KAPITULO 9
Jun ants ti oy spʼijile
1-3. 1) ¿Kʼu yuʼun oy kʼusi xibal sba chkʼot ta stojolal li viniketik ti te nakalik ta sna Nabale? 2) ¿Kʼusi xuʼ jchantik ta stojolal li Abigaile?
LI Abigaile laj yilbe ta sat ti solel ta xiʼ li kerem ti yakal chchiʼinat ta loʼile. Oy lek srasonal ti jech ta xiʼe, yuʼun oy kʼusi xibal sba chkʼot ta stojolalik. Chanib sien soltaroetik yakal xa chbat ta snaik sventa tsmilik skotol li viniketik te nakalike. Pe, ¿kʼu yuʼun jech tspasik taje?
2 Taje jaʼ ta skoj Nabal. Yuʼun toj simaron xchiʼuk mu xichʼ smelolal la spas sba ta stojolal jun vinik, jech kʼuchaʼal nopem onoʼox xaʼi spasele. Pe li avie, jaʼ la sabe sjol jun vinik ti jaʼ bankilal soltaro yuʼun jtsop krixchanoetik ti tukʼ yoʼontonik xchiʼuk ti lek chanemik ta paskʼope. Jech oxal li kerem taje —yikʼaluk van jaʼ jun jchabichij yuʼun Nabal— bat yalbe Abigail, yuʼun spatoj yoʼonton ti oy kʼusi xuʼ spas sventa mu xlajik ta milel li buchʼutik te ta snae. Pe, ¿kʼusi van xuʼ spas jun ants ta stojolal li epal soltaroetik taje?
¿Kʼusi van xuʼ spas jun ants ta stojolal li epal soltaroetike?
3 Kojtikintik baʼyel, vaʼun jkʼeltik li kʼusi la spase. ¿Buchʼu jaʼ toʼox li Abigaile? ¿Kʼusitik kʼot ta pasel ti lik-o li svokolike? Xchiʼuk, ¿kʼusi xuʼ jchanbetik ta sventa li xchʼunel yoʼontone?
Lek pʼij xchiʼuk toj alakʼ sba
4. ¿Kʼu toʼox yelan stalelal li Nabale?
4 Vokol ta alel ti lek snup-o sbaik li Abigail xchiʼuk Nabale. Li Nabale lek tajek la sta li yajnile, pe li Abigaile maʼuk lekil vinik la sta. Melel onoʼox ti jkʼulej li Nabale, yikʼaluk van jaʼ ta skoj ti toj tsots skʼoplal chaʼi sbae. Pe lek xvinaj, li krixchanoetike muʼyuk lek skʼoplal chalik ta stojolal. Li ta Vivliae muʼyuk chichʼ tael yan krixchano ti jech chopol tajek chichʼ albel skʼoplale. Yuʼun onoʼox li sbie jaʼ skʼan xal «bol vinic» o «muʼyuk spʼijil». Mu nabiluk mi jech laj yichʼ akʼbel sbi kʼalal vokʼe o mi jaʼ yixtol bi ti jech akʼbat ta mas tsʼakal ta skoj li stalelale. Li kʼusie jaʼ ti sta-o tajek jech li sbie. Li Nabale «toj tsots yoʼnton, xchiʼuc 1 Sam. 25:2, 3, 17, 21, 25).
toj chopol stalel». Toj simaron xchiʼuk toj echʼem xyakub, xiʼtabil tajek xchiʼuk pʼajbil ta stojolal li krixchanoetike (5, 6. 1) ¿Kʼusi slekil talelaltak oy yuʼun li Abigaile? 2) ¿Kʼu yuʼun nupun Abigail xchiʼuk jun vinik ti mu kʼusi xtun-oe?
