1-3. 1) ¿Kʼusi smul tikʼbatik yuʼun Sanedrin li jtakboletike, xchiʼuk kʼusi ti skʼan snopbeik lek skʼoplal li jtakboletike? 2) ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik mi la jkʼelbetik skʼoplal li kʼusi la snuptanike?

 ¡KAPEM tajek sjolik li jchapanvanejetik ta Sanedrine! Tey vaʼajtik ta yeloval jchapanvanejetik li jtakboletik ti tikʼbil smulike. Li mero bankilal pale Jose Kaifas ti jaʼ sbainoj li mukʼta nail chapanobbaile xtiltun tajek skʼakʼal yoʼonton xchiʼuk mu skʼan slokʼesbe sbi li Jesuse. Xkapet tajek xi la svulesbe ta sjol jtakboletik li kʼusitik xa onoʼox albilike: «Jamal laj kalbotkutik ti mu xa xachanubtasvanik batel ta sventa li biil taje. Pe ¡kʼelavilik!, noj xa ta chanubtasel avuʼunik li Jerusalene xchiʼuk jpʼel ta avoʼontonik chavakʼik jmulinkutik ti cham li vinik taje» (Ech. 5:28). Xkoʼolaj ti xi albatike: «¡Xlaj to me anaʼik mi muʼyuk chavikta abaik ta cholmantale!».

² ¿Kʼu yelan laj yaʼi sbaik li jtakboletike? Jaʼ albatik yuʼun Jesus ti xcholik mantale, ti jaʼ akʼbil yabtel yuʼun li Stote (Mat. 28:18-20). Vaʼun chaʼa, ¿mi ta van xikta sbaik ta cholmantal ta skoj li kʼusi albatike? ¿O mi chakʼik ta ilel ti tsots yoʼontonik xchiʼuk ti tukʼ chakʼ sbaike? Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti skʼan snopbeik skʼoplal mi jaʼ chchʼunbeik smantal li Diose o mi jaʼ li viniketike. Li Pedroe tsots yoʼonton kʼopoj ta stojolal li xchiʼiltake.

³ ¿Kʼu yuʼun chkalbetik skʼoplal taje? Yuʼun avie skʼan jcholtik mantal ek xchiʼuk xuʼ van xkichʼtik kontrainel (Mat. 10:22). Xuʼ van mu xakʼik lek jcholtik mantal o ti spajesik-o ta j-echʼele. Mi laj kaʼibetik smelolal ti kʼu yuʼun chapanatik ta Sanedrin a li jtakboletik xchiʼuk ti kʼu yelan la spak skʼoplalike, jaʼ me tskoltautik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik.

4, 5. ¿Kʼu yuʼun itʼix tajek yoʼontonik li Kaifas xchiʼuk li yan jsaduseoetike?

⁴ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, kʼalal albatik xa onoʼox ta sba velta ti mu xa xcholik mantale, li Pedro xchiʼuk Juane xi la stakʼike: «Mu xuʼ xkikta jbakutik ta yalel li kʼusi kilojkutik xchiʼuk li kʼusi kaʼiojkutike» (Ech. 4:20).  ¿Kʼusi kʼot ta pasel un? Skotol li jtakboletike la xcholik mantal yan velta li ta temploe, jaʼ mas te la xcholik mantal li ta Kotkot na yuʼun Salomone. Li Kotkot nae te oy ta stsʼel templo xchiʼuk jaʼ te tstsob sba ep judaetik. Te la xpoxtaik epal jchameletik xchiʼuk la slokʼesik pukujetik. Xaval yaʼeluke, ta snakʼobal noʼox Pedro poxtajik li jlome. Jutuk mu skotoluk li buchʼutik poxtajike la xchʼamik li mantale. Jaʼ yuʼun, «epaj batel li jchʼunolajeletik yuʼun Kajvaltike, epal viniketik xchiʼuk antsetik» (Ech. 5:12-15).

