1. ¿Kʼu yuʼun laj yal ti tskʼan xa chichʼ voʼ li j-etiopia vinike?

OY JUN vinik ti yichʼoj yabtel ta snail pasobmantal ta Etiopia li ta baʼyel sigloe xi laj yale: «¡Kʼelo avil! Oy voʼ leʼe; ¿kʼusi tsmakun sventa chkichʼ voʼ?». Jun yajtsʼaklom Kristo  ti jaʼ sbi Felipee laj yakʼbe yil ta Skʼop Dios ti jaʼ onoʼox albil Mesias li Jesuse. Li j-etiopia vinike toj labal sba laj yaʼi li kʼusi la xchane, jaʼ yuʼun laj yal ti tskʼan xa chichʼ voʼe (Echos 8:26-36).

2. ¿Kʼu yuʼun skʼan xanop lek mi chavichʼ voʼ?

² Mi laj avakʼ talel ta avoʼonton xchanel xchiʼuk jun stestigo Jeova li kapituloetik echʼ xa tale, xuʼ van oy xa ta avoʼonton xi chajakʼ eke: «¿Kʼusi tsmakun sventa chkichʼ voʼ?». Achanoj xa li kʼusi chal Vivlia ta sventa li kuxlejal sbatel osil ta Paraisoe (Lukas 23:43; Apokalipsis 21:3, 4). Jech xtok, achanoj xa bu oy li animaetike xchiʼuk ti chchaʼkuxiik ta mas tsʼakale (Eclesiastés 9:5; Juan 5:28, 29). Te xa van kʼuk sjalil chakʼot ta tsobajeletik xchiʼuk stestigotak Jeova xchiʼuk aviloj xa van ti tspasik li kʼusi chchanubtasvan li melel relijione (Juan 13:35). Li kʼusi mas to tsots skʼoplale jaʼ ti yantik xa xlekub ti kʼu yelan xavil aba xchiʼuk li Diose.

3. 1) ¿Kʼusi mantal laj yalbe yajtsʼaklomtak li Jesuse? 2) ¿Kʼu yelan chichʼ voʼ li jun krixchano sventa chkʼot ta yajtsʼaklom Kristoe?

³ ¿Kʼuxi xuʼ xavakʼ ta ilel ti oy ta avoʼonton chatun ta stojolal li Diose? Xi laj yalbe yajtsʼaklomtak li Jesuse: «Batanik, bat pasik ta jchankʼop li krixchanoetik ta skotol jteklumetike, akʼbeik yichʼ voʼ» (Mateo 28:19). Toj lek kʼusi laj yakʼ kiltik li Jesuse, yuʼun laj yichʼ voʼ ek. Pe muʼyuk bu la svijbeik voʼ mi jaʼuk la smalbeik ta sjol (Mateo 3:16). Li jpʼel kʼop ta griego ti chichʼ jelubtasel kʼuchaʼal ichʼvoʼe jaʼ smelolal «mukel ta voʼ». Jech oxal chaʼa, kʼalal chichʼ voʼ sventa xkʼot ta yajtsʼaklom Kristo li jun krixchanoe, chichʼ mukel ta voʼ sjunlejal.

4. ¿Kʼusi chkakʼtik ta ilel kʼalal chkichʼtik voʼe?

⁴ Skotol li buchʼutik tskʼan lek chil sbaik xchiʼuk Jeovae skʼan xichʼik voʼ. Kʼalal chkichʼtik voʼe, chkakʼtik ta ilel ta stojolal yantik ti ta jkʼan chijtun ta stojolal Diose xchiʼuk ti xkuxet noʼox koʼontontik ta spasel li kʼusi tskʼane (Salmo 40:7, 8). Pe oy kʼusitik skʼan jpastik sventa xuʼ xkichʼtik voʼ.

5. 1) ¿Kʼusi baʼyel skʼan jpastik sventa xkichʼtik voʼ? 2) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal li tsobajeletik tspas yajtsʼaklomtak Kristoe?

