kʼusitik tsotsik skʼoplal ta jkuxlejaltike o ti kʼu yelan jkuxlejaltik ta mas jelavele. Pe kʼalal mu jtabetik lek stakʼobile, xuʼ van xijchibaj-o.

3. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk tsabeik stakʼobil li kʼusi tsjakʼbe sbaik li epal krixchanoetike?

³ Oy epal krixchanoetik ti oy kʼusitik tsotsik skʼoplal tsjakʼbe sbaike, pe muʼyuk tsabeik li stakʼobile, ¿kʼu yuʼun? Junantike snaʼojik ti te oy stakʼobil li ta Vivliae, jaʼ noʼoxe tsnopik ti toj vokol ta aʼibel smelolale. Jech xtok, chalik ti jaʼ oy ta sbaik stakʼel li jchanubtasvanejetik, paleetik xchiʼuk pastoretike. Yantik xtoke, chkʼexavik ta skoj ti mu snabeik stakʼobile, jech oxal muʼyuk tsabeik stakʼobil. ¿Mi jaʼ jech chanop li voʼote?

4, 5. 1) ¿Kʼusitik tsotsik skʼoplal chajakʼbe aba? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xachibaj ta sabel stakʼobil?

⁴ Xuʼ van xi chajakʼbe abae: «¿Kʼu yuʼun kuxulutik? ¿Kʼusi chkʼot ta jtojolaltik mi lijchame? ¿Kʼu yelan li Diose?». Xi laj yal li Mukʼul Jchanubtasvanej Jesukristoe: «Kʼanilanik, vaʼun cha-akʼbatik; saʼilanik, vaʼun chataik; kʼojilanik li tiʼ nae, vaʼun chajambatik» (Mateo 7:7). Jech oxal, mu xavikta aba ta saʼel li stakʼobile jaʼ to mi jun avoʼonton lakom yuʼune.

 ⁵ Mi jech-o chasabe stakʼobil li kʼusi chajakʼbe abae te chata ta Vivlia (Proverbios 2:1-5). Vaʼun, jaʼ te chavakʼ venta ti muʼyuk tsots ta aʼibel smelolale. Jech xtok, tskoltaot yoʼ xakʼupin akuxlejal xchiʼuk ti oyuk spatobil avoʼonton ta tsʼakale. Jkʼeltik batel jtosuk ti kʼusi tsjakʼbe sbaik li krixchanoetike.

6. ¿Kʼu yuʼun tsnopik epal krixchanoetik ti muʼyuk oyutik ta yoʼonton li Diose?

⁶ Oy epal krixchanoetik tsnopik ti muʼyuk oyutik ta yoʼonton li Diose, jaʼ yuʼun xi chalike: «Mi ta melel oyutikuk ta yoʼonton li Diose, mas lek jechuk li balumile». Li avi kʼakʼale, buyuk xa noʼox chkiltik paskʼop, pʼajbail xchiʼuk povreal li ta balumile. Maʼuk noʼox, yuʼun ch-ipaj li krixchanoetike, chil svokolik xchiʼuk chchamik. Xi to tsjakʼbe sbaik xtoke: «Mi ta melel oyutik ta yoʼonton li Diose, ¿kʼu yuʼun muʼyuk tslajes ta j-echʼel li vokolile?».

7. 1) ¿Kʼu yuʼun ep buchʼutik tsnopik ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton li Diose? 2) ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti maʼuk chakʼ vokolil li Diose?

