Li sbi Diose jaʼ Jeova xchiʼuk xi smelolal li sbie: «Jaʼ Tspas Akʼo Kʼotuk ta Pasel». Li Jeovae jaʼ li Dios ti skotol xuʼ yuʼune xchiʼuk jaʼ la spas skotol li kʼusitik x-ayane. Jech noxtok, oy sjuʼel sventa spas skotol li kʼusi oy ta yoʼontone.

Li ta ebreo kʼope chanib noʼox letra yichʼoj li sbi Diose. Li ta españole chanib konsonanteetik chichʼ tunesel, jaʼ li YHWH o JHVH (xi chichʼ tsʼibael xtoke: YHVH). Li ta orijinal ebreo kʼope te van vukmil ta velta xvinaj li sbi Dios ta Vivliae. Li krixchanoetik ta spʼejel balumile jelel kʼu yelan chalik li biil Jeova ta skoj ti jelel kʼu yelan ta alel li ta skʼopike.

▸ Kap. 1, par. 15

Jaʼ laj yakʼ ta naʼel Dios li Vivliae xchiʼuk la stunes viniketik sventa xichʼ tsʼibael. Xkoʼolaj ta jun mukʼtotil ti tskʼanbe smom ti akʼo stsʼiba jlikuk kartae. Jech oxal, ¿buchʼu yuʼun li kartae? ¿Mi jaʼ van snopben li mukʼtotile o mi jaʼ li momile? Jamal xvinaj ti jaʼ li mukʼtotile. Jaʼ jech la spas li Dios eke, yuʼun la stunes xchʼul espiritu sventa sbeiltas viniketik yoʼ stsʼibaik li kʼusi tsnope. Jeltos kʼu yelan beiltasatik yuʼun li chʼul espiritue. Bateltike oy kʼusi ch-akʼbat yilik o moʼoje oy kʼusi ch-akʼbatik ta ilel ta xvayichik sventa stsʼibaik ta tsʼakal.

▸ Kap. 2, par. 5

Li beiltaseletik ta Vivliae oy kʼusi chakʼ jchantik ti tsotsik skʼoplale. Jun skʼelobile, jaʼ li beiltasel ti chal ti «tsokes jlekil talelaltik li xchiʼinel chopol krixchanoetike», taje chakʼ ta ilel ti xuʼ jchanbetik li kʼusi lek tspas o li kʼusi chopol li buchʼu ta jchiʼintike (1 Korintios 15:33). Xi chal yan beiltasele: «Kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe  jaʼ tstsobbe sat xtok». Taje chakʼbutik ta ilel ti persa onoʼox chopol kʼusi ta jnuptantik mi mu lekuk kʼusi ta jpastike (Galatas 6:7).

▸ Kap. 2, par. 12

Jaʼ aʼyejetik ti yakʼoj ta naʼel li Diose. Jaʼo kʼalal tsjambe smelolal li kʼusi oy ta yoʼontone, mantaletik sventa talelalil, mantaletik o chapaneletik. Te skʼoplal xtok li kʼusi yaloj chkʼot ta pasel ta jelavele. Epal albil kʼopetik ta Vivliae kʼotemik xa ta pasel.

▸ Kap. 2, par. 13

Skotol li albil kʼopetik ti chalbe skʼoplal li Mesiase jaʼ kʼot ta stojolal li Jesuse. Kʼelo li tavla: « Albil kʼopetik sventa Mesias».

▸ Kap. 2, par. 17, tsʼib ta yok vun.

Li Jeovae oy toʼox ta yoʼonton ti jaʼuk jun paraiso li balumil sventa te xnakiik li buchʼutik chtunik ta stojolale. Pe muʼyuk jelem-o li kʼusi oy ta yoʼontone. Jutuk xa skʼan sventa slajesbe skʼoplal li choplejale xchiʼuk chakʼbe xkuxlejal sbatel osil li buchʼutik chchʼunbeik smantale.

