1, 2. 1) ¿Kʼu van yuʼun ti solel xiʼik li judaetik ti chukbil batike? 2) ¿Kʼu yuʼun labal sba laj yaʼiik li kʼusi albatike? 3) ¿Kʼusi ta jtakʼtik batel?

 LI Esekiele laj yakʼbe yil li judaetik ti chukbil batik ta Babilonia ti kʼuxi chkʼot ta pasel li epal albil kʼopetik yaloj Jeovae. Li baʼyel albil kʼope jaʼ jun aʼyej sventa chapanel, jaʼ jech li xchibal, li yoxibal xchiʼuk li yantike (Esek. 3:24-26; 4:1-7; 5:1; 12:3-6). Ti melel xkaltike, skotol li albil kʼopetik laj yale chal ti tsots chichʼik chapanel li judaetike.

² Li Esekiele kʼot vaʼiuk ta yeloval judaetik sventa xal yan albil kʼop, ¿mi xnop van kuʼuntik ti solel xiʼik tajeke? Xuʼ van xi la sjakʼbe sbaike: «¿Kʼusi kastigo chkichʼtik xtok?». Xuʼ van labal sba chaʼiik, yuʼun maʼuk sventa chapanel li albil kʼop ta xal li Esekiele; jaʼ ta xal li kʼusi lek chkʼot ta stojolalike (Esek. 37:23). ¿Kʼusi aʼyej laj yalbe Esekiel li judaetik ti chukbil batike? ¿Kʼusi skʼan xal? ¿Kʼuxi te tsakal skʼoplal li yajtuneltak Dios avi kʼakʼale? Jkʼeltik batel.

3. 1) ¿Kʼusi skʼoplal li teʼ sventa Judae? 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti jaʼ skʼoplal li lajunchop nitilulal li steʼ Efraine?

³ Li Jeovae laj yalbe Esekiel ti oyuk kʼusi stsʼiba li ta chaʼtel teʼe. Xi skʼan stsʼiba li ta jtel teʼe: «Ta sventa Juda», li ta yane xi skʼan stsʼibae: «Ta sventa Jose ti jaʼ li steʼ Efraine» (kʼelo Esekiel 37:15, 16).  ¿Kʼusi skʼoplal li chaʼtel teʼe? Li teʼ sventa Judae jaʼ skʼoplal li ajvalilal ta chaʼchop nitilulal ti jaʼ li Juda xchiʼuk Benjamine. Li chaʼchop nitilulaletik taje pasatik ta mantal yuʼun ajvaliletik ti likemik ta snitilulal Judae. Jech xtok, li ajvaliletik xchiʼuk li paleetike toj lek xil sbaik, yuʼun li paleetike jaʼ te tspas yabtelik li ta templo ta Jerusalene (2 Kron. 11:13, 14; 34:30). Jech oxal, li ta ajvalilal ta Judae te skʼoplal ajvaliletik ti likemik ta yutsʼ yalal Davide xchiʼuk oy paleetik ti likemik ta snitilulal Levie. Pe ¿buchʼu skʼoplal «li steʼ Efraine»? Jaʼ li ajvalilal ta Israel ti jaʼ li lajunchop nitilulale. ¿Kʼuxi jnaʼojtik taje? Yuʼun li baʼyel ajvalil li ta lajunchop nitilulale jaʼ li Jeroboan ti likem ta snitilulal Efraine. Ta mas tsʼakale, jaʼ mas toyol skʼoplal kʼot ta Israel li snitilulal Efraine (Deut. 33:17; 1 Rey. 11:26). Li ta ajvalilal ta lajunchop nitilulale muʼyuk te skʼoplal li ajvaliletik ta yutsʼ yalal Davide xchiʼuk muʼyuk te skʼoplal li paleetik ta snitilulal Levie.

4. ¿Kʼusi smelolal li chaʼtel teʼ stsakoj Esekiele? (Kʼelo li lokʼol ta slikebal kapituloe).

