1. ¿Buchʼu laj yakʼ jkuxlejaltik?

LI Jeovae «jaʼ li kuxul Diose» (Jeremias 10:10). Jaʼ la smeltsanutik xchiʼuk jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik xtok. Xi chal Vivlia ta sventa li Jeovae: «Voʼot la apas skotol li kʼusitike, oy skotol xchiʼuk laj yichʼ pasel skotol ta skoj ti jech la skʼan avoʼontone» (Apokalipsis 4:11). Kuxulutik ta skoj ti jech la skʼan yoʼonton li Jeovae. Li kuxlejale jaʼ jun matanal yakʼojbutik li Diose (kʼelo Salmo 36:9).

2. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa lekuk xbat li jkuxlejaltike?

² Sventa xijkuxiutike, li Jeovae chakʼbutik skotol li kʼusi chtun kuʼuntike jech kʼuchaʼal jveʼeltik xchiʼuk li voʼe (Echos 17:28). Maʼuk noʼox, yuʼun oy ta yoʼonton ti xijmuyubaje (Echos 14:15-17). Pe sventa lek xbat li jkuxlejaltike, skʼan jchʼunbetik li smantaltak Jeovae (Isaias 48:17, 18).

3. ¿Kʼusi la spas Jeova kʼalal la smil yitsʼin li Kaine?

³ Li Vivliae chchanubtasutik ti toj ep sbalil chilbe xkuxlejal krixchanoetik li Jeovae. Kalbetik skʼoplal Kain ti jaʼ sba xnichʼon li Adan xchiʼuk Evae. Li Kaine ilin tajek ta stojolal li yitsʼin ti Abel sbie. Jech oxal, albat yuʼun Jeova ti skʼan spajes li stiʼemal sjole, pe muʼyuk la xchʼun. Ta skoj ti ilin tajeke, «lik stsak ta majel li Abele, jech la smil» (Jenesis 4:3-8). Li Jeovae laj yakʼbe stoj smul Kain ta skoj ti jech la spase (Jenesis 4:9-13). Taje chakʼ jchantik ti xuʼ chopol kʼusi chlik jpastik o muʼyuk xkʼuxul koʼontontik mi oy skapemal joltike o mi chijpʼajvane. Li buchʼutik jech stalelike mu xuʼ staik kuxlejal sbatel osil (kʼelo 1 Juan 3:15).  Sventa jmuyubtabetik yoʼonton li Jeovae, skʼan jkʼantik skotol li krixchanoetike (1 Juan 3:11, 12).

4. Li ta Lajuneb Mantale, ¿kʼusi chakʼ jchantik ta sventa li kuxlejale?

⁴ Kʼalal jelav xa ox jaymiluk jabile, li Jeovae laj yakʼbe Lajuneb Mantal li Moisese. Xi chal li jun Mantale: «Mu xamilvan» (Deuteronomio 5:17). Li buchʼu yolbaj tsmil toʼox jun krixchanoe persa skʼan xichʼ milel ek. Taje chakʼ ta ilel ti toj ep sbalil chil Jeova li kuxlejale.

5. ¿Kʼu yelan chil Jeova li syalesel olole?

⁵ ¿Kʼu yelan chil Jeova li syalesel olole? Ta sat Jeovae toj ep sbalil li xkuxlejal jun olol akʼo mi muʼyuk to vokʼeme. Li Jeovae jamal laj yakʼbe snaʼ j-israeletik li ta mantaletik akʼbatike, xi albatike: «Mi oy [...] la staik ta netʼel jun ants ti xchiʼuk yole xchiʼuk mi yal li yol ti muʼyuk to staoj yuale [...], skʼan me xichʼ milel ek li buchʼu milvane» (kʼelo Eksodo 21:22, 23; Salmo 127:3). Taje chakʼ ta ilel ti muʼyuk lek chil syalesel olol li Jeovae (kʼelo nota 27).

6, 7. ¿Kʼu yelan xuʼ chkakʼbetik ta ilel Jeova ti oy sbalil chkiltik li jkuxlejaltike?

⁶ ¿Kʼu yelan xuʼ chkakʼbetik ta ilel Jeova ti oy sbalil chkiltik li jkuxlejaltike? Jaʼo kʼalal muʼyuk ta jpastik li kʼusitik xuʼ xakʼ ta vokol li jkuxlejaltike o ti chakʼ ta vokol xkuxlejal yantike. Jaʼ yuʼun, muʼyuk chijsikʼolaj xchiʼuk muʼyuk ta jtunestik droga, yuʼun li kʼusitik taje chakʼ ta vokol jkuxlejaltik xchiʼuk xuʼ xijcham-o yuʼun.

