1, 2. ¿Kʼusi paskʼop jmalaojtik chkʼot ta pasel, xchiʼuk kʼusi ta jakʼbe jbatik? (Kʼelo li lokʼol ta slikebal kapituloe).

 TA SMILAL xa noʼox jabil ep malem chʼichʼ ta skoj li paskʼop tspasik li krixchanoetike, jech kʼuchaʼal li chib mukʼta paskʼop ta spʼejel balumil ti echʼ ta siglo 20. Pe li mukʼta paskʼop ti muʼyuk bu jech ilbil-oe jutuk xa skʼan xkʼot ta pasel, yuʼun te xa jkʼelojtik yilel. Maʼuk jun paskʼop yuʼun krixchanoetik ti jaʼ tsaʼik li kʼusi tskʼan yoʼonton stukike. Yuʼun jaʼ chkalbetik skʼoplal li «paskʼop ta smukʼta kʼakʼalil Dios ti jaʼ li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune» (Apok. 16:14). ¿Kʼuxi van chlik li paskʼope? Jun jkontrainvanej ch-och batel ta persa li ta osil ti toj tsots skʼoplal chil Jeovae. Mi jech kʼot ta pasel taje, li Jeova ti jaʼ li Buchʼu skotol xuʼ yuʼune tstunes sjuʼel sventa chlajesvan ti muʼyuk bu jech ilbil-oe.

² Pe xuʼ van xi ta jakʼbe jbatike: «¿Buchʼu jaʼ li yajkontra Diose? ¿Bu osilal ti ta persa ch-och batele? Jech xtok, ¿bakʼin, kʼu yuʼun xchiʼuk kʼuxi ch-och batel?». Taje ta tsʼakal to chkʼot ta pasel, pe te tsakal skʼoplal skotol li buchʼutik chichʼik ta mukʼ li melel Diose, jaʼ yuʼun toj tsots skʼoplal ti jnabetik li stakʼobile. Te ta jtabetik stakʼobil li ta kapitulo 38 xchiʼuk 39 li ta slivroal Esekiele.

3. ¿Kʼuxi xuʼ xkalbetik skʼoplal li albil kʼop ta sventa li Gog ta Magogue?

³ (Kʼelo Esekiel 38:1, 2, 8, 18; 39:4, 11). Ta jpʼel chaʼpʼel kʼope xuʼ xi xkalbetik skʼoplal li albil kʼope: «kʼalal mi echʼ xa ox epal jabile», jun jkontrainvanej ti ‹Gog ta Magog› sbie ch-och ta persa «ta yosilal» li steklumal Diose. Mi jech kʼot ta pasel taje, tstsan skʼakʼal yoʼonton li Jeovae, vaʼun tspoj li steklumale xchiʼuk tslajes li Gogue. * Mi kuch xa ox yuʼun paskʼop li Jeovae, chakʼbe «ta sveʼel xulemetik xchiʼuk ta sveʼel jtiʼvanej chonbolometik ta osiltik» li anima yajkontratake xchiʼuk li buchʼutik koʼol sjol xchiʼuke. Vaʼun, li Jeovae chakʼbe smukinal li Gogue. Taje jutuk xa skʼan xkʼot ta pasel, pe sventa jnaʼtik kʼuxi chkʼot ta pasel li albil kʼope, baʼyuk skʼan jnaʼtik buchʼu skʼoplal li Gogue.

4. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta sventa Gog ta Magog li parafo liʼe?

