1, 2. ¿Kʼu yuʼun te oy Jesus li ta takixokol balumil ta Judea ta otonyo ta sjabilal 29, xchiʼuk kʼusi te kʼot ta pasel? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

 JAʼ XA sjabilal 29 kʼalal talem xa ox li Jesuse, lik xa li yorail otonyoe. Li Jesuse te oy ta takixokol balumil ta Judea ti te xkom ta snorteal nab Muertoe. Kʼalal laj xa ox yichʼ voʼ li Jesuse xchiʼuk ti tʼujat yuʼun Diose, ikʼat tal ta takixokol balumil yuʼun li chʼul espiritue. Kʼixin tajek, tontikaltik xchiʼuk chʼentik tajek. Lokʼ xa 40 kʼakʼal ti stuk oy li Jesuse, ti muʼyuk veʼeme, ti tspasilan orasione xchiʼuk ti ep kʼusi tsnopbe skʼoplale. Li vaʼ orae, yikʼaluk kʼoponat xa yuʼun Jeova sventa xchapanat ta tsalel li kʼusitik tsnuptane.

² Kʼalal laj yil Satanas ti chviʼnaj li Jesuse xchiʼuk ti kʼunibeme, nopaj batel ta stojolal. Li kʼusi chkalbetik batel skʼoplale toj tsots skʼoplal chilik skotol li buchʼutik skʼanojik li melel yichʼel ta mukʼ Diose xchiʼuk te akʼoplal ek.

3, 4. 1) Li Satanase, ¿kʼu yelan la slikes li chib prevae? ¿Kʼusi oy ta yoʼonton Satanas ti akʼo xlik snop li Jesuse? 2) ¿Kʼusitik preva tstunes Satanas avi ti xkoʼolaje?

³ (Kʼelo Mateo 4:1-7). Oy chaʼtos preva la stunes Satanas sventa xloʼlavan, xi laj yale: «Mi jaʼ xnichʼonot Diose...». Ti jech laj yal Satanase, ¿mi yuʼun van mu snaʼ ti jaʼ Xnichʼon Dios li Jesuse? Snaʼoj, yuʼun li jtoyba anjel taje jaʼ toʼox xnichʼon li Jeovae xchiʼuk snaʼoj  lek ti jaʼ sba Nichʼonil li Jesuse (Kol. 1:15). Jech xtok, li Satanase snaʼoj lek ti xi laj yal tal Jeova ta vinajel kʼalal laj yichʼ voʼ li Jesuse: «Liʼe jaʼ Jnichʼon, jaʼ li buchʼu jkʼanoje, jaʼ li buchʼu ximuyubaj yuʼune» (Mat. 3:17). Li kʼusi oy ta yoʼonton li Satanase jaʼ ti xlik snop Jesus mi ta melel kʼanbil yuʼun Stot xchiʼuk mi xuʼ spat yoʼonton ta stojolal. Kʼalal laj yal Satanas li baʼyel preva ti akʼo skʼatajes ta pan li tonetik li Jesuse, xkoʼolaj ti xi laj yalbee: «Voʼot ti Xnichʼonot Diose, ¿kʼuxi ti tsmilot ta viʼnal Atot li ta takixokol balumile?». Li ta xchibal prevae, laj yalbe Jesus ti akʼo sjip sba yalel ti bu toyol tajek ta temploe, xkoʼolaj ti xi laj yalbee: «Voʼot ti Xnichʼonot Diose, ¿mi yuʼun mu xapat avoʼonton ti chchabiot Atote?».

⁴ Jaʼ jechtik ch-akʼvan ta preva avi li Satanase (2 Kor. 2:11). Yuʼun baʼyel tskʼel kʼusi ora kʼunik ta mantal o chibajemik li melel yajtuneltak Jeovae, vaʼun tskʼel kʼusi preva tstunes ti toj manyae (2 Kor. 11:14). Oy ta yoʼonton ti jnoptik ti mu skʼanutik li Jeovae o ti mu lekuk xilutike. Jech xtok, tskʼel kʼuxi xuʼ stikʼ ta jnopbentik ti mu xuʼ jpat koʼontontik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti mu xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj ta Skʼope. Pe naka jutbil kʼopetik ti toj echʼ noʼox chopolike (Juan 8:44). ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa jtsaltik li prevaetik chakʼe?