▸ Kap. 3, par. 1

Jaʼ jun anjel ti lik stoy sba ta stojolal li Diose. Li biil Satanase jaʼ skʼan xal «jkontrainvanej». Jaʼ jech chichʼ albel, yuʼun skontrainoj li Jeovae. Li biil Diabloe jaʼ skʼan xal «jchopolkʼoptavanej». Jech chichʼ albel, yuʼun sjutojbe smul li Jeovae xchiʼuk tsloʼla li krixchanoetike.

▸ Kap. 3, par. 4

Li Jeovae jaʼ baʼyel la smeltsan li anjeletik sventa te xnakiik ta vinajele, jaʼ tsʼakal to la smeltsan li balumile. Oy mas ta sien miyon anjeletik (Daniel 7:10). Jeltos stalelalik xchiʼuk oy sbiik ta jujuntal. Li anjeletik ti tukʼ yakʼoj sbaike bikʼit chakʼ sbaik xchiʼuk muʼyuk ta yoʼontonik ti ch-ichʼatik ta mukʼ yuʼun li krixchanoetike. Jelajtik yabtelik xchiʼuk jelajtik li kʼusi ch-akʼbat sbainike, yantike te chtunik ta yeloval chotlebal sventa Ajvalilal yuʼun Jeova, chalbeik batel yaʼyej Dios, tskoltaik xchiʼuk tsbeiltasik yajtuneltak Jeova liʼ ta balumile, jaʼ tsbainik kʼalal chchapanvan li Jeovae xchiʼuk chkoltavanik ta xcholel lekil aʼyejetik (Salmo 34:7; Apokalipsis 14:6; 22:8, 9). Ta mas jelavele, tskoltaik Jesus li ta paskʼop ta Armajedone (Apokalipsis 16:14, 16; 19:14, 15).

▸ Kap. 3, par. 5; kap. 10, par. 1

Li mulile jaʼo kʼalal oy kʼusi chkaʼitik, ta jnoptik o kʼalal oy kʼusi ta jpastik ti skontrainoj Jeovae. Li spasel junuk mulile tsnamajesutik ta stojolal li Diose. Li Jeovae yakʼojbutik mantaletik xchiʼuk beiltaseletik ti tskoltautik yoʼ mu yolbajuk jpas jmultik. Tukʼ li kʼusi la spas li Jeovae, pe li Adan xchiʼuk Evae la stoy sbaik ta stojolal li Diose. Tsots la saʼ smulik xchiʼuk maʼuk xa tukʼil krixchano komik, vaʼun malubik xchiʼuk chamik. Li voʼotike la jkuchbetik li smulike, jaʼ yuʼun chijmalub xchiʼuk chijcham.

▸ Kap. 3, par. 7; kap. 5, par. 3

Jaʼ li paskʼop tspas Jeovae. Te tslajesbe skʼoplal li sbalumil Satanase xchiʼuk skotol li choplejale.

▸ Kap. 3, par. 13; kap. 8, par. 18

Jaʼ jun ventainel ti te svaʼanoj ta vinajel li Jeovae xchiʼuk jaʼ stʼujoj ta Ajvalil li Jesuse. Sventa slajesbe skʼoplal li choplejale, li Jeovae jaʼ tstunes li Ajvalilal taje xchiʼuk jaʼ tsventain spʼejel balumil.

▸ Kap. 3, par. 14

Jaʼ li baʼyel spasben Jeovae xchiʼuk jaʼ la stak tal ta balumil sventa xcham ta stojolal li krixchanoetike. Jech xtok, chaʼkuxesat yuʼun Jeova. Avie, te xa ch-ajvalilaj ta vinajel li ta Ajvalilal svaʼanoj Diose.

▸ Kap. 4, par. 2

Li Vivliae yaloj lek kʼusi ora chkʼot ta lokʼel li Mesiase. Laj yal ti te chlik yichʼ chapel 69 xemana li ta sjabilal 455 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse (m.t.J.) xchiʼuk te chkʼot ta tsutsel ta sjabilal 29 kʼalal talem xa ox Jesuse (t.J.).

¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jaʼo te kʼot ta tsutsel ta sjabilal 29 kʼalal talem xa ox Jesuse? Li 69 xemanae te lik yichʼ chapel ta sjabilal 455 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, jaʼo kʼalal kʼot ta Jerusalen li Neemiase xchiʼuk ti lik xchaʼvaʼan li jteklume (Daniel 9:25; Neemias 2:1, 5-8). Kʼalal chkaltik jun dosenae, anil chtal ta joltik li numero 12. Jech ek, kʼalal chkaltik jun xemanae, anil chtal ta joltik li numero vukube. Li ta albil kʼop liʼe, kʼalal vukub kʼakʼal xie, jaʼ skʼoplal vukub jabil. Oy jun mantal ti chal kʼu yelan ta chapel li albil kʼopetike, yuʼun xi chale: «Li jun kʼakʼale jaʼ jun jabil chkʼot» (Numeros 14:34; Esekiel 4:6). Taje chakʼ ta ilel ti jaʼ skʼoplal vukub jabil li jun xemanae xchiʼuk ti jaʼ 483 jabil li 69 xemanae (mi ta jpastik multiplikar 69 por 7). Mi chlik jchaptik 483 jabil li ta sjabilal 455 kʼalal muʼyuk toʼox talem li Jesuse, te chkʼot ta tsutsel ta sjabilal 29 (t.J.), yuʼun  chʼabal jabil sero, ti jaʼo laj yichʼ voʼ li Jesuse xchiʼuk ti jaʼo kʼot ta Mesiase (Lukas 3:1, 2, 21, 22).

Li albil kʼop taje chalbe skʼoplal ti chjelav to jun xemanae, jaʼ xkaltik, vukub jabil. Li vaʼ jabiletike, jaʼo chichʼ milel li Mesiase. Taje jaʼo kʼot ta pasel ta sjabilal 33 kʼalal talem xa ox li Jesuse. Jech xtok, li ta sjabilal 36, te lik yichʼik cholbel mantal skotol li lumetike, maʼuk xa noʼox li judaetike (Daniel 9:24-27).

▸ Kap. 4, par. 7, tsʼib ta yok vun.

Li Vivliae chal ti jaʼ Jpasvanej li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ baʼyel la spas li Jesuse jaʼ tsʼakal to li yan kʼusitike (Kolosenses 1:15, 16) Li Jesuse maʼuk li Dios ti skotol xuʼ yuʼune. Li stuke muʼyuk onoʼox laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal li Diose, yuʼun xi laj yale: «Jaʼ mas mukʼ skʼoplal li Totile, jaʼ mu sta li voʼone» (Juan 14:28; 1 Korintios 15:28). Pe ta yantik relijionetike chchanubtasvanik ti jaʼ la jun Trinidad li Diose. Chalik ti junik noʼox la li Totil, Nichʼonil xchiʼuk li chʼul espiritue. Li jpʼel kʼop Trinidade muʼyuk chichʼ tael ta Vivlia, yuʼun jaʼ jun jecheʼ chanubtasel.

Li chʼul espiritue jaʼ li yip Diose. Jaʼ li sjuʼel Dios ti mu xvinaj ta kʼelel ti yakal ch-abteje, jaʼ tstunes sventa spas li kʼusi oy ta yoʼontone. Maʼuk jun krixchano. Jun skʼelobile, jaʼ li kʼusi kʼot ta stojolal li baʼyel yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe, yuʼun «lik ventainatikuk yuʼun chʼul espiritu». Xi laj yal li Jeovae: «Ta jmal yalel tal jchʼul espiritu ta stojolal skotol krixchanoetik» (Echos 2:1-4, 17).

▸ Kap. 4, par. 12; kap. 15, par. 17

¿Kʼu yuʼun muʼyuk tstunesik krus li melel yajtsʼaklomtak Kristo yoʼ xichʼik ta mukʼ Diose?