⁴ Vaʼun chaʼa, ¿buchʼu skʼoplal li Gog ta Magogue? Ti kʼu yelan laj yalbe skʼoplal li Esekiele, chakʼ kaʼitik ti Gogue jaʼ skʼoplal yajkontra li buchʼutik chichʼik ta mukʼ Jeovae. ¿Mi jaʼ yan sbi Satanas ti skontrainoj li melel yichʼel ta mukʼ Diose? Ta epal jabile, jech toʼox laj yichʼ alel li ta jvuntike. Pe ta skoj ti lek laj yichʼ chanbel skʼoplal taje, laj yichʼ aʼibel smelolal li albil kʼop ta Esekiele. Li revista Li Jkʼel-osil ta toyole laj yal ti biil Gog ta Magogue maʼuk skʼoplal jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelele, yuʼun jaʼ jun jkontrainvanej ti xkiltike: jaʼ skʼoplal jtsop jteklumetik ti tstsak ta kʼop li steklumal Jeovae. * Sventa jnaʼtik ti kʼu yuʼun jech chkaltike, baʼyel jkʼeltik chaʼtos kʼusi chal li albil kʼop ta Esekiel ti chakʼ ta ilel ti maʼuk jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel li Gogue.

5, 6. ¿Kʼuxi chakʼ kiltik li albil kʼop ta Esekiel ti maʼuk jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel li Gog ta Magogue?

⁵ «Chakʼot kuʼun ta sveʼel xulemetik» (Esek. 39:4). Kʼalal chal Vivlia li chapanel yuʼun Diose, chalbe skʼoplal xtok xulemetik ti jaʼ tstiʼbeik sbekʼtal li animaetike. Taje jaʼ jech pʼijubtasatik yuʼun Jeova li j-israeletik xchiʼuk li yan jteklumetike (Deut. 28:26; Jer. 7:33; Esek. 29:3, 5). Kʼalaluk jech la spas li Jeovae, maʼuk la spʼijubtas kuxlejaletik ti mu xvinajik ta kʼelele, yuʼun jaʼ la spʼijubtas krixchanoetik. Oy srasonal ti jech ta jnoptike, yuʼun li xulemetik xchiʼuk jtiʼvanej chonbolometik ta osiltike mu xuʼ stiʼik li kʼusitik mu xvinaj ta kʼelele. Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi chakʼ ta ilel li pʼijubtasel chal li albil kʼop ta Esekiele? Jaʼ ti Gogue maʼuk skʼoplal jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelele.

⁶ «Chkakʼbe smukinal ta Israel li Gogue» (Esek. 39:11). Li Vivliae muʼyuk chal ti chichʼik mukel li kuxlejaletik ti mu xvinaj ta kʼelele. Pe chal ti chichʼik jipel yalel jmil jabil ta xab li Satanas xchiʼuk spukujtake, ta tsʼakale chjipatik ochel ta nab ti oy skʼakʼal xchiʼuk s-asufreale. Taje jaʼ skʼan xal ti chlajik-o ta sbatel osile (Luk. 8:31; Apok. 20:1-3, 10). Li albil kʼop ta Esekiele chal ti chichʼ akʼbel smukinal ta balumil li Gogue, taje chakʼ kiltik ti maʼuk skʼoplal jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelele.

7, 8. ¿Kʼuxi xkoʼolaj-o ti kʼu yelan chichʼ lajesel ‹li ajvalil ta norte› xchiʼuk li Gog ta Magogue?

 ⁷ Ti mi maʼuk jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel li Gogue, ¿buchʼu skʼoplal li yajkontra Dios ti tstsak ta kʼop li yajtuneltake? Jkʼeltik batel chib albil kʼop ti chakʼ kiltik buchʼu skʼoplal li Gog ta Magogue.

⁸ «Li ajvalil ta nortee» (kʼelo Daniel 11:40-45). Li j-alkʼop Daniele laj yal buchʼutik jaʼik li mukʼta tsatsal lumetik ta skʼakʼalil xchiʼuk li avie. Li Daniele laj yal ta jun albil kʼop ti tskontrain sbaik chib tsatsal ajvaliletike: «li ajvalil ta sure» xchiʼuk «li ajvalil ta nortee». Li ta epal jabil echʼem talele, epal ajvaliletik yakʼojik ta ilel ti jaʼik li ajvalil ta sur xchiʼuk li ajvalil ta nortee, taje jaʼo kʼalal tspas ta jmoj sjolik xchiʼuk yan jteklumetik sventa masuk to tsots sjuʼelike. Xi laj yal Daniel kʼalal mi tal tsakvanuk ta kʼop li ajvalil ta norte «li ta slajebal kʼakʼale»: «Ta skapemal xa sjol chlokʼ talel sventa ep buchʼutik tslajesbe skʼoplal xchiʼuk sventa chchʼaybe-o stsʼunbal». Li ajvalil ta nortee jaʼ chtal stsak ta kʼop li steklumal Jeovae. * Pe li ajvalil ta nortee muʼyuk tspas kanal xchiʼuk chlajesat yuʼun Dios jech kʼuchaʼal li Gog ta Magogue.