⁴ Xi to albat akʼo spas li Esekiele: «Loto xchaʼtelal sventa jteluk xa noʼox xvinaj kʼalal atsakoje». Li judaetik ti chukbil batemike tskʼan xa tajek tsnaʼik kʼusi smelolal li kʼusi yakal tspas Esekiele, jaʼ yuʼun xi la sjakʼike: «¿Mi muʼyuk chavalbunkutik kʼusi smelolal li kʼusi chapase?». Li Esekiele laj yal ti jaʼ skʼelobil li kʼusi tspas ta tsʼakal li Jeovae. Xi laj yal Jeova ta sventa li chaʼtel teʼe: «Jtel xa noʼox chkʼotik kuʼun kʼalal jtsakoje» (Esek. 37:17-19).

5. ¿Kʼusi smelolal li kʼusi laj yakʼ ta ilel Esekiele? (Kʼelo li rekuadro «Chichʼ lotel li chaʼtel teʼe»).

⁵ Vaʼun, li Jeovae laj yal kʼusi smelolal li chaʼtel teʼ ti laj yichʼ lotele (kʼelo Esekiel 37:21, 22). Laj yal ti «jun xa noʼox jteklum» chkʼotik li judaetik ti chukbil batik xchiʼuk ti chchaʼsutik ta jteklum Israele, te skʼoplal li krixchanoetik li ta ajvalilal yuʼun Juda ti chaʼchop nitilulale xchiʼuk li ta ajvalilal yuʼun Israel ti jaʼ li Efraine, jaʼ xkaltik, li lajunchop nitilulale (Jer. 30:1-3; 31:2-9; 33:7).

6. ¿Kʼusi chaʼtos albil kʼop yichʼoj li kapitulo 37 ta Esekiel ti lek snitojbe sba skʼoplale?

⁶ Li ta kapitulo 37 ta Esekiele, yichʼoj chib kʼupil sba albil kʼop ti chalbe skʼoplal ti chchaʼta yav li kʼusitike xchiʼuk ti lek snitojbe sba skʼoplale. Li Jeovae chakʼ ta ilel ti maʼuk noʼox chakʼbe xkuxlejal yan velta li steklumale (versikulo 1 kʼalal ta 14), yuʼun xuʼ chchaʼtsob (versikulo 15 kʼalal ta 28). Li albil kʼop taje yichʼoj chib aʼyejetik ti tspat oʼontonale. Baʼyel, xuʼ jta jkuxlejaltik yan velta. Xchibal, xuʼ jmoj tsobolutik.

7. ¿Kʼuxi chakʼ ta ilel 1 Kronikas 9:2 xchiʼuk 3 ti «xuʼ yuʼun spasel skotol» li Diose?

⁷ Ta sat krixchanoetike mu xa stakʼ xkolik lokʼel xchiʼuk mu xa stakʼ stsobatik yan velta li judaetik ti chukbil batike. * Pe «li Diose xuʼ yuʼun spasel skotol» (Mat. 19:26). Li albil kʼop laj yal Jeovae kʼot ta pasel, yuʼun li ta sjabilal 537 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, kolik lokʼel ta Babilonia li judaetike. Ta mas tsʼakale, li judaetik li ta chib ajvalilale kʼotik ta Jerusalen sventa skolta sbaik yoʼ xchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Jaʼ jech chakʼ ta ilel li Vivliae,  yuʼun «li buchʼutik bat nakiikuk ta Jerusalene jaʼik junantik ta snitilulal Juda, ta snitilulal Benjamin, ta snitilulal Efrain xchiʼuk ta snitilulal Manases» (1 Kron. 9:2, 3; Esd. 6:17). Kʼot ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae, yuʼun junantik judaetik li ta lajunchop nitilulal xchiʼuk li ta xchaʼchopal nitilulale, jmoj laj yichʼik tsobel.

8. 1) ¿Kʼusi yaloj xa onoʼox li Isaiase? 2) ¿Kʼusi chaʼtos tsots skʼoplal chakʼ kiltik li Esekiel 37:21?

