BAKʼINTIKE mu kʼunuk ta naʼel buchʼu junukal ti ta jchʼunbetik smantale. Oyikʼal van cha stakot ta spasel kʼusiuk li atot o ameʼe. Pe vaʼun jun maestro o jun polisiae cha yalbot ti akʼo mu xa pase. Mi jech chkʼot ta pasel taje, ¿buchʼu van junukal cha chʼunbe smantal?...

Ta kapitulo 7 yuʼun li livro liʼe la jkʼeltik li teksto ta Vivlia ti jaʼ Efesios 6:1-3. Tee ta xichʼ albel smelolal ti skʼan ta xchʼunbe smantal stot smeʼik li alab-nichʼnabiletike. Xi ta xale: «Chʼunbeic smantal atot ameʼic ta sventa Cajvaltic», xi. ¿Mi xa naʼ kʼusi tskʼan xal li «ta sventa Cajvaltique»?... Li totil meʼiletik ti oyik ta sventa Kajvaltike ta xchanubtasik li yalab xnichʼnabik sventa akʼo xchʼunbeik smantaltak li Diose.

Pe oy junantik mukʼtik krixchanoetik ti mu xchʼunik li ta Jeovae. ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel mi jun mukʼta krixchano chalbe jun olol ti lek ti chichʼ pasel kopiar ta jun eksamen o chichʼ tsakel batel kʼusiuk ta tienda ti muʼyuk chichʼ tojele? ¿Mi lek van ti ta spas kopiar ta eksamen o ta x-elkʼaj li jun olole?

Vuleso ta ajol ti jun velta li ajvalil Nabucodonosore laj yal mantal ti akʼo snijan sbaik skotolik ta stojolal li lokʼol ti pasbil ta kʼanal takʼin ti laj yakʼ ta pasele. Pe li Sadrac, li Mesac xchiʼuk li Abed-negoe muʼyuk bu la snijan sbaik. ¿Mi xa naʼ kʼu yuʼun?... Yuʼun li Vivliae ta xal ti jaʼ noʼox xuʼ ta xichʼ muyubtael li Jeovae (Éxodo 20:3; Mateo 4:10).

Kʼalal chamem xaʼox li Jesuse, li yajtakboltake ikʼatik batel ta  Sanedrín, ti jaʼ li nail chapanobbail mas tsots skʼoplal yuʼun li judioetike. Li mero bankilal pale Caifase xi laj yale: Laj kalbotkutik ti mu xa chanubtasvanik ta sbi li Jesuse, pe, ¡kʼelavilik!, nojem ta chanubtasel avuʼunik li Jerusalene, xi. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk bu la xchʼunbeik smantal Sanedrín li jtakboletike?... Li Pedroe ikʼopoj ta stojolal skotol li jtakboletike, xi la stakʼbe li Caifase: «Jaʼ tsots scʼoplal baʼyuc ta jchʼunbecutic smantal Dios; mu jaʼuc tscʼan baʼyuc ta jchʼunbecutic smantal cristiano», xi (Hechos 5:27-29).

Ta skʼakʼalil taje li bankilaletik ta relijion yuʼun li judioetike toj ep toʼox sjuʼelik. Pe li slumalike oy toʼox ta skʼob Roma xchiʼuk li ajvalil yuʼune, ti César sbiinoj yuʼunike. Manchuk mi mu skʼan ta sbeiltasatik yuʼun César li judioetike, li ajvalil ta Romae ep kʼusitik lek la spas ta sventa li jteklume. Jech ek, li ajvaliletik ta jkʼakʼaliltike ep kʼusitik lek ta spasik ta stojolal li jnaklejetike. ¿Mi xuʼ xavalbun junantikuk?...

Li ajvaliletike ta pasik kareteraetik sventa chi jxanavutik te, ta stojik li polisiaetike xchiʼuk li jtupʼ kʼokʼetik (o bomberoetik) sventa ta xchabiutike. Jaʼ no jech xtok, ta skʼelik ti oyuk chanob vunetik sventa li ololetike xchiʼuk ti akʼo xichʼik poxtael li buchʼutik malubemik  xae. Skotol li kʼusitik taje takʼin chlaj yuʼun li ajvaliletike. ¿Mi xa naʼ bu tstaik li takʼine?... Jaʼ ta stojolal li jnaklejetik yuʼune. Li takʼin ti chakʼbeik ajvalil li krixchanoetike patan sbi.

Ta skʼakʼalil li Mukʼta Jchanubtasvaneje, epal judioetike mu skʼan stojik li patan ta stojolal li ajvalil ta Romae. Jun kʼakʼale, li paleetike la stojik jayvoʼuk viniketik sventa chakʼik ta vokol Jesús kʼalal oy kʼusi la sjakʼbeike. Xi laj yalbeike: ¿Mi persa ta jtojbe jpatankutik li Cesare, o mi moʼoj?, xiik. Pe oy smanyail maʼ li kʼusi la sjakʼike. «Jech, persa cha tojik li apatanike», mi xi li Jesuse, ep judioetik muʼyuk bu lek ta xaʼiik ti mi jech la stakʼe. Pe jaʼ no jech xtok, li Jesuse mu xuʼ xi stakʼe: «Moʼoj mu persauk cha tojik li apatanike», mu xuʼ xi chale, yuʼun muʼyuk lek maʼ taje.

