KAPITULO 10
«Epaj batel li skʼop Jeovae»
Kol lokʼel li Pedroe xchiʼuk muʼyuk xpaj-o cholmantal akʼo mi laj yichʼik kontrainel
Te lokʼem ta Echos 12:1-25
1-4. ¿Kʼusi la snuptan li Pedroe, xchiʼuk kʼu van yelan laj avaʼi aba ti voʼotuk jech la anuptane?
¡XPUJLIJ to kʼalal la smakik li mukʼta tiʼ na pasbil ta takʼine! ¿Kʼusi yakal chkʼot ta pasel? Chaʼvoʼ soltaroetik xchukojik batel ta kadena li Pedroe sventa xbat stikʼik ta chukel kʼuk sjalil, pe mu snaʼ kʼusi chkʼot ta stojolal. Chʼabal kʼusi oy li ta chukinabe, jaʼ noʼox xvinaj muroetik, tiʼ chukinabetik, kadenaetik xchiʼuk jchabichukinabetik.
2 Li Pedroe albat ti oy kʼusi tsots tsnuptane. Li ajvalil Erodes Agripa I kʼot ta nopel yuʼun ti tsmile. a Mi echʼ xa ox li Kʼin Koltaele, li Erodese tskʼan tsvaʼan ta yeloval epal krixchanoetik li Pedro sventa te xal mantal ti xichʼ milele, vaʼun jech xmuyubaj yuʼun li krixchanoetike. Li Pedroe snaʼoj xa onoʼox ti xuʼ xmilate, yuʼun laj xa onoʼox yakʼ ta milel li jtakbol Santiago ti jaʼ toʼox xchiʼil ta abtele.
3 ¿Kʼusi van la snop Pedro kʼalal jaʼo te tikʼil ta chukel ti ikʼpulan tajeke xchiʼuk ti jun xa ox akʼobal skʼan xichʼ milele? ¿Mi jaʼ van vul ta sjol li kʼusi albat yuʼun Jesus leʼ xa ta junchib jabile? Albat ti chkʼot yorail chichʼ chukel batele xchiʼuk ti ta xichʼ milele (Juan 21:18, 19). ¿Mi kʼot xa van yorail?
4 ¿Kʼu van yelan chavaʼi aba ti voʼotuk jech yakal chanuptane? Ep buchʼutik mu xa snaʼ kʼusi tspasik xchiʼuk tsnopik ti mu xa kʼusi stakʼ pasele. Pe li melel yajtsʼaklomutik Kristoe muʼyuk chijchibaj ta anil. Jkʼeltik kʼusi xuʼ jchanbetik li Pedro xchiʼuk li yan jchankʼopetik kʼalal laj yichʼik kontrainele.
«Li buchʼutik te oyik ta tsobobbaile ta sjunul yoʼonton tspasik orasion» (Echos 12:1-5)
5, 6. 1) ¿Kʼu yuʼun lik skontrain yajtsʼaklomtak Kristo li ajvalil Erodes Agripa I, xchiʼuk kʼusi la spas? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots laj yaʼi tsobobbail kʼalal laj yichʼ milel li Santiagoe?
5 Jech kʼuchaʼal la jchantik ta kapitulo 9 li ta livro liʼe, kʼalal kʼotik ta yajtsʼaklom Kristo li Kornelio xchiʼuk yutsʼ yalale, oy kʼusi lek kʼot ta pasel li ta stsobobbail yajtsʼaklom Kristoe. Pe li judaetik ti maʼukik yajtsʼaklomtak Kristoe yan-o van tajek laj yilik ti jmoj chichʼik ta mukʼ Dios li judaetik xchiʼuk li jyanlumetike.