1. Voʼne xa stunesojik talel krus li jecheʼ relijionetike. Li ta mas voʼnee, jeltos kʼuxi tstunesik li kruse, chichʼik-o ta mukʼ li kʼakʼale, tstunesik kʼalal chichʼ ta mukʼ sdiosik xchiʼuk ti jaʼo te chmulivajike. Tstunesik krus sventa xichʼik ta mukʼ jecheʼ diosetik. Kʼalal echʼem xa ox oxib sien jabil slajel li Jesuse, muʼyuk la stunesik krus li melel yajtsʼaklomtak Kristoe. Li ajvalil ta Roma ti jaʼ li Constantinoe lik stunes sventa yichʼobil ta mukʼ dios li kruse. Ti jech lik stunesike jaʼ sventa x-ojtikinatik-o li jchʼunolajeletike. Li kruse muʼyuk snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li Jesuse. Xi chal jlik livro sventa katoliko: «Tstunesik xa onoʼox krus kʼalal muʼyuk toʼox  talem li Jesuse xchiʼuk jech-o la stunesik kʼalal talem xa oxe» (New Catholic Encyclopedia).

2. Li Jesuse maʼuk ta krus cham. Li pʼel kʼop ta griego ti chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal kruse jaʼ skʼan xal «jtel teʼ» o «poste». Jun traduksion ta Vivlia chalbe skʼoplal ti ta Achʼ Testamento li ta griego kʼope «muʼyuk tstunes jpʼelukal kʼop ti chakʼ ta aʼiel ti jaʼ skʼoplal chaʼpʼos teʼe» (The Companion Bible). Li Jesuse laj yichʼ bajel ta jtel teʼ.

3. Li Jeovae mu skʼan ti oyuk kʼusi jtunestik sventa xkichʼtik-o ta mukʼe (Eksodo 20:4, 5; 1 Korintios 10:14).

▸ Kap. 5, par. 12

Li Jesuse laj yalbe mantal yajchankʼoptak ti akʼo spasbeik li snaʼobile o ti svules ta sjolik li slajele. Li yajtsʼaklomtake jech-o tspasik jujun jabil ta skʼakʼalil 14 yuʼun nisan ta skalendario judaetik. Li vaʼ kʼakʼale, li j-israeletike jaʼo tspasik li Kʼin Koltaele. Li ta Snaʼobil slajel Kristoe, ta sjelubtasbe sbaik li pan xchiʼuk vino ti jaʼ skʼan xal li sbekʼtal xchiʼuk xchʼichʼel Jesuse. Skotol li buchʼutik ch-ajvalilajik xchiʼuk li Jesuse jaʼ tsveʼik li pane xchiʼuk jaʼ chuchʼik li vinoe. Yan li buchʼutik liʼ chkuxiik sbatel osil ta balumile tsots skʼoplal chilik li Snaʼobil slajel Kristoe, pe muʼyuk tsveʼik li pane mi jaʼuk chuchʼik li vinoe.

▸ Kap. 5, par. 21

Li Vivliae chchanubtasutik ti muʼyuk kuxul chkom xchʼulel mi cham li jun krixchanoe. Li Vivliae chal ti kʼalal oy buchʼu chchame mu xa kʼusi stakʼ spas. Xi chale: «Yuʼun li buchʼutik kuxulik toe snaʼojik ti ta xchamike, pe li buchʼutik chamemike mu xa kʼusi snaʼik jsetʼuk, mu xa kʼusi tstaik, yuʼun chʼaybilik xa ta jolil. Jech xtok, laj xa skʼoplal ti chkʼanvanike, ti chpʼajvanike xchiʼuk ti ch-itʼixtavanike,  j-echʼel kom-o yuʼunik spasel li kʼusi chichʼ pasel liʼ ta balumile» (Eklesiastes 9:5, 6, 10). Li Vivliae chal ti «tsut ta pukuktik» xchiʼuk ti «chlaj skʼoplal li kʼusitik tsnope» (Salmo 146:4; Jenesis 3:19). Li Vivliae muʼyuk chchanubtasvan ti oy jchʼuleltik ti mu snaʼ xchame xchiʼuk ti oy kʼusi xuʼ tspasbe li yantike.

