1-3. 1) ¿Kʼu van yuʼun chʼayal to kʼot yoʼonton li Esekiele? ¿Kʼusi laj yakʼ venta Esekiel kʼalal laj yichʼ albel ti chichʼ lajesel li Jerusalene? 2) ¿Kʼusi ta jtakʼtik batel?

 ¡TOJ chʼayal to kʼot yoʼonton li Esekiele! Yuʼun naka to akʼbat yil kʼusitik ibalik sba tspasik ta templo ta Jerusalen li judaetik ti svalopatinojik mantale. * Li jtoybaetik taje la sokesik ti bu chichʼ ichʼel ta mukʼ Dios ta Israele. Pe maʼuk noʼox, yuʼun sokem sjunul li jteklum Judae, nojem ta choplejal xchiʼuk muʼyuk xa chlekub yilel. Ta skoj li kʼusi la spas li steklumale, chopol tajek laj yaʼi sba li Jeovae. Jaʼ yuʼun, xi laj yalbe li Esekiele: «Oy kʼusi ta jpasbeik ta skʼakʼal koʼonton» (Esek. 8:17, 18).

² Toj kʼux laj yaʼi Esekiel kʼalaluk laj yaʼi ti tsanem skʼakʼal yoʼonton Jeova ta stojolal Jerusalen xchiʼuk stemplo ti chʼul toʼox tajeke, yuʼun poʼot xa chichʼik lajesel. Oy srasonal ti xi la sjakʼbe sba li Esekiele: «¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li judaetik ti tukʼ yakʼoj sbaike? ¿Mi kuxul van chkomik? Mi jaʼ jeche, ¿kʼuxi chutik?». Ta anil noʼox takʼbat li Esekiele, yuʼun kʼalal laj yaʼi ti oy kʼusi chkʼot ta stojolal li Jerusalene, laj yaʼi ti oy buchʼu xi tsots kʼopoje: «Takik tal ta ikʼel li buchʼutik chakʼbeik kastigo li jteklume» (Esek. 9:1). Li kʼusi laj to yile laj yakʼ venta ti muʼyuk te  kapal chlajik xchiʼuk chopol krixchanoetik li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike. ¡Xkuxet to van laj yaʼi ti muʼyuk chlajik li buchʼutik tukʼike!

³ Xuʼ van xi ta jakʼbe jbatik ek ta skoj ti chnopaj xa talel li slajeb kʼusitike: «¿Buchʼutik van kuxul chkomik?». Jtakʼtik batel li oxib sjakʼobil liʼe: 1) ¿Kʼusi to akʼbat yil li Esekiele? 2) ¿Kʼuxi kʼot ta pasel ta skʼakʼalil li kʼusi akʼbat yile? Xchiʼuk 3) li albil kʼope, ¿kʼusi smelolal li avie?

4. ¿Kʼusi to akʼbat yil li Esekiele?

⁴ ¿Kʼusi to akʼbat yil li Esekiele? (Kʼelo Esekiel 9:1-11). Li Esekiele laj yil vukvoʼ viniketik «ti te xtalik ta stukʼil li ochebal ti ta akʼol oye xchiʼuk ti skʼeloj batel nortee», xuʼ van jaʼ te nopol xil li lokʼol ti tsabe skʼakʼal yoʼonton Diose o ti bu chokʼitaik dios Tamus li antsetike (Esek. 8:3, 14). Li vukvoʼ viniketike te ochik batel li ta bikʼit amakʼ yuʼun temploe xchiʼuk te vaʼal komik li ta xokon skajleb matanal ti pasbil ta kovree. Pe maʼuk bat yakʼik milbil matanal. Li vaʼ kʼakʼale, muʼyuk xa ox chchʼam milbil matanaletik ta templo li Jeovae. Li vakvoʼ viniketike «stsakojan yabtejebik ti chlilinvane». Toj jelel li svukvoʼale, yuʼun slapoj batel lino kʼuʼil xchiʼuk yichʼoj batel yav tinta sventa sekretario, jech kʼuchaʼal chal ta tsʼib ta yok vune «yav stinta [jtsʼibajom]».

