Kʼelo li kʼusi yichʼoje

Batan ta saʼobil

APENDISE

¿Kʼusi jaʼ li Mukʼta Babiloniae?

¿Kʼusi jaʼ li Mukʼta Babiloniae?

LI TA slivroal Apokalipsise oy kʼusitik chal ti skʼan mu jechuk tajek xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan tsʼibabile. Jech kʼuchaʼal liʼe, chalbe skʼoplal jun jchonbail ants ti «Mukʼta Babilonia» xi tsʼibabil ta stibae. Chal xtok ti chotol ta «epal krixchanoetik» xchiʼuk ta ‹lumetike› (Apokalipsis 17:1, 5, 15). Taje mu spas yuʼun jun ants ta melel, jech oxal, li Mukʼta Babiloniae jaʼ noʼox jun lokʼolkʼop. ¿Kʼusi van smelolal?

Li ta Apokalipsis 17:18 chal ti jaʼ «li mukʼta jteklum ti ch-ajvalilaj kʼuchaʼal ajvalil ta stojolal li ajvaliletik ta balumile». Kʼalal «jteklum» xie, jaʼ skʼoplal jtsop krixchanoetik ti xchapanoj sbaike. Jech xtok, li «mukʼta jteklum» taje oy ta skʼob «li ajvaliletik ta balumile». Jech oxal, li Mukʼta Babiloniae jaʼ jun organisasion ti sventainoj spʼejel Balumile. Jaʼ yuʼun chkaltik ti jaʼ sventainoj spʼejel li Balumile. Pe ¿kʼu yelan chventainvan? Jaʼ sventainoj li relijionetike. Jkʼeltik junantik loʼiletik ta slivroal Apokalipsis ti kʼu yuʼun jech ta jnoptike.

Taje sventainoj politika, manolajel xchiʼuk chonolajel o relijion. Pe li Mukʼta Babiloniae maʼuk skʼoplal li jpolitikoetike, ¿kʼu yuʼun? Yuʼun xi chal li Skʼop Diose: «Mulivaj xchiʼuk li ajvaliletik ta balumile», jaʼ xkaltik, li kʼusitik sventa politikae. Mulivaj xchiʼuk ajvaliletik ta Balumil li jchonbail antse, jaʼ ta skoj ti tskʼan tsmojin skʼopik xchiʼuke, jech xtok skotol noʼox kʼusi tspas sventa oyuk sjuʼel xchiʼuk ti xchʼun yuʼun ajvaliletik li kʼusi tskʼane. Jaʼ yuʼun jaʼ skʼoplal «li jchonbail ants ti tsots sjuʼel[e]» (Apokalipsis 17:1, 2; Santiago 4:4).

Li Vivliae chal ti kʼalal chichʼ lajesel li ants taje, chat yoʼontonik «li jpʼolmajeletik ta balumile». Jamal xvinaj ti maʼuk skʼoplal jpʼolmajeletik li Mukʼta Babiloniae. Jech onoʼox ta melel, li tekstoetike chakʼ ta ilel ti «nom-o vaʼajtik» chkʼelvanik li ajvaliletik xchiʼuk jpʼolmajeletike (Apokalipsis 18:3, 9, 10, 15-17). Oy srasonal ti jnoptik ti maʼuk skʼoplal jpolitikoetik mi jaʼuk jpʼolmajeletik li Mukʼta Babiloniae, jaʼ skʼoplal relijion.

Oy yan srasonal ti chakʼ ta ilel ti jaʼ skʼoplal relijionetike: jpʼel chichʼ alel ti tsloʼla mukʼtik lumetik «ta skoj ti [tspasilan] espiritismoe» (Apokalipsis 18:23). Likem tal ta stojolal pukujetik skotol li espiritismoe. Jaʼ yuʼun muʼyuk bu labal chkaʼitik ti «sna pukujetik» tsbiiltas Vivlia li Mukʼta Babiloniae (Apokalipsis 18:2; Deuteronomio 18:10-12). Jech xtok, xvinaj ti chakʼ tajek ta yoʼonton skontrainel li melel relijione, yuʼun tskontrain li «j-alkʼopetik» xchiʼuk «li buchʼutik chʼule» (Apokalipsis 18:24). Spʼajoj tajek li melel relijione, yuʼun ta skʼakʼal yoʼonton tskontrain «li stestigotak Jesuse» xchiʼuk tsmil xtok (Apokalipsis 17:6). Ta melel, li Mukʼta Babiloniae jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijion ta spʼejel Balumile, ti te kapal ek skotol li relijionetik ti skontrainojik li Jeova Diose.