1, 2. ¿Kʼusitik chakʼ jvokoltik, xchiʼuk kʼusitik tsjakʼbe sbaik epal krixchanoetik?

OY JUN lum ti bu echʼ paskʼope, lajik ta milel ep ta mil antsetik xchiʼuk ololetik. Ta jun noʼox xchʼenal laj yichʼik mukel skotolik ti joyobtabil ta krusetik ti xi tsʼibabil yaʼyejal ta jujuntale: «¿Kʼu yuʼun?». Taje jaʼ li kʼusi mas tsjakʼik li buchʼutik toj echʼ noʼox tsots chil svokolike. Chat yoʼonton jech tsjakʼbe sbaik kʼalal oy jun paskʼop, kʼalal oy kʼusi tsots chkʼot ta pasel jech kʼuchaʼal nikel, nojelal ta voʼ, jun chamel o ti chmilbat yutsʼ yalalike, chjin snaik o yantik ti kʼu yelan chil svokolike. Jaʼ yuʼun tskʼan tsnaʼik kʼu yuʼun chil svokolik.

² ¿Kʼu yuʼun yakʼoj to permiso Jeova Dios ti oyuk vokolile? Mi skotol xuʼ yuʼun, mi jkʼanvanej, mi pʼij xchiʼuk tukʼe, ¿kʼu yuʼun ep pʼajbail xchiʼuk kʼusitik muʼyuk tukʼ li ta balumile? ¿Mi oy ajakʼojbe aba junuk velta?

3, 4. 1) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti mu chopoluk kʼalal ta jakʼtik kʼu yuʼun yakʼoj to permiso Dios ti oyuk vokolile? 2) ¿Kʼusi tsnop Jeova ta sventa li choplejal xchiʼuk vokolile?

³ ¿Mi chopol ti ta jakʼtik kʼu yuʼun yakʼoj to permiso Dios ti oyuk vokolile? Junantike chalik ti chʼabal la xchʼunel yoʼontonik o ti chʼabal la yichʼojik ta mukʼ Dios mi jech tsjakʼike. Pe kʼalal chakʼel li Vivliae, te chavil ti oy yajtuneltak Dios ta voʼne ti jech la sjakʼik eke. Jech kʼuchaʼal li j-alkʼop Habacuque xi la sjakʼbe li Jeovae: «¿Cʼu yuʼun ti chavacʼbun quil  puru vocole? ¿Cʼu yuʼun ti lec noʼox chavil li puru utsʼintaele? Yuʼun liʼ xa setel ta jtojol li ilbajinele xchiʼuc li lajel chamesele; jaʼ noʼox yochel ta epajel puru cʼop xchiʼuc pleito» (Habacuc 1:3).

⁴ ¿Mi utat yuʼun Jeova li tukʼil j-alkʼop Habacuc ta skoj ti jech la sjakʼe? Muʼyuk. Yuʼun te tsʼibabil kom ta Vivlia li kʼusitik la sjakʼe. Jech xtok, koltaat ta yaʼibel lek smelolal xchiʼuk tsatsubtasbat mas li xchʼunel yoʼontone. Li Jeovae jaʼ jech tskʼan tspas ta atojol ek. Vuleso ta ajol ti chchanubtasvan Vivlia ti ‹oyot ta yoʼontone› (1 Pedro 5:7). Li Diose toj echʼ xa noʼox spʼajoj li choplejale xchiʼuk li vokolil chkiltike, jaʼ xkom to ti kʼu yelan jpʼajojtik li voʼotike (Isaías 55:8, 9). Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun toj ep vokolil liʼ ta Balumile?

5. ¿Kʼusi chalik jchanubtasvanejetik ta yantik relijion ti kʼu yuʼun chkil jvokoltike, pe kʼusi chchanubtasvan li Vivliae?