9. ¿Kʼuxi xkoʼolaj-o li kʼusi chkʼot ta stojolal li Gog ta Magog xchiʼuk li ajvaliletik ta spʼejel balumile?

⁹ «Skotol ajvaliletik ta spʼejel balumil» (kʼelo Apokalipsis 16:14, 16; 17:14; 19:19, 20). Li ta Apokalipsise chal ti kʼalal ochem xa ox ta Ajvalil yuʼun ajvaliletik li Jesuse, chichʼ tsakel ta kʼop yuʼun li «ajvaliletik ta spʼejel [balumile]». Pe ta skoj ti mu xuʼ xbat stsakik ta kʼop li buchʼutik te oyik ta vinajele, jaʼ tstsakik ta kʼop li krixchanoetik ti yakʼoj sbaik ta ventainel yuʼun li Ajvalilal yuʼun Diose. Vaʼun, li «ajvaliletik ta spʼejel [balumile]» chichʼik lajesel li ta Armajedone. Jaʼ jech chkʼot ta stojolalik kʼuchaʼal li Gog ta Magogue, yuʼun chichʼik lajesel mi laj xa ox stsakik ta kʼop li steklumal Diose. *

10. ¿Kʼusi chakʼ kaʼitik ta sventa Gog li kʼusi laj xa jchantike?

¹⁰ ¿Kʼusi chakʼ kaʼitik ta sventa Gog li kʼusi laj xa jchantike? Baʼyel, jaʼ ti maʼuk skʼoplal jun kuxlejal ti mu xvinaj ta kʼelel li Gogue. Xchibal, li Gogue jaʼ skʼoplal skotol li jteklumetik ti poʼot xa stsakik ta kʼop li yajtuneltak Diose, yuʼun tspas ta jmoj sjolik li jteklumetike. ¿Kʼu yuʼun? Ta skoj ti oyik ta spʼejel balumil li yajtuneltak Diose, li jteklumetike tspas ta jmoj sjolik sventa stsakvanik ta kʼop (Mat. 24:9). Pe jvules ta joltik ti jaʼ pasbilik ta mantal yuʼun li Satanase, yuʼun voʼne xa ti tspas ta mantal jteklumetik sventa skontrainik li melel yichʼel ta mukʼ Diose (1 Juan 5:19; Apok. 12:17). Pe li albil kʼop ta Esekiel sventa li Gog ta Magogue, jaʼ mas chalbe skʼoplal kʼusi tspasik li «ajvaliletik ta spʼejel balumil» ti tstsakik ta kʼop li steklumal Jeovae. *

11. Li albil kʼop ta Esekiele, ¿kʼuxi chalbe skʼoplal li osil ti tstsak ta kʼop li Gogue?

¹¹ Jech kʼuchaʼal laj kiltik li ta parafo 3, tstsan skʼakʼal yoʼonton Jeova kʼalal mi och ta persa ta jun osil ti tsots skʼoplal chil Dios li  Gog ta Magogue. Jchaʼkʼeltik li albil kʼop ta Esekiel sventa jnaʼtik buchʼu skʼoplal li osile (kʼelo Esekiel 38:8-12). Te chal ti Gogue ch-och «ta persa ta yosilal jun jteklum ti jaʼ to tstsatsub» tale xchiʼuk «ti yichʼoj tsobel lokʼel tal ta mukʼtik lumetike». Akʼo venta xtok ti te chalbe skʼoplal li jnaklejetik li ta osile, ti jaʼik li buchʼutik chichʼik ta mukʼ Jeovae. Te chal ti «jun yoʼonton nakalike, [...] nakalik ta jteklumetik ti ta jamal osiltik oye, chʼabal smuroal, mi jaʼuk stiʼ, mi jaʼuk stakʼinaltak» xchiʼuk jaʼik jun jteklum ti yakalik stsobel skʼulejalike. Jaʼ jech xkuxlejalik li buchʼutik chichʼik ta mukʼ Jeova ta spʼejel balumile. Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi xuʼ jnaʼtik buchʼu skʼoplal li osil taje?

