1, 2. ¿Kʼusi skʼan jnoptik ta sventa li chʼayob oʼontonale?

NOPO avaʼi ti ta xa xajechʼ jpʼejuk sat teʼ ti lek tajmek xvinaje, jaʼ to avile kʼaʼem xa jutuk. ¿Kʼusi van chapas? Oy oxtos kʼusi xuʼ xapas: xuʼ xaloʼ spʼejel, chaten ta kʼaʼep spʼejel o chalokʼesbe li skʼaʼemale ti jaʼ noʼox chaloʼ ti bu leke. ¿Kʼusi van chapas?

² Veno, li chʼayob oʼontonal chakʼ balumile xkoʼolaj kʼuchaʼal li sat teʼ taje. Kʼalal ta jnopbetik lek skʼoplale, chkakʼtik venta ti kʼaʼemik yaʼeluk ek ta sventa li talelalile. ¿Kʼusi van ta jpastik? Veno, jlom krixchanoetike tsloʼik yaʼeluk skotol, muʼyuk tskʼelik mi lek o mi chopol. Yan li jlome, tspʼajik skotol ta j-echʼel sventa mu xakʼ sbaik ta vokol. Ta slajeb une, oy buchʼutik pʼijik ti tspʼajik li kʼusitik muʼyuk leke, pe tskʼupinik bakʼintik li bu lekik jutuke. Pe ¿kʼusi van skʼan jpastik sventa teuk oyutik-o li ta kʼanelal yuʼun Diose?

3. ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel?

³ Jutuk mu jkotoltikuk jaʼ te nitil jkʼoplaltik li ta yoxtosal laj kaltike. Jnaʼojtik ti skʼan jchʼay koʼontontike, pe jaʼ noʼox ti jpastik li kʼusitik muʼyuk tsokes jtalelaltik ta mantale. Taje skʼan xijtojob stʼujel bu ti lekike xchiʼuk bu ti chopolike. Yoʼ to mu jchantik kʼuxi ta tʼujel lek li chʼayob oʼontonaletike, jkʼeltik baʼyel kʼusi xuʼ chkʼot ta pasel yuʼun li ta kabteltik ta stojolal Jeovae.

4. Ti kakʼoj jbatik ta stojolal Diose, ¿kʼu yelan skʼan sbeiltasutik ta sventa ti kʼu yelan ta jchʼay koʼontontike?

⁴ Mu to epuk jabile, jun stestigo Jeova ti laj yichʼ voʼ ta 1946 xi laj yale: «Nopem onoʼox xkaʼi ta jchikinta lek skotol li mantaletik sventa ichʼvoʼe, jaʼ xa voʼon ti buchʼu chichʼ voʼ yaʼele». Vaʼun xi laj yalbe smelolal ti kʼu yuʼun jech tspase: «Ti ta jvules ta jol ti kakʼoj jba ta stojolal Jeovae skoltaojun sventa tukʼ-o chkakʼ jba». Jaʼ jech ta jnoptik kʼuchaʼal li ermano taje: sventa tukʼ-o xkakʼ jbatik ta stojolal li Jeovae toj jtunel me ti jvules ta joltik li kʼusi laj kalbetik ta jpastik ta melele. ¿Kʼusi ti laj kalbetik ta jpastik kʼalal laj kakʼ jbatik ta stojolale? Jaʼ ti ta jtunes sjunul jkuxlejaltik ta stojolale (kʼelo Eclesiastés 5:4). Ta melel, li kʼusi laj kalbetik Diose jaʼ tsbeiltasutik jechuk li ta kabteltik kʼuchaʼal yajtsʼaklom Kristoe. Pe jech noxtok skʼan ch-abtej li ta yan kʼusitik ta jkuxlejaltike, ti te tsakal skʼoplal ek ti kʼu yelan ta jchʼay koʼontontike. Jaʼ jech laj yakʼ ta aʼiel jtakbol Pablo kʼalal la stsʼibabe batel karta li yajtsʼaklomtak Kristo ta skʼakʼalile: «Mi chaveʼik, mi cha-uchʼbolajik o kʼusiuk noʼox ti chapasike, jaʼuk me sventa chichʼ mukʼibtasbel skʼoplal Dios skotol li kʼusitik chapasike» (1 Korintios 10:31).

