1, 2. ¿Kʼu yelan chaʼi sba Jeova kʼalal chkakʼtik persa mu xijloʼlavane?

KʼALAL jaʼo sutel tal ta xchanun jun kʼoxe, jaʼ to laj yile, te bitsil jun viyetera ti noj ta takʼine. ¿Kʼusi la spas xanaʼ? Akʼo mi xuʼ xichʼ komel jechuke, jaʼ lek laj yaʼi ti sutesbe li yajvale. Kʼalal laj yaʼi smeʼ li kʼusi la spase, muyubaj ta jyalel.

² Jutuk mu skotoluk li totil meʼiletike xkuxet tajek yoʼontonik kʼalal mu snaʼ xloʼlavanik o kʼalal jamal snaʼ xkʼopoj li yalab xnichʼnabike. Taje jaʼ jech chaʼi sba li Jtotik ta vinajel eke, xmuyubaj tajek kʼalal muʼyuk chijloʼlavan o kʼalal melel chijkʼopoje, yuʼun li stuke jaʼ li Dios ti melel snaʼ xkʼopoje (Salmo 31:5). Oy ta koʼontontik ti xmuyubajuk kuʼuntike xchiʼuk mu jkʼan xijloʼlavan (Ebreos 13:18). Pe bakʼintike, vokol chkaʼitik ti jamal chijkʼopoje. Jkʼeltik batel chantos ti butik vokol chkaʼitike. Laje, ta jkʼeltik kʼusi slekil ta jtatik mi mu jnaʼ xijloʼlavane.

3-5. 1) ¿Kʼuxi van xuʼ jloʼla jba jtuktik? 2) ¿Kʼusi xuʼ skoltautik?

³ Sventa mu jloʼlatik li yantike, baʼyel skʼan jchantik ti mu jloʼla jba jtuktike. Taje mu kʼunuk ta pasel. Jaʼ jech kʼot ta stojolalik li yajtsʼaklomtak Kristo ta tsobobbail ta Laodisea li ta baʼyel sigloe. La sloʼla sba stukik, la skuyik ti yakal tspasik li kʼusi tskʼan Diose, pe bu chata,  mu jechuk tspasik (Apokalipsis 3:17). Xuʼ jech chkʼot ta jtojolaltik ek. Xuʼ van jnoptik ti lek skotol li kʼusi ta jpastike.

⁴ ¿Kʼuxi xuʼ jech chkʼot ta jtojolaltik taje? Jaʼ kʼalal xi chkaltike: «Yaʼ, pe li Diose muʼyuk xa tstsak ta venta mi chopol jtalelal, mi kʼuxik xa ke chikʼopoj o mi ta jut kʼop, yuʼun oy kʼusitik lekik ta jpas». Pe xi laj yal li jchankʼop Santiagoe: «Mi oy junuk vinik tsnop ti chichʼ ta mukʼ Diose, pe mi mu snaʼ spajesel li yokʼe, yakal tsloʼla yoʼonton stuk xchiʼuk chʼabal sbalil ti jech chichʼ ta mukʼ Diose» (Santiago 1:26). Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi xuʼ skoltautik sventa mu jloʼla jba jtuktike?

⁵ Jtose jaʼ li Vivliae. Yuʼun jaʼ tskoltautik sventa xkiltik kʼu yelan li koʼontontike. Mu xkoʼolaj kʼalal ta jkʼel jbatik ta nen ti jaʼ noʼox ta jtatik ta kʼelel li jpat jxokontike. Li Vivliae jaʼ tskoltautik ta skʼelel kʼusitik skʼan jtukʼibtastik o ti butik to skʼan xij-abteje. Te chkiltik mi skʼan jeltik li jnopbentike, li kʼusitik ta jpastike xchiʼuk li jkʼopojeltike (kʼelo Santiago 1:23-25). Pe mi la jnoptik ti mu xa kʼusi skʼan kuʼuntik jutebuke, mu xa me xijlekub un bi. Jech oxal, skʼan jchantik Vivlia yoʼ jkʼeltik ti kʼu kelantik ta melele (Lamentasiones 3:40; Ajeo 1:5). Li kʼusi yan xuʼ skoltautik xtoke jaʼ mi la jpastik orasione. Jkʼanbetik Jeova ti xchaj ta kʼelel li koʼontontike, ti skoltautik sventa jtatik ta kʼelel li jchopoliltik yoʼ jtukʼibtastike (Salmo 139:23, 24). Jnaʼojtik ti «toj chopol chil Jeova li buchʼu muʼyuk stukʼil kʼusi tspase, yan li buchʼu tukʼe lek tajek xil sba xchiʼuk» (Proverbios 3:32).