▸ Kap. 6, par. 5, tsʼib ta yok vun; kap. 13, par. 17; kap. 15, par. 17

Jaʼ jech sbi li stenlejaltik ti nopol xil Jerusalen ti bu chchikʼik xchiʼuk chchʼayik kʼaʼepe. Muʼyuk sprevail mi te chichʼik jipel ochel chonbolometik o krixchanoetik ti kuxul chichʼik chikʼel o ti tsots tajek ch-akʼbat svokolik li ta skʼakʼalil Jesuse. Jaʼ yuʼun, li Jeenae maʼuk skʼan xal ti te ch-akʼbat tsots svokolik ta kʼokʼ ta sbatel osil li buchʼutik chchamike o ti mu xkiltik kʼuchaʼal chalike. Kʼalal laj yalbe skʼoplal Jeena li Jesuse, jaʼ laj yalbe skʼoplal li lajelal sbatel osile (Mateo 5:22; 10:28).

▸ Kap. 7, par. 20

Li Jesuse la stunes li orasion padrenuestro sventa xchanubtas yajchankʼoptak ta spasel orasion. Oy buchʼutik oración del Señor o oración modelo sbi yuʼunik. Li Jesuse laj yal ti oy kʼusitik skʼan jkʼantik li ta orasione, jech kʼuchaʼal liʼe:

• «Akʼo yichʼ chʼultajesel li abie»

  Yakal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo sakubtas li sbie o ti xakʼ ta ilel ti maʼuk melel li jutbil kʼopetik yaloj Satanase. Vaʼun, li kuxlejaletik ta vinajel xchiʼuk ta balumile jmoj chichʼik ta mukʼ li sbi Diose.

• «Akʼo taluk li Ajvalilal avuʼune»

  Yakal ta jkʼanbetik Jeova ti akʼo stunes li Ajvalilal svaʼanoj  sventa slajes li sbalumil Satanase. Ta jkʼanbetik xtok ti akʼo sventain li balumile xchiʼuk ti akʼo skʼatajes ta paraisoe.

• «Akʼo kʼotuk ta pasel avuʼun li kʼusi tskʼan avoʼonton ta sba balumil»

  Yakal ta jkʼanbetik ti akʼo spas li kʼusi snopoj ta sventa li balumile, ti tspas ta tukʼil krixchano li buchʼutik chchʼunik mantale xchiʼuk ti chkuxiik sbatel osil ta jun paraisoe. Taje jaʼ onoʼox li kʼusi tskʼan Jeova kʼalal la spas li baʼyel krixchanoetike.

▸ Kap. 8, par. 2

Li Jeovae laj yakʼ kʼuchaʼal matanal li xkuxlejal Jesus sventa xijkol ta mulil xchiʼuk ta lajelale. Koliyal ti laj yakʼ xkuxlejal li Jesuse, xuʼ jtatik yan velta li tukʼil kuxlejal ti la xchʼay li Adan xchiʼuk Evae. Jech xtok, xuʼ lek xkil jbatik yan velta xchiʼuk li Jeovae. Li Jeovae laj yakʼ chamuk Xnichʼon ta stojolal jpasmulil krixchanoetik. Koliyal taje xuʼ xijpas ta tukʼil krixchano xchiʼuk xuʼ jtatik kuxlejal sbatel osil.

▸ Kap. 8, par. 21; kap. 9, par. 13

Li albil kʼop ta kapitulo 4 ta slivroal Daniele chakʼ ta ilel ti ta 1914 lik ventainvanuk li Ajvalilal la svaʼan Jeovae.

Albil kʼop. Li Jeovae laj yakʼbe yil ta xvayich jun albil kʼop li ajvalil Nabukodonosore. Li ta xvayiche laj yil ti yichʼ tsʼetel jun mukʼta teʼe. Kʼalal tsʼetbil xa oxe, lek laj yichʼ chukel ta tsatsal takʼin xchiʼuk ta kovre li xchumanil xchiʼuk yibele. Mi echʼ «vukub jabile», ta xichʼ titunel sventa xchʼi yan velta li teʼe (Daniel 4:1, 10-16).