⁵ Lik xa apas li kʼusi baʼyel skʼan pasele. ¿Kʼu yelan? Jaʼo kʼalal lik avojtikin li Jeova Dios xchiʼuk Jesukristoe, jaʼ xkaltik, jaʼo kʼalal lik avichʼ chanubtasel ta Vivliae (kʼelo Juan 17:3). Pe ep to kʼusitik skʼan xachan. Li yajtsʼaklomtak Kristoe tskʼan tsnaʼik lek li «kʼusi tskʼan yoʼonton» Diose (Kolosenses 1:9). Li tsobajeletik tspasik stestigotak Jeovae xuʼ skoltaot tajek. Jaʼ yuʼun tsots skʼoplal ti mu xavikta abae (Evreos 10:24, 25). Mi chakʼotilane, chavojtikin mas li Diose.

6. ¿Kʼusitik skʼan achanoj xa sventa xuʼ xavichʼ voʼ?

⁶ Melel onoʼox, mu persauk xachan skotol li kʼusi chal Vivlia sventa xavichʼ voʼe. Yuʼun manchuk mi xojtikin xa onoʼox junantik smantal Dios li vinik ta Etiopiae, laj to yichʼ koltael sventa xaʼibe lek smelolal li kʼusi toʼox mu snaʼ ta Skʼop Diose (Echos 8:30, 31). Li voʼot eke ep to kʼusitik skʼan xachan batel. Yuʼun mu xlaj ta chanel li kʼusitik sventa Diose (Eclesiastés 3:11). Akʼo mi jech, skʼan xavojtikin xchiʼuk xachʼun junantik chanubtasel ta Vivlia ti mas tsotsik skʼoplal sventa xavichʼ voʼe (Evreos 5:12). Jech kʼuchaʼal liʼe, skʼan xanaʼ bu oy li animaetike xchiʼuk li kʼusi tsots skʼoplal ta sventa li sbi Diose xchiʼuk li Ajvalilal yuʼune.

7. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal chachan li Vivliae?

⁷ Pe mu baluk noʼox ti ep xa kʼusi achanoje, yuʼun «muʼyuk lek chilutik Dios mi chʼabal xchʼunel koʼontontike» (Evreos 11:6). Li Vivliae chalbutik kʼusi la spas junantik krixchanoetik ti nakalik ta Korinto ta voʼnee: kʼalal laj yaʼiik kʼusi chcholik li yajtsʼaklomtak Kristoe, ‹kʼotik ta jchʼunolajel xchiʼuk laj yichʼik voʼ› (Echos 18:8). Ta jkʼantik ti jech xapas eke. Kʼalal chachan li Vivliae, skʼan xachʼun ti jaʼ yakʼoj ta naʼel li Diose. Jech xtok, li xchanel Vivliae jaʼ tskoltaot sventa xachʼun ti chkʼot ta pasel yuʼun li kʼusitik yaloj ta melel li Diose xchiʼuk ti xachʼun ti xuʼ spojot ti laj yakʼ  xkuxlejal li Jesuse (Josué 23:14; Echos 4:12; 2 Timoteo 3:16, 17).

8. ¿Kʼusi tstijbot avoʼonton ta yalbel yantik li kʼusitik achanoje?

⁸ Kʼalal mas to oy xchʼunel avoʼontone, jaʼ me mas kʼun chavaʼi ta yalbel yantik li kʼusitik achanoje (Jeremías 20:9). Chavil kʼu yelan tstijbot avoʼonton ta yalbel yantik ta sventa li Diose xchiʼuk li kʼusitik tskʼan tspase (kʼelo 2 Korintios 4:13).

9, 10. 1) ¿Buchʼutik xuʼ xlik avalbe li kʼusitik achanoj ta Vivliae? 2) ¿Kʼusi skʼan xapas mi chakʼan chalokʼ ta cholmantal ti lek chapal tspasik li stestigotak Jeovae?

⁹ Li kʼusi baʼyel skʼan xapase jaʼ ti xuʼ lek noʼox smelolal xlik avalbe kʼusitik achanoj ta Vivlia li avutsʼ avalale, li avamigotake, li alakʼnatake xchiʼuk li achiʼiltak ta abtele. Mi kʼot yoraile, yikʼal van chakʼan chalokʼ ta cholmantal ti lek chapal tspasik li stestigotak Jeovae. Mi jeche, ta sjunuluk avoʼonton xavalbe li stestigo Jeova ti yakal chakʼbot estudioe. Mi chakʼ venta ti xuʼ xa xalokʼ ta cholmantale, chichʼ chapel sventa xchiʼinoxuk ta loʼil chaʼvoʼ moletik ta tsobobbail.