12. ¿Kʼusi la xchaʼta yav li ta voʼneal Israele?

¹² Jvules ta joltik ti kʼalal la xchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Dios li ta voʼneal Israele, jaʼik toʼox jun jteklum ti stʼujoj li Diose, te nakiik, abtejik xchiʼuk laj yichʼik ta mukʼ Jeova ta epal siglo. Kʼalal muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbaik li j-israeletike, li Jeovae laj yakʼbe snaʼ Esekiel ti chichʼ lajesel li jteklume xchiʼuk ti xokol chiktae (Esek. 33:27-29). Pe laj yal xtok ti chkolik lokʼel ta skʼob Babilonia jtsop judaetik ti sutesoj yoʼontonike xchiʼuk ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Ta skoj ti koltaatik yuʼun li Jeovae, li yosilal Israele kʼot «kʼuchaʼal nichimaltik Eden» (Esek. 36:34-36). ¿Bakʼin kʼot ta pasel taje? Jaʼo te lik ta sjabilal 537 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, yuʼun oy jtsop judaetik ti sutik batel ta Jerusalen sventa xchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Dios li ta slumalike.

13, 14. 1) ¿Buchʼu skʼoplal li osile? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chil Jeova li osile?

¹³ Li yajtunelutik Dios avie kilojtik kʼuxi la xchaʼta yav li melel  yichʼel ta mukʼ Diose. Li ta kapitulo 9, laj kiltik ti kolik lokʼel ta skʼob Mukʼta Babilonia ta sjabilal 1919 li steklumal Jeovae. Li vaʼ jabile, li Jeovae laj yikʼ batel yajtuneltak ta jun paraiso yaʼeluk. ¿Kʼusi skʼan xal taje? Jaʼ skʼoplal ti lek oyutik ta mantal, ti jun noʼox koʼontontike xchiʼuk ti jeltos kʼusitik ta jpastik sventa xkichʼtik ta mukʼ li Diose. Jech xtok, jun noʼox koʼonton chijkuxi xchiʼuk muʼyuk kʼusi ta jvul-o koʼontontik (Prov. 1:33). Ep jveʼeltik ta mantal xchiʼuk ta sjunul koʼontontik ta xkalbetik batel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose. Kilojtik ti jaʼ melel kʼalal xi chal Proverbios 10:22: «Jaʼ tspasvan ta jkʼulej li sbendision Jeovae, pe muʼyuk koʼol chakʼ tal xchiʼuk vokolil». Mu ventauk bu nakalutik, pe skʼan xvinaj ta jkʼopojeltik xchiʼuk ta kʼusitik ta jpastik ti ta sjunul koʼontontik chkichʼtik ta mukʼ li melel Diose, vaʼun xkoʼolaj ti oyutik ta jun paraisoe.

