1-3. 1) Albo smelolal li Proverbios 13:20. 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan jtʼujtik lek li kamigotaktike?

¿MI AVILOJ kʼusi tspasik li uni neneʼetike? Kolajtik o pilajtik xa yun sat tskʼelik kʼusi tspas li stot smeʼike. Akʼo mi mu to xlokʼ xkʼopojik, chlik xa xchanik spasel li kʼusi chilike xchiʼuk li kʼusi chaʼiike. Kʼalal chchʼiik tal une, akʼo mi mu xakʼik venta, jaʼ xa jech tspasik li kʼusi tspas stot smeʼike. Jaʼ jech chkʼot ta jtojolaltik li voʼotik eke, kʼalal oy buchʼu jal ta jchiʼintike, jaʼ to chkaʼitike, jaʼ xa jech chlik jpastik li kʼusi tspase xchiʼuk jaʼ xa jech chlik jnoptik kʼuchaʼal li stuke.

² Taje jaʼ jech chakʼ jchantik li Proverbios 13:20, xi chale: «Li buchʼu jaʼ chchiʼin li buchʼutik pʼijike chpʼijub ek». Kʼalal «chchiʼin» xie, jaʼ skʼan xal ti jaʼ yamigoe, ti oy ta yoʼonton jmoj kʼusitik tspas xchiʼuke. Jun vinik ti chchanbe skʼoplal Vivliae xi chalbe smelolale: «Taje te smakojbe skʼoplal ti skʼanoj ta jmeke xchiʼuk ti yichʼoj ta kʼuxe». Kʼalal oy buchʼu ep kʼusitik jmoj ta jpas jchiʼuktike o mas ta jchiʼintike, jaʼ xa jech ta jpas jtalelaltik kʼuchaʼal li stuke, mas to jech ta jpastik mi kʼux ta koʼontontike.

³ Li kamigotaktike xuʼ stij koʼontontik ta spasel li kʼusi leke o li kʼusi chopole. Xi chal li stsʼak Proverbios 13:20: «Pe li buchʼu jaʼ chchiʼin li buchʼutik bolike muʼyuk kʼusi  lek chkʼot ta stojolal». Kʼalal «chchiʼin» xi liʼe, xuʼ van jaʼ skʼoplal xtok ti jaʼ yamigoe (Proverbios 22:24; Jueses 14:20). Mi skʼanojik Dios li kamigotaktike, ta me skoltautik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Diose. Pe ¿kʼuxi xuʼ jtʼujtik lek li buchʼu chkamigointike? Jaʼ mi la jchanbetik kʼu yelan tstʼuj yamigotak li Diose. Jkʼeltik batel.

4. 1) ¿Kʼu yuʼun chkaltik ti stuk noʼox jech ti xuʼ xijkʼot ta yamigo li Diose? 2) ¿Kʼu yuʼun laj yamigoin Abraan li Jeovae?

⁴ Akʼo mi jaʼ Mukʼul Jpasmantal ta vinajel balumil li Jeovae, oy ta yoʼonton ti xijkʼot ta yamigoe. ¡Taje stuk xa noʼox jech! Pe mu buchʼuuk noʼox xchʼam ta yamigo, yuʼun lek ta stʼuj. Jaʼ tskʼan chamigoin ti buchʼu yakʼoj xchʼunel yoʼonton ta stojolale xchiʼuk ti skʼanoje. Jech kʼuchaʼal li Abraane skotol ora jpʼel ta yoʼonton la spas li kʼusi albat yuʼun Diose. Ep ta velta laj yakʼ ta ilel ti oy xchʼunel yoʼontone xchiʼuk ti jchʼunej mantale. Ta sjunul yoʼonton chakʼbe ox ta milbil matanal li skerem ti Isaak sbie. Yuʼun xchʼunoj lek ti xuʼ xchaʼkuxesbat yuʼun li Diose (Ebreos 11:17-19; Jenesis 22:1, 2, 9-13). Ta skoj ti tsots xchʼunel yoʼonton xchiʼuk ti jchʼunej mantal li Abraane, li Jeovae laj yal ti jaʼ yamigoe (Isaias 41:8; Santiago 2:21-23).

