Lubem van tajek Jesus ta skoj ti la spas orasion sjunul akʼobal sventa tstʼuj li lajchaʼvoʼ yajtakboltake. Sakub xa li avie, pe oy to yipal xchiʼuk oy ta yoʼonton tskolta li krixchanoetike. Jaʼ te chkoltavan ta chʼut vits ta Galilea, ti mu van nomuk xil Kapernaum ti jaʼ te ti bu tspasbe mas yabtel Diose.

Solel nom bu chlik tal li krixchanoetik sventa chtalik ta stojolale. Jlome te likemik ta sur, ta Jerusalen xchiʼuk ta jteklumetik ta Judea. Yantike te likemik tal ta lumetik ta tiʼ nab ta Tiro xchiʼuk Sidon ti te xkom ta noroestee. ¿Kʼu yuʼun tal saʼik li Jesuse? Jaʼ sventa «tal yaʼiik li kʼusitik chale xchiʼuk sventa chichʼ poxtabel li xchamelike». Jaʼ jech kʼot ta pasel, la «[xpoxta] skotol li krixchanoetike». Ta melel, ¡poxtaj skotol li jchameletike! Jech xtok, la skolta li «buchʼutik ilbajinbilik yuʼun ibal sba [pukujetike]», jaʼ xkaltik, li krixchanoetik ti tsots chil svokolik ta skoj li yaj-anjeltak Satanas ti toj chopolike (Lukas 6:17-19).

Vaʼun te kʼot ta stenlejaltik li ta vitse, jaʼ te la stsob sba tal ta stojolal li krixchanoetike. Li buchʼutik te nopol chotiike jaʼik van li yajchankʼoptake, mas to li lajchaʼvoʼ yajtakboltake. Solel tskʼan chchikintaik li kʼusi chal jchanubtasvaneje, yuʼun oy sjuʼel sventa tspas li kʼusitik toj labalik sba taje. Vaʼun lik yal jun mantal li Jesuse, jamal xvinaj ti tstabeik sbalil li buchʼutik te chchikintaike. Jaʼ jech, ep xa onoʼox buchʼutik la stabeik sbalil. Xuʼ jtabetik sbalil ek, yuʼun jamal xchiʼuk kʼun ta aʼibel smelolal li kʼusitik melel ti tsots skʼoplal laj yakʼ ta chanele. Jaʼ laj yalbe skʼoplal li kʼusitik chkʼot ta pasel ta xkuxlejal li krixchanoetike xchiʼuk li kʼusitik xojtikinike. Jaʼ yuʼun, xaʼibeik lek smelolal li buchʼutik tskʼan chlekub xkuxlejalik kʼuchaʼal tskʼan Diose. ¿Kʼusitik tsots skʼoplal laj yal Jesus li ta Mantaletik ta Vits ti jaʼ tsots-o skʼoplale?

Skotol krixchanoetik tskʼan ti xmuyubajik noʼoxe. Snaʼoj lek Jesus taje, jaʼ yuʼun lik yalbe skʼoplal li buchʼutik xmuyubajik ta melele. Jnoptik avaʼi kʼu yelan labal sba chaʼi krixchanoetik li kʼusi lik yale. Pe oy kʼusitik vokol chaʼibeik smelolal.

Xi laj yale: «Xmuyubajik noʼox li buchʼutik oy ta sjol yoʼontonik ti chtun yuʼunik mantale, yuʼun jaʼ chuʼuninik li Ajvalilal ta vinajele. Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chat yoʼontonike, yuʼun jaʼ chichʼ patbel yoʼontonik [...]. Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chviʼnajik xchiʼuk ti chaʼiik takitiʼil ta sventa tukʼilale, yuʼun jaʼ chichʼ nojesbel xchʼutik [...]. Xmuyubajik noʼox li buchʼutik chichʼik kontrainel ta skoj tukʼilale, yuʼun jaʼ chuʼuninik li Ajvalilal ta vinajele. Xamuyubajik noʼox me kʼalal ta xchopol kʼoptaoxuk, kʼalal ta skontrainoxuk [...] ta jkoje. Kuxetuk noʼox me avoʼontonik xchiʼuk muyubajanik me tajek» (Mateo 5:3-12).