5, 6. ¿Kʼusi chakʼ kiltik ti chichʼ smarkailik li krixchanoetike? (Kʼelo li lokʼol ta slikebal kapituloe).

⁵ ¿Kʼusi skʼan spas li vinik ti yichʼoj batel yav tintae? Li Jeovae laj yakʼbe jun abtelal ti toj tsots skʼoplale, xi laj yalbee: «Batan ta sjunul li jteklum Jerusalene, bat akʼbo smarkailik ta stibaik li buchʼutik tsjikʼ yoʼontonik xchiʼuk ti x-avetik ta skoj li kʼusitik ibalik sba yakal chichʼ pasel ta jteklume». Li Esekiele xuʼ van jaʼ tal ta sjol li j-israeletik ti te kuxiik ta Ejipto ti tukʼ laj yakʼ sbaike. Sventa mu xcham li sba xnichʼonike, la sbonik ta chʼichʼ li smarkoal stiʼ snaike (Eks. 12:7, 22, 23). Li vinik ti yichʼoj batel yav tinta laj yil Esekiele, ¿mi xkoʼolajtik li kʼusi la spasik j-israeletike? Li buchʼutik yichʼoj smarkailike, ¿mi kuxul chkomik mi laj yichʼ lajesel Jerusalene?

⁶ Sventa jtabetik stakʼobile, skʼan jnaʼtik kʼusi skʼan xal li marka taje. Jaʼ chichʼik akʼbel ta stibaik «li buchʼutik tsjikʼ yoʼontonik xchiʼuk ti x-avetik ta skoj li kʼusitik ibalik sba yakal chichʼ pasel ta jteklume». ¿Kʼusi chakʼ kiltik taje? Li buchʼutik yichʼoj smarkailike tsvul tajek yoʼontonik, yuʼun chilik ti chichʼik ta mukʼ santoetik li ta temploe, ti naka saʼkʼop tspasike, ti chmulivajike xchiʼuk ti muʼyuk lek ch-ajvalilajik li ta Jerusalene (Esek. 22:9-12). Pe maʼuk noʼox, yuʼun jamal laj yakʼik ta ilel li kʼusi tsnopike.  Jaʼik lekil krixchanoetik xchiʼuk chakʼik ta ilel ta skʼopojelik xchiʼuk ta kʼusitik tspasik ti jaʼ chichʼik ta mukʼ li melel Diose xchiʼuk muʼyuk lek chilik li kʼusi yakal tspas jteklume. Jaʼ yuʼun, kʼuxubaj ta yoʼonton li Jeovae xchiʼuk la spoj.

7, 8. ¿Kʼusi abtelal akʼbat spasik li vakvoʼ viniketik ti yichʼoj yabtejebike? Xchiʼuk ¿kʼusi kʼot ta pasel?

⁷ ¿Kʼusi abtelal akʼbat spasik li vakvoʼ viniketik ti yichʼoj yabtejebike? La stsʼet chikinta lek Esekiel li kʼusi albatik yuʼun Jeovae. Albatik ti skʼan stsʼakliik batel li vinik ti yichʼoj batel yav tintae xchiʼuk ti smilik skotol li krixchanoetike, jaʼ noʼox kuxul chiktaik li buchʼutik yichʼoj smarkailik ta stibaike, xi albatik mantale: «Jaʼ te xalikesik ti bu chʼul kuʼune» (Esek. 9:6). Li vakvoʼ viniketike albatik ti jaʼ te slikesik li ta temploe, yuʼun li vaʼ orae, muʼyuk xa chʼul chil li Jeovae. Jaʼ baʼyel laj yichʼik milel «li moletik ti te oyik ta yeloval temploe», li 70 moletik ta Israel ti te yakal chchikʼbeik pom li jecheʼ diosetike (Esek. 8:11, 12; 9:6).

 ⁸ ¿Kʼusi kʼot ta pasel? Kʼalal te skʼeloj Esekiel li kʼusi akʼbat yile oy kʼusi laj yaʼi, yuʼun li vinik ti stsakoj yav tintae xi laj yalbe li Jeovae: «Laj xa jpas skotol li kʼusi laj avalbune» (Esek. 9:11). Pe ¿kʼusi kʼot ta stojolalik li jnaklejetik ta Jerusalene? ¿Mi oy buchʼu kuxul komik?