6. ¿Kʼu yuʼun skʼan jamaluk skʼopon sbaik li nupultsʼakaletike?

⁶ Tsots skʼoplal xtok ti mu jloʼla jbatik li ta jnailaltike.  Kʼalal muʼyuk kʼusi tsmukbe sbaik li nupultsʼakaletike, muʼyuk chloʼilaj yoʼontonik xchiʼuk spatoj yoʼontonik ta stojolal li snup xchiʼilike. Ep kʼuxi xuʼ sloʼla sbaik. Yuʼun xuʼ van oy junukal yuʼunik tskʼel pornografia (lokʼoletik o videoetik ti bu tʼanal xvinaj krixchanoetike o ti yakal chmulivajike), xuʼ van oy buchʼu sloʼlabe sjol o oy buchʼu xlik skʼopon ta mukul. Pe kʼelavil kʼusi laj yal li jun jtsʼibajom yuʼun salmo liʼe: «Muʼyuk ta jchiʼin li jloʼlavanej krixchanoetike xchiʼuk muʼyuk ta jchiʼin li buchʼu mu xakʼ ta ilel kʼu yelanik ta melele» (Salmo 26:4). Akʼo mi ta snopbenik noʼox ti oy xa buchʼu ta xchiʼinik ta vayele, yakal xa me tsloʼla li snup xchiʼilike, vaʼun xuʼ me mu lekuk kʼusi xkʼot ta lokʼel yuʼunik xchiʼuk li snup xchiʼilike.

7, 8. ¿Kʼuxi xuʼ xchanubtasik ta Vivlia yalab xnichʼnabik sventa xilik ti tsots skʼoplal mu xijloʼlavane?

 ⁷ Li totil meʼiletike skʼan xchanubtas yalab xnichʼnabik ti tsots skʼoplal mu xijloʼlavane. Sventa jechuk spasike, skʼan xchanik li Skʼop Diose. Li ta Vivliae, te chalbe skʼoplal li buchʼutik loʼlavanike. Jech kʼuchaʼal li Akane elkʼaj xchiʼuk li Gueasie la sjut kʼop sventa sta-o stakʼin. Jaʼ jech li Judas eke laj yelkʼan takʼin xchiʼuk ta tsʼakale, la svalopatin komel Jesus ta 30 ta sep plata (Josue 6:17-19; 7:11-25; 2 Reyes 5:14-16, 20-27; Mateo 26:14, 15; Juan 12:6).

⁸ Li Vivlia xtoke chalbe skʼoplal li buchʼutik jamal kʼopojik o ti muʼyuk xloʼlavanike. Jech kʼuchaʼal li Jakobe laj yalbe xnichʼnabtak ti sutesik li takʼin la staike, kʼalal oy kʼusi laj yalbe ta jamal Dios li Jeftee, kʼot ta pasel yuʼunik xchiʼuk li stsebe. Li Jesus xtoke muʼyuk la sjut kʼop akʼo mi te la sta-o svokol (Jenesis 43:12; Jueses 11:30-40; Juan 18:3-11). Li loʼiletik ta Vivlia taje jaʼ chkoltaatik li alab nichʼnabiletik yoʼ xakʼik venta ti tsots tajek skʼoplal mu xijloʼlavane.

9. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu xloʼlavanik li totil meʼiletike?