⁷ Bakʼintike, xi chalik li jnitvanejetik ta relijion kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasele: «Jaʼ jech la skʼan yoʼonton li Diose». Kʼalal jech chalike, jaʼ chakʼbeik smulin Dios li kʼusitik chopol chkʼot ta pasele. Ta skoj taje, epal krixchanoetik tsnopik ti muʼyuk xkʼuxul yoʼonton li Diose, pe li Diose mi jsetʼuk tspas kʼusi chopol. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti jaʼ jeche? Yuʼun li Vivliae jamal chal ti mu xakʼutik ta preva ta kʼusi chopol li Diose. Xi chal Santiago 1:13: «Mu me buchʼu xi chal kʼalal tsnuptan prevae: ‹Chakʼun ta preva li Diose›. Yuʼun muʼyuk buchʼu xuʼ xakʼ ta preva ta kʼusitik chopol li Diose, jech li Dios eke muʼyuk buchʼu chakʼ ta preva». Li Diose yakʼoj to permiso ti oyuk li vokolile, pe taje maʼuk skʼan xal ti jaʼ chakʼ jvokoltike (kʼelo Job 34: 10-12). Jkʼelbetik junuk skʼelobil ti tskoltautik ta yaʼibel smelolale.

8, 9. ¿Kʼusi skʼelobil chakʼ ta ilel ti maʼuk ta smul Dios ti chkil jvokoltike?

⁸ Jnopbetik skʼoplal jun totil ti skʼanoj tajek xnichʼon xchiʼuk ti lek chchanubtas yoʼ xtojob snopel li kʼusi tspase. Pe kʼalal la sta svaʼlej li xnichʼone, lik stoy sba xchiʼuk lokʼ batel ta sna. Vaʼun, chopol kʼusi lik spas xchiʼuk lik stikʼ sba ta vokolil. Ta skoj ti muʼyuk la spajtsan xnichʼon li totile, ¿mi ta van xaval ti jaʼ ta smul totil ti jech la snuptan svokol li xnichʼone? Moʼoj (Lukas 15:11-13). Jaʼ jech xuʼ chkaltik ta sventa li Diose, yuʼun mu xuʼ chkakʼbetik smulin li kʼusitik chopol chkʼot ta jtojolaltike. Li Diose xkoʼolaj kʼuchaʼal li jkʼanvanej totil laj kaltike, yuʼun muʼyuk la spajes li krixchanoetik kʼalal la stoy sbaik ta stojolale xchiʼuk kʼalal la spasik kʼusi chopole. Jech oxal, kʼalal oy kʼusi chopol chkʼot ta pasele, skʼan teuk ta joltik ti maʼuk chakʼ li Diose.

⁹ Jech kʼuchaʼal laj xa kaltike, maʼuk ta smul Dios ti oy kʼusitik chopol chkʼotanan ta pasele, pe oy lek srasonal yuʼun ti yakʼoj to permiso ti oyuke. Taje jaʼ ta jkʼelbetik mas skʼoplal ta Vivlia ta kapitulo 11 li ta livro liʼe. Xuʼ jchʼuntik ta melel ti skʼanojutik li Diose xchiʼuk ti maʼuk ta smul ti chkil jvokoltike. Yuʼun jaʼ noʼox stuk Dios xuʼ xakʼbe slajeb li vokoliletike (Isaias 33:2).

10. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti jaʼ noʼox Dios xuʼ xchapan li kʼusitik chopol spasoj li krixchanoetike?

¹⁰ Li Diose chʼul tajek (Isaias 6:3). Jech oxal, xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal, yuʼun skotol li kʼusitik tspase naka lek xchiʼuk muʼyuk xchopolal. Pe mu jechuk xuʼ xkaltik ta stojolal li krixchanoetike, yuʼun ep ta velta oy kʼusitik chopol ta jpastik. Akʼo mi oy junuk ajvalil ti oy ta yoʼonton spasel li kʼusitik tukʼe mu onoʼox xchapaj yuʼun li kʼusitik chopol spasoj li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun, xuʼ jchʼuntik ta  melel ti jaʼ noʼox Dios oy sjuʼel sventa xchapan li kʼusitik chopole xchiʼuk oy tajek ta yoʼonton tstukʼibtas li kʼusitik sokesoj li krixchanoetike. Jaʼ noʼox stuk xuʼ slajes ta sbatel osil li choplejale (kʼelo Salmo 37:9-11).

11. ¿Kʼu yelan chil Dios kʼalal chkil jvokoltike?