5. Ta sventa li kʼusi mu stakʼ pasel chal ta Levítico 22:18 kʼalal ta 20, ¿kʼusi tsatsal pʼijubtasel ta jtatik li ta Romanos 12:1?

 ⁵ Jech kʼuchaʼal chkiltike, skotol li kʼusitik ta jpastik ta jkuxlejaltike te tsakal skʼoplal xchiʼuk li kabteltik ta stojolal Jeovae. Li jtakbol Pabloe jaʼ jech lek laj yakʼ ta ilel kʼalal xi laj yalbe batel li yajtsʼaklomtak Kristo ta Romae: «Akʼo xavakʼik ta kuxul matanal li abekʼtalike, ti chʼuluke, ti akʼo xchʼam li Diose, ti jaʼ jun chʼul abtelal ti bu chatunesik ti kʼu yelan xatojobik ta snopele» (Romanos 12:1). ¿Kʼusi la skʼan laj yal Pablo kʼalal ‹abekʼtalik› xie? Jaʼ skʼoplal sjunul li jbekʼtaltike, ti te tsakal skʼoplal jnopbentik, koʼontontik xchiʼuk kipaltike (Markos 12:30). ¿Kʼu yelan chkakʼtik ta matanal li jbekʼtaltike? Jaʼo kʼalal chijtun ta sjunul jkuxlejaltik ta stojolal li Diose, jaʼ xkaltik, ta sjunul jbekʼtaltik. Jech xtok, kʼalal chichʼ tunesel li jpʼel kʼop «matanal» ti xie, jaʼ jun tsatsal pʼijubtasel chkichʼtik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li Smantal Moisese laj yal ti mu xuʼ xichʼ akʼel ta matanal chonbolometik ti muʼyuk lekike, yuʼun muʼyuk ta xchʼam li Jeovae (Levítico 22:18-20). Jaʼ jech ek, mi oy jun yajtsʼaklom Kristo chakʼbe junuk smoton Dios ti muʼyuk leke, muʼyuk chchʼam li Jeovae. Pe ¿kʼu yuʼun ti muʼyuk chchʼame?

6, 7. ¿Kʼuxi xuʼ tsokes sjunlej sbekʼtal li jun yajtsʼaklom Kristoe, xchiʼuk kʼu to van yepal tstoj?

⁶ Li jtakbol Pabloe xi laj yalbe li yajtsʼaklomtak Kristo ta Romae: «Mu me xavakʼbe abekʼtalik li [mulile]». Jech noxtok, laj yalbe ti ‹akʼo chamuk li kʼusitik tspasilan sbekʼtalike› (Romanos 6:12-14; 8:13). Baʼyele, laj xaʼox yalbe skʼoplal jaytosuk «li kʼusitik tspasilan [sbekʼtalike]» xchiʼuk ti kʼutik yelan chichʼ tunesel sventa spasel li kʼusitik chopole. Ta sventa li jpasmuliletike, xi xa onoʼox laj yale: «Noj ta chopol kʼoptael li yeike». «Xpʼitetik batel ta anil sventa tsmalik chʼichʼ.» «Muʼyuk bu xiʼtaojik li Diose.» (Romanos 3:13-18.) ¿Kʼusi van chkʼot ta pasel ti tauk stunes jtosukal stsʼakbenal sbekʼtal jun yajtsʼaklom Kristo sventa tspas muliletik kʼuchaʼal taje? Yakal me tsokes sjunlej li sbekʼtale. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi yalel tskʼel kʼusitik ibalik sbae, mi pornografia o mi tsatsal majbaile,  yakal ‹me chakʼbe sbekʼtal li mulile›, vaʼun tsokes sjunul li sbekʼtale. Mu xa me xuʼ xakʼbe kʼuchaʼal lekil matanal li Diose, yuʼun maʼuk xa chʼul abtel li kʼusi yakal tspase (Deuteronomio 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11). Ta skoj li chopol chʼayob oʼontonaletike, toj toyol me tstoj maʼ taje.