¿Kʼusi smelolal ti «xmuyubajik noʼox» xi li Jesuse? Maʼuk laj yalbe skʼoplal ti xijmuyubaj kʼalal jun koʼontontik bakʼintike. Moʼoj, yuʼun mas tsots skʼoplal li melel muyubajele. Yuʼun te smakojbe skʼoplal ti xkuxet noʼox koʼontontike, ti jun noʼox koʼontontike xchiʼuk ti xijmuyubaj noʼox ti oy kʼusi lek kʼot ta pasel kuʼuntike.

Laj yal Jesus ti xmuyubajik noʼox ta melel li buchʼutik oy ta sjol yoʼontonik ti chtun yuʼunik mantale xchiʼuk li buchʼutik chat yoʼontonik ta skoj ti jpasmuliletike, yuʼun chojtikinik li Diose xchiʼuk chtunik ta stojolal. Manchuk mi xichʼik pʼajel o kontrainel ta skoj ti tspasbeik li kʼusi tskʼan yoʼontone xmuyubajik noʼox, yuʼun snaʼojik ti lek ch-ilatik yuʼun Diose xchiʼuk ti ch-akʼbat xkuxlejalik sbatel osil sventa chtojbat li svokolike.

Akʼo mi jech, tsnop krixchanoetik ti jaʼ la chakʼ muyubajel li kʼulejale xchiʼuk li kʼusitik ta jkʼupin ta jkuxlejaltike. Pe mu jechuk chal li Jesuse. Jaʼ yuʼun, sventa chalbe lek smelolale, xi laj yale: «¡Abol abaik li voʼoxuk ti jkʼulejoxuke, yuʼun lek xa tsʼakal ataojik li spatobil avoʼontonike! ¡Abol abaik li voʼoxuk ti noj  achʼutik avie, yuʼun chaviʼnajik! ¡Abol abaik li voʼoxuk ti chatseʼinik avie, yuʼun chavat avoʼontonik xchiʼuk cha-okʼik! ¡Abol abaik mi lek xa akʼoplalik yuʼun li krixchanoetike, yuʼun jech la spasbeik jloʼlavanej j-alkʼopetik li smoltotakik ta voʼnee!» (Lukas 6:24-26).

¿Kʼu yuʼun abol sbaik li jkʼulejetike, li buchʼutik jun yoʼonton tstseʼinike xchiʼuk li buchʼutik lek xa skʼoplalik yuʼun krixchanoetike? Kʼalal jaʼ jech xkuxlejal li jun krixchanoe xchiʼuk ti tskʼupin li kʼusitik taje muʼyuk bu chakʼ ta yoʼonton chtun ta stojolal Dios, jaʼ yuʼun muʼyuk bu xmuyubaj ta melel. Jech xtok, muʼyuk laj yal Jesus ti xijmuyubaj noʼox ta skoj ti abol jbatike o ti chijviʼnaje. Pe ti kʼusie, kʼalal abol noʼox sba li jun krixchanoe jaʼ chakʼ ta yoʼonton li kʼusi chakʼ ta chanel Jesuse xchiʼuk jaʼ tsta li bendision ta sventa li melel muyubajele.

Xi laj yal Jesus ta sventa li yajchankʼoptake: «Voʼoxuk kʼotemoxuk ta yatsʼamil balumil» (Mateo 5:13). Ta melel, maʼuk ti yuʼun batsʼi atsʼam chil li yajchankʼoptake. Li atsʼame jaʼ sventa mu sok jveʼeltik yuʼun. Jech oxal, te tokol ep yatsʼamik ta stsʼel ti bu chichʼ akʼbel smoton Dios ta templo sventa chakʼbeik yatsʼamil li matanale. Jech xtok, li atsʼame jaʼ skʼoplal li kʼusi mu snaʼ soke xchiʼuk ti kʼusi mu snaʼ xkʼaʼe (Levítico 2:13; Ezequiel 43:23, 24). Jaʼ kʼotemik ta «yatsʼamil balumil» li yajchankʼoptak Jesuse, yuʼun ti kʼu yelan stalelalike xuʼ van jaʼ jech tskoltaik li krixchanoetik sventa mu sokik li ta mantale xchiʼuk li ta stalelalike. Jaʼ jech, jaʼ tsta-o xkuxlejalik li buchʼutik lek chaʼiik li mantal chcholike.