⁵ Itʼix tajek yoʼontonik li Kaifas xchiʼuk li yan xchiʼiltak ti jaʼik jsaduseoetike, jaʼ yuʼun laj yalik mantal ti xichʼik tikʼel ta chukel li jtakboletike (Ech. 5:17, 18). ¿Kʼu yuʼun chopol chilik li kʼusitik tspas jtakboletike? Yuʼun yakal chalik ti chaʼkuxi xa li Jesuse, pe li stukike mu xchʼunik ti oy chaʼkuxesele. Jech xtok, ta skoj ti chalik batel ti jaʼ noʼox xuʼ sta skolelik mi laj yakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal Jesuse, li jsaduseoetike chiʼik mi x-akʼbatik kastigo yuʼun ajvalil ta Roma mi jaʼ jbabe kʼot yuʼunik Jesus li krixchanoetike (Juan 11:48). ¡Jech oxal, tskʼan tspajtsanik li jtakboletike!

6. ¿Buchʼutik ti muʼyuk lek chil ti kʼu yelan tspas yabtel li yajtuneltak Jeovae, xchiʼuk kʼu yuʼun ti mu labaluk sba chkaʼitike?

⁶ Li avie, ¿buchʼutik ti solel muʼyuk lek chil ti kʼu yelan tspas yabtel li steklumal Jeovae? Jaʼik li jnitvanejetik ta relijione. Ta skoj ti tsots yabtel yichʼoj chaʼiike, tstijbeik yoʼonton ajvaliletik xchiʼuk oy kʼusitik tspukbeik skʼoplal yoʼ spajesik li cholmantal ta jpastike. Pe ¿kʼu yuʼun mu labaluk sba chkaʼitik ti jech xkapet sjolik xchiʼuk ti itʼix yoʼontonike? Li baʼyel srasonale jaʼ ti kʼalal ta jcholtik mantale, te chakʼik venta krixchanoetik ti mu meleluk li kʼusi chakʼik ta chanel yan relijionetike. Li xchibal srasonale jaʼ ti kʼalal chlik xchanik kʼusitik melel ta Vivlia li krixchanoetike, tsjel li kʼusitik xchʼunojike xchiʼuk chiktaik spasel li kʼusi chchanubtasat yuʼun li jnitvanejetik ta relijion ti mu jechuk chal Vivliae (Juan 8:32).

7, 8. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba jtakboletik kʼalal chiʼinatik xa ox ta loʼil yuʼun li anjele, xchiʼuk kʼusi ti skʼan jnopbetik skʼoplale?

⁷ Kʼalal jaʼo te tikʼilik ta chukel li jtakboletik yoʼ smalaik xichʼik chapanele, laj van snopik ti te xa chichʼik-o milele (Mat. 24:9). Pe li ta yakʼobalile, oy kʼusi labal sba kʼot ta pasel: «La sjam stiʼ chukinab li yaj-anjel Jeovae» (Ech. 5:19). b Xi albatik yuʼun li anjele: «Batanik, bat vaʼano abaik ta templo xchiʼuk albeik-o batel jteklum skotol li aʼyeje» (Ech. 5:20). ¿Kʼu yelan laj yaʼi sbaik? Jaʼ te laj yakʼik venta ti muʼyuk kʼusi chopol tspasike xchiʼuk jech tsatsub-o yoʼontonik sventa tukʼ xakʼ sbaik mu ventauk mi xlik xkaj noʼox li svokolike. Jaʼ jech tsatsub xchʼunel yoʼontonik xchiʼuk tsots yoʼonton «ochik batel ta templo kʼalal sakub osile xchiʼuk lik chanubtasvanikuk» (Ech. 5:21).

⁸ Lek ti xi jnopbetik skʼoplale: «Mi jech la jnuptan eke, ¿mi tsots van xchʼunel koʼonton xchiʼuk mi muʼyuk van chixiʼ sventa jchol-o batel mantal?». Jtos li kʼusi  tskoltautike jaʼ mi te ta joltik ti tskoltautik xchiʼuk tsbeiltasutik li anjeletik sventa lek tsʼakal xkalbetik batel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose (Ech. 28:23; Apok. 14:6, 7).

9-11. ¿Kʼusi la spas li jtakboletik kʼalal albatik ti mu xa xcholik mantale, xchiʼuk kʼuxi xuʼ jchanbetik?