⁷ Jamal ta kʼelel chaʼa ti tsots kʼusitik chkʼot ta pasel yuʼun ti kʼu yelan ta jchʼay koʼontontike. Ta melel, ta jkʼantik ti akʼo mu xchʼaybe sbalil li matanal chkakʼbetik Dios li kʼusi ta jtʼujtike, yuʼun ta jkʼantik ti akʼo xakʼbe mas sbalile. Tana un jkʼeltik kʼuxi xuʼ jnaʼtik mi lek o mi chopol li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike.

8, 9. 1) ¿Kʼusi chaʼtos chʼayob oʼontonal oy? 2) ¿Kʼusitik chʼayob oʼontonal ta jpʼajtik xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁸ Sventa li yajtsʼaklomtak Kristoe, oy chaʼtos chʼayob oʼontonal: li june jaʼ li bu solel mu stakʼ xchʼay-o yoʼontonik ta jyalele, li yane jaʼ li bu tsnop to mi ch-akʼbat spas yuʼun sjol yoʼontonike. Kalbetik skʼoplal li bu baʼyel laj kaltike: li kʼusitik ti solel mu stakʼ xchʼay-o yoʼonton li yajtunel Diose.

⁹ Jech kʼuchaʼal laj xa jkʼeltik li ta baʼyel kapitulo yuʼun li livro liʼe, jlom chʼayob oʼontonale jaʼ tspukbe skʼoplal li nopbenaletik xchiʼuk li talelaletik ti lek jamal chal Vivlia ti chopole. Kakʼtik venta li kʼusitik ch-echʼ ta television, ta Internet, ta pelikulaetik xchiʼuk li musika chkaʼitike. Chakʼik ta ilel o tspukbeik skʼoplal chopol talelaletik, tsatsal majbail, kʼusitik sventa pukuj xchiʼuk pornografia. ¿Kʼusi skʼan jpastik li melel yajtsʼaklomutik Kristo ta stojolal li chʼayob oʼontonal ti lek xa tstoybe skʼoplal li talelaletik ti skontrainoj li mantaletik xchiʼuk li beiltaseletik ta Vivliae? Skʼan jpʼajtik ta j-echʼel (Echos 15:28, 29; 1 Korintios 6: 9, 10; Apokalipsis 21: 8). Jaʼ jech chkakʼbetik yil Jeova ti kichʼojtik tajmek ta mukʼ li chib mantaletik ti xie: «Pʼajik li kʼusi toj chopole» xchiʼuk «vocʼo me abaic ta sventa li cʼusi chopole». Jech xtok, kʼalal jech ta  jpastike chkakʼtik ta ilel ‹xchʼunel oʼontonal ti muʼyuk loʼlaele› (Romanos 12:9; Salmo 34:14; 1 Timoteo 1:5).

10. ¿Kʼusi chal li jlom krixchanoetike, xchiʼuk kʼu yuʼun xibal sba li kʼusi tsnopike?

¹⁰ Oy buchʼutik chalik ti muʼyuk la chopol ta kʼelel li kʼusitik ch-echʼ ti lek xa tajmek chakʼ ta ilel li kʼusitik jamal chal Vivlia ti chopole. Xuʼ van xi chalike: «Pe naka noʼox ta jkʼel, muʼyuk bu ta jpas». Pe li buchʼutik jech tsnopike tsloʼla sbaik xchiʼuk chakʼ sbaik ta vokol (kʼelo Jeremías 17:9). Mi ta jkʼupintik skʼelel li kʼusitik mu lekuk chil Jeovae, ¿mi ta melel van xuʼ xkaltik ti jpʼajojtik «li kʼusi toj chopole»? Jech xtok, mi ta jkʼelilantik o ta jchikintatik li kʼusitik chopole tsyakubtas li jol koʼontontike, ti jaʼ xuʼ tsujutik ta spasel mulile o ti muʼyuk xa bu toj chopol chkilbetik li xchopol talelal yantike (Salmo 119:70; 1 Timoteo 4:1, 2).

11. ¿Kʼusi chal Galatas 6:7 ta sventa li chʼayob oʼontonale?