Xi to laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Voʼoxuk lus kʼotemoxuk ta stojolal krixchanoetik». Kʼalal tstsan kantil li jun krixchanoe, muʼyuk bu tsnujanbe moch, moʼoj, yuʼun tskajan ta skajleb sventa xakʼ xojobal. Laj une, xi la stijbe yoʼonton li yajchankʼoptake: «Akʼo xojobajuk ta stojolal krixchanoetik li alusalike, sventa chilik ti lek avabtelike, vaʼun jaʼ jech chalbeik yutsilal li Atotik ta vinajele» (Mateo 5:14-16).

Muʼyuk chchʼunbe Smantal Dios chilik Jesus li jbabeetik ta relijion yuʼun judaetike, jaʼ yuʼun la skomon nopik ti tsmilike. Jech oxal, xi jamal laj yal li Jesuse: «Mu xanopik ti tal jlajesbe skʼoplal li Mantale o li kʼusitik yaloj J-alkʼopetike. Muʼyuk bu tal jlajesbe skʼoplal, moʼoj, tal kakʼ kʼotuk ta pasel» (Mateo 5:17).

Ta melel, toj echʼem tsots skʼoplal chilbe Smantal Dios li Jesuse xchiʼuk tskʼan ti jaʼuk jech tsots  skʼoplal xilik li yan krixchanoetik eke. Jech oxal, xi laj yale: «Buchʼuuk noʼox ti mu xchʼun junuk li bikʼit mantaletik taje xchiʼuk ti jaʼ jech chakʼbe xchan yan krixchanoetike, bikʼit chichʼ albel skʼoplal ta sventa li Ajvalilal ta vinajele». Li kʼusi skʼan xale jaʼ ti muʼyuk tskʼupin li bendision chakʼ Ajvalilal yuʼun Dios li krixchano taje. Xi to chale: «Pe buchʼuuk noʼox ti chchʼun xchiʼuk ti jaʼ jech chakʼ ta chanele, mukʼ chichʼ albel skʼoplal ta sventa li Ajvalilal ta vinajele» (Mateo 5:19).

Chopol chil Jesus xtok li talelaletik ti tstij oʼontonal yoʼ mu xichʼ chʼunbel Smantal Diose. Kʼalal laj xaʼox yal Jesus ti chal Mantal ti «mu me xamilvan» xie, xi to laj yale: «Buchʼuuk noʼox ti ilinem-o ta stojolal yermanoe, chichʼ chapanel ta nail chapanobbail» (Mateo 5:21, 22). Kʼuchaʼal chkiltike toj chopol me kʼalal ch-ilin ta stojolal xchiʼil li jun krixchanoe, yuʼun xuʼ jaʼ xtijbat-o yoʼonton ta milvanej. Jech oxal, laj yalbe smelolal Jesus kʼusi skʼan jpastik yoʼ muʼyukuk kʼop kuʼuntike, xi laj yale: «Mi yakal chavichʼ batel matanal ti chavakʼ ta skajleb matanale, pe ti te chvul ta ajol ti ilinem ta atojolal li avermanoe, iktao komel ta yeloval skajleb li matanal avichʼoj batele. Baʼyel bat lajesbo yoʼonton li avermanoe, vaʼun sutan talel sventa chavakʼ li matanale» (Mateo 5:23, 24).

Oy jun Mantal xtok ti jaʼ sventa ti mu stakʼ sloʼla snup xchiʼil li jun krixchanoe. Xi laj yal li Jesuse: «Avaʼiojik ti xi laj yichʼ alele: ‹Mu me xaloʼla anup achiʼil›. Pe chkalboxuk avaʼiik ti buchʼuuk noʼox ti te skʼeloj-o junuk ants ti oy ta yoʼonton tskʼupin yaʼie laj xa me sloʼla snup xchiʼil ta yoʼonton xchiʼuk li ants taje» (Mateo 5:27, 28). Maʼuk yakal chalbe skʼoplal kʼalal oy buchʼu tsnopbe skʼoplal jkojuk li mulivajele; moʼoj, li kʼusi chale jaʼ ti toj chopol kʼalal oy buchʼu «te skʼeloj-o» junuk ants o junuk vinike. Jaʼ yuʼun, kʼalal oy buchʼu jech tspase jaʼ me chtal-o ta snopben li kʼusi chopole. Vaʼun mi sta orae, xiʼel me sloʼla li snup xchiʼile. ¿Kʼusi van skʼan jpastik yoʼ mu jechuk xkʼot ta pasel kuʼuntike? Oy kʼusi tsots skʼoplal skʼan jpastik. Xi laj yal li Jesuse: «Mi yakal tsmak avok li abatsʼisate, pitso lokʼel xchiʼuk jipo batel [...], mi yakal tsmak avok li abatsʼikʼobe, tuchʼo lokʼel xchiʼuk jipo batel» (Mateo 5:29, 30).