⁸ Kʼalal chib sien jabil skʼan toʼox xlokʼik ta chukel li Israel xchiʼuk Judae, li j-alkʼop Isaiase yaloj xa onoʼox li kʼusi chkʼot ta stojolalike. Laj yal ti Jeovae chchaʼtsob «ti bu tanpuk batemik li j-israeletike», «ti bu tanpuk batemik li judaetik ta xchanjotal stiʼiltak balumile» xchiʼuk li buchʼutik «chlokʼ talel ta Asiria» (Is. 11:12, 13, 16). Kʼot onoʼox ta pasel li kʼusi laj yal Jeovae, yuʼun laj yikʼ sutel «li j-israeletik ti batemik ta mukʼtik lumetike» (Esek. 37:21). Jtsaktik ta venta chaʼtos kʼusitik tsots skʼoplal. Baʼyel, li Jeovae muʼyuk xi chalbe li buchʼutik chukbil batike: «Snitilulal Juda» o «snitilulal Efrain», yuʼun xi xa ch-albat xchaʼchopalike: «J-israeletik». Li xchibale jaʼ ti maʼuk noʼox ta Babilonia chlikik tal li j-israeletike, yuʼun chlikik tal ta yantik mukʼtik lumetik, jaʼ xkaltik, ti ta buyuk noʼoxe.

9. ¿Kʼusi la spas Jeova sventa jmojuk tsoboluk li buchʼutik chaʼsutik ta Jerusalene?

⁹ Kʼalal chaʼsutik ta Jerusalen li judaetik ti chukbil toʼox batike, li Jeovae oy kʼusitik la spas sventa jmojuk tsobolike. La svaʼan viniketik sventa xchabiatik ta mantal jech kʼuchaʼal li Sorobabel, li mero bankilal pale Josue, Esdras xchiʼuk Neemias. Jech xtok, la svaʼan j-alkʼopetik ti tukʼ laj yakʼ sbaik jech kʼuchaʼal Ajeo, Sakarias xchiʼuk Malakias. Li viniketik taje, laj yakʼ yipalik sventa stijbeik yoʼonton li jteklum ta xchʼunbel li smantaltak Diose (Neem. 8:2, 3).  Jech xtok, kʼalal tsakatik ta kʼop yuʼun yajkontraik li steklumal Diose, li Jeovae la xchabi steklumal xchiʼuk muʼyuk laj yakʼ kʼotuk ta pasel li kʼusi snopoj yajkontraike (Est. 9:24, 25; Sak. 4:6).

10. ¿Kʼusi onoʼox la spas li Satanase?

¹⁰ Akʼo mi ep kʼusi la spas ta slekil yoʼonton Jeova ta stojolal li j-israeletike, ep buchʼutik muʼyuk laj yakʼ ta yoʼontonik li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Li kʼusi la spasike te tsʼibabil kom li ta livroetik ti laj yichʼ tsʼibael kʼalal sut ta slumalike (Esd. 9:1-3; Neem. 13:1, 2, 15). Mu toʼox sta sien jabil sutelik ta slumalik li j-israeletik kʼalal laj yiktaik li melel yichʼel ta mukʼ Diose, jaʼ yuʼun xi albatik yuʼun li Jeovae: «Sutanik tal ta jtojolal» (Mal. 3:7). Kʼalal tal ta balumil li Jesuse, oy xa ox epal bikʼtal relijionetik yuʼun judaetik ti beiltasbilik yuʼun jnitvanejetik ti mu xchʼunbeik smantal Diose (Mat. 16:6; Mar. 7:5-8). Li Satanase laj onoʼox xchʼak li steklumal Diose, akʼo mi jech kʼot onoʼox ta pasel ti laj yal Jeova ti tstsob li steklumale. ¿Kʼuxi kʼot ta pasel?

11. 1) ¿Kʼusi laj yakʼ ta naʼel Jeova kʼalal laj yal ti tstsob li yajtuneltake? 2) ¿Kʼusi laj yakʼ persa spasel Satanas kʼalal laj yichʼ jipel yalel tal ta balumile?