¹⁰ Jaʼ jech chavojtikin lek junantik moletik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe, ti jaʼ chchabibeik li xchij Diose (Echos 20:28; 1 Pedro 5:2, 3). Jaʼ tskʼelik mi xavaʼibe smelolal xchiʼuk mi chachʼun li kʼusitik mas tsots skʼoplal chchanubtasvan li Vivliae, mi yakal chavakʼ ta akuxlejal li smantal Diose xchiʼuk mi ta melel chakʼan chakʼot ta stestigo Jeova. Mi jaʼ jeche, chalboxuk ti xuʼ xa-och ta jun jcholmantal ti muʼyuk to bu avichʼoj voʼe, taje jaʼ sventa ti xuʼ xa xalokʼ ta cholmantale.

11. ¿Kʼusitik skʼan xiktaik baʼyel li krixchanoetik ti tskʼan ch-ochik ta jcholmantale?

¹¹ Bakʼintik xtoke, li moletike chilik ti skʼan to sjel stalelal sventa xlokʼ ta cholmantal li jun krixchanoe. Jech kʼuchaʼal liʼe, yikʼal van skʼan xikta mi oy kʼusi tspas ta mukule. Jaʼ yuʼun, kʼalal muʼyuk to bu avaloj ti chakʼan cha-och ta  jcholmantal ti muʼyuk to avichʼoj voʼe, persa aviktaoj xaʼox li tsatsal muliletik jech kʼuchaʼal mulivajel, yakubel xchiʼuk li stunesel drogae (kʼelo 1 Korintios 6:9, 10; Galatas 5:19-21).

12. ¿Kʼu yuʼun persa skʼan jsutes koʼontontik?

¹² Oy to kʼusitik skʼan jpastik sventa xkichʼtik li voʼe. Xi laj yal li jtakbol Pedroe: «Suteso avoʼontonik xchiʼuk sutanik tal sventa xichʼ tupʼel li amulike» (Echos 3:19). Kʼalal oy buchʼu tsutes yoʼonton ta melele, chopol chaʼi sba ta skoj li kʼusitik la spase. Pe maʼuk noʼox skʼan sutes yoʼonton li krixchanoetik ti chopol kʼusi spasojike, yuʼun skʼan sutes yoʼonton ek li krixchanoetik ti lektik noʼox xkuxlejalike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jmulavil krixchanoutik jkotoltik xchiʼuk ta jkʼantik ti spasutik ta perton li Diose (Romanos 3:23; 5:12). Kʼalal muʼyuk toʼox bu chachan li Vivliae, mu toʼox xanaʼ li kʼusi tskʼan Diose. Jech un chaʼa, yan toʼox atalelal ti maʼuk jech kʼuchaʼal tskʼan Diose, ¿mi mu jechuk? Jech oxal, persa skʼan jsutes koʼontontik.

13. ¿Kʼusi jaʼ li yiktael mol kuxlejale?

¹³ Kʼalal jsutesoj xa koʼontontike, skʼan xkiktatik li jmol kuxlejaltike. Kʼalal chavikta li amol kuxlejale, chakomtsan li be atamoj toʼox batele. Jaʼ xkaltik, maʼuk noʼox chopol chavaʼi aba ta skoj li kʼusi apasoje, yuʼun chavikta komel li amol kuxlejale. Vaʼun, skʼan me jpʼeluk ta avoʼonton xlik apas li kʼusi leke. Ti ta jsutes koʼontontik xchiʼuk ti xkiktatik li jmol kuxlejaltike jaʼ li kʼusi skʼan jpastik kʼalal mu to chkichʼtik voʼe.

14. ¿Kʼusi to yan tsots skʼoplal skʼan xapas kʼalal muʼyuk to bu avichʼoj voʼe?

¹⁴ Oy to kʼusi tsots skʼoplal skʼan xapas kʼalal muʼyuk to bu avichʼoj voʼe: jaʼ ti chavakʼ aba ta stojolal li Jeova Diose.

15, 16. ¿Kʼusi smelolal ti chkakʼ jbatik ta stojolal li Diose, xchiʼuk kʼusi tstij koʼontontik ta spasel?