⁵ Epal krixchanoetik ti yan srelijionike sjakʼojbeik li jchanubtasvanej yuʼunik ta srelijionik ti kʼu yuʼun oy tajek jvokoltike. Chalik ti yuʼun la jech oy ta yoʼonton li Diose xchiʼuk ti yaloj xa onoʼox la ta voʼne skotol li kʼusitik chkʼot ta pasele xchiʼuk li kʼusitik chopol chkʼot ta pasel ta jtojolaltike. Ep krixchanoe albilik ti toj vokol la ta aʼibel smelolal  li kʼusitik tspas Diose o ti chikʼ la batel krixchanoetik ti kapal la ta ololetik sventa la chbat xchiʼinik ta vinajel li Diose. Pe jech kʼuchaʼal achanoj xae, muʼyuk kʼusi chopol tspas li Jeovae. Xi chal li Vivliae: «Li Diose mu snop cʼusi chopol; li Bochʼo echʼem svuʼele mu spas cʼusi muʼyuc lec» (Job 34:10).

6. ¿Kʼu yuʼun chalik ti jaʼ ta smul Dios ti oy ep vokolil liʼ ta Balumile?

⁶ ¿Mi xanaʼ kʼu yuʼun ta saʼ smulik kʼalal chalik ti jaʼ ta smul Dios ti oy ep vokolile? Ep ta velta jaʼ ta skoj ti xchʼunojik ti jaʼ yakal tsventain balumil li Diose. Oy kʼusi mu snaʼik ti chal Vivlia ti muʼyuk bu tsots ta aʼiele, pe ti toj tsots skʼoplale, jaʼ li kʼusi laj xa achan ta kapitulo 3 li ta livro liʼe. Li Satanase jaʼ sventainoj ta melel li balumile.

7, 8. 1) ¿Kʼuxi xvinaj ti jaʼ sventainoj balumil li Satanase? 2) ¿Kʼu yuʼun yakʼoj vokolil ti muʼyuk jtukʼiltike xchiʼuk ti mu jnaʼtik kʼusi ta jnuptantike?

⁷ Li Vivliae jamal chal ti «skotol li krixchanoetike oyik ta sjuʼel li buchʼu toj chopole» (1 Juan 5:19). Kʼalal chavaʼi taje, ¿mi mu meleluk ti jaʼ chalbe skʼoplal skotol li kʼusi oy ta balumile? Li balumile jaʼ chakʼbe ta ilel stalelal li buchʼu mu xvinaj ta kʼelel ti yakal «tsloʼla skotol li jnaklejetik ta spʼejel balumile» (Apokalipsis 12:9). Chloʼlavan li Satanase, chpʼajvan xchiʼuk muʼyuk xkʼuxul yoʼonton. Jaʼ yuʼun, chloʼlavan li krixchanoetike, chpʼajvanik xchiʼuk muʼyuk xkʼuxul yoʼontonik ta skoj ti jaʼ oy ta skʼob li Satanase. Taje jaʼ jtos ti kʼu yuʼun oy ep vokolile.

⁸ Li xchaʼtosale jaʼ ti la stoy sbaik ta nichimaltik Eden jech kʼuchaʼal la jchantik ta kapitulo 3, vaʼun muʼyuk stukʼilik kom xchiʼuk pasik ta jmulavil li krixchanoetike. Jech, li krixchanoe lek xaʼi ti tspasvan ta mantale, ta skoj taje oy paskʼop, ilbajinel xchiʼuk vokolil (Eclesiastés 4:1; 8:9). Li yoxtosal ti kʼu yuʼun chkil jvokoltike xi chalbe skʼoplal li Vivliae: «Scotol [...] coʼol li cʼusi macal ta stojolique», jaʼ xkaltik, jkotoltik oy kʼusi ta jnuptantik ti muʼyuk jmalaojtike (kʼelo Eclesiastés 9:11). Li balumile maʼuk sventainoj li Jeovae, jaʼ yuʼun muʼyuk  xchabioj. Jech oxal, li krixchanoetike chil svokolik ta skoj ti oy kʼusi chopol tsnuptanike.

9. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ta melel ti oy lek srasonal yuʼun ti muʼyuk to slajesoj vokolil li Jeovae?

⁹ Tspat koʼontontik kʼalal chkaʼitik ti maʼuk chakʼ jvokoltik li Diose. Maʼuk ta smul ti oy paskʼop, milbail, ilbajinel mi jaʼuk kʼalal ch-echʼ nikel, nojelal ta voʼ ti chakʼ ep jvokoltike. Pe skʼan to jtakʼtik liʼe: ¿Kʼu yuʼun yakʼoj to oyuk vokolil li Diose? Mi skotol xuʼ yuʼune, oy sjuʼel sventa chakʼbe slajeb ti jechuke. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk to bu slajesoj chaʼa? Kojtikinojtik xa li Jeovae xchiʼuk kilojtik xa ti jaʼ jun Dios ti chkʼanvane, jech oxal xuʼ jchʼuntik ti oy lek srasonal yuʼun ti muʼyuk to slajesoj li vokolile (1 Juan 4:8).

10. ¿Kʼusi mu meleluk laj yal li Satanase, xchiʼuk kʼu yelan la spas?

¹⁰ Sventa jnaʼtik kʼu yuʼun muʼyuk to slajesoj vokolil li Diose, skʼan jkʼeltik kʼuxi lik tal li vokoliletike. Kʼot onoʼox ta pasel yuʼun Satanas ti muʼyuk la xchʼunbeik smantal Jeova li Adan xchiʼuk Evae, kʼalal jech kʼot ta pasele, oy kʼusi lik sokesbe skʼoplal. Li Satanase muʼyuk bu laj yal mi xuʼ yuʼun o mi mu xuʼ yuʼun li Jeovae, yuʼun snaʼoj ti muʼyuk spajeb li sjuʼele. Moʼoj, yuʼun jaʼ noʼox laj yal ti muʼyuk sderecho ch-ajvalilaj li Jeovae. Kʼalal laj yal ti jaʼ jun jutkʼop li Diose xchiʼuk ti mu la xakʼ skʼupinik kʼusitik lek li buchʼutik tsventaine, li Diabloe laj yal ti chopol ajvalil la li Jeovae (kʼelo Génesis 3:2-5). Jech xtok, laj yakʼ ta aʼiel ti jaʼ la mas lek chbat xkuxlejal krixchanoetik mi muʼyuk bu chventainatik yuʼun li Diose. La skontrain ajvalilal yuʼun Jeova kʼalal jech la spase, jaʼ xkaltik, li sderecho ch-ajvalilaje.

11. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk la slajes ta ora jtoybaetik li Jeovae?

¹¹ Kʼalal la stoy sbaik ta stojolal Jeova li Adan xchiʼuk Evae, xkoʼolaj xchiʼuk xi laj yalik yaʼeluke: «Mu persauk sventainunkutik li Diose. Xuʼ noʼox jnop jtukutik li kʼusi lek xchiʼuk li kʼusi chopole». ¿Kʼu van yelan chchapan Jeova li kʼusi laj  yichʼ alel ti mu meleluke? ¿Kʼu van yelan chakʼbe yil skotol anjeletik ti muʼyuk srason li jtoybaetike xchiʼuk ti jaʼ mas lek kʼu yelan tspas mantal li Jeovae? Oy buchʼutik tsnopik ti jaʼ la lek ti lajuk slajes jtoybaetik li Diose xchiʼuk ti lajuk la spas yan vinik xchiʼuk antse. Pe yaloj xaʼox li kʼusi tskʼane, jaʼ ti akʼo pasuk ta paraiso li Balumile xchiʼuk ti akʼo nojuk ta yalab xnichʼnab li Adan xchiʼuk Evae (Génesis 1:28). Li Jeovae tspas onoʼox li kʼusitik tskʼan tspase (Isaías 55:10, 11). Jech xtok, ti lajuk slajes li jtoybaetik ta nichimaltik Edene, muʼyuk bu laj yichʼ chapanel lek jechuk li kʼusi mu meleluk laj yichʼ alel ta sventa li Sderecho ta Ajvalilale.