¹¹ ¿Kʼu yelan chil Dios li jvokoltike xchiʼuk li kʼusitik chkʼot ta pasel ta spʼejel balumile? Li Vivliae chal ti «skʼanoj tukʼilal» li Diose (Salmo 37:28). Li stuke skʼeloj skotol li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopol chkʼot ta pasele. Jech oxal, kʼux tajek chaʼi kʼalal chkil jvokoltike. Li Vivliae chal ti Diose «chopol laj yaʼi sba» kʼalal laj yil ti noj ta choplejal li balumil ta voʼnee (Jenesis 6:5, 6). Pe li Diose muʼyuk jelem-o yoʼonton (Malakias 3:6). Li Vivliae chal ti oyutik tajek ta yoʼontone (kʼelo 1 Pedro 5:7).

12, 13. 1) ¿Kʼu yuʼun jkʼanojtik li krixchanoetike? 2) ¿Kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal chkiltik li vokoliletik oy ta balumile? 3) ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti tslajes vokolil li Diose xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk tukʼe?

¹² Li Vivliae chal xtok ti kʼalal la spas krixchanoetik li Diose jaʼ la slokʼta sba stuk (Jenesis 1:26). ¿Kʼusi skʼan xal taje? Jaʼ ti kʼalal la spasutik li Diose laj kichʼbetik li stalelaltake. Li Vivliae chal ti «jaʼ kʼanelal li Diose» (1 Juan 4:8). Skotol li kʼusi tspas Diose jaʼ ta skoj ti kʼanvaneme. Jaʼ yuʼun, chijkʼanvan kʼuchaʼal chkʼanvan li Diose. Jech oxal, kʼalal chkiltik ti chil svokol li buchʼu muʼyuk smule xuʼ jchʼuntik ti mas to kʼux chaʼi li Diose.

¹³ Nopbo skʼoplal ti oyuk ajuʼele, ¿mi tavan xalajes li choplejal xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk tukʼe? Tana, yuʼun akʼanoj li krixchanoetike. ¿Kʼusi van tspas li Diose? Li stuke ta slajes li vokoliletik xchiʼuk li kʼusitik muʼyuk tukʼe, yuʼun oy sjuʼel xchiʼuk skʼanoj li krixchanoetike. Jech oxal, xuʼ xapat avoʼonton ti persa chkʼot ta pasel li kʼusitik laj kalbetik  skʼoplal ta slikebal li livro liʼe. Pe sventa masuk to jpat koʼontontik ti chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Diose, skʼan xkojtikintik lek.

14. ¿Kʼusi sbi li Diose, xchiʼuk kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti oy ta yoʼonton ti jtunesbetik li sbie?

¹⁴ ¿Kʼusi baʼyel chavalbe jun krixchano kʼalal chakʼan chavamigoine? Mi mu jechuk ti jaʼ baʼyel chavalbe li abie. ¿Mi oy sbi li Dios eke? Epal relijionetik chakʼik ta chanel ti jaʼ la sbi Dios o Kajvaltike, pe taje maʼuk biiletik, xkoʼolaj kʼalal chkaltik ajvalil o presidente. Li Diose yakʼoj ta ojtikinel sbi ti jaʼ Jeovae. Xi chal li Salmo 83:18: «Akʼo snaʼik krixchanoetik ti jaʼ Jeova li abie, ti voʼot noʼox atuk ti Buchʼu toj toyol oyot ta spʼejel balumile». Li Diose oy ta yoʼonton ti xkojtikinbetik li sbie xchiʼuk ti jtunesbetike, ¿kʼu yuʼun jech chkaltik? Yuʼun li buchʼutik la stsʼibaik li Vivliae ta smilal xa noʼox ta velta la stunesbeik li sbi Diose. Ti jech laj yakʼ ta ojtikinel li sbie jaʼ sventa xuʼ xijkʼot ta yamigo.

15. ¿Kʼusi smelolal li biil Jeovae?