5 Pe li Abigaile, toj jelel tajek li stalelale. Li sbie jaʼ skʼan xal «Li Jtote Muyubaj». Skotol li totiletike chmuyubajik mi alakʼ sba li yuni tsebike, pe mi jaʼ jun pʼijil totile mas to xmuyubaj mi lek stalelal chakʼ ta ilel li stsebe. Kʼux ta alel, pe oy buchʼutik ti alakʼ sbaike muʼyuk bu chakʼ ta yoʼontonik stsʼitesel talelaletik jech kʼuchaʼal li spʼijilike, ti tsots yoʼontonike xchiʼuk ti oyuk xchʼunel yoʼontonike. Li Abigaile muʼyuk bu jech la spas taje. Jech kʼuchaʼal chal Vivliae, maʼuk noʼox ti alakʼ sbae yuʼun chal ti lek pʼij xtoke (kʼelo 1 Samuel 25:3).
6 Pe mi pʼij li tseb taje, ¿kʼu yuʼun malij xchiʼuk jun vinik ti mu kʼusi xtun-o o ti toj chopole? Jvules ta joltik ti ta voʼnee, jaʼ tsakbil ta venta kʼusi chalik li totil meʼiletik ta sventa li nupunele. Jaʼ yuʼun ep totil meʼiletike jaʼ tsabeik snup xchiʼilik li yalab xnichʼnabike. Xuʼ van mu jechuk kʼot ta stojolal li Abigaile, pe yikʼaluk sujat yuʼun stot smeʼ sventa xikʼ li Nabale. Yikʼaluk jech la spasik ta skoj ti jkʼuleje xchiʼuk ti lek tsots skʼoplale o jaʼ van ta skoj ti oy svokolik ta takʼine. Toj kʼux ta alel —manchuk mi ep tajek stakʼin— maʼuk jun lekil malalil kʼot li Nabale.
7. 1) ¿Kʼusi skʼan mu spasik totil meʼiletik mi tskʼanik ti akʼo xichʼik ta mukʼ nupunel li yalab xnichʼnabike? 2) ¿Kʼusi laj yakʼ persa spasel li Abigaile?
7 Li totil meʼiletik ti oy spʼijilike chchanubtas yalab xnichʼnabik ti akʼo xichʼik ta mukʼ li kʼusitik chapanbil ta sventa nupunele. Jaʼ yuʼun muʼyuk bu tstijbeik yoʼonton ti akʼo xnupunik ta skoj takʼine, mi jaʼuk tsujik sventa chlik saʼ slekomik kʼalal mi toj chexik toe (1 Cor. 7:36). Pe li Abigaile mu xaʼox kʼusi stakʼ spas ta skoj ti nupunem xaʼoxe, jaʼ yuʼun laj yakʼ persa ti jaʼuk jun lekil ajnilal xkʼote.
«Muʼyuc tucʼ xtacʼov»
8. ¿Buchʼu ti chopol kʼusitik laj yalbe li Nabale, xchiʼuk kʼu yuʼun ti toj tsots ti bu la stikʼ sbae?
8 Pe avi une, li Nabale mas to tsots ti bu la stikʼ sba ta kʼope. Yuʼun jaʼ chopol kʼusitik laj yalbe li Davide, li tukʼil yajtunel Dios ti laj yichʼ tʼujel yuʼun li j-alkʼop Samuel sventa ch-och ta xkʼexol li ajvalil Saule (1 Sam. 16:1, 2, 11-13). Li David xchiʼuk li vakib sien sviniktake bat snakʼ sbaik ta takixokol balumil ta skoj ti yuʼun chmilat yuʼun li j-itʼix oʼonton ajvalil Saule.
9, 10. 1) ¿Kʼu toʼox yelan xkuxlejal David xchiʼuk sviniktak ti bu toʼox oyike? 2) ¿Kʼu yuʼun la stojbe ta vokol jechuk Nabal ta skoj li kʼusi la spas David xchiʼuk li sviniktake? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vun ta parafo 10.)