⁹ Li totil meʼiletik xtoke skʼan teuk ta sjolik li beiltasel liʼe: «Voʼot ti chachanubtas li yantike, ¿mi chachanubtas aba atuk? Voʼot ti xi chachol mantale: ‹Mu me xa-elkʼaj›, ¿mi cha-elkʼaj?» (Romanos 2:21). Li alab nichʼnabiletike te satik mi jech tspas stot smeʼik jech kʼuchaʼal chalik mantale. Mi ch-albatik mantal yuʼun stot smeʼik ti mu lekuk ti xijloʼlavane, pe mi mu jechuk tspasik li stukike, xuʼ van xlik snopik ti yuʼun leke. Mi laj yilik ti tsjut kʼop li stot smeʼike akʼo mi ta jsetʼ juteb noʼox kʼusie, xuʼ me jech xlik spasik ek (kʼelo Lukas 16:10). Yan mi mu snaʼ xloʼlavan chilik li stot smeʼike, xuʼ xkʼotik ta  lekil totil o meʼil ta tsʼakal ek ti mu snaʼ xloʼlavanike (Proverbios 22:6; Efesios 6:4).

10. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti mu jnaʼ jloʼla li kermanotaktike?

¹⁰ Skʼan mu jloʼla jbatik o skʼan jamaluk jkʼopon jbatik xchiʼuk li kermanotaktik ta tsobobbail xtoke. Kʼalal oy buchʼu ta jchiʼintik ta loʼile, xuʼ van mu xkaʼitik xlik loʼiltavankutik o xlik chopol kʼoptavankutik. Mi xijpuket xa yalel li kʼusi mu jnaʼtik leke, xuʼ me xyaket xa ta jutik kʼop. Jech oxal, jaʼ mas lek ti jpajtsan ketike (Proverbios 10:19). Kʼalal jamal chijkʼopoj xijchie, maʼuk skʼan xal ti skʼan xkaltik batel skotol li kʼusi ta jnoptike, li kʼusi jnaʼtike o li kʼusi chkaʼitike. Xuʼ van jnaʼojtik ti melel li kʼusi chkaltike, pe xuʼ van maʼuk jventatik o mu persauk xkaltik jechuke xchiʼuk xuʼ van chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk slekil koʼontontik mi laj kaltike (1 Tesalonisenses 4:11). Xuʼ van xi chalik li junantike: «Te xnel mi kʼux yaʼie, jaʼ noʼox venta ti jamal chikʼopoje». Pe li yajtunelutik Jeovae ta jkʼantik ti lekuk skotol li kʼusi chkaltike xchiʼuk ti vinajuk ti oy slekil koʼontontike (kʼelo Kolosenses 4:6).

11, 12. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jamaluk xkʼopoj li buchʼu tsots la spas smule? 2) ¿Kʼusi mu stakʼ jnoptik mi kaʼitik la spas tsots smul junuk kamigotike, xchiʼuk kʼu yuʼun? 3) ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk ta jloʼlatik li s-organisasion Jeovae?

¹¹ Li Jeovae jaʼ yakʼojbe ta sba moletik ti skoltautike. Sventa kʼunuk xaʼiik spasel li kʼusi sbainojike, skʼan mu jloʼlatik. Mi la jpastik jtosuk tsatsal mulile, skʼan mu jmukbetik o ti yantik xa-o kʼusitik xkalbetike. ¿Kʼu yuʼun? Jnoptik ta sventa liʼe: kʼalal chbat kakʼ jbatik ta kʼelel ta doktore, ¿mi ta jmuktik li kʼusi  kʼux ip chkaʼitike? ¿Mi xuʼ van xpoxtautik mi mu jamaluk chkaltike? Jaʼ yuʼun, mi la jpas jmultike, skʼan xijbat ta stojolal li moletike xchiʼuk ti jamaluk xkalbetik li kʼusitik kʼot ta pasele (Salmo 12:2; Echos 5:1-11). Pe jnoptik noʼox ti jaʼ avamigo ti tsots la spas smule, ¿kʼusi van chapas? (Levitiko 5:1). Mi xi van chavale: «Jaʼun slekil amigo, jaʼ yuʼun mu kʼusi chkal», ¿mi xachi? ¿O mi chavules ta ajol ti xuʼ xkoltaat yuʼun moletik sventa lekuk xil sbaik yan velta xchiʼuk li Jeovae? (Ebreos 13:17; Santiago 5:14, 15).