5. ¿Kʼu yelan xil sbaik xchiʼuk yamigotak li Jeovae?

⁵ Li Jeovae yichʼoj tajek ta kʼux li yamigotake. Jaʼ noʼox jech ek li yamigotake tsots tajek skʼoplal chilik ti tukʼ-o xakʼ sbaik ta stojolale (kʼelo 2 Samuel 22:26). Tukʼ chakʼ sbaik xchiʼuk chchʼunbeik smantal ta skoj ti skʼanojike. Li Vivliae chal ti «lek tajek xil sba xchiʼuk» Dios li buchʼu chchʼunbe smantale (Proverbios 3:32). Jech xtok, li ta Salmo 15:1 kʼalal ta 5, chal ti tsots skʼoplal chaʼi li yamigotake, yuʼun tstak ta ikʼel ta skarpana. Taje jaʼ skʼan xal ti  chalbe ti xuʼ x-ichʼat ta mukʼe xchiʼuk ti xuʼ xkʼoponat ti kʼusi ora tskʼanike.

6. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jesuse?

⁶ Pe ¿mi jaʼ noʼox van skʼan jkʼantik Jeova yoʼ xijkʼot ta yamigoe? Moʼoj, skʼan jkʼantik ek li Xnichʼone xchiʼuk ti jchʼunbetik smantale. Xi laj yal stuk li Jesuse: «Mi oy buchʼu skʼanojune, chchʼun li kʼusi chkale, jech chkʼanat yuʼun li Jtote» (Juan 14:23). ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti ta jchʼunbetik smantale? Jaʼ kʼalal ta jpastik li kʼusi laj yalbutik komele: ti jcholtik li lekil aʼyejetik ta sventa Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti jchanubtastik li krixchanoetik yoʼ xkʼotik ta yajtsʼaklome (Mateo 28:19, 20; Juan 14:15, 21). ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtike? Jaʼ kʼalal ta jtsʼaklibetik batel lek li yav yoke (1 Pedro 2:21). Jaʼ xkaltik, ti jech ta jpastik li kʼusitik la spase xchiʼuk jech chijkʼopoj kʼuchaʼal li stuke. Li Jeovae solel xmuyubaj kʼalal chil ti chkakʼtik persa spasel taje.

7. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jaʼuk xkamigointik li yamigotak Jeovae?

⁷ Li yamigotak Jeovae oy xchʼunel yoʼontonik, tukʼ-o yoʼontonik, jchʼunej mantaletik xchiʼuk skʼanojik li Jesuse. ¿Mi jaʼ jech li kamigotaktik eke? ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jechuk jtʼujtike? Yuʼun mi chchanbeik stalelal Jesus xchiʼuk mi chakʼ yipik xcholel batel li lekil aʼyej sventa Ajvalilal yuʼun Diose, jaʼ tskoltautik sventa xlekub jtalelaltik xchiʼuk ti tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae.

8. ¿Kʼu yuʼun lek chavil kʼu yelan laj yamigain sbaik li Rut xchiʼuk Noemie?

⁸ Li ta Vivliae, ta jtabetik sloʼilal yajtuneltak Dios ti lek laj yamigoin sbaike. Kalbetik skʼoplal li Rut xchiʼuk li  smeʼalib ti Noemi sbie. Akʼo mi jelajtik bu likemik tal xchiʼuk ti mas xa ox ep sjabilal li Noemie, lek tajek laj yamigain sbaik. Yuʼun xchaʼvoʼalik skʼanojik tajek li Jeovae. Jun veltae, kʼot ta nopel yuʼun Noemi ti chlokʼ batel ta Moab sventa xbat nakluk ta Israele. Pe li Rute mu tuchʼbaj ta yoʼonton li Noemie. Xi laj yalbee: «[Yuʼun] chkʼot ta jlumal li alumale xchiʼuk chkʼot ta Jdios li Adiose» (Rut 1:14, 16). Li Rute la xkʼuxubin tajek li Noemie. Kʼalal kʼotik ta Israele, muʼyuk xchoti ta abtel, yuʼun tskʼan tstukʼulan lek li yamigae. Jech ek li Noemie, skʼanoj tajek li Rute, jaʼ yuʼun lek la stojobtas. Ta skoj ti la xchʼun tojobtasel li Rute, la staik epal bendision xchaʼvoʼalik (Rut 3:6).