¹⁴ ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal chil Jeova li osil taje? Yuʼun jaʼ li krixchanoetik ti stsoboj sventa x-ichʼat ta mukʼe, jaʼ jech chil kʼuchaʼal «li kʼusitik oy sbalil yuʼun mukʼtik lumetike» (Ajeo 2:7; Juan 6:44). Chakʼ yipalik sventa sjel stalelalik, yuʼun jaʼ chakʼik ta ilel li stalelaltak Diose (Efes. 4:23, 24; 5:1, 2). Jaʼ noʼox chichʼik ta mukʼ li melel Diose, ta sjunul yoʼonton tspasik li kʼusi tskʼan yoʼonton sventa ichʼbiluk ta mukʼ xkʼot yuʼunike xchiʼuk ti xakʼbeik ta ilel ti skʼanojike (Rom. 12:1, 2; 1 Juan 5:3). Kʼalal chil Jeova ti tsots ch-abtej li yajtuneltak sventa skʼupiltasik li steklumal ti xkoʼolaj ta paraisoe, ¿mi xnop van kuʼuntik ti kʼu to yepal xmuyubaje? ¡Stuk  xa noʼox jech li matanal jtaojtike! Pe maʼuk noʼox taje, yuʼun mi jaʼ tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltik li yichʼel ta mukʼ Diose, ta jmuyubtabetik yoʼonton ek li Jeovae (Prov. 27:11).

15, 16. Li Gog ta Magogue, ¿bakʼin ch-och ta persa ta kosiltik ti xchaʼtaoj yave?

¹⁵ Ti jnaʼojtik ti chtal tsakvanikuk ta kʼop li jtsop jteklumetike ep kʼusi chakʼ jnoptik, yuʼun te tsakal jkʼoplaltik ti jayvoʼ chkichʼtik ta mukʼ li melel Diose. Jech oxal, ta jkʼan ta jnabetik mas skʼoplal ta sventa taje. Jkʼeltik batel li oxib sjakʼobiltak liʼe.

¹⁶ Li Gog ta Magogue, ¿bakʼin ch-och ta persa ta kosiltik ti xchaʼtaoj yave? Xi chal li albil kʼope: «Kʼalal mi echʼ xa ox epal jabile, cha-och ta persa ta yosilal jun jteklum» (Esek. 38:8). Taje chakʼ ta ilel ti jaʼo tstsakvan ta kʼop kʼalal jutuk xa ox skʼan xlaj li chopol balumile. Jvules ta joltik ti mi lik li mukʼta tsatsal vokolile jaʼ baʼyel chakʼbe slajeb li Mukʼta Babilonia ti jaʼ skotol li jecheʼ relijionetik ta spʼejel balumile. Kʼalal mi laj xa ox yichʼ lajesel skotol li jecheʼ relijionetike xchiʼuk kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li Armajedone, li Gogue tstsak ta kʼop ta slajeb velta li melel yajtuneltak Diose.

17, 18. ¿Kʼusi chakʼ kʼotuk ta pasel Jeova li ta yorail mukʼta tsatsal vokolile?

¹⁷ Li Gogue, ¿kʼu yuʼun ch-och ta persa li ta yosil yajtuneltak Diose?  Te ta jtatik chib srasonal li ta albil kʼop laj yal Esekiele. Baʼyel, jaʼ Jeova ti jech chakʼ kʼotuk ta pasele. Xchibal, yuʼun chopol kʼusi oy ta yoʼonton li Gogue.

¹⁸ Jaʼ Jeova ti jech chakʼ kʼotuk ta pasele (kʼelo Esekiel 38:4, 16). Li Diose xi laj yalbe li Gogue: «Ta jtikʼ xotxot takʼin li ta sbakil avee» xchiʼuk «chkikʼot talel sventa xakontrain li jteklumale». ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti tsuj jteklumetik li Jeova sventa xkontrainbat li yajtuneltake? Moʼoj, yuʼun li stuke muʼyuk kʼusi chopol tspasbe li yajtuneltake (Job 34:12). Ta skoj ti xojtikin lek li yajkontratake, li Jeovae snaʼoj ti pʼajbil li yajtuneltake xchiʼuk ti tskʼan chlajesatike (1 Juan 3:13). Jaʼ stuk Jeova snaʼoj kʼusi ora chakʼ kʼotuk ta pasel xchiʼuk ti kʼu yelan oy ta yoʼontone, yuʼun xkoʼolaj ti tstikʼbe xotxot takʼin ta sbakil ye li Gogue sventa xjoch batel. Kʼalal mi laj xa ox yichʼ lajesel li Mukʼta Babiloniae, li Jeovae xuʼ van stijbe yoʼonton jteklumetik sventa oyuk kʼusi spasik ti jech xa ox snopojike: jaʼ ti tskontrainik li steklumal Diose. Vaʼun, jaʼ xa te chakʼ taluk Armajedon li Jeovae, li paskʼop ti muʼyuk bu jech ilbil-oe. Te tspoj li steklumale, tstoybe skʼoplal ti kʼu yelan ch-ajvalilaje xchiʼuk chchʼultajes li xchʼul bie (Esek. 38:23).