9 Manchuk mi nakal ta Maón li Nabale, oy ep xchijtak —xchiʼuk * Li osiltik taje lek xveʼo li oxmil xchijtak Nabale, yuʼun li chib lumetik taje nopol xil vitsetik ti oy stenlejaltik xchiʼuk yaxaltike. Pe li ta sure te oy li takixokol balumil ti Parán sbie, tee toj takin xchiʼuk muʼyuk buchʼu xnaki te; li ta slokʼeb Kʼakʼale, te ta jtatik li Nab Muerto mi laj yichʼ xanel li vitsetike. Li ta yalobaltik xchiʼuk li ta chʼentikaltik taje, jaʼ ti bu vokol tajek tsmakʼlin sbaik li David xchiʼuk sviniktake, jaʼ noʼox tslajesik li kʼusitik tstaik ta milele. Yikʼaluk van nopoltik tsnupik ta be li keremetik ti chchabibeik xchijtak li jkʼulej Nabale.
yikʼaluk van oy yosiltak— te nopol li ta lum Carmele.10 ¿Mi oy van kʼusi chopol la spasbeik yajtuneltak Nabal li sviniktak Davide? Muʼyuk, mi jaʼuk la stsakbeik jkotuk xchij —ti xuʼ ox van jech la spasike—, li tsatsal soltaroetik taje tunik kʼuchaʼal jun muro sventa mu kʼusi xpasbatik li yajtuneltak xchiʼuk li xchijtak Nabale (kʼelo 1 Samuel 25:15, 16). Yuʼun li jchabichijetik taje ep kʼusitik xibalik sba tsnuptanik. Li vaʼ kʼakʼaletik taje ep toʼox tajek jtiʼval chonetik xchiʼuk ta skoj ti nopol xkom li stsʼak Israel ta sure, oy chkʼot j-elekʼetik ti likemik tal ta yan lumetike. *
11, 12. 1) ¿Kʼuxitik laj yakʼ ta ilel David ti lek noʼox smelolal xchiʼuk ti laj yichʼ ta mukʼ li Nabale? 2) ¿Kʼu yuʼun toj chopol ti kʼuyelan la spas li Nabale?
11 Ta melel, li David eke mu toj kʼunuk laj yaʼi smakʼlinel sviniktak li ta takixokol balumil taje. Jaʼ yuʼun li Davide la stak batel lajunvoʼ yajtuneltak ta stojolal Nabal sventa tskʼanbe koltael. Li Davide la sabe lek yorail sventa chbat skʼanbe koltael: jaʼo kʼalal tslokʼbeik stsotsil xchijike, yuʼun jaʼo nopem xaʼiik tspasik mukʼta veʼel, xchiʼuk jaʼo lek yoʼontonik xchiʼuk xmuyubajik li krixchanoetike. Jech xtok la snop lek li kʼusi laj yal batele: toj lek noʼox smelolal xchiʼuk laj yichʼ ta mukʼ ti kʼuyelan laj yichʼ albel li Nabale. Ta skoj ti mas xa ep sjabilale, laj yichʼ ta mukʼ kʼuchaʼal chichʼ ichʼel ta mukʼ jun totil, jaʼ yuʼun «xcoʼlaj xchiʼuc anichʼonun», xut batel. Pe, ¿kʼu yelan takʼav li Nabale? (1 Sam. 25:5-8.)
12 ¡Ilin tajek! Li kerem ti laj yalbe Abigail li kʼusi kʼot ta pasele, laj yal ti «muʼyuc tucʼ xtacʼov» Nabal ta stojolal li yajtuneltak Davide. Laj yal ti Davide xkoʼolaj kʼuchaʼal jun moso ti jatavem lokʼel ta stojolal li yajvale, jech oxal muʼyuk bu la stakbe batel pan, voʼ, mi jaʼuk vobil chij. Maʼuk noʼox taje yuʼun la slaban xtok, laj yal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal jun krixchano ti muʼyuk sbalile. Yikʼaluk van jech stsatsal la spʼaj kʼuchaʼal chpʼajvan li Saule. Pe jaʼuk li chaʼvoʼ viniketik taje muʼyuk la stsakik ta venta ti kʼuyelan tsnop Jeova ta stojolal li Davide: skʼanoj xchiʼuk maʼuk jun jtoyba moso xchiʼuk jaʼ jun ajvalil ta Israel chkʼot ta tsʼakal ta xil li Davide (1 Sam. 25:10, 11, 14).