Sventa mu xchamik jlom krixchanoetike lokʼem ta yoʼonton stukik ti akʼo xichʼ bojbel lokʼel jsetʼuk li sbekʼtalik ti muʼyuk leke. Jaʼ jech, jamal laj yal Jesus ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti akʼo xichʼ ‹jipel batel› jtosuk li kʼusi toj jtunel chkiltik jech kʼuchaʼal jpʼejuk jsatik o junuk jkʼobtike, sventa mu jnopbetik skʼoplal li mulivajele xchiʼuk ti mu jpastike. Jaʼ yuʼun xi laj yale: «Jaʼ mas lek mi jtos noʼox stsʼak abekʼtal chchʼaye, jaʼ vokol mi chichʼ jipel ochel ta Jeena sjunul li abekʼtale», taje jaʼ skʼan xal ti laj-o sbatel osile. Li Jeena taje jaʼ skʼoplal jun chʼayob kʼaʼep ti te xlomlun-o skʼakʼal ta spat smuroal Jerusalene.

Jech xtok, laj yal Jesus kʼusi skʼan jpastik kʼalal oy buchʼu chakʼ jvokoltike xchiʼuk ti tsaʼ smul ta jtojolaltike. Xi laj yale: «Mu xapakbeik li buchʼu toj chopole, moʼoj, li buchʼu chtʼaxbot majel ta xokon abatsʼisate, akʼo xtʼaxbot xtok li ta jote» (Mateo 5:39). Pe maʼuk me skʼan xal ti mu stakʼ jpoj jbatik o ti jpoj kutsʼ kalaltik kʼalal oy buchʼu chilbajinutike. Li tʼaxel ta majel taje maʼuk skʼoplal ti oy buchʼu tsyayijes o ti tsmil li jun krixchanoe, moʼoj, jaʼ skʼan xal ti chchopol  kʼoptae. Kʼuchaʼal chal Jesuse, mu xtun jpaktik sutel kʼalal oy buchʼu tsaʼ joltik sventa xlik kʼope, kʼusiuk noʼox, mi chtʼaxbutik jmojuk ta jsatik ta melel o mi jaʼ noʼox chchopol kʼopoj ta jtojolaltik.

Li tojobtasel taje jaʼ jech chal ek li Smantal Dios ti skʼan jkʼantik li jchiʼiltaktike. Jaʼ yuʼun xi albatik mantal yuʼun Jesus li buchʼutik te chaʼiike: «Kʼanik-o me li avajkontratakike xchiʼuk pasik-o me orasion ta stojolal li buchʼutik chilbajinoxuke». Vaʼun laj yal kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastike: «Sventa jech chavakʼik ta ilel ti jaʼ xnichʼnaboxuk li Atotik ta vinajele, yuʼun li stuke chakʼ lokʼuk Kʼakʼal ta stojolal li buchʼutik chopolike xchiʼuk li buchʼutik lekike» (Mateo 5:44, 45).

Laje xi laj yal ta jaypʼeluk noʼox kʼop li Mantaletik ta vitse: «Li voʼoxuke skʼan me tukʼoxuk jech kʼuchaʼal tukʼ li Atotik ta vinajele» (Mateo 5:48). Pe taje maʼuk skʼan xal ti yuʼun mi jsetʼuk xa bu ta jpas jmultike. Ti kʼusi skʼan xale jaʼ ti kʼalal ta kajkontratik ta jkʼantik kʼalal ta jchanbetik stalelal li Diose. Jaʼ xkaltik, ti jchʼuntik liʼe: «Oyuk-o me xkʼuxul avoʼontonik jech kʼuchaʼal oy xkʼuxul yoʼonton li Atotike» (Lukas 6:36).