5. ¿Kʼu yelan laj yil Jesus li chib preva akʼbat yuʼun Satanase?

⁵ Jkʼeltik kʼu yelan laj yil Jesus li chib preva akʼbat yuʼun Satanase. Li Jesuse jpʼel ta yoʼonton ti kʼanbil yuʼun li Stote xchiʼuk spatoj yoʼonton ta stojolal. Jaʼ yuʼun, jpʼel ta yoʼonton la spʼaj li prevaetik akʼbat yuʼun Satanase xchiʼuk laj yal li kʼusi yakʼoj ta naʼel Stot li ta Tsʼibetike. Sta-o tajek ti la stunes li Tsʼibetik bu chvinaj li sbi Diose ti jaʼ li Jeovae (Deut. 6:16; 8:3). Stuk noʼox jech sbi li Diose, yuʼun li sbie chakʼ ta aʼiel ti chkʼot ta pasel li kʼusi tskʼane. ¿Mi mu kʼupiluk sba ti la stunesbe sbi Stot li Jesus sventa xakʼ ta ilel ti spatoj yoʼonton ta stojolale? *

6, 7. ¿Kʼusi tskoltautik ta stsalel li prevaetik ti toj manyaik chakʼ Satanase?

⁶ Li voʼotike xuʼ jtsaltik li prevaetik ti toj manya chakʼ Satanase, pe skʼan jpat koʼontontik li ta Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplal li smelolal sbi Diose. Kʼalal ta jchantik li Vivliae, chkakʼtik venta ti skʼanoj xchiʼuk ti oy ta yoʼonton yajtuneltak Jeova ti te skʼoplal ek li buchʼutik chibajemike. Kʼalal chkakʼtik venta ti jaʼ jventatik li kʼusi chal Vivliae, mas kʼun chkaʼitik spʼajel li jutbil kʼopetik chal Satanase, yuʼun chal ti mu xuʼ skʼanutik li Jeovae o ti muʼyuk lek chilutike (Sal. 34:18; 1 Ped. 5:8). Pe mi ta jvules ta joltik ti ta onoʼox xakʼ ta ichʼel ta mukʼ sbi li Diose, chkakʼtik venta ti jaʼ noʼox sta-o jpat koʼontontik ta stojolale, yuʼun chkʼot ta pasel li kʼusi chale (Prov. 3:5, 6).

⁷ Pe ¿kʼusi oy ta yoʼonton tspas li Satanase? ¿Kʼusi oy ta yoʼonton ti jpastike? Te ta jtabetik stakʼobil li ta yoxibal preva ti akʼbat yuʼun Satanas li Jesuse.

8. Li yoxibal preva la stunes Satanase, ¿kʼuxi laj yakʼ ta ilel li kʼusi oy ta yoʼontone?

⁸ (Kʼelo Mateo 4:8-11). Li ta yoxibal preva la stunes Satanase, jamal xa laj yakʼbe yil Jesus li kʼusi oy ta yoʼontone. Li Jesuse akʼbat yil «skotol li mukʼtik lumetik ta balumile xchiʼuk li yutsilalike». Pe muʼyuk laj yakʼbe yil li kʼusitik chopolike. Xi to laj yal li Satanase: «Mi chakejan aba sventa chavichʼun ta mukʼ junuk veltae». * Taje jaʼ li kʼusi oy ta yoʼonton li Satanase, ti x-ichʼat ta mukʼe, ti svalopatin komel Stot li Jesuse xchiʼuk ti jaʼuk xkʼot ta sdiose. Akʼbat yil Jesus ti xuʼ stabe sbalil mi la xchʼame, tsta ep sjuʼel, skʼulejal ti mu persauk xil svokole: muʼyuk chichʼ xojbel korona ti pasbil ta chʼixe, muʼyuk chichʼ tsitsel ta nukul xchiʼuk muʼyuk chichʼ bajel ta jtel teʼ. Snaʼoj Jesus ti xuʼ jech tspas li Satanase, yuʼun laj onoʼox yal ti jaʼ oy ta skʼob skotol li ajvalilaletik ta balumile (Juan 12:31; 1 Juan 5:19). Li Satanase ep kʼusitik laj van spas sventa xikta Jesus li melel yichʼel ta mukʼ Diose.