¹⁵ Li biil Jeovae stuk noʼox jech kʼusi skʼan xal, yuʼun chakʼ ta aʼiel ti chkʼot ta pasel skotol li kʼusi jamal yaloje xchiʼuk ti xuʼ yuʼun spasel skotol li kʼusi  oy ta yoʼontone; muʼyuk buchʼu xuʼ xmakat ta be. Jaʼ noʼox Jeova sta-o jech albel. *

16, 17. 1) ¿Kʼu yuʼun jaʼ Jeova ti «Buchʼu skotol xuʼ yuʼune»? 2) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ Ajvalil ti te oy-o sbatel osile? 3) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti jaʼ Jpasvaneje?

¹⁶ Li ta Salmo 83:18 ti la xa jkʼeltike, xi chalbe skʼoplal li Jeovae: «Voʼot noʼox atuk ti Buchʼu toj toyol oyot». Li Vivliae jeltos kʼu yelan chalbe skʼoplal li Jeovae. Xi chal  ta Apokalipsis 15:3: «Toj mukʼtik xchiʼuk toj labalik sba li avabteltake, Jeova Dios, li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune. Tukʼ xchiʼuk melel skotol li abee, Ajvalilot sbatel osil». ¿Kʼusi skʼan xal kʼalal ‹Buchʼu skotol xuʼ yuʼun› xie? Chakʼ ta aʼiel ti jaʼ noʼox stuk echʼem sjuʼele. Li ta 1 Timoteo 1:17 chal ti Jeovae jaʼ li «Ajvalil ti oy-o sbatel osile». Taje chakʼ ta aʼiel ti te onoʼox oy li Diose. Jech xtok, li ta Salmo 90:2 chal ti te oy-o sbatel osil li Jeovae, ¿mi mu jechuk ti labal sba ta aʼiel taje?

¹⁷ Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun li Vivliae chal ti jaʼ Jpasvanej li Jeovae. Xi chal Apokalipsis 4:11: «Xata-o albel amukʼulal, ichʼel ta mukʼ xchiʼuk oy ajuʼel Jeova Dios kuʼunkutik, yuʼun voʼot la apas skotol li kʼusitike, oy skotol xchiʼuk laj yichʼ pasel skotol ta skoj ti jech la skʼan avoʼontone». Jaʼ jech ta melel, yuʼun jaʼ la smeltsan skotol li Jeovae, te skʼoplal li anjeletike, li kʼanaletike, li choyetik ta nabe xchiʼuk li jeltos sat teʼetike.

18. 1) ¿Kʼu yuʼun tsnop junantik krixchanoetik ti mu xuʼ xijkʼot ta yamigo li Jeovae? 2) ¿Mi jaʼ jech chchanubtasvan li Vivliae?

¹⁸ Junantik krixchanoetike chiʼik-o kʼalal chaʼiik ti toj labal sba stalelaltak li Jeovae. Tsnopik ti toj tsots sjuʼele, ti toj mukʼ skʼoplale xchiʼuk ti muʼyuk tstsakutik ta ventae o ti mu xuʼ xijnopaj ta stojolale. Pe li Jeovae muʼyuk ta yoʼonton ti jech chkaʼi jbatike o ti jech ta jnoptike, yuʼun oy ta yoʼonton ti xijkʼot ta yamigoe. Xi chal li Vivliae: «Muʼyuk onoʼox bu nom oy ta jtojolaltik ta jujuntal» (Echos 17:27). Li stuke oy ta yoʼonton ti akʼo xavojtikine, mi jech chapase chnopaj tal ta atojolal xchiʼuk chkʼot ta avamigo (Santiago 4:8).

19. 1) ¿Kʼusi stakʼ xapas yoʼ xakʼot ta yamigo li Jeovae? 2) ¿Mi oy junuk stalelal Jeova ti mas chakʼupine?