6 Ta skoj ti toj manya li ajvalil Erodese, jaʼ xa lek yorail laj yil ti oyuk kʼusi spas sventa lekuk x-ilat yuʼun li judaetike. Vaʼun, lik skontrain li yajtsʼaklomtak Kristoe. «La smil ta espada li Santiago ti jaʼ sbankil yitsʼin sbaik xchiʼuk li Juane», yuʼun snaʼoj van ti jaʼ jun jtakbol ti lek xil sbaik xchiʼuk Jesuse (Ech. 12:2). ¡Toj tsots laj yaʼiik li tsobobbaile! Li Santiagoe te oy ek kʼalal la skʼatajes sba li Jesuse xchiʼuk laj yil kʼalal la spas junantik skʼelobiltak juʼelale (Mat. 17:1, 2; Mar. 5:37-42). Jech xtok, li Santiago xchiʼuk Juan ti xchiʼil sbaik ta vokʼele baxbolik tajek, jaʼ yuʼun xi biiltasatik yuʼun li Jesuse: «Xnichʼnab chauk» (Mar. 3:17). Jaʼ yuʼun, li tsobobbaile kʼux van tajek laj yaʼiik ti cham jun yermanoik ti tukʼ yakʼoj sbae, ti tsots yoʼontone xchiʼuk ti jaʼ jun jtakbol ti kʼanbil tajeke.
7, 8. ¿Kʼusi la spasik li yajtsʼaklomtak Kristo kʼalal jaʼo te tikʼil ta chukel li Pedroe?
7 Jech kʼuchaʼal snopoj xa onoʼox li Erodese, li judaetike muyubajik kʼalal laj yichʼ milel li Santiagoe. Jaʼ xa te lik stsak-o yip laj yaʼi li Erodese, jaʼ yuʼun lik skontrain li Pedroe. Jech kʼuchaʼal la jchantik ta slikebal li kapitulo liʼe, la stikʼ ta chukel. Pe teuk ta joltik ti leʼ ta olon tale, li jtakboletike ta skʼelobil juʼelal kolik lokʼel ta chukel jech kʼuchaʼal chal li ta kapitulo 5 li ta livro liʼe. Li Erodese snaʼoj taje, jaʼ yuʼun sventa mu xjatav lokʼel yuʼun li Pedroe, la xchuk ta kadena ta chaʼvoʼ soltaroetik xchiʼuk la svaʼan 16 jchabivanejetik ti tsjelilan sbaik ta xchabiel ta kʼakʼal akʼobale. Mi jatav yuʼunike, jaʼ jech chichʼik kastigo kʼuchaʼal chichʼ akʼbel li Pedroe. Ta skoj taje, ¿kʼusi van xuʼ spas li ermanoetik sventa skoltaik li Pedroe?
8 Xi chal li Echos 12:5: «Te tikʼil ta chukinab li Pedroe, pe li buchʼutik te oyik ta tsobobbaile ta sjunul yoʼonton tspasik orasion ta stojolal Dios ta sventa li Pedroe». Li yajtsʼaklomtak Kristoe snaʼojik lek li kʼusi stakʼ spasike, jaʼ yuʼun ta sjunul yoʼonton la spasik orasion ta stojolal li yermanoik ti skʼanojik tajeke. Kʼalal laj yichʼ milel li Santiagoe, muʼyuk xchibajik-o xchiʼuk muʼyuk la snopik ti muʼyuk sbalil li orasione. ¡Lek kʼusi chakʼ jchantik! Teuk ta joltik ti ep tajek sbalil chil Jeova kʼalal ta jpastik orasione. Mi jaʼ jech ta jkʼanbetik kʼuchaʼal oy ta yoʼontone, persa onoʼox tstakʼbutik (Ebr. 13:18, 19; Sant. 5:16).
9. ¿Kʼusi chakʼ jchantik kʼalal la spasik orasion ta stojolal Pedro li ermanoetike?
9 ¿Mi oy buchʼu xavojtikin ti jech yakal tsnuptane, ti chil svokol ta skoj nutsel, kontrainel, nikel, nojelal ta voʼ o yan kʼusitike? Mi jeche, ta sjunuluk avoʼonton xapas orasion ta stojolal. Jech xtok, xuʼ xatʼabbe sbi ta orasion li buchʼutik oy svokol ta yutsʼ yalalike, ti chibajemike o yan kʼusitik tsnuptanik ti xuʼ xchibajik-o ta mantale. Mi baʼyel chanopbe skʼoplal kʼalal skʼan to xapas orasione, chtal me ta ajol buchʼutik xuʼ xapas orasion ta stojolal xchiʼuk ti xatʼabbe sbi kʼalal chakʼopon li Jeovae ti jaʼ li buchʼu chchikinta j-orasiontike (Sal. 65:2). Yuʼun mi jaʼ jech la anuptan eke, jtunel me avuʼun ti spasik orasion ta atojolale.