⁹ Li Kaifas xchiʼuk li yan jchapanvanejetik ta Sanedrine chapalik xa ox sventa xakʼbeik kastigo li jtakboletike. La stakik batel j-abteletik sventa xbat yikʼik talel, yalojik mi te to tikʼajtik ta chukinab. ¡Labal van tajek laj yaʼiik kʼalal xokol xa la staik li chukinabe! Yuʼun «bajal lek ta seguro [la staik] li chukinabe xchiʼuk te vaʼajtik ta tiʼ chukinab li jchabivanejetike» (Ech. 5:23). Li bankilal yuʼun jchabivanejetik ta temploe ta anil noʼox laj yaʼi ti te xa oyik ta templo yan veltae xchiʼuk ti te xa chalbeik skʼoplal li Jesus xtoke. Jaʼ yuʼun, laj yikʼ batel yan j-abteletik sventa xbat xchukik tal yan velta li jtakboletike, te xchiʼukik batel jaʼ to ti kʼuxi kʼotik ta nail chapanobbaile.

¹⁰ Jech kʼuchaʼal laj kiltik ta slikebal kapituloe, li jnitvanejetik ta relijione ta skapemal sjol laj yalbeik jtakboletik ti xikta sbaik ta anil ta cholmantale. ¿Kʼusi la spasik un? Xi tsots yoʼonton la stakʼ li Pedroe: «Jaʼ skʼan ta jchʼunbekutik smantal kʼuchaʼal ajvalil li Diose, maʼuk li krixchanoetike» (Ech. 5:29). Jaʼ jech skʼan spasik skotol yajtsʼaklomtak Kristo li kʼusi la spasik jtakboletike. Akʼo mi skʼan onoʼox jchʼunbetik smantal «li buchʼutik oy yabtelik ti mas mukʼ skʼoplalike», pe mu stakʼ spajtsanutik ta spasel li kʼusi oy ta yoʼonton Diose (Rom. 13:1). Jaʼ yuʼun, muʼyuk ta xkikta jbatik ta cholmantal mi chkichʼtik pajtsanele, yuʼun jaʼ jun abtel yakʼojbutik Jeova. Li kʼusi noʼox ta jpastike jaʼ ti chkichʼ jpʼijiltik sventa jechuk-o lek tsʼakal xkalbetik skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose.

¹¹ Li jchapanvanejetike kap-o tajek sjolik kʼalal tsots yoʼonton takʼav li jtakboletike xchiʼuk tskʼan ox tsmilik (Ech. 5:33). Li jtakboletike laj van snopik ti te xa chichʼik-o milele, pe li Jeovae oy kʼusi la spas sventa skoltaan lokʼel.

12, 13. 1) Li Gamaliele, ¿kʼusi laj yalbe li yan jchapanvanejetike, xchiʼuk kʼusi la spasik? 2) ¿Kʼuxi tskolta steklumal li Jeova avie, xchiʼuk kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik mi chakʼ permiso Jeova ti xkil jvokoltik «ta skoj li tukʼilale»?

¹² Lik kʼopojuk li Gamaliel c ti jaʼ jun «jchanubtasvanej ta Mantal ti tsakbil ta mukʼ yuʼun sjunul li jteklume» xchiʼuk li yan jchapanvanejetike. Jaʼ yuʼun, la xchʼunik kʼalal laj yal ti xichʼik lokʼesel bal jlikeluk li jtakboletike (Ech. 5:34). Vaʼun, lik yalbe skʼoplal kʼalal oy buchʼutik la stoy sbaik ta stojolal li jromaetike. Laj yal ti kʼalal cham li jnitvanej yuʼunike, tanpuk bat li buchʼutik tstsʼakliik toʼoxe, vaʼun tsʼij xi ti kʼope. Jaʼ yuʼun, laj yalbe li jchapanvanejetik ti oyuk smalael yuʼunike xchiʼuk ti mu spajtsanik li jtakboletike, yuʼun jaʼtik to xchamel li jnitvanej yuʼunike. Xi ta slekil yoʼonton laj yale: «Chkalboxuk ta skoj li kʼusitik kʼot ta pasel taje: mu xatikʼ abaik ta stojolal li viniketik leʼe, chʼan utik. Yuʼun mi ta stojolal noʼox krixchanoetik likem tal li chanubtasel o li abtelal taje, ta xichʼ lajesbel skʼoplal; pe mi likem tal ta stojolal Diose, mu xuʼ avuʼunik slajesbel skʼoplal; yuʼun mi moʼoje, xuʼ van jaʼ chatsakik ta kʼop ta melel li Diose» (Ech. 5:38, 39). Vaʼun, la xchʼunik li jchapanvanejetike. Pe laj onoʼox yalik mantal ti xichʼik tsitsel li jtakboletike xchiʼuk «tsots laj yalbeik mantal ti akʼo xa yikta sbaik ta yalbel skʼoplal li sbi Jesuse» (Ech. 5:40).