¿Kʼusi smelolal li albil kʼope? Li mukʼta teʼe jaʼ skʼoplal li pasmantal tspas Diose. Li Jeovae epal jabil la stunes ajvaliletik sventa spasik mantal ta Jerusalen sventa  sbeiltasik li jteklum Israele (1 Kronikas 29:23). Ta skoj ti muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik li ajvaliletik taje, laj yichʼik lajesbel skʼoplal. Jaʼ yuʼun, li ta sjabilal 607 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse (m.t.J.), laj yichʼ lajesel li Jerusalene. Li vaʼ jabile, te lik yichʼ chapel li «vukub jabile» (2 Reyes 25:1, 8-10; Esekiel 21:25-27). Xi laj yal li Jesuse: «Chichʼ pechʼel ta tekʼel yuʼun jteklumetik li Jerusalene jaʼ to mi tsʼaki yorail ti akʼbil li jteklumetike». Taje koʼol sjalil xchiʼuk li «vukub jabile» (Lukas 21:24). Li vukub jabil chal Vivliae mu teuk tsuts kʼalal ay ta balumil li Jesuse, yuʼun chal ti oy to buchʼu chichʼ vaʼanel ta Ajvalil mi laj li «vukub jabile». Li Ajvalil ti chichʼ vaʼanele jaʼ skʼoplal li Jesuse xchiʼuk jaʼ li buchʼu chichʼ talel lekilal sbatel osil ta stojolal yajtuneltak Dios ta balumile (Lukas 1:30-33).

¿Kʼu sjalil smakoj li «vukub jabile»? Li «vukub jabile» jaʼ skʼoplal 2,520 jabil. Mi chlik jchaptik 2,520 jabil li ta sjabilal 607 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse (m.t.J.), te chkʼot ta tsutsel ta sjabilal 1914 (yuʼun chʼabal jabil sero). Li ta sjabilal 1914, li Jeovae la sbiiltas ta Ajvalil ta vinajel li Jesuse ti jaʼ li Mesias malabile.

¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jaʼ skʼoplal 2,520 jabil li «vukub jabile»? Kʼalal chal Vivlia «jun jabil, chib jabil xchiʼuk j-oʼlol jabile» jaʼ skʼoplal 1,260 kʼakʼal (Apokalipsis 12:6, 14). Jech oxal, li «vukub jabile» jaʼ skʼoplal 2,520 kʼakʼal ta skotol. Li ta albil kʼopetike jelel kʼu yelan chichʼ chapel, yuʼun «li jun kʼakʼale jaʼ jun jabil chkʼot». Jech oxal, li 2,520 kʼakʼale jaʼ skʼoplal 2,520 jabil (Numeros 14:34; Esekiel 4:6).

▸ Kap. 8, par. 23

Li ta Vivliae jaʼ noʼox chalbe skʼoplal jun «bankilal anjel» ti Miguel sbie (Daniel 12:1; Judas 9).

Li Miguele jaʼ bankilal yuʼunik li tukʼil yaj-anjeltak Diose. Xi chal li Vivliae: «La spasik kʼop xchiʼuk dragon li Miguel xchiʼuk li yaj-anjeltake, la spasik kʼop ek li dragon xchiʼuk li yaj-anjeltake» (Apokalipsis 12:7). Li Vivliae chal xtok ti jaʼ bankilal yuʼun yajsoltarotak Dios li Jesuse. Jaʼ yuʼun, Miguel chichʼ albel xtok li Jesuse (Apokalipsis 19:14-16).

▸ Kap. 9, par. 4, tsʼib ta yok vun.