9, 10. 1) ¿Buchʼutik kuxul komik kʼalal laj yichʼ lajesel li Jerusalene? 2) ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti jech kuxul komike?

⁹ (Kʼelo 2 Kronikas 36:17-20). Li albil kʼop laj yal Esekiele kʼot ta pasel ta sjabilal 607 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse. Jaʼo kʼalal la slajesik Jerusalen xchiʼuk templo li yajsoltarotak Babiloniae. Li Jeovae jaʼ la stunes jbabiloniaetik sventa xakʼbe kastigo li Jerusalen ti muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbae, xkoʼolajik ta «jun kopa ta oro ti te oy ta skʼob li Jeovae» (Jer. 51:7). ¿Mi te kapal lajik ek li lekil krixchanoetike? Muʼyuk, yuʼun li Esekiele laj yil ti oy to buchʼu kuxul chkomik mi tal lajesvanuk li Babiloniae (Jen. 18:22-33; 2 Ped. 2:9).

¹⁰ Li buchʼutik kuxul komike te skʼoplalik li yutsʼ yalal Rekabe, li Ebed-Melek ti jaʼ j-etiopia vinike, li j-alkʼop Jeremiase xchiʼuk Baruk ti jaʼ yajtsʼibajome (Jer. 35:1-19; 39:15-18; 45:1-5). Li kʼusi laj yil Esekiele xuʼ xkaltik ti jaʼik «li buchʼutik tsjikʼ yoʼontonik xchiʼuk ti x-avetik ta skoj li kʼusitik ibalik sba yakal chichʼ pasel ta jteklume» (Esek. 9:4). Kʼalal skʼan toʼox xichʼ lajesel li jteklume, laj yakʼik ta ilel ti spʼajojik ta j-echʼel li kʼusitik chopole xchiʼuk jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik li melel yichʼel ta mukʼ Diose, vaʼun kuxul komik.

11. ¿Buchʼu skʼoplal li vakvoʼ viniketik ti yichʼoj yabtejebike? Xchiʼuk ¿buchʼu skʼoplal li vinik ti yichʼoj yav tinta sventa sekretarioe?

¹¹ Li buchʼutik tukʼ laj yakʼ sbaike, ¿mi ta melel laj yichʼik akʼbel smarkailik yoʼ kuxul xkomike? Li Vivliae muʼyuk chal mi bat ta Jerusalen li Esekiel o yan j-alkʼop sventa xakʼbe smarkailik ta stibaik li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike. Yaʼeluke, li kʼusi laj yil Esekiele te kʼot ta pasel ta vinajel, taje mu xil li krixchanoetike. Li vinik ti yichʼoj batel yav tinta sventa sekretarioe xchiʼuk li vakvoʼ viniketik ti yichʼoj yabtejebike, jaʼ skʼoplal li yaj-anjeltak Jeova ti chapalik sventa spasik li kʼusi tskʼan yoʼontone (Sal. 103:20, 21). Li Jeovae la stunes yaj-anjeltak sventa xakʼbe kastigo li Jerusalen ti muʼyuk tukʼ laj yakʼ sbae. Li anjeletike la skʼelik lek li buchʼutik tslajesike, xkoʼolaj ti laj yakʼbeik smarkailik ta stibaik li buchʼutik chkolike.

12, 13. 1) ¿Kʼu yuʼun laj yakʼbe kastigo Jerusalen li Jeovae? Xchiʼuk ¿kʼu yuʼun xuʼ jchʼuntik ti jaʼ jech tspas Jeova li avie? 2) ¿Mi jaʼ skʼoplal Jerusalen li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklomtak Kristoe? ¿Kʼu yuʼun jech chanop? (Kʼelo li rekuadro «¿Mi jaʼ skʼoplal Jerusalen li buchʼutik tskuy sbaik ta yajtsʼaklomtak Kristoe?»).