¹³ Sventa skolta steklumal Jeova li avi eke, xuʼ stunes viniketik ti tsots yabtel yichʼojik jech kʼuchaʼal li Gamaliele (Prov. 21:1). Xuʼ stunes xchʼul espiritu sventa stijbe yoʼonton ajvaliletik, jchapanvanejetik o yan j-abteletik sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone (Neem. 2:4-8). Pe bakʼintike xuʼ xakʼ permiso Jeova ti xkil jvokoltik «ta skoj li tukʼilale» (1 Ped. 3:14). Mi oy jech la jnuptantike, xuʼ me jpʼel ta koʼontontik ti chakʼ kipaltik Jeova sventa xkuch kuʼuntike xchiʼuk ti mu kʼusi stakʼ spas kajkontratik sventa smakik ta be li abtelale (Is. 54:17; 1 Kor. 10:13).

14, 15. 1) ¿Kʼu yelan laj yaʼi sba li jtakboletik kʼalal laj yichʼik tsitsele, xchiʼuk kʼu yuʼun? 2) Alo junuk loʼil ti chakʼ ta ilel ti xuʼ xijmuyubaj manchuk mi xkichʼtik kontrainel.

¹⁴ ¿Mi chibajik-o van li jtakboletik xchiʼuk mi mu xa van skʼan xcholik-o mantal ta skoj ti laj yichʼik tsitsele? ¡Moʼoj, mi jsetʼuk! Yuʼun kʼalal «lokʼik batel li ta Sanedrine, xkuxet noʼox batel yoʼontonik» (Ech. 5:41). ¿Kʼu yuʼun ti xkuxet yoʼontonike? Maʼuk ta skoj ti laj yichʼik ilbajinele, moʼoj, yuʼun snaʼojik ti jaʼ jech laj yichʼik pasbel ta skoj ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti la stsʼaklibeik li yav yok Jesuse (Mat. 5:11, 12).

¹⁵ Jech kʼuchaʼal li yajtsʼaklomtak Kristo ta baʼyel sigloe, li voʼotik eke xijmuyubaj kʼalal chkichʼtik kontrainel ta skoj ti ta jcholtik mantale (1 Ped. 4:12-14). Muʼyuk onoʼox lek chkaʼitik ti xkichʼtik sibtasel, utsʼintael o ti xkichʼtik tikʼel ta chukele, pe xijmuyubaj tajek kʼalal tukʼ chkakʼ jbatike. Kalbetik skʼoplal li ermano Henryk Dornik ti laj yichʼ kontrainel ta epal jabil yuʼun li ajvaliletik ti toj chopolike. Li ta agosto ta 1944, li Dornik xchiʼuk sbankile takatik batel ti bu tspasik tsatsal abtel li jchukeletike. Xi laj yalik li jkontrainvanejetike: «Mu stakʼ jelbel snopbenik, tskʼupinik yilel ti oy svokolike». Pe xi chal li ermano Dornike: «Li voʼone muʼyuk onoʼox ta koʼonton ti xicham ta skoj li kʼusi jchʼunoje, pe tsots koʼonton  kuch kuʼun li vokoliletike. Muʼyuk chopol chkaʼi li kʼusi kʼot ta nopel kuʼune xchiʼuk laj kakʼ ta ilel ti tukʼ koʼonton ta stojolal Jeovae, jech oxal ximuyubaj» (Sant. 1:2-4).

16. 1) ¿Kʼuxi laj yakʼik ta ilel jtakboletik ti jpʼel ta yoʼontonik lek tsʼakal chalik batel li lekil aʼyeje? 2) ¿Kʼu yelan yakal ta jchanbetik jtakboletik li ta cholmantale?