12, 13. ¿Kʼusi xuʼ jkoʼoltastik-o ti kʼu yuʼun yakʼoj to Jeova ti sventain balumil li Satanase xchiʼuk ti akʼo sventain sba stuk li krixchanoetike?

¹² Xi jkoʼoltastike: nopo avaʼi ti oy jun maestro yakal chalbe smelolal jchanunetik kʼuxi ta chapanel jtosuk li kʼusi toj tsots ta matematikae. Jaʼ to chaʼie, oy jun jchanun ti lek pʼij pe ti toj jtoyba xtoke chlik yal ti muʼyuk bu lek ti kʼu yelan chchap li maestroe, vaʼun chakʼ ta aʼiel ti mu xtojob li maestroe. Li kereme mu xlaj yoʼonton chal ti jaʼ mas lek snaʼ kʼu yelan ta chapele. Oy junantik xchiʼiltak ta chanun ti chchʼunik eke,  vaʼun chlik stoy sbaik ek. ¿Kʼusi skʼan spas li maestroe? Xuʼ snuts lokʼel li jchanunetik ti tstoy sbaike, pe ¿kʼusi van tsnopik li yan jchanunetike? Xuʼ van snopik ti oy srason li xchiʼilik ta chanune xchiʼuk li yantik ti jech la xchanik eke. Xuʼ van mu xa xichʼik ta mukʼ li maestroe xchiʼuk xuʼ van snopik ti chiʼ mi xvinaj ti mu xtojobe. Vaʼun chalbe li jchanun ti la stoy sba ti akʼo xchap stuk li kʼusi tsots ta matematikae.

¹³ Jaʼ jech spasoj Jeova kʼuchaʼal li maestro taje. Vuleso ta ajol ti maʼuk noʼox te tsakal skʼoplalik li buchʼutik la stoy sbaik ta nichimaltik Eden kʼalal oy kʼusi laj yal Satanas ti mu meleluke. Epal miyon anjeletik laj yilik li kʼusi kʼot ta pasele (Job 38:7; Daniel 7:10). Ti kʼu yelan tstakʼ Jeova li kʼusi laj yichʼ alel ti mu meleluke maʼuk noʼox tstabeik sbalil li anjeletike, oy to yantik xtok ti tstabeik sbalil ta tsʼakale. Pe ¿kʼusi spasoj li Jeovae? Yakʼojbe to yorail sventa xvinaj kʼu yelan tsventain krixchanoetik li Satanase. Jech xtok yakʼoj to ti sventain sba stukik li krixchanoetik ti beiltasbilik yuʼun Satanase.

14. ¿Kʼuxi tstabeik sbalil ta skoj ti la snop la yakʼ akʼo sventain sba stuk krixchanoetik li Jeovae?

¹⁴ Li maestro ti laj kalbetik skʼoplale snaʼoj ti muʼyuk srason li jtoyba kerem xchiʼuk li jchanunetik ti la stoy sbaik eke. Pe snaʼoj xtok mi laj yakʼbe xchap kʼu yelan tsnopik li kʼusi tsots ta matematikae, tstabeik sbalil skotol li jchanunetike. Jech, mi laj yichʼ akʼel ta ilel ti mu jechuk kʼuchaʼal tsnop li jtoybaetike, li jchanunetik ti tukʼ yoʼontonike chakʼik venta ti jaʼ noʼox stuk xuʼ xchanubtasvan li maestroe. Jech xtok, chaʼibeik smelolal kʼu yuʼun tsnuts lokʼel ta chanun li jchanunetik ti la stoy sbaike. Jaʼ noʼox jech ek, snaʼoj Jeova ti tstabeik sbalil skotol li anjeletik xchiʼuk li krixchanoetik ti tukʼ yoʼontonik kʼalal chilik ti muʼyuk srason li Satanas xchiʼuk li yan anjeletik ti la stoy sbaike xchiʼuk ti mu xuʼ sventain sba stuk li krixchanoetike. Chakʼik venta ti melel li kʼusi xi laj yal li j-alkʼop Jeremiase: «Mucʼul Dios, jnaʼoj ti muc sventainojuc stuc yorail li cristianoe, ti mu xuʼ yuʼun tspas mantal stuc li cʼusi chcʼot ta pasel ta stojole» (Jeremías 10:23).