¹² Jutuk xa tajek skʼan xchapan jteklumetik li Jeovae. Li Vivliae «mukʼta tsatsal vokolil» chalbe sbi xchiʼuk «muʼyuk bu jech kʼotem-o ta pasel kʼalal lik tal li balumil kʼalal to avie, muʼyuk  jech kʼotem-o ta pasel xchiʼuk mi jaʼuk chtal yan velta xtok» (Mat. 24:21). Avi ti jmalaojtik xa chkʼot ta pasele, xuʼ van xi ta jakʼbe jbatike: «¿Mi ta van xcham skotol li krixchanoetike o mi tʼujbil noʼox? Li yajtunelutik Jeovae, ¿mi chkichʼ jmarkailtik sventa kuxul xijkom? ¿Mi chkʼot ta pasel ta jkʼakʼaliltik li kʼusi laj yil Esekiel ta sventa li vinik ti stsakoj yav tintae?». Li stakʼobiltake jaʼ ti tanae. Sventa jnaʼtik kʼu yuʼun jech chkaltike, jchaʼkʼeltik li kʼusi laj yil Esekiele.

¹³ Jvules ta joltik kʼu yuʼun laj yakʼbe kastigo voʼneal Jerusalen li Jeovae. Jchaʼkʼeltik Esekiel 9:8 xchiʼuk 9 (kʼelo). Kʼalaluk la sjakʼbe Jeova li Esekiel kʼu yuʼun tslajes li krixchanoetik ta Israele, li Jeovae laj yakʼbe chantos srasonaltak: 1) «toj echʼ xa noʼox ep saʼoj smul» li jteklume; * 2) «toj ep tajek smalojik chʼichʼ» li Judae; 3) «noj ta kʼusitik chopol» li Jerusalen ti jaʼ kapital yuʼun li ajvalilal ta Judae xchiʼuk 4) li krixchanoetike tspasik-o kʼusitik chopol, yuʼun chalik ti muʼyuk chil Jeova li kʼusitik tspasike. ¿Mi mu koʼoluk srasonal ti chichʼik chapanel yuʼun Jeova li krixchanoetik avie? Ta skoj ti mu snaʼ xjel li Jeovae, jech-o chopol chil kʼusitik tspasik li krixchanoetik avie, yuʼun jaʼ jech tspasik kʼuchaʼal li krixchanoetik ta skʼakʼalil Esekiele (Sant. 1:17; Mal. 3:6). Jaʼ yuʼun, xuʼ jchʼuntik ti jaʼ jech tspasik avi li vakvoʼ viniketik ti yichʼoj yabtejebik xchiʼuk li vinik ti yichʼoj yav tintae.

14, 15. ¿Kʼusi chakʼ ta ilel ti baʼyel chpʼijubtasvan Jeova kʼalal muʼyuk to chlajesvane?

¹⁴ Vaʼun chaʼa, ¿kʼuxi chkʼot ta pasel avi li kʼusi laj yil Esekiele? Mi la jkʼeltik kʼuxi kʼot ta pasel li kʼusi laj yil Esekiel ta voʼnee, xuʼ jnaʼtik kʼuxi chkʼot ta pasel avi xchiʼuk ta jelavel. Jkʼeltik junantik li kʼusitik akʼbat iluk Esekiel ti kʼotemik xa ta pasele o ti jaʼ to chkʼot ta pasele.

¹⁵ Li Jeovae kak chpʼijubtasvan kʼalal chakʼ tal lajelale. Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta kapitulo 11 li ta livro liʼe, li Jeovae xi laj yalbe li Esekiele: «Laj xa jvaʼanot ta jkʼel-osil ta toyol ta stojolal li jteklum Israele» (Esek. 3:17-19). Li ta sjabilal 613 kʼalal muʼyuk toʼox talem Jesuse, jaʼo te lik spʼijubtas j-israeletik li Esekiel ti jutuk xa skʼan xichʼik lajesele. Li yan j-alkʼopetik eke, jech kʼuchaʼal Isaias xchiʼuk Jeremiase pʼijubtasvanik ek ti jutuk xa skʼan xichʼ lajesel li Jerusalene (Is. 39:6, 7; Jer. 25:8, 9, 11). Li Jeovae tstunes Jesukristo yoʼ sbeiltas li jtsop krixchanoetik ti tʼujbil chbatik ta vinajel sventa smakʼlinik li yan mosoiletike, jaʼ xkaltik, li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaike. Jech xtok, jaʼ tspʼijubtasik li krixchanoetik ti jutuk xa skʼan xtal li mukʼta tsatsal vokolile (Mat. 24:45).