9. ¿Kʼusi lek chavil ta stojolalik li David xchiʼuk Jonatane?

⁹ Li David xchiʼuk Jonatan ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeovae lek tajek laj yamigoin sbaik ek. Li Jonatane 30 xa ox jabil mas bankilal kʼuchaʼal li Davide xchiʼuk jaʼ xa ox ch-och ta ajvalil li ta Israele (1 Samuel 17:33; 2 Samuel 5:4). Pe kʼalal laj yaʼi ti jaʼ tʼujat yuʼun Jeova sventa x-och ta ajvalil li Davide, muʼyuk bu x-itʼixaj yoʼonton mi jaʼuk la skʼan la spojbe li yabtele. La spas bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa skolta li Davide. Jun velta kʼalal chichʼ xa ox milel li Davide, bat spatbe yoʼonton: laj yalbe ti akʼo spat yoʼonton ta stojolal li Jeovae. Jech la spas akʼo mi xuʼ ox te xlaj ta milel li stuk eke (1 Samuel 23:16, 17). Li David eke tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li Jonatane. Laj yalbe ta jamal ti chchabibe li yutsʼ yalale, vaʼun jech-o la spas akʼo mi jal xa ox slajel li yamigoe (1 Samuel 18:1; 20:15-17, 30-34; 2 Samuel 9:1-7).

10. ¿Kʼusi chakʼ achan ti kʼu yelan laj yamigoin sbaik li oxvoʼ j-ebreoetike?

¹⁰ Li buchʼutik lek laj yamigoin sbaik xtoke jaʼ li Sadrak, Mesak xchiʼuk Abednegoe. Jaʼik j-ebreo keremetik  ti laj yichʼik chukel batel ta Babiloniae. Akʼo mi mu teuk xchiʼuk stot smeʼik, la skolta sbaik ta jujuntal sventa tukʼuk xakʼ sbaik ta stojolal li Jeovae. Kʼalal la staik xa ox lek vinikale, la snuptanik tsatsal preva. Sujatik yuʼun ajvalil Nabukodonosor ti xichʼik ta mukʼ jun mukʼta lokʼol ti pasbil ta oroe. Pe mi jsetʼuk bu la xchʼun junukal yuʼunik, xi laj yalbeik li ajvalile: «Muʼyuk onoʼox bu chitunkutik ta stojolal li adiostake mi jaʼuk chkichʼkutik ta mukʼ li lokʼol ta oro la apase». Tukʼ-o laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeova kʼalal la snuptanik prevae (Daniel 1:1-17; 3:12, 16-28).

11. ¿Kʼuxi laj yamigoin sbaik li Pablo xchiʼuk Timoteoe?

¹¹ Kalbetik skʼoplal xtok li jtakbol Pablo xchiʼuk li kerem Timoteoe. Li Pabloe laj yil ti skʼanoj ta jyalel Jeova li Timoteoe xchiʼuk ti oy tajek ta yoʼonton li tsobobbaile. Jaʼ yuʼun, la xchanubtas sventa skolta li ermanoetik ti buyuk noʼox xbate (Echos 16:1-8; 17:10-14). Li Timoteoe la spas bu kʼalal xuʼ yuʼun sventa spas li kʼusi akʼbat xchane. Xi albat skʼoplal yuʼun li Pabloe: «Xkoʼolaj kʼuchaʼal jun nichʼonil xchiʼuk stot kʼalal la xchiʼinun ta abtel sventa xichʼ akʼel ta ojtikinel li lekil aʼyejetike». Li Pabloe snaʼoj lek ti ta xkʼuxul yoʼonton tskʼel tstukʼulan ermanoetik li Timoteoe. Jmoj abtej xchaʼvoʼalik ta stojolal li Jeovae, jech lek tajek laj yamigoin sbaik (Filipenses 2:20-22; 1 Korintios 4:17).