15, 16. 1) ¿Kʼu yuʼun toj jal to yakʼoj permiso Dios ti oyuk vokolile? 2) ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu tspajes sventa mu xkʼot ta pasel milbailetik ti xibalik sba xchiʼuk yantik kʼusitik chopol li Diose?

¹⁵ Pe ¿kʼu yuʼun toj jal to yakʼoj permiso Dios ti oyuk vokolile? ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu tspajes sventa mu xkʼot ta pasel li kʼusi chopole? Jnoptik chaʼtos ti kʼusi muʼyuk bu tspas li maestro ti laj kalbetik skʼoplale. Baʼyel, jaʼ ti muʼyuk tsmakbe yoʼonton ti kʼu yelan snopoj chchap li kʼusi tsots ta matematika li jchanun ti la stoy sbae, li xchaʼtosale jaʼ ti muʼyuk bu tskolta sventa xchap yuʼune. Jaʼ noʼox jech ek, oy chaʼtos kʼusi snopoj muʼyuk bu tspas li Jeovae. Baʼyel, muʼyuk bu spajtsanoj li Diablo xchiʼuk li buchʼutik oyik ta stojolal sventa xakʼik ta ilel ti oy srasonik ta alele. Sventa taje skʼan jal x-echʼ skʼakʼalil. Ti oy xa ta epal mil jabiletik kuxiem tal li krixchanoetike spasojik tal preva ep ta tos ajvalilal xchiʼuk ep xa kʼusi xchanojbeik skʼoplal ti mu toʼox snaʼike. Akʼo mi jech, yakal-o ch-epaj li kʼusitik muʼyuk tukʼe, li povreale, li milbaile xchiʼuk li paskʼope. Lek xvinaj ti mu xtojob ta ajvalilal li krixchanoetike.

¹⁶ Xchibal, li Jeovae muʼyuk bu skoltaoj ta sventainel balumil li Satanase. Ti muʼyukuk chakʼ kʼotuk ta pasel Dios li milbail ti xibalik sbae xchiʼuk yan kʼusitik chopole, ¿mi muʼyuk van chanop ti yakal tskolta li jtoybaetike? ¿Mi mu meleluk ti yikʼaluk jnoptik ti xuʼ jventain jba jtuktik xchiʼuk ti mu kʼusi chopol chkʼot ta jtojolaltike? Ti jechuk tspas li Jeovae chkoltavan ta sjutel kʼop ti jechuke. Pe «mu snaʼ sjut kʼop li Diose» (Evreos 6:18).

17, 18. ¿Kʼusi chut Jeova skotol li vokoliletik ti yakʼoj tal li ajvaliletik ta balumile xchiʼuk li Satanase?