Oy noʼox kʼuk sjalil smakoj li slajebal kʼakʼale. Ti vaʼ sjalile, oy kʼusitik tsotsik skʼoplal chkʼot ta pasel ti jaʼ svinajeb ti jutuk xa skʼan slajes sbalumil Satanas li Ajvalilal svaʼanoj Diose. Li albil kʼopetik ta Vivliae jeltos kʼu yelan chalbe skʼoplal li «slajebal kʼakʼale», jech kʼuchaʼal liʼe: «Poʼot xa xlaj skotol li kʼusitik oy ta balumile» o «kʼalal liʼ xa oy li Xnichʼon Krixchano» (Mateo 24:3, 27, 37). Li «slajebal kʼakʼale» te lik talel kʼalal laj yichʼ vaʼanel ta vinajel li Ajvalilal ta 1914 xchiʼuk te chkʼot ta tsutsel li ta Armajedone, yuʼun te chlaj skʼoplal li sbalumil Satanase (2 Timoteo 3:1; 2 Pedro 3:3).

▸ Kap. 9, par. 2

Li chaʼkuxesele jaʼ skʼoplal kʼalal ch-akʼbat yan velta xkuxlejal yuʼun Dios li jun krixchano ti chameme. Li Vivliae chalbe skʼoplal ti chaʼkuxi balunvoʼ krixchanoetike. Li Diose laj yakʼbe sjuʼel Elias, Eliseo, Jesus, Pedro xchiʼuk Pablo sventa xchaʼkuxesik animaetik. Li Jeovae jamal yaloj ti ‹chchaʼkuxiik li buchʼutik tukʼike xchiʼuk li buchʼutik muʼyuk tukʼik› sventa xkuxiik ta balumile (Echos 24:15). Li Vivlia xtoke chal ti oy buchʼutik chchaʼkuxiik sventa xkuxiik ta vinajele. Li krixchanoetik taje jaʼ tʼujatik yuʼun  Dios sventa x-ajvalilajik xchiʼuk Jesus ta vinajel (Juan 5:28, 29; 11:25; Filipenses 3:11; Apokalipsis 20:5, 6).

▸ Kap. 9, par. 13

Li espiritismoe jaʼo kʼalal chichʼ kʼoponel li pukujetike, xuʼ jaʼ tskʼopon stuk li jun krixchanoe o xuʼ tsaʼik junuk j-akʼchamel, pe li buchʼutik jech yabtelike jaʼ chchiʼinik ta loʼil li pukujetike. Li krixchanoetik ti tstunesik espiritismoe xchʼunojik ti oy to kʼusi kuxul chkom mi cham li jun krixchanoe xchiʼuk ti tsots chichʼ sjuʼelike. Pe maʼuk melel maʼ taje. Li kʼusi oy ta yoʼonton li pukujetike jaʼ ti mu xchʼunbeik smantal Dios li krixchanoetike, junantik kʼusi tstunes li pukujetik sventa xloʼlavanike jaʼ ti tstijbe yoʼonton krixchanoetik sventa tskʼelik kʼusi chkʼot ta pasel ta tsʼakal ta kʼanaletik, kartaetik sventa tarot, tskʼelbeik skʼoplal yut kʼobil xchiʼuk tsabeik skʼoplal vaychiletik. Junantik livroetik, revistaetik, oroskopoetik, pelikulaetik, musikaetik xchiʼuk skotol li kʼusitik tspukbe skʼoplal espiritismoe lek tajek yilel ti kʼu yelan tspukbeik skʼoplale, pe likem talel ta stojolal pukujetik. Bateltike oy kʼusitik nopem xaʼiik spasel kʼalal oy buchʼu chchame ti snitojbe sba skʼoplal xchiʼuk li pukujetike. Junantike tspasik orasion sventa junuk yoʼonton li animae, tspasbeik skʼinal mi tsʼaki 40 kʼakʼal slajel o jun jabil, chlechanbeik sveʼel xchiʼuk oy yan kʼusitik tspasik kʼalal chchabi li yanimaike. Kʼalal jech tspasike, epal krixchanoetik tstunesik pox o yantik drogaetik sventa stunesbeik sjuʼel li pukujetike (Galatas 5:20, 21; Apokalipsis 21:8).