13. 1) ¿Kʼu yelan laj yaʼi David kʼalal laj yaʼi li kʼusi laj yal li Nabale? 2) ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik li kʼusi la spas David jech kʼuchaʼal chal li beiltasel ta Santiago 1:20?
1 Sam. 25:12, 13, 21, 22). Sta-o maʼ ti jech iline, pe jaʼ mu xtun li kʼusi la spase. Jech kʼuchaʼal chal Vivliae, «li bochʼo ta xʼiline, mu xa jaʼuc tspas li cʼusi lec chil Diose» (Sant. 1:20). Pe, ¿kʼusi van xuʼ spas Abigail sventa mu kʼusi spasbat li buchʼutik te ta snae?
13 Kʼalal laj yaʼi li Davide, solel ilin. «¡Chuquino avespada acotolic!», xut li yajsoltarotake. La xchukin yespada ek, lik stam batel sbeik xchiʼuk chanib sien viniketik, sventa chbat tsmilik skotol li viniketik ta sna Nabal jech kʼuchaʼal laj xa onoʼox yale («Acʼo ichʼatan ta mucʼ ec li voʼote yuʼun toj lec li cʼusi tal apase»
14. 1) ¿Kʼusi la spas baʼyuk Abigail sventa mu stsatsaj li kʼope? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta sventa ti toj jelel stalelalik laj yakʼik ta ilel li Abigail xchiʼuk li Nabale? (Kʼelo xtok li tsʼib ta yok vune.)
14 Jech kʼuchaʼal laj kiltik li ta slikebal kapitulo liʼe, li Abigaile oy xaʼox kʼusi la spas sventa mu stsatsaj li kʼop la slikes smalale. Li stuke la xchikinta li kʼusi albate, ti mu jechuk la spas kʼuchaʼal li smalale. Yuʼun li kereme mi jaʼuk yalojbe yajval li kʼusi xibal sba ti poʼot xa xkʼot ta stojolalike, yuʼun jech kʼuchaʼal chal stuke, li Nabale «toj simarón [«mu kʼusi xtun-o», TNM]» xchiʼuk «muʼyuc bocho xuʼ chchiʼin ta loʼil» (1 Sam. 25:17). * Li jtoyba Nabale toj tsots skʼoplal chaʼi sba ti mu skʼan xchikintabe sloʼil li yantike. Li talelal taje jech xvinaj li avi eke. Pe li Abigaile mu jechuk stalelal, jech oxal jaʼ bat kʼoponatuk yuʼun li yajtunele.
Li Abigaile la xchikinta li kʼusi albate, pe jaʼuk li Nabale muʼyuk
15, 16. 1) ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel Abigail ti jaʼ jun lekil ajnilal jech kʼuchaʼal chal ta Proverbiose? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti muʼyuk la stoy sba ta stojolal smalal li Abigaile?
15 Kʼalal laj yil ti tsots tajek li kʼope «li Abigaile ta ora» noʼox oy kʼusi lik spas. Jamal xvinaj ti jaʼ jun ants ti mu chibuk velta la snope. Li ta loʼil liʼe chichʼ alel chanib velta ti ta ora noʼox la xchapan sba li Abigaile. ¿Kʼusi van la spas? La stsob epal pan, yaʼlel tsʼusub, vobil chij, bakubem bekʼ trigo xchiʼuk pan pasbil ta taki sat tsʼusub xchiʼuk pan ta taki sat igo, sventa chichʼbe batel li David xchiʼuk sviniktake. Ta skoj ti baxbol ta abtel ta snae xojtikin lek li kʼusitik oy yuʼune. Ta melel, jaʼ jech kʼuchaʼal li ajnilal ti lek stalel chal ta slivroal Proverbios ti laj yichʼ alel ta mas tsʼakale (Prov. 31:10-31). Ta tsʼakale laj yalbe yajtuneltak ti akʼo jelavikuk batel baʼyel xchiʼuk li matanaletike, vaʼun ta patil to bat li stuke. Pe li loʼil ta Vivliae chal ti «muʼyuc laj yalbe smalal ti jech [la spase]» (1 Sam. 25:18, 19).