Xi to laj yal Jesus li ta Mantaletik ta Vitse: «Kʼelo me abaik sventa mu jaʼuk-o xapasik kʼusi tukʼ ta sat li krixchanoetik sventa xiloxuke». Laj yal ti muʼyuk bu lek kʼalal jecheʼ chloʼlavanik ta yichʼel ta mukʼ Dios li krixchanoetike, xi laj yale: «Kʼalal ta xkʼuxul avoʼonton chavakʼik matanale mu me baʼyeluk xajupan avokʼesik kʼuchaʼal tspas li buchʼutik [...] chloʼlavanike» (Mateo 6:1, 2). Jaʼ mas lek ti muʼyuk bu chkaltik batel kʼalal oy buchʼu chkakʼbetik smoton ta xkʼuxul koʼontontike.

Xi to laj yal li Jesuse: «Kʼalal chapasik orasion xtoke, mu me jechuk xapasik kʼuchaʼal tspas li jloʼlavanejetike; yuʼun jaʼ xa lek chaʼiik ti vaʼal tspasik orasion ta nail tsobobbailetik xchiʼuk ta xchikin mukʼtik kaye yoʼ x-ilatik yuʼun li krixchanoetike». Moʼoj, yuʼun xi laj yale: «Kʼalal chapas orasion voʼote, ochan ta akuarto ti bu atuk oyote, mi laj xaʼox amakbe li stiʼe, kʼopono li Atot ti mu xvinaj bu oye» (Mateo 6:5, 6). Pe muʼyuk bu chopol chil Jesus ti jpastik orasion kʼalal oy epal krixchanoetike, yuʼun laj onoʼox spas orasion jech ek. Li kʼusi chopol chile jaʼ ti yolbaj xa labal sba chaʼi kuʼuntik li krixchanoetike xchiʼuk ti jaʼ xa ta jkʼantik ti lekuk xalik jkʼoplaltike.

Xi la stojobtas xtok li epal krixchanoetike: «Kʼalal chapas orasione mu me xachaʼalilan li kʼusi avaloj xa kʼuchaʼal tspas li jyanlumetike» (Mateo 6:7). Taje maʼuk laj yakʼ ta aʼyel Jesus ti chopol kʼalal oy jayibuk velta ta jpastik orasion ta sventa ti kʼusi ta jkʼantike. Li kʼusi chopol chile jaʼ ti ta ‹jchaʼalilantik› li kʼusi kalojtik xa onoʼoxe xchiʼuk ti ta jchan ta joltike. Jaʼ yuʼun laj yal kʼuxi ta pasel orasion ti smakojbe skʼoplal vuktos kʼusitik ta jkʼantike. Li oxtos kʼusi baʼyuk skʼan xkaltike jaʼ chalbe skʼoplal li sderecho Dios ta ajvalile xchiʼuk li kʼusi tskʼan tspase. Taje jaʼ ti akʼo xichʼ chʼultajesbel li sbie, ti akʼo xtal li Ajvalilal yuʼune xchiʼuk ti akʼo xkʼot ta pasel li kʼusi tskʼan yoʼontone. Mi laj xaʼox jkʼantik taje, jaʼ to xuʼ  xkaltik li kʼusi ta jkʼan jtuktike, jech kʼuchaʼal ti akʼo xakʼ jveʼeltik jujun kʼakʼale, ti akʼo spas perton jmultike, ti mu me xakʼutik ta preva ti bu mu xa xkuch kuʼuntike xchiʼuk ti akʼo skoltautik sventa mu xij-och ta skʼob li buchʼu toj chopole.