19. ¿Kʼusi chtijbat yoʼonton Gog sventa mu xa xkichʼtik ta mukʼ li melel Diose?

 ¹⁹ Chopol kʼusi oy ta yoʼonton li Gogue. Li jtsop jteklumetike oy kʼusi chopol chlik snop tspasik. Chlik stsakik ta kʼop steklumal Dios, yuʼun spʼajojik tajek xchiʼuk tsnopik ti jaʼ jun jteklum «ti ta jamal osiltik oye, chʼabal smuroal, mi jaʼuk stiʼ, mi jaʼuk stakʼinaltak». Jech xtok, oy tajek ta yoʼontonik chbat tspojik li kʼusitik oy tee, yuʼun stsoboj skʼulejalik li steklumal Diose (Esek. 38:10-12). ¿Kʼusi kʼulejalil chalbe skʼoplal? Li steklumal Diose ep tajek skʼulejalik ta mantal xchiʼuk li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti stuk noʼox chichʼik ta mukʼ li melel Diose. Li jtsop jteklumetike muʼyuk chakʼik ti jechuk jpastike, maʼuk ti yuʼun tsots skʼoplal chilik li yichʼel ta mukʼ Diose, moʼoj, yuʼun spʼajojik xchiʼuk spʼajojik li buchʼutik tspukbeik batel skʼoplale.

20. Li Gogue, ¿kʼuxi ch-och ta persa li ta osil ti xkoʼolaj ta paraisoe?

²⁰ Li Gogue, ¿kʼuxi ch-och ta persa li ta osil ti xkoʼolaj ta paraisoe? Li jtsop jteklumetike oy kʼusi tspasik sventa mu xa jpastik li kabteltik ta mantale xchiʼuk ti mu xa xkichʼtik ta mukʼ li Diose. Xuʼ van mu xakʼik ti oyuk jveʼeltik ta mantale, ti ta jtsob jbatike, ti jmoj tsobolutike xchiʼuk xuʼ van tspajes yaʼiik li cholmantal ta jpastike. Skotol taje jaʼ li kʼusi yakal ta jkʼupintik li ta paraiso ta mantale. Li Satanase tstikʼbe ta yoʼonton li jtsop jteklumetik sventa stupʼbeik skʼoplal li melel yajtuneltak Jeovae xchiʼuk li melel yichʼel ta mukʼe.

21. ¿Kʼu yuʼun ta jtojbetik ta vokol Jeova ti kak yalojbutik li kʼusi poʼot xa chkʼot ta pasele?

²¹ Kʼalal mi och ta persa Gog ta Magog li ta osil ti xkoʼolaj ta paraisoe, chil svokol skotol li melel yajtuneltak Diose. ¡Ta jtojbetik ta vokol Jeova ti kak yalojbutik li kʼusi poʼot xa chkʼot ta pasele! Yoʼ to mu xtal li mukʼta tsatsal vokolile, kichʼtik ta mukʼ li melel Diose xchiʼuk kakʼtik ta ilel ti jaʼ mas tsots skʼoplal chkil ta jkuxlejaltike. Mi jech la jpastike, ta jkolta jbatik sventa masuk to kʼupil sba li osil ti xkoʼolaj ta paraisoe. ¿Kʼusi ti jmalaojtik xa chkʼot ta pasele? Jaʼ ti tspoj steklumal li Jeovae xchiʼuk ti chchʼultajes sbi ta Armajedone. Taje jaʼ ta jchantik li ta yan kapituloe.