¹⁶ Li jtakboletike ta anil noʼox laj yakʼ ta yoʼontonik yan velta li yabtelike. «Skotol kʼakʼal ta templo xchiʼuk ta jujupʼej na muʼyuk bu laj yikta sbaik ta chanubtasvanej xchiʼuk ta yalbel skʼoplal li lekil aʼyejetik ta sventa li Kristo Jesuse». Muʼyuk xiʼik ti jech la spasike (Ech. 5:42). d Tsots yoʼonton lek tsʼakal laj yalik-o batel li lekil aʼyeje. La xcholik mantal ta jujupʼej na, jech kʼuchaʼal chanubtasatik yuʼun li Jesuse (Mat. 10:7, 11-14). Jaʼ jech puk batel ta sjunul Jerusalen li kʼusi chakʼik ta chanele. Li avi eke, li stestigoutik Jeovae ojtikinbilutik lek ta skoj ti koʼol jech ta jcholtik mantal kʼuchaʼal la spasik li jtakboletike. Kʼalal chijbat ta cholmantal ta jujupʼej nae, chkakʼtik ta ilel ti ta jkʼantik lek tsʼakal chkaltik batel li lekil aʼyeje xchiʼuk ti ta jkʼan chkalbetik skotol krixchanoetike. ¿Mi yakʼojbutik bendision Jeova ti jech ta jcholtik mantal ta naetike? Jech, yakʼojbutik sbendision. Avi ti kuxulutik xa ta slajebal kʼakʼale epal krixchanoetik kʼotem ta yoʼontonik li mantale xchiʼuk jutuk mu skotoluk ti jaʼ to laj yaʼiik ta sba velta mantal kʼalal kʼot jun stestigo Jeova ta snaike.

17-19. ¿Kʼusi svokol la snuptan li tsobobbaile, xchiʼuk kʼuxi la xchapan li jtakboletike?

¹⁷ Jech xtok, li tsobobbail ti achʼ to slikele oy kʼusi tsots la snuptan, yuʼun muʼyuk xa lek laj yil sbaik li ermanoetike. Jech kʼuchaʼal la jchantik xae, jutuk mu skotoluk li buchʼutik jaʼtik to laj yichʼik voʼe te komik kʼuk sjalil ta Jerusalen sventa xchanik mas li Skʼop Diose. Li jchankʼopetik ti te nakajtike ta sjunul yoʼonton laj yakʼ stakʼinik sventa xichʼ manbel sveʼelik xchiʼuk yan kʼusitik ti chtun yuʼunike (Ech. 2:44-46; 4:34-37). Pe oy kʼusi tsots kʼot ta pasel ti skʼan skʼelbeik lek skʼoplal li jtakboletike, yuʼun «li kʼusi chichʼ pukel jujun kʼakʼale» jaʼ noʼox tstabeik  sbalil li antsetik ti chamem smalalik ti chkʼopojik ta ebreoe; jaʼ muʼyuk bu ichʼbil ta venta li judaetik ti chkʼopojik ta griegoe (Ech. 6:1). Kʼalal oy kʼusi muʼyuk tukʼ chichʼ pasel xchiʼuk kʼalal tʼujbil noʼox li buchʼutik chichʼik koltaele, xuʼ me xlik tspʼaj sbaik li ermanoetik ta tsobobbaile.

¹⁸ Ta skoj ti yantik chchʼi batel li tsobobbaile, li jtakboletike ep yabtelik sventa sbeiltasik batel. Jaʼ yuʼun, laj yakʼik venta ti muʼyuk lek mi laj yikta sbaik ta spukbel Skʼop Dios sventa spukik veʼlile (Ech. 6:2). Jaʼ yuʼun, laj yalbeik li yan jchankʼopetik ti akʼo stʼujik vukvoʼ viniketik «ti ventainbil yoʼontonik yuʼun chʼul espiritue xchiʼuk ti oyuk [spʼijilik]» sventa sbainik spasel li abtelal taje (Ech. 6:3). Li viniketik taje skʼan ti lekuk stalelalike, yuʼun maʼuk noʼox tspukik veʼlil, skʼan skʼelik li takʼine, li kʼusitik tsmanike xchiʼuk ti oyuk svunaltake. Li vukvoʼ viniketik taje ta griego li sbiike, jaʼ yuʼun mas van jun yoʼonton chaʼi sbaik li antsetik ti chkʼopojik ta griegoe. Kʼalal laj xa ox skʼelbeik skʼoplal xchiʼuk la spasik orasion li jtakboletike, la svaʼanik li vukvoʼ viniketik sventa sbainik spasel «li kʼusi skʼan pasele». e