¿Mi skʼan tsots skʼoplal xkiltik li kʼusitik x-ayan kuʼuntike? Xi la stijbe yoʼonton krixchanoetik li Jesuse: «Mu xa xatsob akʼulejalik liʼ ta sba balumil ti bu chjochʼine xchiʼuk ti chkuxine, xchiʼuk ti bu ch-ochik ta persa li j-elekʼetik sventa chelkʼanik batele». ¡Oy lek srasonal maʼ taje! Yuʼun li kʼusitik x-ayan kuʼuntike xuʼ me sok xchiʼuk xchʼay batel, jech xtok maʼuk me tskoltautik sventa lek xkil jbatik xchiʼuk li Diose. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe skʼoplal li Jesuse: «Mas lek tsobo akʼulejalik ta vinajel». Jech oxal skʼan baʼyel xkakʼ ta jkuxlejaltik li spasbel yabtel Dios sventa jtsob li jkʼulejaltik taje. Jaʼ jech, muʼyuk buchʼu xuʼ spojbutik ti lek xkil jbatik xchiʼuk Diose xchiʼuk muʼyuk buchʼu xuʼ spojbutik li matanal sventa kuxlejal sbatel osile. Batsʼi melel li kʼusi xi laj yal Jesuse: «Ti bu oy akʼulejale jaʼ te oy ek li avoʼontone» (Mateo 6:19-21).

Sventa xaʼibeik smelolale laj yalbe skʼoplal jun lokʼolkʼop li Jesuse, xi laj yale: «Li slusal jbekʼtaltike jaʼ li sbekʼ jsatike. Jaʼ yuʼun, mi tukʼ skʼeloj batel li sbekʼ asate xojobaj noʼox sjunul li abekʼtale. Pe mi ch-itʼixaj li sbekʼ asate, ta ikʼal osil me oy sjunul li abekʼtale» (Mateo 6:22, 23). Kʼalal lek xtun li jsatik ta mantale, xkoʼolaj me kʼuchaʼal oy lek slusal li jbekʼtaltike. Pe sventa jeche, skʼan me tukʼ skʼeloj batel li sbekʼ jsatike, yuʼun mi moʼoje xuʼ van mu xa ta smeloluk kʼusi ta jnoptik ta sventa li kuxlejale. Kʼalal jaʼ chbat ta koʼontontik li saʼel kʼulejale, ti mu jaʼuk li spasbel yabtel Diose, «ta ikʼal osil me oy sjunul li [jbekʼtaltik]» xkaltike, yuʼun xuʼ van jaʼ yakalutik spasel li kʼusitik muʼyuk lek chil Diose.

Vaʼun oy kʼusi tsots skʼoplal laj yal li Jesuse, xi laj yale: «Mu me xuʼ xtun ta chaʼvoʼ yajval li jun mosoe, yuʼun tskontrain li june, jaʼ tskʼan li yane; o mas nopol chakʼ sba ta stojolal li june, pe tspʼaj li yane. Jaʼ me jech ek, mu me xuʼ xatunik ta smoso Dios xchiʼuk ta smoso kʼulejal» (Mateo 6:24).

Kʼalal laj yaʼiik li kʼusi laj yal Jesuse, xuʼ van oy buchʼutik lik svul yoʼontonik ta sventa ti kʼu yelan  skʼan stsakik ta mukʼ li kʼusitik chtun yuʼunike. Albatik yuʼun Jesus ti akʼo mu xat yoʼontonik ta sventa li kʼusitik chtun yuʼunik mi jaʼ baʼyel chakʼ ta xkuxlejalik li spasbel yabtel Diose. Xi albatike: «Kʼelo lek avilik li mutetik ta vinajele; leʼe mu snaʼ x-ovolajik, mu snaʼ stsob sveʼelik mi jaʼuk bu tskʼej ta snail li sveʼelike. Manchuk mi jech, chmakʼlinat yuʼun li Stotik ta vinajele» (Mateo 6:26).

¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li uni nichimetik ta osiltik ti oy te xchʼi li ta vitse? Laj yal Jesus «ti mi jaʼuk sta jech yutsil skʼuʼ spokʼ la slap Salomon ta sjunul smukʼulal kʼuchaʼal li nichimetik taje». ¿Kʼusi skʼan xal taje? Jaʼ ti «mi jaʼ jech chakʼbe skʼuʼ spokʼ tsʼiʼleletik ta osiltik li Diose, ti liʼ to oyik avie, pe ti chichʼ tikʼel ta orno okʼome, ¿mi mu masuk oy srasonal ti chakʼ akʼuʼ apokʼik li voʼoxuke?» (Mateo 6:29, 30). Xi pʼij la stijbe yoʼonton krixchanoetik li Jesuse: «Mu me xavul avoʼontonik xchiʼuk mu me xiuk xavalike: ‹¿Kʼusi ta jlajestik?›, ‹¿kʼusi ta xkuchʼtik?› xchiʼuk ‹¿bu ta jta jkʼuʼ jpokʼtik?› [...]. [Yuʼun] li Atotik ta vinajele snaʼoj me ti chtun avuʼunik skotol li kʼusitik taje. Saʼilanik me baʼyel chaʼa li Ajvalilal yuʼun Dios xchiʼuk li stukʼilale, vaʼun ta me xakʼboxuk skotol li yan kʼusitik taje» (Mateo 6:31-33).