 ¹⁵ Kʼalal chavakʼ aba ta stojolal Diose, chavalbe ta orasion ti ta melel chakʼan jaʼ noʼox chavichʼ-o ta mukʼe (Deuteronomio 6:15). Pe ¿kʼu yuʼun jech skʼan pasel taje? Jnoptik avaʼi ti oy jun kerem ti chalbe jun tseb ti tskʼan chojtikin leke. Kʼalal mas to chojtikin xchiʼuk tskʼelbe li slekil talelale, mas to chkʼupij yoʼonton. Vaʼun chkʼot yorail chalbe ti tskʼan chnupun xchiʼuk li tsebe. Pe kʼalal mi nupune, oy kʼusi mas tsbain. Pe ta skoj ti skʼanoj tajeke, jaʼ chtijbat yoʼonton sventa xnupun akʼo mi ep kʼusitik tsbain.

¹⁶ Kʼalal chkojtikintik xchiʼuk ta jkʼantik li Jeovae, jaʼ tstij koʼontontik sventa mu jalan jbatik ti chijtun ta stojolale, yuʼun chʼabal spajeb ti chkichʼ ta mukʼe. Li buchʼu tskʼan tstsʼakli batel li Xnichʼon Dios, ti jaʼ Jesukristoe, persa skʼan «akʼo sten ta yoʼonton xkuxlejal» (Markos 8:34). Li voʼotike ta jten ta koʼonton jkuxlejaltik kʼalal maʼuk ta jsaʼtik li kʼusi ta jkʼan jtuktike xchiʼuk li kʼusi ta jnop ta jpastike, ti jaʼ xa muʼyuk ta jchʼunbetik smantal li Diose. Jech oxal chaʼa, kʼalal muʼyuk to chavichʼ voʼe, jaʼuk xa noʼox me te ta avoʼonton spasel li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae (kʼelo 1 Pedro 4:2).

17. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu snopoj chakʼ sbaik ta stojolal Dios li junantik krixchanoetike?

¹⁷ Junantik krixchanoetike muʼyuk bu snopoj chakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae, yuʼun snaʼojik ti toj tsots skʼoplale. Yikʼal van chiʼik ti chkʼot yalik kʼu yelan abtejik ta stojolal Dios ta skoj ti yakʼoj xa sbaik ta stojolale. Tsnopik ti yikʼaluk stsʼujik ta jtosuk mulil ti chat yoʼonton yuʼunik li Jeovae, jaʼ yuʼun jaʼ la mas lek ti muʼyuk chakʼ sbaik ta stojolale.

18. ¿Kʼusi tstij avoʼonton sventa xavakʼ aba ta stojolal li Jeovae?

¹⁸ Kʼalal mas xa akʼanoj li Jeovae, jaʼ tstij avoʼonton sventa xavakʼ aba ta stojolal xchiʼuk chavakʼbe yipal spasel li kʼusi  laj avalbee (Eclesiastés 5:4). Kʼalal avakʼoj xa aba ta stojolale, oy ta avoʼonton ti «oyuk lek [amelolal] ta stojolal Jeova yoʼ lekuk tajek [xilote]» (Kolosenses 1:10). Kʼalal akʼanoj li Diose, mu toj tsotsuk chavaʼi spasel li kʼusi tskʼane. Ta melel jech van chanop kʼuchaʼal li jtakbol Juan ti xi laj yale: «Liʼe jaʼ smelolal ti jkʼanojtik li Diose: ti jchʼunbetik li smantaltake; mu toj tsotsuk ta chʼunbel li smantaltake» (1 Juan 5:3).

19. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xaxiʼ ti chavakʼ aba ta stojolal li Diose?

¹⁹ Li Diose maʼuk tsaʼ ti jaʼuk xa jun tukʼil krixchano li buchʼu chakʼ sba ta stojolale. Li Jeovae snaʼoj ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike, jaʼ yuʼun muʼyuk bu tskʼanbutik li kʼusi mu spas  kuʼuntike (Salmo 103:14). Jaʼ tskoltaot ta melel, yuʼun tskʼan ti lek xbat akuxlejale (kʼelo Isaías 41:10). Xuʼ xachʼun ta melel ti «xuʼ chayicʼot batel ta tuqʼuil be» mi chapat lek avoʼonton ta stojolal li Jeovae (Proverbios 3:5, 6).

20. ¿Kʼu yuʼun skʼan xavakʼ ta ilel ti avakʼoj xa aba ta stojolal Jeovae?