16. ¿Kʼu yuʼun maʼuk oy ta jbatik ti xkakʼbetik smarkail li krixchanoetik yoʼ kuxul xkomike?

 ¹⁶ Li steklumalutik Jeovae maʼuk oy ta jbatik ti xkakʼbetik smarkailik li buchʼutik kuxul chkomike. Jvules ta joltik ti Esekiele muʼyuk albat ti akʼo yakʼbe smarkailik li krixchanoetik ta Jerusalen ti kuxul chkomike. Li voʼotik eke, maʼuk oy ta jbatik ti xkakʼbetik smarkailik li buchʼutik kuxul chkomike, yuʼun jaʼ noʼox akʼbil ta jbatik xcholel li lekil aʼyejetike. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi jbainojtike? Jaʼ mi ta sjunul koʼontontik ta jcholtik batel li lekil aʼyejetik ta sventa Ajvalilale xchiʼuk mi jamal chkaltik ti jutuk xa skʼan xlaj li chopol balumile (Mat. 24:14; 28:18-20). Jaʼ yuʼun, li kʼusi oy ta jbatik spasele jaʼ ti jkoltatik li krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik mantal sventa xichʼik ta mukʼ li melel Diose (1 Tim. 4:16).

17. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xkichʼ jmarkailtik li ta jelavele?

¹⁷ Ta jujuntal skʼan xkakʼ ta ilel xchʼunel koʼontontik yoʼ kuxul xijkom li ta mukʼta lajelal chtale. Jech kʼuchaʼal laj xa kiltik tale, li buchʼutik kuxul komik kʼalal laj yichʼ lajesel Jerusalen ta sjabilal 607 baʼyel laj yakʼik ta ilel ti skontrainojik li kʼusitik chopole xchiʼuk jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Taje jaʼ jech skʼan jpastik ek. Yoʼ to skʼan to xtal li mukʼta lajelale, ta jujuntal skʼan jikʼ koʼontontik xchiʼuk ti xij-avet ta skoj li kʼusitik ibalik sba yakal chichʼ pasel ta balumile. Jech xtok, skʼan xkakʼtik ta ilel ta jkʼopojeltik xchiʼuk ta kʼusitik ta  jpastik ti jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li melel Diose. ¿Kʼusi smakojbe skʼoplal? Jaʼ ti jchʼamtik li lekil aʼyej ti chichʼ cholel avie, ti jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li Kristoe, ti xkakʼ jbatik ta stojolal Jeovae, ti xkichʼtik voʼe xchiʼuk ti jkoltatik li yermanotak Kristoe (Esek. 9:4; Mat. 25:34-40; Efes. 4:22-24; 1 Ped. 3:21). Li buchʼutik jech tspasik taje xchiʼuk ti jech-o yakal chichʼik ta mukʼ li melel Dios kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile, chichʼ smarkailik sventa kuxul xkomik.

18. 1) ¿Bakʼin xchiʼuk kʼuxi chakʼbe smarkailik krixchanoetik li Jesuse? 2) ¿Kʼu yuʼun mu persauk chichʼ smarkailik li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele?