9. 1) ¿Kʼusi oy ta yoʼonton akʼo spas li melel yajtuneltak Dios li Satanase? ¿Kʼuxi chakʼutik ta preva? 2) ¿Kʼusi smakojbe skʼoplal ti chkichʼtik ta mukʼ Diose? (Kʼelo li rekuadro «¿Kʼusi smakojbe skʼoplal li ichʼel ta mukʼe?»).

⁹ Jaʼ jech tspas avi li Satanase, yuʼun oy tajek ta yoʼonton ti jaʼuk xkichʼtik ta mukʼe xchiʼuk mu ventauk kʼu yelan tspas. Ta skoj ti jaʼ «dios sventa li balumil liʼe», jaʼ ichʼbil ta mukʼ chkʼot yuʼun skotol li jecheʼ relijionetike, li Mukʼta Babiloniae (2 Kor. 4:4). Li Satanase mu baluk chaʼi ti x-ichʼat ta mukʼ yuʼun epal miyon krixchanoetike, jaʼ yuʼun tskʼan tsloʼla li melel yajtuneltak Jeova sventa mu xchʼunbeik  smantal. Tskʼan tsloʼlautik sventa jaʼ xbat ta koʼontontik saʼel kʼulejal xchiʼuk ichʼel ta mukʼ ti jaʼ xa maʼuk tsots skʼoplal chkiltik ti jaʼutik yajtsʼaklom Kristo xchiʼuk ti chkil jvokoltik «ta skoj li tukʼilale» (1 Ped. 3:14). Mi chkiktatik li melel yichʼel ta mukʼ Diose xchiʼuk mi chkakʼ jbatik ta sbalumil Satanase, xkoʼolaj ti ta jkejan jbatik ta stojolale xchiʼuk ti chkichʼtik ta mukʼe. Vaʼun, chkʼot ta jdiostik. ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa mu jechuk xkʼot ta jtojolaltike?

10. ¿Kʼuxi la stakʼ sutel Jesus li yoxibal prevae, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁰ Kʼelo avil kʼu yelan la stakʼ Jesus li yoxibal prevae. Xi la stakʼbe sutel ta anil Satanas ta skoj ti tukʼ tskʼan chakʼ sba ta stojolal li Jeovae: «¡Batan, Satanas!». Li ta yoxtosal prevae la stunes jun teksto ta slivroal Deuteronomio ti bu chvinaj sbi Dios sventa stakʼbe li Satanase, xi laj yale: «Yuʼun xi tsʼibabile: ‹Jaʼ noʼox skʼan xavichʼ ta mukʼ li Jeova Dios avuʼune xchiʼuk jaʼ noʼox stuk skʼan xapasbe xchʼul abtel›» (Mat. 4:10; Deut. 6:13). Li Jesuse la spʼaj kʼalal laj yal Satanas ti xuʼ jun yoʼonton xkuxi xchiʼuk ti mu persauk xil svokole o ti lek chbat xkuxlejal ta balumil akʼo mi jlikel noʼox. Snaʼoj lek Jesus ti jaʼ noʼox sta-o ichʼel ta mukʼ li Stote xchiʼuk ti xkoʼolaj ti jaʼ xa chkʼot ta sdios li Satanas akʼo mi jkoj noʼox chichʼ ta mukʼe. Li Jesuse jpʼel ta yoʼonton mu skʼan ti xkʼot ta sdios li Satanase. Jaʼ yuʼun, kʼalal laj yil Satanas ti mu xloʼlaj yuʼune, laj yikta komel. *

11. ¿Kʼuxi xuʼ jpʼajtik li Satanas xchiʼuk li prevaetik chakʼe?

¹¹ Li voʼotike xuʼ jchanbetik li Jesuse, yuʼun xuʼ jnop jtuktik mi ta jpʼajtik li Satanas xchiʼuk li prevaetik chakʼe. Li Jeovae laj yakʼ jmotontik, jaʼ ti xuʼ jnop jtuktik li kʼusi ta jpastike. Jaʼ yuʼun, muʼyuk buchʼu xuʼ sujutik ta yiktael li melel yichʼel ta mukʼ Diose akʼo mi tsots sjuʼel li J-akʼvanej ta prevae. Mi tukʼ chkakʼ jbatik, mi ta jkontraintik li Satanase xchiʼuk mi lek tsots li xchʼunel koʼontontike, xkoʼolaj ti xi chkaltike: «¡Batan, Satanas!» (1 Ped. 5:9). Jvules ta joltik ti iktavan komel Satanas kʼalal laj yil ti pʼajat yuʼun Jesuse. Xi chalbutik ta jamal li Vivliae: «Kontrainik li Diabloe, vaʼun chjatav lokʼel ta atojolalik» (Sant. 4:7).

12. ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel ta Eden li Satanas ti skontrainoj li melel yichʼel ta mukʼ Diose?

¹² Li slajeb preva laj yakʼ Satanase jamal laj yakʼ ta ilel ti jaʼ li buchʼu baʼyel skontrainoj talel li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Ta smilal xa noʼox jabil mas olon talele, li ta nichimaltik Edene laj onoʼox yakʼ ta ilel ti spʼajoj li yichʼel ta mukʼ Jeovae. Li Satanase jaʼ baʼyel la sloʼla li Evae, vaʼun jaʼ xa loʼlaat yuʼun Eva li Adan sventa mu xchʼunbe smantal li Jeovae, jaʼ jech pasatik ta mantal yuʼun li Satanase xchiʼuk kʼot ta bankilal yuʼunik (kʼelo Jenesis 3:1-5; 2 Kor. 11:3; Apok. 12:9). Jaʼ kʼot ta sdiosik li Satanase xchiʼuk jaʼ lik yichʼik ta mukʼ xkaltik akʼo mi mu snaʼik buchʼu ti loʼlaatike. Jech xtok, kʼalal la slikes toybail ta Eden li Satanase, maʼuk noʼox laj yal ti mu sta-o ch-ajvalilaj li Jeovae, yuʼun la skontrain xtok li melel yichʼel ta mukʼ Diose. ¿Kʼusi skʼan xal taje?

13. ¿Kʼuxi te nitil skʼoplal li sderecho sventa ch-ajvalilaj Jeova xchiʼuk li melel yichʼel ta mukʼe?

 ¹³ Li sderecho sventa ch-ajvalilaj li Jeovae te nitil skʼoplal xchiʼuk li melel yichʼel ta mukʼe. Jaʼ noʼox sta-o ichʼel ta mukʼ li Mukʼul Jpasmantal kuʼuntik xchiʼuk Jpasvanej kuʼuntike (Apok. 4:11). Kʼalal la smeltsan Jeova li baʼyel chaʼvoʼ tukʼil krixchanoetike, te laj yakʼ ta nichimaltik Eden. Oy ox ta yoʼonton ti xnoj li balumil ta krixchanoetik ti chlokʼ ta yoʼonton stukik yichʼel ta mukʼ li Jeovae. Tskʼan ox ti ta sjunuluk yoʼonton ch-ichʼat ta mukʼ yuʼun krixchanoetik ti tukʼike (Jen. 1:28). Li Satanase laj yal ti mu sta-o ti jaʼuk x-ajvalilaj li Jeovae, yuʼun oy ta yoʼonton ti jaʼuk x-ichʼat ta mukʼe, pe jaʼ noʼox Jeova xuʼ xichʼ ichʼel ta mukʼ (Sant. 1:14, 15).

14. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti muʼyuk lajem yuʼun Satanas li melel yichʼel ta mukʼ Diose?

¹⁴ ¿Mi pas yuʼun li kʼusi oy toʼox ta yoʼonton Satanase? ¿Mi la slajesbe skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Diose? Melel onoʼox ti loʼlaj yuʼun li Adan xchiʼuk Eva sventa xnamajik ta stojolal Diose xchiʼuk jech-o tstsak ta kʼop li melel yichʼel ta mukʼ Dios sventa snamajes li krixchanoetik ta stojolale. Laj yakʼ yipal yakʼel ta preva li melel  yajtuneltak Jeova ti kuxiik kʼalal muʼyuk toʼox talem li Kristoe. Li ta baʼyel siglo xtoke, la slikes epal jvalopatinej mantaletik sventa tsokes li tsobobbaile. Kʼot onoʼox yorail ti laj skʼoplal yilel li melel yichʼel ta mukʼ Diose (Mat. 13:24-30, 36-43; Ech. 20:29, 30). Yan li ta xchibal sigloe, jal ochik ta mosoil ta mantal li melel yajtuneltak Diose, yuʼun pajesvan li Mukʼta Babilonia ti jaʼ skʼoplal skotol li jecheʼ relijionetike. Pe muʼyuk pas yuʼun Satanas ti slajesbe skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Mu buchʼu xuʼ spajes Dios yoʼ xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone (Is. 46:10; 55:8-11). Ta skoj ti te tsakal skʼoplal li sbie, jech-o chakʼ ta ilel kʼusi smelolal li sbie. Jaʼ yuʼun, persa chkʼot ta pasel li kʼusi chale.