⁷ Jaʼ la spasutik li Jeovae xchiʼuk jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik. Jaʼ yuʼun, skʼan jtunes jkuxlejaltik jech kʼuchaʼal oy ta yoʼonton li Jeovae xchiʼuk skʼan jchabi jbekʼtaltik sventa chʼuluk xil (Romanos 6:19; 12:1; 2 Korintios 7:1). Mu xuʼ xkichʼtik ta mukʼ Jeova mi muʼyuk ta jkʼuxubin jkuxlejaltik ti jaʼ jmotontik yakʼoj Diose. Melel onoʼox ti xuʼ van vokol ta iktael li kʼusi meʼinem ta koʼontontik o ti kʼusi  chopol nopem xkaʼitik spasele. Pe xuʼ skoltautik Jeova mi oy ta koʼontontik yiktaele xchiʼuk mi oy sbalil chkiltik li jkuxlejaltike.

8. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu xkakʼ ta vokol jkuxlejaltik o xkuxlejal li yantike?

⁸ Laj xa kiltik ti jaʼ yakʼoj ta jmotontik Jeova li jkuxlejaltik xchiʼuk oy ta yoʼonton ti jkʼel jbatik sventa mu xkakʼ ta vokol jkuxlejaltik o xkuxlejal li yantike. Jaʼ yuʼun, oy smelolal ti kʼu yelan ta jtsʼot jkarotik, jmototik xchiʼuk skotol kʼusi ta jtunestik sventa xijxanav-oe. Jech xtok, muʼyuk chkakʼ ta vokol jkuxlejaltik ta jtosuk tajimol ti xibal sbae o ti naka majbaile (Salmo 11:5). Skʼan jkʼeltik xtok ti muʼyukuk xibaluk sba li jnatike. Xi laj yalbe mantal j-israeletik li Jeovae: «Mi chavaʼan jpʼejuk anae, pasbo smak ta sjoyobal li sjol anae sventa maʼuk ta smul chkom avutsʼ avalal mi mal chʼichʼ ta skoj ti oy buchʼu pʼaj yalele» (Deuteronomio 22:8).

9. ¿Kʼu yelan skʼan xkilbetik xkuxlejal li chonbolometike?

⁹ Li Jeovae tsots skʼoplal chilbe xkuxlejal li chonbolometik eke. Li stuke muʼyuk chopol chil mi ta jmiltik jkotuk chonbolom mi ta jkʼuʼinbetik li snukulile, mi ta jtiʼtike o mi ta jmiltik ta skoj ti chakʼ ta vokol jkuxlejaltike (Jenesis 3:21; 9:3; Eksodo 21:28). Pe muʼyuk lek mi chkilbajintik jkotuk chonbolom, mi muʼyuk srasonal ta jmiltike o mi chkakʼtik stsak sbaik ta kʼop ta skoj noʼox ti ta jchʼay-o koʼontontike (Proverbios 12:10).

10. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jaʼ jkuxlejaltik li jchʼichʼeltike?

¹⁰ Li Jeovae chʼul chil li chʼichʼe, yuʼun jaʼ jkuxlejaltik. Li Jeovae laj yakʼbe stoj smul Kain ta skoj ti la smalbe xchʼichʼel li Abele, yuʼun la spojbe li xkuxlejale (Jenesis 4:10). Kʼalal echʼem xa ox li nojelal ta voʼ ta skʼakʼalil Noee, li  Jeovae laj to yakʼ ta aʼiel ti jaʼ jkuxlejaltik li jchʼichʼeltike. Li Jeovae laj yalbe Noe xchiʼuk yutsʼ yalal ti xuʼ stiʼik li chonbolometike. Xi albatike: «Xuʼ xamil atiʼik kʼusiuk noʼox chonbolomal. Chkakʼboxuk skotol jech kʼuchaʼal laj kakʼ alajesik li itajetike». Pe oy kʼusi albatik yuʼun Jeova ti mu xuʼ spasike, xi albatike: «Jaʼ noʼox mu stakʼ xatiʼik li bekʼet ti oy to xchʼichʼele, yuʼun li xchʼichʼele jaʼ xkuxlejal» (Jenesis 1:29; 9:3, 4).

11. ¿Kʼusi laj yalbe steklumal Jeova sventa li chʼichʼe?