Ta jpastik orasion ta stojolal li ermanoetik ti tikʼajtik ta chukele.
«Tsʼakliun talel» (Echos 12:6-11)
10, 11. ¿Kʼuxi la skolta lokʼel Pedro li yaj-anjel Jeovae?
10 ¿Mi solel tsvul tajek yoʼonton li Pedroe? Mu jnaʼtik, pe kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xichʼ milele, jun noʼox yoʼonton chvay akʼo mi te chabibil yuʼun chaʼvoʼ soltaroetik. Tsots xchʼunel yoʼonton li Pedroe, jaʼ yuʼun xchʼunoj lek ti chkoltaat yuʼun Jeova mu ventauk li kʼusi xkʼot ta pasele (Rom. 14:7, 8). Muʼyuk smalaoj ti oy kʼusi labal sba chkʼot ta pasele. Yuʼun ta anil noʼoxe, xojobaj noʼox kʼot lus li ta chukinabe. ¡Te kʼot jun anjel! Yileluke, muʼyuk xilik li soltaroetike. Vaʼun, la stij li Pedroe xchiʼuk sol yalel ta skʼob li tsatsal kadenaetike.
«Te kʼotik li ta tiʼ na pasbil ta takʼin ti skʼeloj batel jteklume, vaʼun jam stuk li tiʼ nae» (Echos 12:10).
11 Li anjele xi noʼox laj yalbe li Pedroe: «¡Likan ta anil!». Laje, xi laj yalbee: «Lapo li akʼuʼ apokʼe xchiʼuk chuko li axonobe». Laje, xi to laj yalbee: «Lapo li akʼuʼ ta sbae xchiʼuk tsʼakliun talel». Li Pedroe la xchʼun ta anil li kʼusi albate, lokʼik batel li ta chukinabe, te jelavik ta stsʼel ti bu oy li jchabivanejetike xchiʼuk kʼun xanavik batel li ta tiʼ na ti pasbil ta takʼine. Li Pedroe laj van snop kʼuxi chlokʼik batel ti lek bajal li tiʼ nae, pe oy kʼusi kʼot ta pasel ta anil kʼalal te xa ox oyik li ta tiʼ nae, yuʼun «jam stuk li tiʼ nae». Lokʼik batel ta kaye, jmoj batik, vaʼun sakchʼay batel li anjele xchiʼuk stuk xakom li Pedroe. Jaʼ to te laj yakʼ venta ti maʼuk noʼox xvayiche. ¡Yuʼun kʼot ta pasel ta melel xchiʼuk kol xa lokʼel! (Ech. 12:7-11).
12. ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik ti kʼu yelan la skolta lokʼel ta chukinab Pedro li Jeovae?
12 ¡Tspat tajek koʼontontik ti tstunes sjuʼel Jeova sventa skolta li yajtuneltake! Nopbo skʼoplal liʼe: li Erodese koltabil yuʼun li ajvalil ta Roma ti tsots tajek yip ta spʼejel balumile. Manchuk mi jech, kol batel yuʼun li Pedroe. Pe li Jeovae mu skotoluk velta tspas skʼelobil juʼelal sventa skolta skotol li yajtuneltake. Mu jechuk la spas ta stojolal li Santiagoe xchiʼuk mu jechuk la spas ta stojolal Pedro kʼalal kʼot ta pasel li kʼusi albat yuʼun Jesus ti chkʼot ta stojolale. Li avi kʼakʼale, li Jeovae muʼyuk tskolta ta skʼelobil juʼelal li yajtuneltake. Pe muʼyuk jelem-o xchiʼuk poʼot xa skʼan xalbe Xnichʼon sventa spoj lokʼel ta lajelal ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik, ti xkoʼolaj ta jun chukinab ti muʼyuk buchʼu xkol lokʼel yilele (Mal. 3:6; Juan 5:28, 29). Li kʼusitik jamal yaloj tspas Jeovae jaʼ chakʼ kiptik sventa xkuch kuʼuntik kʼusiuk noʼox ti jnuptantike.