¿Kʼusi la spas chaʼa li Jesuse? Xi laj yale: Akʼbikun ta ilel jsepuk takʼin, xi. Kʼalal laj yakʼbeik ta ilele, xi la stakʼ li Jesuse: ¿Buchʼu slokʼol xchiʼuk buchʼu sbi ti liʼ tsakale?, xi. Xi la stakʼik li viniketike: «Jaʼ César», xiik. Jech un chaʼa, xi laj yal li Jesuse: «Acʼbeic César cʼusi jaʼ yuʼun li Cesare. Acʼbeic Dios cʼusi jaʼ yuʼun li Diose», xi (Lucas 20:19-26).

Muʼyuk buchʼu xuʼ la slaban li kʼusi la stakʼe. Mi tspas kʼusitik ta  stojolal krixchanoetik li Cesare, xkʼot-o ti chichʼ tojbel-o ta stakʼin ti spasoje. Kʼalal jech laj yal taje, li Jesuse laj yakʼ ta ilel ti skʼan ta jtojbetik jpatantik li ajvalil ta skoj li kʼusitik chakʼbutike.

Manchuk mi muʼyuk to ajabilal sventa cha toj patan li voʼote, oy kʼusi xuʼ chavakʼbe li ajvalile. ¿Mi xa naʼ kʼusi jaʼ?... Jaʼ ti cha chʼunbe li smantaltake. Li Vivliae xi ta xale: Chʼunbeik smantal li ajvaliletike, xi. Li j-abteletik taje jaʼ krixchanoetik ti akʼbil yabtelik yuʼun li ajvalile. Jech un chaʼa, jaʼ Dios ti buchʼu ta xalbutik ti akʼo jchʼunbetik smantal li ajvaliletike (Romanos 13:1, 2).

Oyikʼal van oy jun mantal ti ta xal ti mu jtentik vunetik o kʼaʼep ta kayee. ¿Mi skʼan van cha chʼun?... Tana, li Diose tskʼan ti cha chʼune. ¿Mi skʼan cha chʼunbe smantal ek li polisiaetike?... Li ajvalile jaʼ tstoj li polisiaetik sventa chchabi li krixchanoetike. Mi cha chʼunbe smantale, jaʼ cha chʼunbe smantal yaʼeluk li ajvalile.

Jech oxal chaʼa, mi cha echʼ ta kaye xchiʼuk xi cha yalbot jun polisiae: «¡Malao!», mi xa yute, ¿kʼusi van cha pas?... ¿Mi ta onoʼox van xa echʼ ta anil jaʼ noʼox ti yuʼun chavil ch-echʼik li yantike?... Skʼan cha mala, manchuk mi kʼajomal noʼox atuk. Li Diose cha yalbot ti akʼo xa chʼun mantale.

Oyikʼal van oy kʼop ti bu nopol nakalote xchiʼuk xuʼ van xi chal li jun polisiae: «Mu xa lokʼik li ta anaike. Teuk noʼox oyanik», xuʼ van chal. Pe oyikʼal van chavaʼi ti x-avetik tajmek xchiʼuk cha jakʼbe aba kʼusi yakal chkʼot ta pasele. ¿Mi ta van xlokʼ akʼel?... Mi cha lokʼe, ¿mi yakal van xa chʼunbe smantal li «ajvaliletique»?...

Ta buuk noʼox jotukale, li ajvalil xtoke ta spas chanob vunetik xchiʼuk tstoj li maestroetike. Li Diose, ¿mi tskʼan van ek ti akʼo xa chʼunbe smantal li maestroetike?... Nopo ta sventa liʼe: li ajvalile tstoj li maestroetik sventa akʼo xchanubtasvanike, jech kʼuchaʼal tstoj li polisiaetik sventa chchabiik li krixchanoetike. Jech un chaʼa, yakal me ta jchʼunbetik smantal ajvalil mi ta jchʼunbetik smantal li polisiaetik  o mi jaʼ li maestroetike.

¿Ati mi cha yalbot ti akʼo xa muyubta jun lokʼol li amaestroe? ¿Kʼusi van cha pas?... Li oxvoʼ j-hebreoetike muʼyuk bu la snijan sbaik ta stojolal li lokʼole, manchuk mi tsots mantal albatik yuʼun li ajvalil Nabucodonosore. ¿Mi xvul ta ajol kʼu yuʼun?... Yuʼun mu skʼan xiktaik ta xchʼunbel smantal li Diose.

Jun j-al loʼil ti jaʼ sbi Will Durant, la stsʼiba ta sventa li baʼyel yajtsʼaklomtak Cristoe xchiʼuk laj yal ti muʼyuk bu tukʼ-o laj yakʼ sbaik ta skotol ta stojolal li Cesare. Li tukʼilal taje jaʼ noʼox yuʼun li Jeovae. Jech un chaʼa, mu me xchʼay ta ajol ti jaʼ Dios li buchʼu mas tsots skʼoplal ta jkuxlejaltike.

Ta jchʼunbetik smantal li ajvalile yuʼun jaʼ Dios li buchʼu tskʼan akʼo jchʼunbetike. Pe mi chkichʼtik albel ti akʼo jpastik li kʼusi chal Dios ti muʼyuk leke, ¿kʼusi van ta xkaltik?... Jaʼ jech ta jtakʼtik ek jech kʼuchaʼal la stakʼbeik li mero bankilal pale li jtakboletike: «Jaʼ tsots scʼoplal baʼyuc ta jchʼunbecutic smantal Dios; mu jaʼuc tscʼan baʼyuc ta jchʼunbecutic smantal cristiano» (Hechos 5:29).