¹¹ Kʼalal echʼem xa ox vaxakib sien jabil ti albat Noe ti mu xuʼ stiʼik chʼichʼe, li Jeovae xi laj yalbe li steklumale: «Mi oy junuk j-israel o junuk jyanlum ti te xchiʼukoxuk ta naklej ti la sta ta nutsel jkotuk teʼtikal chonbolom o jkotuk mut ti stakʼ tiʼele, skʼan me slokʼesbe li xchʼichʼele xchiʼuk skʼan smukbe ta lum». Xi to albatike: «Mu xatibeik xchʼichʼel» (Levitiko 17:13, 14). Li Jeovae jech-o oy ta yoʼonton ti chʼuluk xilik chʼichʼ li steklumale. Jaʼ yuʼun, mi la smil stiʼik jkotuk chonbolome, jaʼ noʼox xuʼ stibeik li sbekʼtale, jaʼ muʼyuk li xchʼichʼele, skʼan smalbeik ta balumil.

12. ¿Kʼu yelan chilik chʼichʼ li yajtsʼaklomtak Kristoe?

¹² Kʼalal oy xa ox sjayibal jabil slajel li Jesuse, la stsob sbaik li moletik xchiʼuk li jtakboletik ta tsobobbail ta Jerusalene. ¿Kʼu yuʼun ti la stsob sbaike? Jaʼ sventa skʼelik mi persa to skʼan xchʼunik skotol li mantaletik akʼbatik li j-israeletike (kʼelo Echos 15:28, 29; 21:25). Koltaatik yuʼun Jeova sventa xakʼik venta ti skʼan jechuk-o tsots skʼoplal xilik chʼichʼ jech kʼuchaʼal tsots skʼoplal chil li stuke. Jaʼ yuʼun, li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe mu stakʼ stiʼik chʼichʼ mi jaʼuk stakʼ xuchʼik. Jech xtok, mi oy kʼusi tsmil stiʼike baʼyel skʼan smalbeik lek xchʼichʼel. Mi tstiʼik chʼichʼe xkoʼolaj ti chichʼik ta mukʼ lokʼoletik o ti chmulivajike. Jaʼ yuʼun, muʼyuk chuchʼik xchiʼuk muʼyuk tstiʼik chʼichʼ li melel yajtuneltak Dios avie, yuʼun jech-o tskʼan Jeova ti chʼuluk xkiltike.

13. ¿Kʼu yuʼun mu stakʼ xichʼik chʼichʼ li yajtsʼaklomtak Kristoe?

 ¹³ ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti mu stakʼ xichʼik chʼichʼ li yajtsʼaklomtak Kristoe? Jech, yuʼun li Jeovae yaloj ti mu stakʼ jtiʼtik mi jaʼuk stakʼ xkuchʼtik. Nopbo skʼoplal liʼe, kaltik noʼox ti chalbot adoktor ti mu stakʼ xavuchʼ poxe, ¿mi jaʼ skʼan xal ti xuʼ xatikʼ ochel ta sbe achʼichʼele? Moʼoj. Jaʼ jech xkoʼolaj kʼalal laj yal mantal Jeova ti mu stakʼ uchʼel xchiʼuk ti mu stakʼ tiʼel chʼichʼe, yuʼun te skʼoplal ek ti chkichʼtik chʼichʼe (kʼelo nota 28).

14, 15. 1) ¿Kʼu yelan chilik kuxlejal li yajtsʼaklomtak Kristoe? 2) ¿Mi muʼyuk van ta xchʼunbeik smantal Dios sventa jal to xkuxiik? Albo smelolal.

¹⁴ Mi chalbutik junuk doktor ti chijcham mi muʼyuk la jchʼamtik chʼichʼe, ¿kʼusi ta jpastik? Ta jujuntal skʼan jnoptik mi ta jchʼunbetik smantal Dios ta sventa li chʼichʼe. Li yajtunelutik Jeovae jaʼ jmotontik chkiltik li kuxlejale xchiʼuk chkichʼtik ta mukʼ. Jaʼ yuʼun, ta jchʼamtik poxiletik sventa xijkuxi, jaʼ noʼox venta mi mu tstikʼbutik chʼichʼe.