Li jtakboletik xchiʼuk yan krixchanoetike tskʼan chkuxiik kʼuchaʼal lek chil Diose, pe mu toj kʼunuk chaʼiik. Jech kʼuchaʼal liʼe, ep jfariseoetik ti chchopol kʼoptavanike, ti muʼyuk stukʼil kʼu yelan tsabeik smul li krixchanoetike. Jaʼ yuʼun xi tsots albatik mantal yuʼun Jesus li buchʼutik te chaʼiike: «Mu xa xatikʼik mulil sventa mu xavichʼ tikʼbel amulik ek, yuʼun ti kʼu yelan chatikʼik mulile jaʼ jech chavichʼ tikʼbel amulik ek» (Mateo 7:1, 2).

Toj xibal me sba ti chichʼ chʼunbel smantal li jfariseoetike, yuʼun xi la skoʼoltas li Jesuse: «Li jun maʼsate mu xuʼ sbeiltas yan maʼsat, ¿mi mu jechuk? Xchaʼvoʼalik chbalchʼujik ochel ta chʼen, ¿mi mu jechuk?». Jaʼ yuʼun mu me stakʼ ti jchopol kʼoptatik yantike, yuʼun yakal ta jsaʼ jmultik mi jech ta jpastike. Xi la sjakʼ li Jesuse: «¿Kʼuxi ti xi chavalbe avermanoe: ‹Ermano, jlokʼestik li sjobelal sbekʼ asate›, pe ti mu xavil ti te kʼatal jtel tsʼamteʼ ta sbekʼ asat atuke? ¡Jloʼlavanej! Baʼyel lokʼeso li jtel tsʼamteʼ te kʼatal ta sbekʼ asat atuke, sventa xavil lek kʼuxi xuʼ xalokʼesbe sjobelal sbekʼ sat li avermanoe» (Lukas 6:39-42).

Pe taje maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa tstsakik ta venta li kʼusi chopole. Yuʼun xi tijbat yoʼontonik yuʼun li Jesuse: «Mu xavakʼbeik tsʼiʼetik li kʼusi chʼule xchiʼuk mi jaʼuk xajipbeik perla ton li [chitometike]» (Mateo 7:6). Toj ep sbalil li kʼusitik melel chakʼ ta chanel li Skʼop Diose, yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal perla ton. Jaʼ yuʼun mi oy buchʼutik tstaik ta cholmantal ti jaʼ jech stalelalik kʼuchaʼal chonbolom ti muʼyuk sbalil chilbeik li kʼusitik melel chakʼ ta chanel Vivliae, akʼo me mu xa xalbeik mantal, jaʼ me lek ti jaʼ akʼo xbat saʼik li buchʼutik lek chaʼiike.

Vaʼun jaʼ xa lik yalbe skʼoplal orasion li Jesuse, ti skʼan mu xijlubtsaj ta spasele. Xi laj yale: «Kʼanilanik, vaʼun cha-akʼbatik». Yuʼun tstakʼ onoʼox j-orasiontik li Diose, jech kʼuchaʼal laj yalbe lek smelolal Jesuse: «¿Buchʼu junukal avuʼunik ti ton chakʼbe xnichʼon kʼalal chkʼanbat pane? [...] Jaʼ yuʼun chaʼa, mi lek li matanaletik xanaʼ xavakʼbeik anichʼnabik akʼo mi toj chopoloxuk li voʼoxuke, ¡buuk xa jech tspas li Atotik te oy ta vinajele, lek kʼusitik chakʼbe li buchʼutik tskʼanike!» (Mateo 7:7-11).