¹¹ Taje jaʼ jech tajmek kʼotem ta stojolal jlom yajtsʼaklomtak Kristo. Ta skoj ti nopemik skʼelel kʼusitik chopole, jaʼ xa jech spasojik batel ek. Yuʼun «kʼusiuk noʼox ti yakal tstsʼun li jun krixchanoe jaʼ tstsobbe sat xtok» (Galatas 6:7). Pe li voʼotike mu persauk jech chijtsʼuj ta petsʼ kʼuchaʼal li stukike. Mi chkakʼbetik yipal ta stsʼunel kʼusitik lek li ta jnopbentike, lek me kʼusitik ta jtsobbetik sat (kʼelo li rekuadro « ¿Kʼusi jtosukal chʼayob oʼontonal skʼan ta jtʼuj?»).

12. ¿Kʼuxi ta jtunestik Galatas 6:5 li ta stʼujel chʼayob oʼontonale, xchiʼuk bu ta jtatik koltael sventa ta jnop jtuktik li kʼusi ta jtʼujtike?

¹² Kalbetik xa skʼoplal li xchaʼtosal kʼusitik xuʼ jchʼay-o koʼontontike: li kʼusi muʼyuk bu jamal chal Skʼop Dios ti chopole xchiʼuk ti muʼyuk bu jpʼel xa chal ti lek xtoke. Ta sventa taje, oy ta jbatik ta skʼelel ta jujuntal mi xuʼ van tsokesutik o mi muʼyuk (kʼelo Galatas 6:5). Pe maʼuk noʼox ta jpat koʼontontik li ta jnopben jtuktike, yuʼun oy jtos ti kʼusi  tskoltautik ta snopele. Oy beiltaseletik ta Vivlia —o li kʼusitik melel ti tsotsik skʼoplale— ti jaʼ tskoltautik ta snaʼel kʼusitik tsnop li Jeovae. Jaʼ yuʼun, mi lek ta jnopbetik skʼoplale, ta me xkakʼtik venta «li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae», ta xkakʼtik venta ti kʼu yelan lek chil li jkuxlejaltike, ti te tsakal skʼoplal ek li chʼayob oʼontonale (Efesios 5:17).

13. ¿Kʼusi tstij koʼontontik sventa mu jchʼay-o koʼontontik li kʼusitik chopol chil Jeovae?

¹³ Stalel onoʼox ti mu koʼoluk chʼiem stalelalik ta sventa ti  kʼusi xnop yuʼunik spasel li yajtsʼaklomtak Kristoe (Filipenses 1:9). Jech xtok, mu koʼoluk lek chkiltik li jun chʼayob oʼontonale. Jech oxal chaʼa, mu me jnoptik ti jaʼ chchʼay-o yoʼontonik li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike. Akʼo mi jech, mi mas to chkakʼtik abtejuk ta jnopbentik xchiʼuk ta koʼontontik li beiltaseletik yuʼun Diose, mas to me muʼyuk ta jchʼay-o koʼontontik li kʼusitik chopol chil Jeovae (Salmo 119:11, 129; 1 Pedro 2:16).

14. 1) ¿Kʼusi yan skʼan jtsaktik ta venta kʼalal ta jnopbetik skʼoplal li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike? 2) ¿Kʼusi tskoltautik sventa jaʼ baʼyel xkakʼ ta jkuxlejaltik li Ajvalilal yuʼun Diose?

¹⁴ Ta melel, lek me ti jnopbetik skʼoplal kʼusitik ta jtʼujtik sventa jchʼay-o koʼontontike, yuʼun jaʼ chakʼ ta ilel li kʼusi ta jnoptik ta sventa li kʼusi lek xchiʼuk kʼusi chopole. Pe oy to kʼusi skʼan jnopbetik skʼoplal xtok: ti kʼu sjalil ta jchʼay koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ chakʼ jnaʼtik mi toj ep xa noʼox sbalil chkaʼitik. Mu me xchʼay ta joltik ti kʼusi mas tsots skʼoplal sventa jun yajtsʼaklom Kristoe jaʼ li kʼusitik sventa Ajvalilal yuʼun Diose, jaʼ xkaltik, li kʼusitik sventa mantale (kʼelo Mateo 6:33). ¿Kʼusi tskoltautik sventa jaʼ baʼyel xkakʼ ta jkuxlejaltik taje? Jaʼ ti jchʼuntik li kʼusi xi laj yal jtakbol Pabloe: «Kʼelik me lek ti mu me bol krixchanouk ti kʼu yelan chapas abaike, jaʼ lek pʼij xapas abaik, lek me xatunesik li jujun kʼakʼal chjelav avuʼunike» (Efesios 5:15, 16). Jaʼ jech chaʼa, mi ta jchapbetik lek yorail ti kʼu noʼox sjalil ta jchʼay koʼontontike, oy me lek yorail kuʼuntik ta sventa «li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filipenses 1:10).