¹¹ (Kʼelo Esekiel 37:24). Li Jeovae laj yal kʼusi ora chkʼot ta pasel li albil kʼop ti tstsob skotol li yajtuneltake, jaʼo chkʼot ta pasel mi och ta ajvalil li Davide, jaʼ xkaltik, li Jesuse. Taje kʼot ta pasel ta 1914 (2 Sam. 7:16; Luk. 1:32). * Li vaʼ orae, li Israel yuʼun Dios ti jaʼ skʼoplal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele kom ta xkʼexol li jteklum Israele (Jer. 31:33; Gal. 3:29). Kʼalal laj yichʼ jipel yalel ta balumil li Satanase, mas to laj yakʼ yipal ta xchʼakel li steklumal Diose (Apok. 12:7-10). Kalbetik junuk skʼelobil, kʼalal cham li ermano Russell ta 1916, li Satanase la stunes ermanoetik ti svalopatinojik mantal sventa xchʼak li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Ta tsʼakale, laj onoʼox yiktaik organisasion li jvalopatinej mantaletike. Li Diabloe muʼyuk xlaj yuʼun li steklumal Dios akʼo mi laj onoʼox stikʼ ta chukel li buchʼutik tsbeiltasik li organisasione. Muʼyuk la xchʼak sbaik li ermanoetik ti tʼujbil chbatik ta vinajel ti tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Diose.

12. Li Satanase, ¿kʼu yuʼun muʼyuk chʼakem yuʼun li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele?

¹² Li jteklum Israel ta voʼnee muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik ta stojolal Jeova, pe li Israel yuʼun Diose muʼyuk yakʼoj sbaik ta chʼakel yuʼun li Satanase. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk spasoj kanal li Satanase? Yuʼun li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele yakʼojik persa ta xchʼunel li smantaltak Jeovae. Koliyal ti jech spasojike, chabibilik yuʼun li Ajvalil yuʼunik ti jaʼ li Jesukristoe. Li Ajvalil taje jech-o tspas yabtel jaʼ to mi la stsal li Satanase (Apok. 6:2).

13. ¿Kʼusi chakʼ ta aʼiel li albil kʼop ta sventa li chaʼtel teʼ ti chichʼ lotele?

¹³ ¿Kʼusi skʼan xal ta jkʼakʼaliltik li albil kʼop ta sventa li chaʼtel teʼ ti chichʼ lotele? Jvules ta joltik ti albil kʼop taje chakʼ ta ilel kʼuxi tspas ta jun li chaʼtsop krixchanoetike. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale  jaʼ ti chakʼ ta ilel ti jaʼ Jeova li buchʼu tstsobvane. Jech oxal, li albil kʼop ta sventa li chaʼtel teʼ ti chichʼ lotele, ¿kʼuxi chakʼ ta ilel ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose? Ta jpʼel chaʼpʼel noʼoxe, chakʼ ta ilel ti jaʼ Jeova tspas ta jun li yajtuneltake (Esek. 37:19).

14. ¿Kʼuxi mas to lik kʼotuk ta pasel ta 1919 li albil kʼop ta sventa li chaʼtel teʼe?

¹⁴ ¿Kʼusi ora mas to lik kʼotuk ta pasel li albil kʼop ta sventa li chaʼtel teʼe? Ta 1919, kalal laj xa ox yichʼik lekubtasel ta mantal li steklumal Diose xchiʼuk ti lik ochikuk ta jun paraiso xkaltik ta mantale. Li vaʼ orae, jutuk mu skotoluk li buchʼutik te skʼoplalik li ta steklumal Diose xuʼ xkʼotik ta paleetik xchiʼuk ta ajvaliletik ta vinajel (Apok. 20:6). Li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbil chbatik ta vinajel li vaʼ orae, xuʼ xkaltik ti jaʼ skʼoplalik li jtel teʼ «ta sventa Juda» ti te skʼoplal li ajvaliletik ta yutsʼ yalal David xchiʼuk paleetik ta snitilulal Levi. Pe ta mas jelavele, maʼuk xa noʼox stukik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, yuʼun la stsob sbaik tal li yajtsʼaklomtak Kristo ti spatoj yoʼonton chkuxiik ta balumile, jaʼik xkaltik, «li steʼ Efraine» ti muʼyuk te skʼoplal li ajvaliletik ta yutsʼ yalal David xchiʼuk li paleetik ta snitilulal Levie. Li chaʼtsop krixchanoetik taje jaʼik li steklumal Dios ti jmoj chtunik ta stojolal Jeovae xchiʼuk tsbeiltasatik yuʼun li Ajvalil svaʼanoj ti jaʼ li Jesukristoe (Esek. 37:24).