¹⁹ Li vukvoʼ ermanoetik taje, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk xa la xcholik lekil aʼyej ta skoj ti yakʼoj ta yoʼontonik spukel veʼlile? Moʼoj. Jun ti buchʼu laj yichʼ tʼujele jaʼ li Estebane, ti laj yakʼ ta ilel ti tsots yoʼonton xchiʼuk ti ta sjunul yoʼonton la xchol-o batel mantale (Ech. 6:8-10). Li buchʼu yan laj yichʼ tʼujele jaʼ li Felipee, ti ojtikinbil kʼuchaʼal «j-al lekil aʼyeje» (Ech. 21:8). Jamal xvinaj ti jech-o ta sjunul yoʼonton la xcholik batel lekil aʼyej li vukvoʼ viniketike.

20. Li avie, ¿kʼu yelan chichʼik biiltasel li ermanoetik jech kʼuchaʼal la spasik li jtakboletike?

²⁰ Li avi eke, li steklumal Jeovae jaʼ jech tsvaʼanik ermanoetik ta tsobobbail kʼuchaʼal  la spasik li jtakboletike. Li ermanoetik ti chichʼik vaʼanel ta mol ta tsobobbail o siervo ministeriale skʼan xakʼik ta ilel ti akʼbil spʼijilik yuʼun Diose xchiʼuk ti jechuk xakʼ ta ilel stalelalik kʼuchaʼal tskʼan chʼul espiritue. Li Jtsop Jbeiltasvaneje jaʼ chkoltavan sventa xichʼ vaʼanel junuk ermano mi spas xa yuʼun li kʼusi chal ta Vivliae (1 Tim. 3:1-9, 12, 13). f Xuʼ xkaltik ti jaʼ chichʼik tʼujel yuʼun li chʼul espiritue, yuʼun li kʼusitik chichʼik kʼanbel akʼo spasik ti chal ta Vivliae laj yichʼ tsʼibael ta chʼul espiritu. Baxbolik tajek li ermanoetik taje xchiʼuk ep kʼusi tsbainik spasel. Li moletike xuʼ van tsbainik skʼelel ti oyuk noʼox li kʼusi chtun yuʼunik li ermanoetik ti oy xa sjabilalike (Sant. 1:27). Junantike chkoltavanik ta svaʼanel salonetik, chkoltavanik ta xchapanel asambleaetik xchiʼuk junantike chtunik ta Komite ti Tsbeiltasvan batel ta Ospitaletike. Li siervo ministerialetik eke ep butik chkoltavanik li ta tsobobbaile. Taje jaʼ chkoltaatik-o li moletik sventa oyuk yorail yuʼunik ti xchanubtasvanik xchiʼuk ti svulaʼanik li ermanoetike. Skotol li ermanoetik taje skʼan xakʼ ta yoʼontonik li yabtelik ta tsobobbaile xchiʼuk li ta organisasione, pe skʼan jechuk-o xcholik batel mantal xtok (1 Kor. 9:16).

21, 22. ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti akʼbatik bendision yuʼun Jeova li achʼ tsobobbaile?

²¹ Ta skoj ti koltaat yuʼun Jeova li achʼ tsobobbaile, kuch yuʼunik li kontrainele xchiʼuk jun xa yoʼonton li yajtsʼaklomtak Kristoe. Jamal xvinaj ti akʼbatik bendision yuʼun li Jeovae, yuʼun xi chal li ta Echos 6:7: «Jech-o puk batel li Skʼop Diose, epaj batel ta jyalel li jchankʼopetik ta Jerusalene xchiʼuk ep paleetik kʼotik ta jchʼunolajeletik». Li ta slivroal Echose te to chalbe skʼoplal kʼu to yelan akʼbatik bendision li tsobobbaile (Ech. 9:31; 12:24; 16:5; 19:20; 28:31). ¿Mi mu jechuk ti tspat koʼontontik kʼalal chkaʼitik ti yantik x-epaj batel li cholmantal ta yantik lumetike?

²² Jloʼiltatik to batel mas li kʼusi kʼot ta pasel ta baʼyel sigloe. Ta skoj ti kapem sjol li jnitvanejetik ta relijione, mu teuk noʼox smeyoj skʼob komik. Yuʼun jutuk xa ox skʼan xlik kontrainel li vaʼ orae. Jech kʼuchaʼal ta jchantik batel ta yan kapituloe, jaʼ xa kʼelbil lek li Estebane.