¹⁷ Pe ¿kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li vokolil ta skoj li stoyobbail krixchanoetike? Jvules ta joltik ti skotol xuʼ yuʼun li Jeovae. Jech oxal, xuʼ slajes skotol li vokolile xchiʼuk ta onoʼox spas. Jech kʼuchaʼal jchanojtik xae, li Jbalumiltik ti sokem xae chkʼataj ta jun paraiso. Koliyal ti chakʼ xchʼunel yoʼontonik ti  laj yakʼ xkuxlejal li Jesuse, li krixchanoetike chkolik ta stojolal li kʼusitik yichʼoj tal li mulile xchiʼuk chchaʼkuxi li animaetike. Jech, li Diose tstunes Jesus sventa «tslilinbe yabteltak Diablo» (1 Juan 3:8). Skotol taje jaʼ to me tspas mi la sta lek yorail chil li Jeovae. Xuʼ xijmuyubaj ti muʼyuk to bu spasoj li Jeovae, yuʼun akʼbilutik to yorail sventa jchantik li kʼusi melele xchiʼuk ti xijtun ta stojolale (kʼelo 2 Pedro 3:9, 10). Yoʼ to oy yoraile, li Diose yakal tsaʼ krixchanoetik ti tskʼan chichʼik ta mukʼ ta sjunul yoʼontonike xchiʼuk tskolta sventa xkuch yuʼunik li vokoliletik liʼ ta balumil ti nojem ta kʼope (Juan 4:23; 1 Korintios 10:13).

¹⁸ Yikʼal van oy buchʼutik xi tsnopike: «Ti yichʼikuk pasel yuʼun Dios sventa mu snaʼ stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae, muʼyuk bu chkil jvokoltik ti jechuke». Pe sventa jnaʼtik kʼu yuʼun mu jechuk la spas li Diose, jvules ta joltik ti yakʼoj jmotontike.

19. ¿Kʼusi matanal ep sbalil yakʼojbutik li Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan oyuk sbalil xkiltik?

¹⁹ Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta kapitulo 5, laj kichʼtik pasbel jnopben jtuktik, jaʼ xkaltik, ti xuʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike. ¿Mi chavakʼ venta kʼu to yepal sbalil li matanal taje? Li Dios xtoke la spas epal chonbolometik, pe muʼyuk bu tsnopik li kʼusi tspasike (Proverbios 30:24). Li krixchanoe spasoj rovotetik ti meltsanbilik sventa xchʼunik mantale. ¿Mi xijmuyubaj van ti jechuk la spasutik li Diose? Muʼyuk. Jaʼ yuʼun xijmuyubaj ti ta jnop jtuktik li kʼusi ta jkʼan ta jpastike, ti kʼu yelan  ta jkʼan jtalelaltik, jkuxlejaltik xchiʼuk buchʼutik ta jkʼan chkamigointike. Toj lek chkaʼitik ti xuʼ jnop jtuktik jech kʼuchaʼal tskʼan Diose.

20, 21. ¿Kʼu yelan xuʼ mas lek jtunestik li matanal ti xuʼ jnop jtuktike, xchiʼuk kʼu yuʼun skʼan oyuk ta koʼontontik jech jpastik?

²⁰ Mu skʼan Jeova ti sujbil xijtun ta stojolale (2 Korintios 9:7). ¿Kʼusi mas tskʼan li jun totil o meʼile: mi jaʼ ti sujbil ch-albat kolaval yuʼun jun skerem o stsebe o mi jaʼ ti chlokʼ ta yoʼonton stuke? Jaʼ yuʼun, xi skʼan xajakʼbe abae: «¿Kʼu van yelan ta jtunes li jnopben jtuk yakʼojbun Diose?». Li Satanase, li Adane xchiʼuk li Evae toj echʼ noʼox chopol ti kʼu yelan la stunes li snopbenike, yuʼun la spʼajik li Jeova Diose. ¿Kʼusi van chapas li voʼote?

²¹ Xuʼ lek xatunes li kʼupil sba matanal ti xuʼ xanop atuk li kʼusi chapase. Xuʼ jech xachan kʼuchaʼal spasojik li epal miyon krixchanoetik ti yakʼoj xa sbaik ta stojolal Jeovae. Jech xtok tsmuyubtabeik yoʼonton Dios, yuʼun chakʼik ta ilel ti tsjut kʼop li Satanase xchiʼuk ti jaʼ jun chopol ajvalile (Proverbios 27:11). Xuʼ xamuyubtabe yoʼonton Dios ek mi jaʼ chapas li kʼusi lek chile. Taje jaʼ ta jchanbetik skʼoplal ta yan kapitulo.