15. ¿Kʼuxi yakal chkʼot ta pasel avi li albil kʼopetik ta Esekiel 37:26 xchiʼuk 27?

¹⁵ Li albil kʼop laj yal Esekiele chakʼ ta aʼiel ti epal krixchanoetik chlokʼ ta yoʼontonik ti jmoj chichʼik ta mukʼ Dios xchiʼuk li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele. Li Jeovae xi laj yal ta stojolal li steklumale: «Chkakʼ ti xpʼolike» xchiʼuk «te chkakʼ jna ti bu oyike» (Esek. 37:26, 27). Li jpʼelantik kʼop taje tsvules ta joltik li albil kʼop laj yal jtakbol Juan ti te van vukub sien jabil jelav kʼalal kuxi li Esekiele. Kʼalal laj yalbe skʼoplal «epal krixchanoetik» li Juane, xi la stsʼibae: «Li Buchʼu te chotol li ta chotlebal sventa ajvalile chchapan jun karpana sventa xichʼik chabiel» (Apok. 7:9, 15). Li avie, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li ‹epal krixchanoetike› jun xa jteklum kʼotemik. Jaʼik steklumal Jeova xchiʼuk tskʼupinik ti chchabiatik yuʼun li skarpana Diose.

16. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta naʼel Sakarias ti tstsobatik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li buchʼutik chkuxiik ta balumile?

¹⁶ Li Sakarias eke laj yal ti tstsobatik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel xchiʼuk li yajtsʼaklomtak Kristo ti chkuxiik ta balumile. Kʼalal laj yalbe skʼoplal li lajunvoʼ viniketik ta skotol jeltos kʼopetik ta mukʼtik lumetike, xi laj yale: ‹Tstsakbeik lek yok skʼuʼ spokʼ jun juda vinik› xchiʼuk xi chalbeike: «Ta jkʼan chbat jchiʼinotkutik, yuʼun laj kaʼikutik ti te oy ta atojolalik li Diose» (Sak. 8:23). Kʼalal «jun juda vinik» xie, maʼuk skʼoplal jun krixchano, jaʼ skʼan xal jtsop krixchanoetik. Taje jamal xvinaj kʼalal «atojolalik» xi li ta tekstoe, jaʼ yuʼun li jtsop krixchanoetik taje jaʼ skʼoplal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti liʼ to oyik ta balumile (Rom. 2:28, 29). Kʼalal «lajunvoʼ viniketik» xie, jaʼ skʼoplal li buchʼutik spatoj yoʼontonik chkuxiik  ta balumile. Li krixchanoetik taje xkoʼolaj kʼuchaʼal tstakbeik lek yok skʼuʼ spokʼ li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele xchiʼuk chchiʼinik batel (Is. 2:2, 3; Mat. 25:40). Kʼalal chal «tstsakbeik lek» xchiʼuk «chbat jchiʼinotkutik» xie, jamal chakʼ ta ilel ti lek tsobol li chaʼtsop krixchanoetik taje.

17. ¿Kʼuxi laj yal Jesus ti jmoj tsobolutik li avie?

¹⁷ Kʼalal laj yal Jesus ti oy ta sba xchabiel chaʼtsop chijetik xchiʼuk ti tspas ta jtsop noʼoxe, jaʼ van tal ta sjol li albil kʼop laj yal Esekiel ti chal ti chichʼik tsobel li yajtuneltak Diose. Li jtsope jaʼ li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, li ‹yan xchijtake› jaʼik li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta balumile, li chaʼtsop krixchanoetik taje jaʼ xchijtak (Juan 10:16; Esek. 34:23; 37:24, 25). Li kʼusi laj yalbe skʼoplal Jesus xchiʼuk li kʼusi laj yal li j-alkʼopetike jamal chakʼ ta ilel ti jmoj tsobol li yajtuneltak Jeova avie, mu ventauk bu spatoj yoʼonton chkuxiik. Mu xijkoʼolaj xchiʼuk li jecheʼ relijion ti solel xchʼakoj sbaike, yuʼun li voʼotike lek tsobolutik.