15. ¿Kʼu yuʼun skʼan lek pʼijukutik kʼalal ta jtʼujtik kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike?

¹⁵ Kʼalal ta jtʼujtik chʼayob oʼontonale, skʼan me lek pʼijukutik. ¿Kʼusi skʼan xal taje? Kalbetik skʼoplal xtok li sat teʼ ti laj kaltik ta slikebal li kapitulo liʼe. Sventa mu jechʼbetik li skʼaʼemale, maʼuk noʼox ta jlokʼesbetik taje, skʼan josbetik jutuk xtok ti bu leke. Ta sventa li chʼayob oʼontonale, li yajtsʼaklomutik Kristoe mu jchʼay-o koʼontontik li kʼusitik jamal chal  beiltaseletik ta Vivlia ti mu xtune, pe jech xtok, pʼijutik me mi ta jpʼajtik kʼusiuk noʼox ti te xijnaʼet yuʼun mi leke o ti xuʼ van chakʼ jnoptik ti oy kʼusi yichʼoj tal ti mu masuk lek sventa jlekilaltik ta mantale (Proverbios 4:25-27). Jtos ti kʼusi chakʼ jpʼijiltik ta sventa taje jaʼ ti jpʼel jchʼuntik batel li tojobtaseletik ta Vivliae.

16. 1) ¿Kʼuxi jamal chkakʼtik ta ilel ti jech ta jnoptik kʼuchaʼal tsnop Jeovae? 2) ¿Kʼu yelan skʼan ta jpas jtalelaltik jujun kʼakʼal?

¹⁶ Kʼalal ta jtʼujtik kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, li kʼusi baʼyel chkichʼtik ta venta li melel yajtsʼaklomutik Kristoe jaʼ li kʼusi tsnop Diose. Sventa taje, te ta jtatik ta Vivlia, yuʼun jaʼ te chal kʼusi tsnop li Jeovae xchiʼuk te chal li smantaltake. Li ajvalil Salomone laj yal jayibuk kʼusitik ti tspʼaj Jeovae, jech kʼuchaʼal «li bochʼo puru epalcʼop tspase», «li bochʼo tsmil xchiʼil ti muʼyuc smule», «li bochʼo chopol cʼusi tsnop ta yoʼntone» xchiʼuk «li bochʼo chbat ta anil xchiʼuc yacan ta spasel cʼusi chopole» (Proverbios 6:16-19). ¿Kʼusi skʼan jpastik tana un ti xkojtikintik xa li kʼusi tsnop Jeovae? Xi tstakʼ li jtsʼibajom yuʼun Salmoe: «[Kontrainik li] cʼusitic chopole» (Salmo 97:10). Jech oxal chaʼa, li kʼusi ta jtʼujtik sventa ta jchʼay-o koʼontontike skʼan me jamal chakʼ ta ilel ti ta jpʼajtik li kʼusitik tspʼaj Jeovae (Galatas 5:19-21). Taje jech me skʼan xkakʼtik ta ilel manchuk mi oy buchʼutik yan te jchiʼinojtik o mi jtuktik, yuʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti kʼu kelantik  ta melele (Salmo 11:4; 16:8). ¿Mi jech tajmek oy ta koʼontontik chijkuxiutik kʼuchaʼal tskʼan li Jeovae? Mi jaʼ jeche, te onoʼox me ta joltik li beiltaseletik ta Vivlia ta skotol li kʼusitik ta jnop ta jpastike. Taje jaʼ me jech skʼan jtalelaltik jujun kʼakʼal (2 Korintios 3:18).

17. ¿Kʼusi skʼan jakʼbe jbatik kʼalal ta jtʼujtik junuk chʼayob oʼontonale?