12, 13. 1) ¿Kʼu yuʼun skʼan jtʼujtik lek buchʼu chkamigointik li ta tsobobbaile? 2) ¿Kʼusi laj yal Pablo li ta 1 Korintios 15:33, xchiʼuk kʼu yuʼun jech laj yal?

¹² Li ta tsobobbaile, ep kʼusi xuʼ jchanbetik li kermanotaktike xchiʼuk xuʼ komon jkolta jbatik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik (kʼelo Romanos 1:11, 12). Kʼupil tajek sba ta kʼelel li kermanotaktike, yuʼun yantik-o bu  likemik tal xchiʼuk jelel kʼusi nopem xaʼiik spasel. Pe ¿mi jaʼ skʼan xal ti xuʼ xkamigointik skotolik ta skoj ti jaʼik ermanoetike? Moʼoj, skʼan to jtʼujtik lek. ¿Kʼu yuʼun? Veno, junantik ermanoetike oy xa kʼuk sjalil chtunik tal ta stojolal li Jeovae, pe li yantike jaʼ to chlik yamigoinik li Jeovae xchiʼuk kʼun chakʼbeik tal jech kʼuchaʼal jpʼej sat teʼ ti ta kʼunkʼun chyijube. Jaʼ yuʼun, skʼan oyuk smalael o stsʼikemal kuʼuntik xchiʼuk ti xkakʼbetik yilik ti jkʼanojtike.  Taje jaʼ srasonal ti skʼan jtʼujtik lek li kamigotike (Romanos 14:1; 15:1; Ebreos 5:12–6:3).

¹³ Oy to yan srasonal ti kʼu yuʼun skʼan jtʼujtik lek li buchʼu chkamigointik li ta tsobobbaile. Yuʼun xuʼ van oy junuk ermano xyaket tspas kʼusitik chopol o xuʼ van oy junuk ermano ti skotol noʼox muʼyuk kʼusi lek chile. Taje xuʼ sokes li tsobobbaile. Jaʼ yuʼun, skʼan xkichʼ lek jpʼijiltik. Jaʼ jech kʼot ta pasel li ta tsobobbail ta baʼyel sigloe. Oy junantik ti ermanoetik ta alele lik spukik jecheʼ chanubtaseletik. Jech oxal, xi pʼijubtasvan li Pabloe: «Mu me xavakʼ abaik ta loʼlael. Tsokes jlekil talelaltik li xchiʼinel chopol krixchanoetike» (1 Korintios 15:12, 33). Li Pabloe laj yalbe Timoteo ti skʼan stʼuj lek ti buchʼu chamigoine. Jaʼ jech skʼan jpastik ek li avie (kʼelo 2 Timoteo 2:20-22).

14. ¿Kʼusi chkʼot ta jtojolaltik mi jaʼ chkamigointik li buchʼu chopol stalelale?

¹⁴ Li kʼusi toj echʼ xa noʼox ep sbalil jtaojtike jaʼ ti kʼotemutik ta yamigo li Jeovae. Skʼan jkʼeltik ti mu xchʼay kuʼuntike. Mu jkʼan jaʼ xkamigointik li buchʼu xuʼ skʼunibtas li xchʼunel koʼontontik ti mu xa lekuk-o xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae. Xi jkoʼoltastike: kʼalal ta jtsʼajtik junuk esponja ta tatal voʼe, muʼyuk ta jnoptik ti naka sakil voʼ yakal tstsʼutsʼ li esponjae. Jaʼ jech ek, kʼalal jaʼ chkamigointik li buchʼutik chopol stalelalike, mu jnoptik ti jaʼ xa kʼun chkaʼitik ta spasel li kʼusi leke. Jech oxal chaʼa, skʼan jtʼujtik lek li buchʼu chkamigointike (1 Korintios 5:6; 2 Tesalonisenses 3:6, 7, 14).

15. ¿Kʼusi xuʼ xapas yoʼ xata alekil amigotak li ta tsobobbaile?