²⁰ Kʼalal chanopbe skʼoplal li kʼusitik la achane, jaʼ van tstijbot avoʼonton yoʼ xavakʼ aba ta stojolal Jeova ta jun orasion.  Pe mi jkʼanojtik ta melel li Diose, oy to kʼusi skʼan jpastik: jaʼ ti «jamal chkaltik ta stojolal krixchanoetik ta sventa li kolebale» (Romanos 10:10). ¿Kʼuxi ta pasel?

21, 22. ¿Kʼutik yelan xuʼ xavakʼ ta ilel ti «jamal [chaval] ta stojolal krixchanoetik» li xchʼunel avoʼontone?

²¹ Albo li jbabe yuʼun moletik ta atsobobbail ti chakʼan xa chavichʼ voʼe. Jaʼ oy ta sba chalbe jayvoʼuk moletik sventa sjakʼboxuk jlomuk li kʼusitik chchanubtasvan Vivlia ti mas tsotsik skʼoplale. Mi laj yakʼik venta li moletik ti xuʼ xa xavichʼ voʼe, chalboxuk ti xuʼ xavichʼ voʼ li ta yan asamblea chtale. * Kʼalal oy buchʼutik chichʼik voʼe, ch-echʼ jun mantal ti jaʼ chalbe skʼoplale. Mi tsuts li mantale, li j-almantale oy chaʼtos kʼusi tsjakʼbe li buchʼutik chichʼik voʼe, vaʼun tsots tstakʼik. Jech «jamal [chalik] ta stojolal krixchanoetik» li xchʼunel yoʼontonike.

²² Li ichʼvoʼe jaʼ sventa xilik-o yantik ti avakʼoj xa aba ta stojolal li Diose xchiʼuk ti lakʼot xa ta stestigo Jeovae. Li buchʼutik chichʼik voʼe chichʼik mukel ta voʼ sjunlejalik sventa xakʼik ta ilel ta skotol krixchanoetik ti yakʼoj xa sbaik ta stojolal li Jeovae.

23. ¿Kʼusi skʼan xal li ichʼvoʼ «ta sbi Totil, Nichʼonil xchiʼuk chʼul espiritu[e]»?

²³ Li Jesuse laj yal ti chichʼik voʼ «ta sbi Totil, Nichʼonil xchiʼuk chʼul espiritu» li yajchankʼoptake (Mateo 28:19). Taje jaʼ skʼan xal ti buchʼutik chichʼik voʼe xojtikinik ti tsots yabtelik li Jeova Dios xchiʼuk li Jesukristoe (Salmo 83:18; Mateo 28:18). Jech xtok xojtikinbeik li yabtel xchʼul espiritu Diose, jaʼ xkaltik, li yip ch-abteje (Galatas 5:22, 23; 2 Pedro 1:21).

24, 25. 1) ¿Kʼusi skʼan xal li ichʼvoʼe? 2) ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik?

²⁴ Li ichʼvoʼe maʼuk noʼox ti chijmukij ta voʼe. Yuʼun oy  kʼusi toj tsots skʼoplal skʼan xal. Kʼalal chamuk ta voʼe jaʼ skʼan xal ti chacham xkaltike, ti chavikta li amol talelale. Kʼalal chalokʼ ta voʼe, jaʼ skʼan xal ti jaʼ xa chlik apas li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose. Mu me xchʼay ta ajol ti jaʼ laj avakʼ aba ta stojolal li Jeova Diose, maʼuk ta jtosuk abtelal, mi jaʼuk sventa slekilal krixchanoetik, mi jaʼuk sventa xatun ta stojolal junuk krixchano mi jaʼuk ta junuk organisasion. Ti laj avakʼ aba ta stojolal Dios xchiʼuk ti laj avichʼ voʼe jaʼ to noʼox slikeb sventa lek xavil aba xchiʼuk li Diose (Salmo 25:14).

²⁵ Pe li ichʼvoʼe maʼuk skʼan xal ti jaʼ xa ta jta-o jkolebaltike. Yuʼun xi la stsʼiba li jtakbol Pabloe: «Pasik-o me li kʼusi chata-o akolebalike, xiʼanik xchiʼuk nikanik» (Filipenses 2:12). Li ichʼvoʼe jaʼ to noʼox slikeb. Jaʼ yuʼun skʼan xi jakʼbe jbatike: ¿Kʼuxi xuʼ te oyutik-o li ta kʼanelal yuʼun Diose? Li slajeb kapitulo ta livro liʼe jaʼ te chalbe batel skʼoplal.