Vaʼun jaʼ xa lik yalbe skʼoplal jtos mantal ti lek ojtikinbil sventa jtalelaltike, xi laj yale: «Skotol li kʼusitik chakʼan akʼo spasboxuk li krixchanoetike skʼan me  jech xapasbeik ek». ¿Mi mu skʼanuk xkakʼ ta koʼontontik xanaʼ li mantal taje xchiʼuk ti jechuk jpastik ta stojolal li jchiʼiltaktike? Oy onoʼox bu ti tsots chkaʼitike, jech kʼuchaʼal chakʼ ta ilel li mantal laj yal Jesus liʼe: «Jaʼ te xa-ochik batel li ta bikʼit tiʼ nae, yuʼun li sbelel lajelale lek jamal xchiʼuk lek mukʼ stiʼ xchiʼuk jaʼ mas ep ti buchʼutik te chbatike; yan li sbelel kuxlejale bikʼit stiʼ xchiʼuk bikʼit li sbelele, xchiʼuk jaʼ jutuk tajek li buchʼutik te chbatike» (Mateo 7:12-14).

Oy onoʼox buchʼutik ti tskʼejpʼun yaʼi ta be li yajchankʼoptak Jesus li ta sbelel kuxlejale, jaʼ yuʼun xi chpʼijubtasatike: «Chabio me abaik lek ta stojolal li jloʼlavanej j-alkʼopetik ti chijetik xa spasoj sbaik yilele, pe ti jechik kʼuchaʼal jtiʼvanej okʼiletik li ta yutil yoʼontonike» (Mateo 7:15). Jech kʼuchaʼal chal Jesuse, ta sat chkakʼtik venta mi lek o mi chopol li jpets teʼe. Jaʼ jech ta sventa li jloʼlavanej j-alkʼopetik eke, yuʼun xkiltik ta stalelalik xchiʼuk ta sventa kʼusi chakʼik ta chanel. Jech kʼuchaʼal la xchapbe smelolal Jesuse, sventa xvinaj ti jaʼutik yajchankʼop ta melele maʼuk noʼox skʼan xkaltik ti jaʼutike, moʼoj, yuʼun skʼan xkakʼ ta ilel ta jtalelaltik. Jlom krixchanoetike chalik ti jaʼ la Kajvaltik yuʼunik li Jesuse, pe ¿mi jaʼ van ta melel mi muʼyuk bu tspasbeik li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose? Kʼuchaʼal chkiltike, xi chtakʼbatik yuʼun li Jesuse: «¡Mi jaʼuk xakojtikinoxuk! ¡Lokʼanik batel, voʼoxuk ti jpaschoplejaloxuke!» (Mateo 7:23).

Xi la stsutses li mantal chal Jesuse: «Skotol li buchʼutik chaʼi li kʼusitik chkale xchiʼuk ti tspase, xkoʼolaj kʼuchaʼal jun pʼijil vinik ti la svaʼan sna ta sba tone. Vaʼun tal voʼ, tal nojelal xchiʼuk jun to stsatsal ikʼ la smaj li nae, pe muʼyuk xlom ta skoj ti vaʼanbil ta sba tone» (Mateo 7:24, 25). ¿Kʼu yuʼun ti muʼyuk xlome? Yuʼun «nat la sjom yalel sventa tspasbe lek [snakleb]» sna li vinik «ti la svaʼan [...] ta sba tone» (Lukas 6:48). Taje jaʼ skʼan xal ti maʼuk noʼox skʼan xkaʼitik li kʼusi chal Jesuse, yuʼun skʼan xkakʼbetik yipal spasel.

¿Kʼusi van xuʼ xkaltik ta sventa li buchʼu «chaʼi li kʼusitik [chal]» Jesuse, «pe ti muʼyuk tspase»? «Xkoʼolaj kʼuchaʼal jun bol vinik ti la svaʼan sna ta jiʼtike.» (Mateo 7:26.) Vaʼun kʼalal tal voʼ, tal nojelal xchiʼuk kʼalal tal tsatsal ikʼe la slomes li na taje.

Solel toj labal sba laj yaʼi krixchanoetik ti kʼu yelan chanubtasvan Jesus li ta mantal taje. Yuʼun vinaj ti tsots yabtel ti kʼu yelan chanubtasvane, ti mu jechuk kʼuchaʼal li jbabeetik ta relijione. Jaʼ yuʼun ep van ochik ta yajchankʼoptak li buchʼutik laj yaʼiik li mantale.