¹⁵ Li ta tsobobbaile, chata ermanoetik ti skʼanojik ta melel li Jeovae xchiʼuk ti xuʼ xkʼot ta abatsʼi amigotake (Salmo 133:1). Pe mu me jaʼuk noʼox xavamigoin li  buchʼutik jmoj ajabilalik, akʼopik, alumalik xchiʼuke o ti jmoj kʼusi nopem xavaʼiik spasele. Vuleso ta ajol ti laj yamigoin David li Jonatane akʼo mi mas xa ox mol li stuke xchiʼuk ti laj yamigain Noemi li Rute akʼo mi mas toʼox tseb li stuke. Li Vivliae chal ti jchʼies ta koʼontontik li kʼanelale, jaʼ xkaltik, ti jchʼam ta kamigotik li jeltos ermanoetike. Oy ta koʼonton ta jkʼantik skotol li kermanotaktik ta chʼunolajele (kʼelo 1 Pedro 2:17; 2 Korintios 6:13). Mi chapas bu kʼalal xuʼ avuʼun yoʼ xachanbe stalelal li Jeovae, mas me ep buchʼutik chnopaj tal ta atojolal sventa xamigoinoxuk.

16, 17. ¿Kʼusi muʼyuk ta jpastik mi oy buchʼu chopol kʼusi la spasbutike?

¹⁶ Li ta jun jnailaltike, jelel jtalelaltik, jelel kʼusi ta jnoptik xchiʼuk jelel kʼu yelan ta jpastik li kʼusitik skʼan pasele. Jaʼ jech ek li ta tsobobbaile. Taje mas to kʼupil-o sba xchiʼuk ep kʼusi xuʼ jchantik ta stojolal li kermanotaktike. Pe bakʼintike, jaʼ tsok-o joltik o jaʼ xa jtʼoltʼol-o jbatik. Xuʼ van chopol chkaʼi jbatik o lajem koʼontontik chijkom (Proverbios 12:18).

¹⁷ Pe ¿mi lek van ti chkakʼ xchibajesutike o ti xijnamaj-o ta tsobobbaile? Mu lekuk ti jech jpastike. Akʼo mi oy kʼusi chopol bat ta pasel yuʼun junuk ermano o mi oy kʼusi la spasbutike, mu lekuk ti jtentik-o komel li tsobobbaile. Yuʼun maʼuk oy kʼusi chopol la spasbutik li Jeovae. Jaʼ yakʼoj jkuxlejaltik xchiʼuk skotol li kʼusitik chtun kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, skʼan jkʼantik tajek xchiʼuk skʼan tukʼ-o xkakʼ jbatik ta stojolal (Apokalipsis 4:11). Jech xtok, li Jeovae jaʼ yakʼoj ta jmotontik  li tsobobbaile sventa tsotsuk-o li xchʼunel koʼontontike (Ebreos 13:17). ¿Mi xkʼot-o van ti jpʼajtik li jmotontik ta skoj noʼox ti oy buchʼu la sok koʼontontike? (Kʼelo Salmo 119:165).

18. 1) ¿Kʼusi talelal skʼan oyuk kuʼuntik yoʼ lekuk xkil jbatik xchiʼuk li kermanotaktike? 2) ¿Kʼu yuʼun skʼan jpasbe jbatik perton?

¹⁸ Jkʼanojtik tajek li kermanotaktike xchiʼuk oy ta koʼontontik ti lekuk xkil jbatik xchiʼukike. Li Jeovae muʼyuk smalaoj ti tukʼuk xa jtalelaltike, yuʼun snaʼoj ti jpasmulilutike. Li voʼotik eke ta jkʼan ti jechuk xkiltik kermanotaktik kʼuchaʼal li Jeovae (Proverbios 17:9; 1 Pedro 4:8). Jkotoltik ep butik chijchʼay, pe mi jkʼanoj jbatike, jaʼ tskoltautik sventa jpasbe jbatik perton (Kolosenses 3:13). Ta skoj ti jkʼanoj jbatike, muʼyuk bu yantik ta jtsanbetik skʼakʼal li kʼusi jsetʼ juteb chkichʼtik pasbele. Melel onoʼox ti mu x-echʼ chkaʼitik kʼalal oy buchʼu chopol kʼusi tspasbutike. Yuʼun jaʼ mas kʼun ti xijkape xchiʼuk ti mu xa lekuk jkʼopontike. Pe mi jech la jpastike, jaʼ noʼox me chakʼ yatel koʼontontik xchiʼuk jecheʼ xa noʼox me soket joltik. Yan mi la jpasbetik pertone, jun koʼonton chkaʼitik, jmoj oyutik li ta tsobobbaile; pe li kʼusi mas to tsots skʼoplale jaʼ ti lek-o tajek xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae (Mateo 6:14, 15; Lukas 17:3, 4; Romanos 14:19).