16 Ta skoj taje, ¿mi jaʼ van skʼan xal ti muʼyuk bu xichʼ ta mukʼ smalal li Abigaile? Moʼoj. Jvules ta joltik ti ep ox krixchanoetik chlajik ti muʼyuk smulike, ta skoj noʼox ti muʼyuk bu xichʼ ta mukʼ li buchʼu tʼujbil yuʼun Jeova li Nabale. Ati teuk smeyoj skʼob kome, ¿mi laj van xkuchinbe jutuk smul li smalal ti jechuke? Li Abigaile snaʼoj ti jaʼ baʼyel skʼan xchʼunbe smantal xchiʼuk tukʼ chakʼ sba ta stojolal li Diose ti mu jaʼuk li smalale.
17, 18. ¿Kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal Abigail kʼalal bat ta stojolal li Davide, xchiʼuk kʼusi laj yalbe sventa tstijbe yoʼonton li Davide?
17 Kʼalal la snup ta be David xchiʼuk li sviniktake, li Abigaile yal ta svuro ta anil, vaʼun la spatan sba ta balumil ta stojolal li Davide (1 Sam. 25:20, 23). Bikʼit laj yakʼ sba ta skʼanbel perton xchiʼuk chkʼot tajek ta oʼontonal li kʼusi laj yale, la skʼanbe vokol ti xkʼuxubaj yoʼonton ta stojolal li smalale xchiʼuk li buchʼutik te ta snae. Jkʼeltik kʼusi laj yal sventa chkʼot ta yoʼonton li Davide.
18 Baʼyele, laj yalbe ti akʼo komuk ta sba li smul smalale xchiʼuk la skʼanbe ti akʼo x-akʼat ta pertone. Ta mas tsʼakale laj yal ti smalale jech stalel-o, jaʼ ti jech onoʼox smelol li sbie, yuʼun toj bol tajek. Kʼalal jech laj yal taje, laj yakʼ ta aʼiel ti mu xbat yakʼbe kastigoe, yuʼun jaʼ chbikʼtaj skʼoplal stuk. Jech xtok, laj yakʼ ta ilel ti xchʼunoj ti jaʼ yajkʼopojel Dios li David kʼalal xi laj yalbee: «Jaʼ ta sventa Mucʼul Dios ti chapas pleitoe». Jech xtok xojtikin ti chkʼot ta ajvalil jech kʼuchaʼal yaloj onoʼox Diose, yuʼun xi laj yale: «Mucʼul Dios [...] chacʼ ochan ta banquilal ta stojol li jchiʼiltactic ta israelale». Maʼuk noʼox taje, yuʼun laj yalbe xtok ti akʼo mu xmilvane yuʼun ta tsʼakale xuʼ «chloʼilaj» li sjol yoʼontone (kʼelo 1 Samuel 25:24-31). ¡Toj pʼij xa noʼox xchiʼuk tstij oʼontonal li kʼusi laj yale!
19. ¿Kʼusi laj yalbe David li Abigaile, xchiʼuk kʼu yuʼun la skʼupil kʼopta?
19 ¿Kʼusi van laj yal li Davide? Kʼalal laj xaʼox stsak li matanale, xi laj yalbe li Abigaile: «Acʼo ichʼatuc ta mucʼ li Mucʼul Diose, jaʼ li Dios yuʼun Israele, yuʼun jaʼ la stacot tal ti tal anupun ta bee. Acʼo ichʼatan ta mucʼ ec li voʼote yuʼun toj lec li cʼusi tal apase. Muc xavacʼ ti chbat milvancune». Li Davide la skʼupil kʼopta ti ta anil noʼox bat saʼatuke, xchiʼuk laj yakʼ venta xtok ti jaʼ pajesat sventa mu xkʼot ta pasel yuʼun li jun tsatsal mulile. «Junuc avoʼnton sutan ta ana», xut. Xchiʼuk bikʼit laj yakʼ sba kʼalal xi laj yale: «Lec laj caʼay li cʼusi tal avalbune» (1 Sam. 25:32-35).