¹² Skʼan mu jloʼlatik xtok li s-organisasion Jeova kʼalal ta jnojes j-informetik sventa cholmantale, jlikuk solisitud sventa prekursor o sventa yan abtelale (kʼelo Proverbios 6:16-19).

13. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti muʼyuk ta jloʼla kermanotaktik kʼalal jmoj chij-abtej xchiʼukike?

¹³ Li yajtsʼaklomutik Kristoe muʼyuk chijchonolaj o chijmanolaj kʼalal te oyutik ta Salon sventa Tsobobbaile o kʼalal yakalutik ta cholmantale. Jech xtok, muʼyuk ta jloʼla kermanotaktik kʼalal oy kʼusi ta jchonbetik o ta jmanbetike o kʼalal jmoj chij-abtej xchiʼukike. Mi ch-abtej ta kabteltik junuk ermanoe, skʼan ta yorailuk noʼox xchiʼuk tsʼakaluk jtojtik jech kʼuchaʼal la jchap jchiʼuktike xchiʼuk ti xkakʼbetik li kʼusi skʼoplal chichʼ kʼuchaʼal chal smantal ajvalile. Xuʼ van jaʼ li seguro medicoe o svakasionik, pe ti tsakal-o skʼakʼalike (1 Timoteo 5:18; Santiago 5:1-4). Pe mi voʼotik yaj-abtelutik junuk ermanoe, mu me jnoptik ti voʼotik skʼan mas kʼusitik lek xkichʼtik akʼbele o pasbele (Efesios 6:5-8). Jech xtok, skʼan tsʼakaluk ora xij-abtej xchiʼuk jaʼuk jech jpas kabteltik kʼuchaʼal skʼan pasele (2 Tesalonisenses 3:10).

14. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi la jpastik trato xchiʼuk junuk ermanoe?

 ¹⁴ Kʼalal jmoj ta jpas jpʼolmaltik, ta jchʼamunbetik stakʼin junuk ermano o ta jpastik jtosuk trato xchiʼuke, oy jun beiltasel ta Vivlia ti toj jtunel kuʼuntike: jaʼ ti jpasbetik lek svunale. Kʼalal la sman jsep yosil li j-alkʼop Jeremiase, la spasbe chaʼlik svunal xchiʼuk la skʼanbe akʼo yakʼ sfirmaik jayvoʼuk testigoetik ta jlikuk li vune, vaʼun la skʼej lek xchaʼlikal jaʼ mi tun ta tsʼakale (Jeremias 32:9-14; kʼelo xtok Jenesis 23:16-20). Xuʼ van jlome chalik ti yuʼun mu jpat koʼontontik ta stojolal kermanotaktik mi ta jpasbetik svunale. Pe ti melel xkaltike, xuʼ me jaʼ xkoltavan sventa mu xlik kʼop kuʼuntik ta tsʼakal xchiʼuk li kermanotaktike. Kʼalal chlik jkʼoptik ta sventa jpʼolmaltike, skʼan me teuk ta joltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti junuk noʼox koʼontontik li ta tsobobbaile (1 Korintios 6:1-8; kʼelo nota 30, xchapanel kʼop sventa pʼolmajel).

15. ¿Kʼu yelan chil Jeova mi chijloʼlavan ta jpʼolmaltike?

¹⁵ Mu jaʼuk noʼox skʼan mu jloʼla li kermanotaktike, jech skʼan jpastik ek ta stojolal li yan krixchanoetike. Tsots tajek skʼoplal chil Jeova ti mu xijloʼlavane. Xi chal li ta Skʼope: «Toj chopol chil Jeova li jloʼlavanej kiloe, pe jaʼ lek tajek chil mi tsʼakal lek li spʼisobile» (Proverbios 11:1; 20:10, 23). Kʼalal jaʼo laj yichʼ tsʼibael li Vivliae, chichʼ toʼox tunesel kilo sventa spʼolmalik. Pe jlom jchonolajeletike muʼyuk tsʼakal kilo chakʼik o mas toyol chakʼik. Li avi eke, buyuk xa noʼox xkiltik ti chloʼlavanik ta spʼolmalike. Pe li Jeovae chopol-o chil ti jech chichʼ pasele.