▸ Kap. 10, par. 10; kap. 16, par. 4

Li Jeovae jaʼ li Dios ti stuk noʼox echʼem sjuʼele xchiʼuk jaʼ la spas skotol li kʼusitik oy ta vinajel balumile (Apokalipsis 15:3). Jaʼ yuʼun skotol li kʼusitike xchiʼuk jaʼ noʼox stuk ti jaʼ Mukʼul Jpasmantale, jaʼ xkaltik, jaʼ noʼox stuk xuʼ spas ta mantal skotol li spasbentake (Salmo 24:1; Isaias 40:21-23; Apokalipsis 4:11). Li Jeovae yakʼojbe mantaletik skotol li spasbentake. Oy sjuʼel noxtok sventa svaʼan ajvaliletik. Mi jkʼanojtik Dios xchiʼuk mi ta jchʼunbetik smantaltake, jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti lek chkiltik ti jaʼuk tspasvan ta mantale (1 Kronikas 29:11).

▸ Kap. 11, par. 10

Chopol kʼalal yolbaj chichʼ yalesel jun olol ti muʼyuk to vokʼeme. Kʼalal chchiʼin yol jun antse, ta sat Jeovae jaʼ xa jun krixchano akʼo mi te to oy ta yut xchʼut smeʼ.

▸ Kap. 13, par. 5

Jaʼo kʼalal tstikʼbeik chʼichʼ ta sbekʼtal junuk krixchano li doktoretik sventa xpoxtavanike. Stuk chʼichʼ tstikʼbeik o junuk li ta xchantosal smukʼta chʼakbenale, jaʼ xkaltik, glóbulos rojos, glóbulos blancos, plaquetas xchiʼuk plasma. Xuʼ jaʼ stikʼbeik xchʼichʼel yan krixchano o xchʼichʼel stuk ti baʼyel xa onoʼox skʼejojbeike.

▸ Kap. 13, par. 13

Kʼalal tukʼibtasel xi li ta Vivliae, maʼuk noʼox chalbe skʼoplal ti oy buchʼu chichʼ kastigoe. Yuʼun kʼalal chkichʼtik tukʼibtasele, chkichʼtik chanubtasel xchiʼuk albel mantal. Li Jeovae ta xkʼuxul yoʼonton tstukʼibtasutik xchiʼuk ta smelolal noʼox tspas (Proverbios 4:1, 2). Li tukʼibtasel chakʼ Diose toj echʼ noʼox lek ti xuʼ ep sbalil chil li jun krixchanoe (Proverbios 12:1). Li Jeovae chchanubtas xchiʼuk tstukʼibtas yajtuneltak ta skoj ti skʼanoje. Jech xtok, chalbe kʼuxi xuʼ sjel snopbenik xchiʼuk stalelalik sventa jechuk snopik kʼuchaʼal li Diose. Kʼalal tstukʼibtas yalab xnichʼnabik li totil meʼiletike, skʼan xchanbeik stalelal Jeova xchiʼuk skʼan skoltaik ta yaʼibel smelolal ti kʼu yuʼun skʼan xchʼunik mantale. Jech xtok, skʼan xchanubtasik ti akʼo skʼanik li Jeovae, li Skʼope xchiʼuk ti akʼo xaʼibeik smelolal li beiltaseletik ta Vivliae.

▸ Kap. 14, par. 13

Jaʼ chopol kuxlejaletik ti mu xvinajik ta kʼelel xchiʼuk ti tsots sjuʼelike. Jaʼik anjeletik ti pasik ta chopol kʼalal la stoy sbaik ta stojolal li Diose xchiʼuk pasik ta yajkontra (Jenesis 6:2; Judas 6). Laj yakʼ sbaik ta ventainel yuʼun Satanas sventa skontrainik li Jeovae (Deuteronomio 32:17; Lukas 8:30; Echos 16:16; Santiago 2:19).

▸ Kap. 16, par. 4