19. ¿Kʼu yuʼun persa skʼan jchʼak jbatik ta stojolal junuk ermano?

¹⁹ Kʼalal skʼanoj sbaik li jun utsʼ alalile, chakʼik persa yoʼ xkuxetuk noʼox yoʼonton skotolik. Pe jnoptik noʼox ti xlik stoy sba junukal yuʼunike. Akʼo mi chakʼik persa yalbel mantal, pe mu xaʼi-o ta jmoj. Jaʼ yuʼun, xuʼ van sjip sba lokʼel li ta snaike o xuʼ van jaʼ xal stotik ti jaʼ lek lokʼuk  batele. Jaʼtik jech chkʼot ta pasel ek li ta tsobobbaile. Xuʼ van oy buchʼu mu skʼan xikta sba ta spasel li kʼusi chopol chil Jeova ti xuʼ sok-o li tsobobbaile. Akʼo mi x-albat mantal, pe xuʼ van mu skʼan xchʼam xchiʼuk chakʼ ta ilel ta stalelal ti mu xa skʼan te oyuk li ta tsobobbaile. Xuʼ van xkʼot ta nopel yuʼun stuk ti tskomtsan li tsobobbaile o xuʼ van xichʼ lokʼesel. Mi jech kʼot ta pasele, li Vivliae chal ta jamal ti skʼan jchʼak jbatik ta stojolale (kʼelo 1 Korintios 5:11-13; 2 Juan 9-11). Mu kʼunuk ta pasel mi jaʼ kutsʼ kalaltike o mi jaʼ kamigotike. Pe skʼan teuk ta joltik ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti tukʼuk xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae, maʼuk ta stojolal junuk krixchano (kʼelo nota 8, chichʼ lokʼesel ta tsobobbail).

20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun lek ti chichʼ lokʼesel li buchʼu mu skʼan sutes yoʼontone? 2) ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jtʼujtik lek li kamigotaktike?

²⁰ ¿Kʼu yuʼun lek ti chichʼ lokʼesel ta tsobobbail li buchʼu mu skʼan sutes yoʼontone? Yuʼun jaʼ sventa xichʼ tukʼibtasel. Jech xtok, jaʼ svinajeb ti kʼanbil li tsobobbaile, yuʼun lek chabibil chkom (1 Korintios 5:7; Ebreos 12:15, 16). Jaʼ te xuʼ xkakʼtik ta ilel xtok ti jkʼanojtik li Jeovae, ti jkʼanojbetik li sbie xchiʼuk li smantaltake (1 Pedro 1:15, 16). Jaʼ svinajeb ti kʼanbil ek li buchʼu laj yichʼ lokʼesel ta tsobobbaile, ¿kʼuxi taje? Yuʼun jaʼ chkoltaat yoʼ xakʼ venta ti chopol li kʼusi la spase xchiʼuk jaʼ chtijbat yoʼonton ta sjelel li stalelale. Ep buchʼutik jech spasojik xchiʼuk sutemik tal ta stojolal li Jeovae, vaʼun lek kʼanbil chkʼotik yan velta li ta tsobobbaile (Ebreos 12:11).

²¹ Jech kʼuchaʼal laj xa kiltik tale, li kamigotaktike xuʼ lekik o chopolik kʼusi chakʼ jchantik. Jech oxal, tsots tajek skʼoplal ti jtʼujtik leke. Mi jaʼ ta jkʼantik li buchʼutik kʼanbilik yuʼun Jeovae, ta me skoltautik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik ta sbatel osil ta stojolal li Jdiostike.