16, 17. ¿Kʼusitik skʼan mu jpastik?

 ¹⁶ Bateltike, vokol chkaʼitik ti mu xijloʼlavane. Xuʼ van xlaj xa xijloʼlavan yaʼel kʼalal chbat jsaʼ kabteltike, kʼalal ta jnojestik jlikuk vune o kʼalal ta jpastik j-eksamen ta eskuelae. Ep buchʼutik chalik ti muʼyuk kʼusi skʼoplal mi ta jutik kʼope, mi chkakʼbetik stsʼak li kʼusi chkaltike o mi mu jechuk ta jtakʼtik ti kʼusi chijakʼbate. Veno, taje muʼyuk labal sba chkaʼitik, yuʼun yaloj xa onoʼox Vivlia ti jech chkʼot ta pasel li avie, chal ti tskʼan sba stuk li krixchanoetike xchiʼuk ti jaʼ chbat ta yoʼontonik li takʼine, jaʼ xa muʼyuk tskʼanik li kʼusi leke (2 Timoteo 3:1-5).

¹⁷ Bakʼintike, jaʼ mas lek kʼusitik chkʼot ta stojolalik yilel li buchʼutik chloʼlavanike (Salmo 73:1-8). Yan li voʼotike xuʼ van xkichʼtik nutsel lokʼel ta kabteltik, vokol van chkaʼitik stael jtakʼintik o chkichʼtik ilbajinel ta kabteltik ta skoj ti mu jkʼan xijloʼlavane. Akʼo mi jech, xlokʼ me venta mi laj kakʼtik persa ti mu xijloʼlavane. Jkʼeltik batel kʼusitik slekil ta jtatik.

18. ¿Kʼu yuʼun toj ep sbalil ti lek jkʼoplaltike?

¹⁸ Toj ep sbalil kʼalal xij-ojtikine ti mu jnaʼ xijloʼlavane xchiʼuk ti spatoj yoʼontonik ta jtojolaltike, taje jutuk noʼox ti buchʼu jech skʼoplalike (Mikeas 7:2). Pe jkotoltik xuʼ jech xlik yalik ta jtojolaltik. Akʼo mi oy buchʼu tstseʼintautik o mi chalik ti bolutik ti jech jtalelaltike, li yantike ep me sbalil chilik xchiʼuk tspat yoʼontonik ta jtojolaltik. Ta spʼejel balumile, li stestigoutik Jeovae lek ojtikinbilutik ti mu jnaʼ xijloʼlavane. Junantike jaʼ lek chaʼiik ti xikʼ ta svinikik li stestigotak Jeovae, yuʼun snaʼojik ti mu snaʼ xloʼlavanike. Ep ta veltae, li stestigotak  Jeovae muʼyuk chlokʼesatik ta abtel kʼalal chichʼik nutsel lokʼel junantik ta skoj ti lek xloʼlavanike.

19. ¿Kʼu yelan chil Jeova mi mu jnaʼ xijloʼlavane?

¹⁹ Mi jpʼel-o ta koʼontontik muʼyuk chijloʼlavane, muʼyuk me te xvulvun jol koʼontontik xchiʼuk xkuxet noʼox me chkaʼitik. Xuʼ xi xkaltik ek kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe: «Jpatoj koʼontonkutik ti sak [o muʼyuk chloʼlavan li] jol koʼontonkutike» (Ebreos 13:18). Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti chakʼ venta Jtotik Jeova xchiʼuk ep sbalil chil ti kakʼojtik persa sventa mu xijloʼlavane (kʼelo Salmo 15:1, 2; Proverbios 22:1).