«Chʼayal to kʼot yoʼontonik kʼalal laj yilike» (Echos 12:12-17)
13-15. 1) Kʼalal kʼot ta sna Maria li Pedroe, ¿kʼu yelan laj yaʼi sbaik li ermanoetik ti te tsobolike? 2) ¿Kʼusi xa chlik yalbe skʼoplal li slivroal Echose? ¿Kʼusi to mas la spas Pedro ta stojolal li yermanotake?
13 Kʼalal jaʼo te oy ta kaye ta akʼobaltik li jtakbol Pedroe, la snop ti jaʼ mas lek xbat ta sna Maria ti jaʼ jun yajtsʼaklom Kristo ti te noʼox nopol nakale. Xaval noʼox yaʼele, chamem smalal xchiʼuk jkʼulej, yuʼun lek mukʼ sna sventa te stsob sba sjunul li tsobobbaile. Taje jaʼ li smeʼ Juan Markose. Li ta loʼil liʼe, jaʼ to sba velta te chichʼ albel skʼoplal li Juan Markose xchiʼuk ti kʼot kʼuchaʼal stot li Pedroe (1 Ped. 5:13). Li loʼile chal ti te tsobol tspasik orasion ta sna Maria li ermanoetik akʼo mi nax xa akʼobal. Jaʼ van yakal tskʼanik ta vokol ti xkol lokʼel li Pedroe, pe mu snaʼik ti kʼu yelan chtakʼbatik yuʼun li Jeovae.
14 Li Pedroe la skʼoj li tiʼ na te ta ochebale, vaʼun lokʼ talel jun kiara ti Rode sbie sventa xbat skʼel buchʼu ti vule, li sbie jaʼ ta griego ti jaʼ skʼan xal Rosa. ¡Mu chʼunbaj laj yaʼi, yuʼun jaʼ yechʼomal ye li Pedroe! Xmuyubaj tajek, mu xa snaʼ kʼusi tspas. Jaʼ yuʼun, muʼyuk la sjam li tiʼ nae, te vaʼal laj yikta komel ta kaye li Pedroe xchiʼuk och batel sventa xbat yalbe li yantike. Li ermanoetike laj yalbeik ti likem xchuvaje, pe li Rodee laj yal ti jaʼ ta melel li Pedroe. Jaʼ yuʼun, oy junantik la snopik ti jaʼ van jun anjele (Ech. 12:12-15). Pe jaʼuk li Pedro une te xkʼojkʼun-o li ta tiʼ nae, jaʼ to ti kʼuxi jambate.
15 «Kʼalal la sjamik li tiʼ nae, toj chʼayal to kʼot yoʼontonik kʼalal laj yilike» (Ech. 12:16). Xvochetik likel ta muyubajel, jaʼ yuʼun li Pedroe laj yalbe ti stsʼijiik sventa xal li kʼusi kʼot ta pasele. La skʼan vokol xtok ti xbat yalbeik li jchankʼop Santiago xchiʼuk li yan ermanoetike. Ta tsʼakale, lokʼ batel sventa mu xchukat batel yan velta yuʼun li yajsoltarotak Erodese, jaʼ te bat ti bu jun noʼox yoʼonton tspas li yabtele. Jaʼ to te chichʼ albel skʼoplal yan velta Pedro li ta kapitulo 15 ta slivroal Echose, jaʼo kʼalal la skʼelbeik skʼoplal li yichʼel sirkunsisione. Vaʼun, jaʼ xa chlik yalbe skʼoplal ti butik ay xchol mantal li Pabloe. Kʼuk xiuk noʼox, buyuk xbat li Pedroe la stsatsubtasbe xchʼunel yoʼonton li ermanoetike. Jech xtok, xuʼ jchʼuntik lek ti muʼyuk xchʼay ta sjol ermanoetik li kʼusi laj yilik kʼot ta pasel ta sna Maria li vaʼ akʼobale, yuʼun solel muyubajik.
