APENDISE
¿Mi skʼan jpastik li kʼinetike?
MAʼUK te likem tal ta Vivlia li kʼinetik sventa relijion xchiʼuk yan kʼinetik ti chichʼ pasel ta butikuk balumil avie. ¿Bu lik tal chaʼa? Ti xabat ta junuk vivliotekae, te chavil kʼusi chal junantik livroetik ta sventa li kʼinetik ti nopem xaʼiik spasel ti bu nakalote. Jkʼelbetik skʼoplal junantik kʼinetik.
Chʼul Xemana. Chalike tspasbeik snaʼobil slajel xchiʼuk xchaʼkuxesel li Jesuse, pe te tsakal skʼoplal li kʼusitik tspasik ta
jecheʼ relijione, jech kʼuchaʼal li procesión tspasike. Jech kʼuchaʼal chal Las Grandes Religiones Ilustradas, kʼalal jal toʼox skʼan xtal li Kristoe, li jbabiloniaetike «chichʼik toʼox tajek ta mukʼ li santoike [...]. Chpixik ta kʼupil sba kʼuʼiletik, chakʼbeik lek snatsʼ, snatsʼil skʼob xchiʼuk yaniyoal skʼobik, te chakʼbe xkux yoʼontonik ta kʼupil sba temetik xchiʼuk chikʼik lokʼel ta xanbal». Jech xtok ta junantik mukʼtik lumetike xojtikinik lek li «tʼul sventa Kʼin Kuxele». Li Enciclopedia Católica chal ti «jaʼ skʼelobil jecheʼ relijione, ti jaʼ sventa lek satin li stsʼunobike xchiʼuk ti lekuk x-alaj xnichʼnajik li krixchanoetik xchiʼuk li chonbolometike».Achʼ Jabil. Li Achʼ Jabil xchiʼuk ti kʼu yelan tspasike jelajtik ta jujun lum. Oy jlik livro chal kʼu yelan lik talel, xi chale: «Li ajvalil ta Roma Julio Cesare laj yakʼ ta pasel ta 1 yuʼun enero li Achʼ Jabil ta sjabilal 46 kʼalal muʼyuk toʼox bu talem li Kristoe. Li jromaetike jaʼ la spasbeik skʼinal Jano li vaʼ kʼakʼale, ti jaʼ dios yuʼun tiʼnaetik xchiʼuk li slikebe. Li yuilal eneroe [Januarius ta latin kʼope] jaʼ laj yichʼbe sbi li Janoe, ti chaʼjot sate: jot ta yeloval, li jote ta spat» (The World Book Encyclopedia). Jech oxal, li skʼinal Achʼ Jabile likem tal ta jecheʼ relijionetik.
Noche de brujas (Halloween). «Jlom kʼusitik nopem xaʼiik spasel ta Noche de Brujas jaʼ te likem tal ta stojolal li kʼusi chichʼik ta mukʼ jdruidaetik [voʼneal pale jseltaetik] kʼalal muʼyuk toʼox bu talem li Kristoe. Li jseltaetike tspasbeik toʼox skʼinal sventa chichʼik ta mukʼ chaʼvoʼ dios ti mas tsotsik skʼoplale: jaʼ li Kʼakʼale xchiʼuk li sdios animaetike [...]. Li skʼinal sdios animaetike jaʼ ta 1 yuʼun noviembre, ti te chlik Achʼ Jabil chaʼiik li jseltaetike. Li skʼinal animaetike kʼunkʼun lik spasik tal li jchʼunolajeletike.» (The Encyclopedia Americana.)
Yan kʼinetik. Mu xlaj kalbetik skʼoplal skotol li kʼinetik chichʼ pasel ta skotol lumetike. Pe li Jeovae mi junuk kʼin lek chil ti tstoybe skʼoplal krixchanoetik o organisasionetike (Jeremías 17:5-7; Echos 10:25, 26). Jech xtok, sventa jnaʼtik mi lek chil Dios o mi muʼyuk li kʼin chichʼ pasel ta relijione, skʼan jkʼeltik bu likem tal (Isaías 52:11; Apokalipsis 18:4). Li beiltaseletik ta Vivlia ti la jchantik ta kapitulo 16 li ta livro liʼe, tskoltaot sventa xanaʼ kʼu yelan chil Dios kʼalal ta jkap jbatik ta yan kʼinetik ti maʼuk sventa relijione.