¹⁷ ¿Kʼusi to yan xuʼ jpastik sventa jnaʼtik mi lek chil Jeova li jun chʼayob oʼontonale? Jaʼ ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼusi chkʼot ta pasel yuʼun ta jtojolal xchiʼuk ti kʼu yelan chkil jba xchiʼuk Diose?». Kʼalal mu to bu ta jkʼeltik junuk pelikulae, skʼan xi jnoptike: «¿Kʼu van yelan chaʼi sba ta tsʼakal li jol koʼontone?». Jkʼeltik jayibuk beiltasel ta Vivlia ta sventa taje.

18, 19. 1) ¿Kʼuxi tskoltautik ta stʼujel lekil chʼayob oʼontonal li beiltasel ta Filipenses 4:8? 2) ¿Kʼusitik yan beiltaseletik xuʼ skoltautik? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune.)

¹⁸ Oy ep beiltaseletik ti tsotsik skʼoplale, li june te ta jtatik ta Filipenses 4:8 ti xi chale: «Oyuk-o me ta avoʼontonik skotol li kʼusitik melele, skotol li kʼusitik tsots skʼoplale, skotol li kʼusitik tukʼe, skotol li kʼusitik sakik skʼoplale, skotol li kʼusitik tstij oʼontonal sventa xijkʼanvane, skotol li kʼusitik lek skʼoplale, skotol li lekil talelale xchiʼuk skotol li kʼusitik sta-o kʼupil kʼoptaele». Melel onoʼox, li Pabloe maʼuk yakal chalbe skʼoplal chʼayob oʼontonal kʼalal la stsʼiba taje, yuʼun jaʼ yakal chalbe skʼoplal ti skʼan jnoptik lek ta sventa li kʼusitik lek chil li Diose (Salmo 19:14). Akʼo mi jech, li kʼusi laj yale xuʼ te tsakal skʼoplal ek li chʼayob oʼontonale. ¿Kʼuxi?

¹⁹ Veno, jnoptik li kʼusi ta jtʼujtik sventa ta jchʼay-o koʼontontike —mi ta pelikula, ta videojuego, ta musika o ta yantik—, vaʼun xi jakʼbe jbatike: «¿Mi tsnojes jnopben ta sventa ‹li kʼusitik sakik skʼoplale›?». Kʼalal laj xaʼox jkʼeltik junuk pelikulae, jnoptik kʼusitik la stikʼ ta jnopbentik. Mi lek, mi sakik xchiʼuk mi tstsatsubtas koʼontontike, jamal ta kʼelel ti lek li chʼayob oʼontonal la jtʼujtike. Pe mu xuʼ jech chkaltik  mi jaʼ chakʼ jnoptik li kʼusitik chopole (Mateo 12:33; Markos 7:20-23). ¿Kʼutik yelan tsokes jnopbentik li kʼusitik chopole? Mu junuk koʼontontik yuʼun, tsyakubtas jol koʼontontik xchiʼuk xuʼ van tsokesutik ta stojolal Dios (Efesios 5:5; 1 Timoteo 1:5, 19). Ti laj xa kiltik kʼu to yelan chakʼ jvokoltik li chopol chʼayob oʼontonale, skʼan me xkakʼ ta koʼontontik ti mu jchʼay-o koʼontontik jeche (Romanos 12:2). * Ta jkʼan jechutik kʼuchaʼal li jtsʼibajom yuʼun Salmo ti xi la skʼanbe Jeovae: «Macbun jsat, mu me jaʼuc jqʼuel li cʼusitic altic ti muʼyuc stue» (Salmo 119:37).

20, 21. ¿Kʼuxi tskoltautik ta stʼujel chʼayob oʼontonal li kʼusi chal 1 Korintios 10:23 xchiʼuk 24?

²⁰ Li Pabloe laj yalbe skʼoplal yan beiltasel ta Vivlia ti skʼan xkichʼtik ta venta kʼalal oy kʼusi ta jnop ta jpastike: «Stakʼ pasel skotol li kʼusitike; pe mu skotoluk oy sbalil. Stakʼ pasel skotol li kʼusitike; pe mu skotoluk tstsatsubtasvan. Ta jujuntal akʼo saʼik li kʼusi lek chaʼi yan krixchanoe, maʼuk akʼo saʼik li kʼusi lek chaʼi stukike» (1 Korintios 10:23, 24). Kʼalal ta jsaʼtik kʼusi lek ta jchʼay-o koʼontontike, ¿kʼusi tskoltautik ta yakʼel ta jkuxlejaltik li beiltasel taje? Jaʼ ti xi jakʼbe jbatike: «¿Kʼu van yelan chil yantik li kʼusi ta jtʼuje?».