«Yajtunelucun ti David un chaʼe»
20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun toj labal sba ta ilel ti jpʼel yoʼonton sut batel ta stojolal smalal li Abigaile? 2) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Abigail ti oy lek spʼijil xchiʼuk stsatsal yoʼonton kʼalal la xchiʼin ta loʼil li smalale?
20 Kʼalal sut batel ta sna li Abigaile, yikʼaluk van xnopnun kom ti kʼuyelan la xchiʼin sbaik ta loʼil xchiʼuk li Davide. Ta melel laj van yakʼ venta ti toj jelel tajek stalelal li Davide, yuʼun toj lek yoʼonton xchiʼuk tukʼ yakʼoj sba, yuʼun li smalale toj toyba. Akʼo mi jech, mu xa kʼusi xuʼ spas. 1 Sam. 25:36).
Li Vivliae chal ti «isut batel ta stojol smalal li Abigaile». Lek xvinaj ti jpʼel yoʼonton sut ta stojol li smalale xchiʼuk laj yakʼ persa sventa lekuk xbat li snupunele. Jech xtok skʼan xalbe Nabal ti ay yakʼbe komel matanaletik li David xchiʼuk sviniktak sventa mu xmilatike. Yuʼun onoʼox persa skʼan xalbe, jaʼ ti jaʼ smalale. Ta skoj ti mu skʼan xakʼ ta kʼexlal smalal mi laj yaʼi ta stojolal yan krixchano li kʼusi la spase, jaʼ yuʼun la snop ti jaʼ lek chalbe stuke. Pe muʼyuk laj yalbe ta anil kʼalal kʼot ta snae, yuʼun yakal tspas jun kʼin kʼuchaʼal ajvalil xchiʼuk tsots yakubem kʼot sta li smalale (21 Laj yakʼ ta ilel yan velta ti oy lek spʼijile, ta sob yokʼomal to laj yalbe kʼalal xkuxoj xaʼox li Nabale. Laj yakʼ ta ilel stsatsal yoʼonton xtok, yuʼun manchuk mi xkuxoj xaʼox xchiʼuk ti mas xaʼox xaʼibe smelolal li kʼusi chalbee, snaʼoj lek ti xuʼ jaʼo mas x-iline. Manchuk mi jech, laj yalbe skotol li kʼusi la spase. Pe jaʼ to laj yile muʼyuk x-ilin o muʼyuk xmajvan. Li Nabale toj chamel noʼox kʼot li sbekʼtale, «jech aluben icom o» (1 Sam. 25:37).
22. ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li Nabale, xchiʼuk kʼusi chakʼ jchantik Jeova ti kʼuyelan chil li buchʼu chilbajin o tsmaj yutsʼ yalale?
22 ¿Kʼusi kʼot ta stojolal li Nabale? Li Vivliae chal ti «toj chamel noʼox icʼot li sbecʼtale [«yoʼontone», TNM]». Mu jnaʼtik mi paj ta abtel li yoʼontone. Ti kʼusie jaʼ ti cham ta slajunebal kʼakʼale, pe maʼuk ta skoj chamel yileluk. Li Vivliae chal ti «Mucʼul Diose lic yacʼbe [...] svocol li Nabale, jech te icham o» (1 Sam. 25:38). Jaʼ jech un chaʼa, kʼalal akʼbat kastigo yuʼun Dios li Nabale jaʼ jech paj svokol ta snupunel li Abigaile. Li avi kʼakʼale muʼyuk xa bu jech chchapanvan li Jeovae. Pe li loʼil liʼe, tsvules ta joltik ti Jeovae mu xchʼay ta sjol skotol li buchʼu chilbajin o tsmaj yutsʼ yalale xchiʼuk chchapan mi kʼot yoraile (kʼelo Lucas 8:17).
23. ¿Kʼusi yan bendision laj yichʼ akʼbel li Abigaile, xchiʼuk kʼuxi chakʼ-o ta ilel ti bikʼit chakʼ sbae?