16. ¿Kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti chijmuyubaj yuʼun li kʼusi chkʼot ta pasel ta jelavele?
16 Bateltike, li Jeovae oy kʼusi tspas ta stojolal yajtuneltak ti mu chʼunbaj chaʼiike xchiʼuk ti mu xa noʼox albajuk kʼu yelan xmuyubaj chkomike. Jaʼ jech laj yaʼi sbaik li yermanotak Pedro vaʼ akʼobale. Avie, xuʼ me jech xijmuyubajutik ta skoj li bendisionetik chakʼbutik Jeovae (Prov. 10:22). Li ta jelavele, chkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel ta spʼejel balumil li kʼusitik kʼupil sba yaloj tspas Jeovae. Mi kʼot ta pasel taje, te chkakʼtik venta ti solel kʼupil sba tajeke, jaʼ mu sta ti kʼu yelan ta jnoptike. Jamal xvinaj ti oy kʼusitik lek ta jtatik ta jelavel xchiʼuk ti chijmuyubaj mi tukʼ laj kakʼ jbatike.
«Yayijesat yuʼun li yaj-anjel Jeovae» (Echos 12:18-25)
17, 18. ¿Kʼusi tijbat yoʼonton krixchanoetik sventa xlik smuyubtaik li Erodese?
17 Li Erodes Agripae labal sba tajek laj yaʼi ti lokʼ ta chukinab li Pedroe, pe mu yuʼunuk ti xmuyubaj xae. Yuʼun la stak batel ta anil yajsoltarotak sventa xbat saʼik tal. Ta tsʼakale, «la sjakʼilanbe li soltaroetike xchiʼuk laj yal mantal ti akʼo bat yichʼik kastigoe», yikʼaluk van laj yichʼik milel (Ech. 12:19). Jamal xvinaj ti mi jsetʼuk oy xkʼuxul yoʼonton xchiʼuk slekil yoʼonton li Erodese. ¿Mi muʼyuk van chichʼ kastigo ti jech tspase?
18 Li Erodese xuʼ van ta kʼexlal kom laj yaʼi kʼalal muʼyuk vuʼ yuʼun smilel li Pedroe. Pe mu ta sjaliluke, oy kʼusi kʼot ta pasel sventa xakʼ ta ilel ti toj mukʼ skʼoplale. Kʼalal jaʼo te tsobol li epal krixchanoetik xchiʼuk li yajkontratak ti tskʼanik ti junuk yoʼontonik xchiʼuk li ajvalile, li Erodese lik yal mantal ta stojolal li krixchanoetike. Xi laj yal li Lukase: «Li Erodese la slap li kʼuʼil sventa ajvalile». Li j-al-loʼil Josefo ti jaʼ juda vinike laj yal ti jalbil ta plata li kʼuʼile xchiʼuk ti stsʼayayet kʼalal chkʼot xojobal kʼakʼale. Taje jaʼ sventa xakʼ ta ilel ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun dios li Erodese. Xtoyet xa noʼox tajek ti kʼu yelan laj yal mantal li ajvalile xchiʼuk oy tajek ta yoʼonton ti lekuk xkom skʼoplale, jaʼ yuʼun xi lik avanikuk li krixchanoetike: «¡Yechʼomal ye jun dios, maʼuk yechʼomal ye jun krixchano!» (Ech. 12:20-22).
19, 20. 1) ¿Kʼu yuʼun akʼbat kastigo yuʼun Jeova li Erodese? 2) ¿Kʼu yuʼun tspat koʼontontik li kʼusi kʼot ta stojolal Erodese?