²¹ Li jol koʼontontike xuʼ van chalbutik ti «stakʼ pasel» o ti mu chopoluk li jlom chʼayob oʼontonale. Pe mi chkiltik ti mu jechuk tsnopik li yan yajtsʼaklomtak Kristo ti mas kʼun sjol yoʼontonik ta mantale, xuʼ van ta jnop ta jsaʼtik yan. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu jkʼan jmakbetik yokik li ta yabtelik ta stojolal Diose. Yuʼun mi jeche, ‹ta jsaʼ jmultik ta stojolal li kermanotaktike›, pe maʼuk noʼox taje, yuʼun kʼuchaʼal laj yal Pabloe, «yakal [ta jsaʼ jmultik] ta stojolal li Kristoe». Skʼan jtsaktik ta mukʼ li pʼijubtasel liʼe: «Mu me xamakbeik  yok» li avermanotakike (1 Korintios 8:12; 10:32). Li melel yajtsʼaklomutik Kristoe muʼyuk ta jchʼay-o koʼontontik li kʼusitik ‹muʼyuk tstsatsubtasbe› yoʼonton li kermanotaktike, akʼo mi «stakʼ pasel» chkaʼitik. Jaʼ jech ta jchʼuntik li mantal ti ta slekil yoʼonton la stsʼiba li Pabloe (Romanos 14:1; 15:1).

22. ¿Kʼu yuʼun skʼan xkichʼtik ta mukʼ li kʼusi tsnop yantik ta sventa ti kʼusi jaʼ noʼox oy ta sba stukik snopele?

²² Pe mi voʼotik ti kʼun jol koʼontontik ta mantale, skʼan me jaʼ baʼyel xkichʼtik ta venta li kʼusi lek chaʼiik li yantike. Mi jaʼ jeche, skʼan me mu jaʼuk xa jech ta jkʼantik tsnopik li yan yajtsʼaklomtak Kristo kʼuchaʼal voʼotik ta sventa li chʼayob oʼontonale. Muʼyuk me srasonal mi jaʼ jech ta jkʼantike, yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal ta jkʼantik ti jechuk koʼol stsatsal xanav batel li karoetik ta karetera jech kʼuchaʼal ta jtsʼot o ta jtij jkarotike. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi yan chʼayob oʼontonal tstʼujik li ermanoetik ti mu jechuk kʼuchaʼal ta jnoptike, pe mi muʼyuk bu skontrainoj li beiltaseletik ta Vivliae, ¿kʼusi van ta jpastik? Ta skoj ti jkʼanojtike, chkichʼtik ta mukʼ li kʼusi tsnopike. Ta jchʼuntik li mantal liʼe: «Akʼo vinajuk ta stojolal skotol krixchanoetik ti lek xanaʼ xarasonajike» (Filipenses 4:5; Eclesiastés 7:16).

23. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jtʼujtik lek li chʼayob oʼontonaletike?

²³ Ta jaypʼeluk noʼox kʼope, ¿kʼusi skʼan jpastik sventa lek ta jtʼujtik li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike? Baʼyel ta jkʼeltik mi yichʼoj tal kʼusitik toj chopol ti jpʼel chal Vivlia ti mu stakʼ pasele, mi jaʼ jeche, ta jpʼajtik. Kʼalal mi muʼyuk bu jpʼel xa chal Skʼop Dios ta sventa jun chʼayob oʼontonale, ta jnopbetik skʼoplal li beiltaseletik ta Vivlia ti bu sta-oe. Jech xtok, muʼyuk ta jpastik li kʼusi xuʼ tsokes li jol koʼontontike xchiʼuk oy me ta koʼontontik chkichʼtik ta mukʼ li kʼusi tsnop yantik sventa mu jyayijesbetik li sjol yoʼontonike, mas to mi jaʼ li kermanotaktike. Mi chkakʼbetik yipal ta stʼujel lekil chʼayob oʼontonaletike, chkakʼtik ta ichʼel ta mukʼ li Diose xchiʼuk te oyutik-o li ta kʼanelal yuʼune xchiʼuk li kutsʼ kalaltike.