¹⁹ ¿Kʼusi stakʼ xapas yoʼ xakʼot ta yamigo li Jeovae? Li Jesuse xi laj yal li kʼusi skʼan jpastike: «Jaʼ skʼoplal kuxlejal sbatel osil liʼe: ti ta xojtikinikote, li jun noʼox melel Diosote xchiʼuk ti chojtikinik ek li buchʼu la atak tale, li Jesukristoe» (Juan 17:3). Mi jech-o chavakʼ avipal xchanel ta sventa Jeova xchiʼuk li Jesuse, mas chavojtikinan xchiʼuk chakʼot ta yamigo. Maʼuk noʼox, yuʼun xuʼ xakuxi sbatel osil. Laj xa achan ti «jaʼ kʼanelal li Diose» (1 Juan 4:16). Pe oy to yan stalelaltak. Li Vivliae chal ti «jaʼ jun Dios ti oy xkʼuxul yoʼontone, oy slekil yoʼonton, mu ta aniluk chlik skʼakʼal yoʼonton, ep tukʼil kʼanelal yuʼun xchiʼuk melel snaʼ xkʼopoj» (Eksodo 34:6). Chal xtok ti ‹toj lek yoʼonton xchiʼuk ti chapal sventa xchʼay jmultike› (Salmo 86:5). Jech xtok, oy smalael yuʼun xchiʼuk lek tukʼ chakʼ sba (2 Pedro 3:9; Apokalipsis 15:4). Mi chachan li Vivliae, chavojtikin to batel li kʼupilik sba stalelaltak Jeovae.

20-21. ¿Kʼuxi xuʼ xakʼot ta yamigo Dios akʼo mi mu xavilbe sat?

²⁰ ¿Mi xuʼ xakʼot ta yamigo Dios akʼo mi mu xavilbe sat?  (Juan 1:18; 4:24; 1 Timoteo 1:17). Mi la achan batel li Vivliae chavakʼ venta ti kuxul li Diose (Salmo 27:4; Romanos 1:20). Kʼalal mas chavojtikin li Jeovae, mas chakʼan xchiʼuk mas nopol chavaʼi aba ta stojolal.

²¹ Te chachan ti jaʼ jun jkʼanvanej Totil li Jeovae (Mateo 6:9). Yuʼun jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik xchiʼuk oy ta yoʼonton ti akʼo lekuk xbat li jkuxlejaltike, taje jaʼ jech oy ta yoʼonton jun jkʼanvanej totil ta stojolal li xnichʼnabe (Salmo 36:9). Li Vivliae chchanubtasvan ti xuʼ xijkʼot ta yamigo li Jeovae (Santiago 2:23). Nopo noʼox avaʼi ti xuʼ xakʼot ta yamigo li buchʼu la spas vinajel balumile.

22. ¿Kʼusi skʼan xapas mi oy buchʼu chalbot ti akʼo xavikta xchanel li Vivliae?

²² Junantik krixchanoetike xuʼ van chlik svul yoʼontonik mi la ajel arelijione, jaʼ yuʼun xuʼ van chlik yalboxuk ti akʼo xavikta xchanel li Vivliae. ¿Kʼusi skʼan xapas mi oy buchʼu tsmakot sventa mu xavamigoin li Jeovae? Mu xavakʼ ti akʼo smakot ta bee. Yuʼun li Jeovae jaʼ noʼox stuk lekil amigoil ti xuʼ xatae.

23, 24. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xavikta aba ta sjakʼel? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta yan kapituloe?

²³ Oy onoʼox kʼusitik ti muʼyuk chavaʼibe smelolal kʼalal chachan li Vivliae. Pe mu xavikta aba ta sjakʼel xchiʼuk kʼano koltael. Li Jesuse laj yal ti skʼan bikʼituk xkakʼ jbatik jech kʼuchaʼal li ololetike, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun jech kʼuchaʼal laj kiltik ta slikebale, ep tajek kʼusitik tsjakʼik li ololetike (Mateo 18:2-4). Li Diose oy ta yoʼonton ti xatabe stakʼobil li kʼusitik chajakʼbe abae. Jaʼ yuʼun, aʼibo me lek smelolal kʼalal chachan li Vivlia sventa jaʼuk xachan li kʼusi melele (kʼelo Echos 17:11).

²⁴ Jaʼ noʼox xuʼ xkojtikintik Jeova mi ta jchantik li Vivliae. Li ta yan kapituloe ta jkʼeltik batel kʼu yuʼun muʼyuk kʼusi xkoʼolaj-o li Vivliae.