23 Ta melel jaʼ jun mukʼta bendision la sta Abigail ti kol ta stojolal li vinik taje, pe li Jeovae oy to yan bendision chakʼbe. Kʼalaluk laj yaʼi David ti cham xaʼox li Nabale, la stak batel yajtuneltak sventa chbat sjakʼbeik Abigail mi skʼan xnupun xchiʼuk. ¿Kʼusi van la stakʼ li Abigaile? «Yajtunelucun ti David un chaʼe. Chapalun xa ta spocbel yacantac smosov ti cajval[e]», xi takʼav. ¡Toj bikʼit laj yakʼ sba! Akʼo mi jaʼ chkʼot ta yajnil li Davide muʼyuk tstoy sba ta stojolal li yantike, yuʼun jpʼel yoʼonton xtok tspokbe yoktak li soltarotak Davide. Li loʼil ta Vivliae chal ti Abigaile lik xchapan sba ta ora sventa chbat ta stojolal li Davide, mu chibuk velta la snop xtok (1 Sam. 25:39-42).
24. ¿Kʼusi vokoliletik la snuptan Abigail kʼalal nupun xchiʼuk li Davide, pe kʼu yelan ilat yuʼun li smalal xchiʼuk li Jeovae?
1 Sam. 30:1-19). Jamal ta aʼyel chaʼa, ti Davide toj ep sbalil laj yil li spʼijil, stsatsal yoʼonton xchiʼuk stukʼil yoʼonton li ants taje. Li Jeova eke ep sbalil chil kʼalal jech chakʼ ta ilel stalelalik skotol li antsetik ti jaʼ yajtuneltake.
24 ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti naka xa muyubajel ta xkuxlejal li Abigaile? Ta melel moʼoj, yuʼun ti xkʼot ta yajnil li Davide mu onoʼox toj kʼunuk. Ta skoj ti laj toʼox yakʼ Dios ti saʼ jayvoʼuk yajnilik li viniketike, li Davide oy xa onoʼox yan yajnil ti jaʼ sbi Ahinoame, jaʼ yuʼun li Abigaile xuʼ van laj yil svokol jech kʼuchaʼal chil svokol li yan antsetik yajtuneltak Dios ta voʼne ti nupunemik xchiʼuk jun vinik ti ep yajnilike. Jech xtok, li Davide toj ep to vokoletik skʼan stsal yuʼun sventa chkʼot li ta ajvalile. Pe li smoton la sta Abigaile jaʼ ti laj yichʼ kʼanel xchiʼuk chabiel yuʼun li Davide manchuk mi laj to stsʼik svokol. Laj yil jun yol xtok. Jun veltae, li Davide la spoj lokʼel ta stojolal jtsop j-elekʼetik ti laj toʼox yikʼik batele (^ par. 9 Li lum taje te oy ta sur yuʼun Israel, te xbat ta stiʼil takixokol balumil yuʼun Parán, pe maʼuk me li vits Carmelo ti ojtikinbile, ti te xbat mas ta nortee, ti bu la spasik kʼop Elías xchiʼuk li j-alkʼopetik yuʼun Baale (Chatabe mas yaʼyejal ta kapitulo 10 li ta livro liʼe).
^ par. 10 Li vaʼ kʼakʼal taje, li kʼusi tskʼan tspas Jeova ta sventa li snitilultak Abraham, Isaac xchiʼuk Jacobe jaʼ ti akʼo te xnakiik li ta osiltik taje. Jaʼ yuʼun li xchabiel j-israeletik xchiʼuk xchijtak li Nabale la skoʼoltas kʼuchaʼal spasbel yabtel Dios li Davide.
^ par. 14 Kʼalal laj yal li kerem ti «mu kʼusi xtun-o», xi ta stojolal li Nabale, la stunes jpʼel kʼop ti jaʼ skʼan xal «xnichʼon belial (mu kʼusi xtun-o)». Jlik Vivliae xi tsbiiltas li Nabale: «Jun bol vinik ti mu stsakbe ta venta skʼop li yantike».