¹⁵ Lek ta jkʼel jbatik sventa mu xij-ipaj. Pe muʼyuk ta xkichʼtik chʼichʼ, yuʼun jnaʼojtik ti jaʼ jkuxlejaltik xchiʼuk ti chʼul ta sat Diose. Li jun yajtsʼaklom Kristoe jaʼ mas tsots skʼoplal chil xchʼunbel smantal Jeova akʼo mi chcham ta skoj ti muʼyuk chchʼam chʼichʼe. Xi laj yal li Jesuse: «Li buchʼu tspoj yaʼi xkuxlejale ta me xchʼay yuʼun, yan li buchʼu chcham ta jkoje jaʼ tsta xkuxlejal» (Mateo 16:25). Ta jchʼunbetik smantal Jeova ta skoj ti jkʼanojtike. Li Jeovae snaʼoj li kʼusi mas lek ta jtojolaltike. Li voʼotike chʼul xchiʼuk toj ep sbalil chkiltik li kuxlejal jech kʼuchaʼal chil li Jeovae (Ebreos 11:6).

16. ¿Kʼu yuʼun ta jchʼunbetik smantal Dios li yajtsʼaklomutik Kristoe?

¹⁶ Li yajtsʼaklomutik Kristoe ta jchʼuntik li mantal yakʼoj Dios ta sventa li chʼichʼe. Jaʼ yuʼun, muʼyuk ta xkuchʼtik, muʼyuk ta jtiʼtik xchiʼuk muʼyuk ta xkakʼtik ti tstikʼbutik li  doktoretik sventa xpoxtautike. * Pe ta jchʼamtik yan poxiletik sventa xuʼ xijkuxi. Jpʼel ta koʼontontik ti snaʼoj kʼusi mas lek ta jtojolaltik li Jeovae, yuʼun jaʼ la spasutik xchiʼuk jaʼ laj yakʼ jkuxlejaltik. ¿Mi jaʼ jech jpʼel ta avoʼonton ek?

17. Li Jeovae, ¿kʼuxi noʼox laj yakʼbe stunesik chʼichʼ li j-israeletike?

¹⁷ Kʼalal akʼbat Moises li Mantaletike, li Jeovae xi laj yalbe li j-israeletike: «Li xkuxlejal li kʼusi kuxajtike te oy ta xchʼichʼel xchiʼuk voʼon kakʼoj ta skajleb matanal sventa xataik perton, yuʼun li chʼichʼe jaʼ chataik-o perton», jaʼ xkaltik, ti chchʼaybat li smulike (Levitiko 17:11; kʼelo nota 17). Mi la spas smulik li j-israeletike, oy kʼusi skʼan spasik sventa x-akʼatik ta perton yuʼun li Jeovae, skʼan xikʼik batel jkotuk chonbolom li ta temploe. Vaʼun, jaʼ tsmil li palee xchiʼuk tsmalbe xchʼichʼel li ta skajleb matanale. Li Jeovae laj yal ti jaʼ noʼox jech xuʼ tstunesik chʼichʼ li j-israeletike.

18. ¿Kʼusi sbalil jtaojtik ti cham li Jesuse?

¹⁸ Kʼalal ay ta balumil li Jesuse, laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik, jaʼ xkaltik, la smal xchʼichʼel sventa xuʼ xkichʼtik chʼaybel li jmultike. Mu xa persauk chichʼ akʼel milbil matanaletik jech kʼuchaʼal chal li ta Smantal Moisese (Mateo 20:28; Ebreos 10:1). Toj ep sbalil li xkuxlejal Jesuse. Koliyal ti cham ta jtojolaltike, xuʼ jtatik kuxlejal sbatel osil (Juan 3:16; Ebreos 9:11, 12; 1 Pedro 1:18, 19).

19. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa mu xkom ta jbatik «li xchʼichʼel skotol krixchanoetike»?

¹⁹ Jaʼ mukʼta matanal chkiltik ti yakʼoj jkuxlejaltik li  Jeovae. Jaʼ yuʼun, ta xkalbetik skotol krixchanoetik ti xuʼ xkuxiik sbatel osil mi chakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesuse. Pe maʼuk noʼox, ta skoj ti jkʼanojtik li krixchanoetike, ta jchanubtastik sventa snaʼik kʼusi skʼan spasik yoʼ staik li kuxlejale (Esekiel 3:17-21). Mi jech ta jpastike, xuʼ xi chkaltik kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe: «Muʼyuk jmul ta sventa li xchʼichʼel skotol krixchanoetike, yuʼun muʼyuk onoʼox laj kikta jba ta yalbel krixchanoetik skotol li tojobtasel yuʼun Diose» (Echos 20:26, 27). Kʼalal chkalbetik batel skʼoplal Jeova xchiʼuk ti ep sbalil chil li kuxlejale, jech chkakʼtik ta ilel ti chkichʼtik ta mukʼ li kuxlejale xchiʼuk li chʼichʼe.