¹⁸ Te to ta vinajel chichʼ akʼel tal li markaile. Li ta skʼakʼalil Esekiele, jaʼ anjeletik laj yakʼbeik smarkail li judaetik ti tukʼ yakʼoj sbaik sventa kuxul xkomike. ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel li avie? Li vinik ti stsakoj yav tinta sventa sekretarioe, jaʼ skʼoplal li Jesukristo kʼalal mi la stsak tsots yabtel sventa xchapan li krixchanoetike (Mat. 25:31-33). Kʼalal mi laj xa ox skotol li jecheʼ relijione, jaʼo chtal Jesus kʼalal jaʼo xyaket li mukʼta tsatsal vokolile. * Kʼalal mi kʼot ta pasel taje xchiʼuk kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li Armajedone, li Jesuse chchapan li krixchanoetike xchiʼuk chchʼak li chijetik ta stojolal tentsunetike. Vaʼun, mi la xchapan li epal krixchanoetike chakʼbe smarkailik sventa xvinaj ti jaʼik chijetike, ti jaʼ skʼan xal ti «tsta xkuxlejalik sbatel [osile]» (Apok. 7:9-14; Mat. 25:34-40, 46). ¿Kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik  tʼujbil chbatik ta vinajele? Li stukike mu persauk chichʼ smarkailik sventa kuxul xkomik li ta Armajedone, yuʼun ch-akʼbat seyoalik kʼalal jutuk xa ox skʼan xchamike o kʼalal jutuk xa ox skʼan xlik li mukʼta tsatsal vokolile. Vaʼun, kʼalal jutuk xa ox tajek skʼan xlik li Armajedone, chichʼik akʼbel xkuxlejalik ta vinajel (Apok. 7:1-3).

19. ¿Buchʼutik chchiʼin tal Jesus sventa xakʼbe slajeb li kʼusitik oy ta balumile? (Kʼelo li rekuadro «Tsjikʼ yoʼontonik xchiʼuk x-avetik, chichʼ smarkailik, chlilinatik: ¿bakʼin xchiʼuk kʼuxi chkʼot ta pasel?»).

¹⁹ Li Ajvalil Jesukristo xchiʼuk li yajsoltarotake chtal slajesik skotol li kʼusitik oy ta balumile. Li vakvoʼ viniketik yichʼoj yabtejebik laj yil li Esekiele jaʼo te lik slajesik li krixchanoetik kʼalal laj xa ox yakʼ markail li vinik ti slapoj lino kʼuʼile (Esek. 9:4-7). Jaʼ jech chkʼot ta pasel li ta tsʼakale, yuʼun li Armajedone jaʼo chlik kʼalal mi laj xa ox xchapan skotol jteklumetik li Jesuse xchiʼuk mi laj xa ox yakʼbe smarkailik li chijetik sventa kuxul xkomike. Kʼalal jaʼo xyaket li paskʼop ta Armajedon sventa xichʼ lajesel li chopol balumile, li Jesuse jaʼ tsbeiltas li yajsoltarotak ta vinajele, ti te skʼoplalik li anjeletik xchiʼuk li 144 mile. Chakʼbe slajeb ta j-echʼel xchiʼuk tspoj li yajtuneltak ti tukʼ yakʼoj sbaik sventa xkuxiik ta achʼ balumil (Apok. 16:14-16; 19:11-21).

20. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li vinik laj yil Esekiel ti yichʼoj yav tinta sventa sekretarioe?

²⁰ ¡Toj lek kʼusi chakʼ jchantik li vinik laj yil Esekiel ti yichʼoj yav tinta sventa sekretarioe! Xuʼ jchʼuntik ta melel ti muʼyuk te kapal tslajes tukʼil krixchanoetik li Jeovae (Sal. 97:10). Chakʼ kiltik xtok kʼusi skʼan jpastik sventa xkichʼtik akʼbel jmarkailtik ta tsʼakal xchiʼuk ti kuxul xijkome. Li yajtunelutik Jeovae ta sjunul koʼontontik chkaltik batel li lekil aʼyejetike xchiʼuk ta jpʼijubtastik li buchʼutik tsjikʼ yoʼontonik xchiʼuk x-avetik ta skoj li kʼusitik chichʼ pasel ta balumil ti jutuk xa skʼan xichʼ lajesele. Mi jech la jpastike, ta jkoltatik «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile», vaʼun jmoj chkichʼtik ta mukʼ li melel Diose. Jaʼ noʼox jech xuʼ sta smarkailik sventa kuxul xkomik xchiʼuk ti xkuxiik li ta achʼ balumile (Ech. 13:48).