18. Jech kʼuchaʼal chal Esekiel 37:28, ¿kʼu yuʼun skʼan mu teuk skʼoplalik ta balumil li yajtuneltak Diose?

¹⁸ Kʼalal laj xa ox yal Esekiel li albil kʼop ti chal ti tstsobatik li yajtuneltak Diose, oy kʼusi laj yal ti jamal chakʼ ta ilel ti jech-o tsobolutike (kʼelo Esekiel 37:28). Li steklumal Diose lek tsobolik, yuʼun te oy «ta stojolalik» li stemplo Jeovae, jaʼ xkaltik, li melel yichʼel ta mukʼe. Jaʼ yuʼun, skʼan chʼulikuk-o, jaʼ xkaltik, ti xchʼakojuk sbaik lokʼel ta sbalumil Satanas sventa te oyuk-o ta stojolalik li stemplo Jeovae (1 Kor. 6:11; Apok. 7:14). Li Jesuse toj tsots skʼoplal  laj yil ti mu teuk jkʼoplaltik ta balumile. Xi la skʼan ta sjunul yoʼonton ta orasion ta stojolal li yajchankʼoptak kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xchame: «Jchʼul Tot, kʼelo me [...] sventa junuk oyik», xi to laj yale: «Muʼyuk te skʼoplalik ta balumil [...]. Chʼultajeso ta sventa kʼusi melel» (Juan 17:11, 16, 17). Li Jesuse jmoj la snitbe skʼoplal li chaʼtos liʼe, ti «junuk oyik» xchiʼuk ti «muʼyuk te skʼoplalik ta balumil».

19. 1) ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Diose? 2) Kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xcham li Jesuse, ¿kʼusi laj yal ti skʼan jpastik sventa jmoj tsobolutike?

¹⁹ Li Jesuse jun noʼox velta laj yal «jchʼul Tot» kʼalal la skʼopon li Diose. Li Jeovae chʼul xchiʼuk tukʼ tajek. Xi laj yalbe mantal li Israel ta voʼnee: «Skʼan me chʼulukoxuk, yuʼun chʼulun li voʼone» (Lev. 11:45). Ta skoj ti ta jchanbetik stalelal li Diose, ta skotol ora oy ta koʼontontik xchʼunel li mantal taje (Efes. 5:1; 1 Ped. 1:14, 15). Kʼalal chal ti skʼan «chʼul» li jun krixchanoe, jaʼ skʼan xal ti skʼan «chʼakaluke». Jaʼ yuʼun, kʼalal jun xa ox akʼobal skʼan xcham li Jesuse xchiʼuk ti laj yal ti skʼan chʼulikuk li yajchankʼoptake, laj yakʼ ta aʼiel ti jmoj tsobolik-o mi xchʼakoj sbaik ta stojolal li balumile.

20, 21. 1) ¿Kʼu yuʼun mas to ta jpat koʼontontik ti kʼu yelan chchabivan li Jeovae? 2) ¿Kʼusi skʼan jpastik ta jujuntal?

²⁰ Ti jmoj tsobolik li stestigotak Jeova ta spʼejel balumile jamal chakʼ ta ilel ti la xchikinta Jeova kʼalal xi la skʼan li Jesuse: «Ta jkʼanbot vokol [...] ti akʼo xachabian ta stojolal li Satanase» (kʼelo Juan 17:14, 15). Jech xtok, kʼalal chkiltik ti muʼyuk chʼakem yuʼun Satanas li steklumal Diose, mas to ta jpat koʼontontik ti lek chbeiltasvan li Diose. Li ta albil kʼop laj yal Esekiele xi laj yal li Jeovae: «Jtel xa noʼox chkʼotik kuʼun kʼalal jtsakoje». Jaʼ yuʼun, jaʼ Jeova stuk stsoboj tal li steklumale xchiʼuk nom oyik ta stojolal Satanas.