19 ¡Li Jeova ti jaʼ noʼox stuk sta-o ichʼel ta mukʼe laj yil skotol taje! Li Erodese xuʼ ox laj yalbe krixchanoetik ti maʼuk jun diose, vaʼun muʼyuk x-akʼbat kastigo yuʼun Dios ti jechuke. Pe jaʼ jech kʼot ta stojolal kʼuchaʼal chal li proverbio liʼe: «Li toybaile ch-ikʼvan batel ta lajelal» (Prov. 16:18). Yuʼun li jtoyba ajvalile «ta anil noʼox yayijesat yuʼun li yaj-anjel Jeovae, [...] lik tiʼatuk ta xuvit xchiʼuk cham» (Ech. 12:23). ¡Solel chopol ti kʼu yelan chame! Li Josefoe laj yal ti ipaj ta anil li Erodese xchiʼuk laj yal ti lokʼ ta ye stuk ajvalil ti jaʼ ta smul ti ipaj ta skoj ti lek xa laj yaʼi muyubtaele. Jech xtok, laj yal ti voʼob la kʼakʼal laj yil svokole. b
20 Bateltike, li buchʼutik toj chopol kʼusi tspasike muʼyuk chichʼik kastigo. Taje mu labaluk sba chkaʼitik, yuʼun «skotol li krixchanoetike oyik ta sjuʼel li Satanase» (1 Juan 5:19). Li yajtuneltak Diose chopol onoʼox chaʼiik kʼalal chilik ti muʼyuk chichʼik kastigo li chopol krixchanoetike. Pe li loʼil liʼe tspat koʼontontik, yuʼun chakʼ kiltik ti mu teuk noʼox skʼeloj li Jeovae xchiʼuk tsvules ta joltik ti skʼanoj li tukʼilale (Sal. 33:5). Tsta onoʼox yorail ti chchapan skotol li Jeovae.
21. ¿Kʼusi ti mas tsots skʼoplal chakʼ jchantik li ta kapitulo 12 ta Echose, xchiʼuk kʼu yuʼun ti chakʼ kipaltik taje?
21 Xi tstsuts li loʼile: «Epaj batel li skʼop Jeovae xchiʼuk lik pukuk batel» (Ech. 12:24). Tstsatsubtas koʼontontik ti kʼu yelan puk batel li cholmantale xchiʼuk tsvules ta joltik ti jaʼ jech yakal chakʼbe bendision Jeova li cholmantal ta jpastik avie. Li ta kapitulo 12 ta Echose, maʼuk noʼox chalbe skʼoplal ti cham li jtakbol Santiagoe xchiʼuk ti kol lokʼel ta chukel li Pedroe. Yuʼun li kʼusi mas tsots skʼoplal chakʼ jchantike jaʼ li kʼusi tspas Jeova sventa smak ta be Satanas yoʼ mu slajesbe skʼoplal li tsobobbaile xchiʼuk ti mu spajes li cholmantale. Skotol li kʼusi chopol tskʼan tspas Satanase, muʼyuk kʼotem ta pasel yuʼun (Is. 54:17). Jaʼ yuʼun, kʼalal tukʼ chkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk li Jesukristoe, ta jkolta jbatik ta jun abtelal ti muʼyuk chlaj-o skʼoplale. ¿Mi mu jechuk ti ta xakʼ kipaltik taje? ¡Jaʼ jun mukʼta matanal chkaʼitik ti xuʼ jpukbetik batel skʼoplal «li skʼop Jeovae»!
a Kʼelo li rekuadro « Erodes Agripa I», pajina 79.
b Jun doktor ti lek chaneme la stsʼiba ta jlik livro ti xuʼ van jaʼ mak-o sbe yikʼobal Erodes ta skoj li lukumetike. Taje jaʼ la stsak ta venta li kʼusi laj yal Josefo xchiʼuk Lukase. Li buchʼutik jech ipik-oe ta xetaik lokʼel o chlokʼ lukumetik ta sbekʼtalik kʼalal chchamike. Xi chal yan livro xtoke: «Ta skoj ti jaʼ doktor li Lukase, lek jamal laj yal ti ibal sba ti kʼu yelan cham li Erodese».