15. ¿Kʼusi la spas Jeova ta stojolal li jtoybaetik ta Edene? ¿Kʼusi la xchapan sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone?

¹⁵ Li Jeovae oy kʼusi la spas ta anil yoʼ xchapan li jtoybaetik li ta nichimaltik Edene, yuʼun oy kʼusi lik spas sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone (kʼelo Jenesis 3:14-19). Li Jeovae lik xchapan  ta nichimaltik Eden li oxvoʼ jtoybaetike. Jaʼ baʼyel laj yichʼ chapanel li buchʼu baʼyel la stoy sbae, li Satanase. Ta tsʼakale, jaʼ li Evae, laje jaʼ li Adane. Kʼalal jaʼo yakal chichʼ chapanel li Satanase, li Jeovae laj yal ti ch-ayan talel jun ‹nitilulal› ti tslajesbe skʼoplal li kʼusitik kʼot ta pasel yuʼun li toybaile. Toj tsots skʼoplal kʼusi tspas li albil ‹nitilulal› sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ta sventa li melel yichʼel ta mukʼe.

16. Kʼalal lik xa ox li toybail ta Edene, ¿kʼusi la spas Jeova sventa xkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼontone?

¹⁶ Kʼalal laj xa ox stoy sbaik ta Edene, li Jeovae jech-o abtej yoʼ xkʼot ta pasel li kʼusi snopoj tspase. Li ta yan kapituloe ta jkʼeltik ti oy kʼusi la slikes sventa xuʼ x-ichʼat ta mukʼ yuʼun krixchanoetik akʼo mi muʼyuk xa tukʼik (Ebr. 11:4-12:1). Jech noxtok, la stunes junantik krixchanoetik kʼuchaʼal Isaias, Jeremias xchiʼuk Esekiel sventa stsʼibaik labal sba albil kʼopetik ti chakʼ ta ilel ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Taje jaʼ li kʼusi tsots skʼoplal chal li Vivliae. Li Jesuse jaʼ chakʼ kʼotuk ta pasel li albil kʼope, yuʼun jaʼ li albil nitilulale (Gal. 3:16). Ti kʼu yelan la stakʼ li yoxibal preva li Jesuse, jamal laj yakʼ ta ilel ti jaʼ tspakbe skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Diose xchiʼuk ti jaʼ tʼujbil yuʼun Jeova sventa tspas li kʼusi chal li albil kʼopetik ti chal ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose (Apok. 19:10). Jaʼ Jesus tslokʼes ta mosoil ta mantal li steklumal Diose xchiʼuk chchaʼta yav yuʼun li melel yichʼel ta mukʼe.

17. ¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal chkiltik li albil kʼopetik ta sventa li melel yichʼel ta mukʼ Diose?

¹⁷ Xijmuyubaj tajek xchiʼuk tstsatsub xchʼunel koʼontontik kʼalal ta jkʼeltik li albil kʼopetik ti chal ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta  muk Diose. Toj tsots skʼoplal chkiltik li albil kʼopetik taje, yuʼun oy kʼusi jmalaojtik ta sjunul koʼontontik xchiʼuk jmalaojtik ti tsta yorail ti jmoj xa chichʼik ta mukʼ li Mukʼul Jpasmantal Jeova li buchʼutik liʼ oyik ta balumil xchiʼuk ta vinajele. Li albil kʼopetik xtoke tstsatsubtas li spatobil koʼontontike, yuʼun chal junantik kʼusi chkʼot ta pasel ti tspat koʼontontike. ¡Oy tajek ta koʼontontik ti xkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae! ¿Mi mu jechuk ti ta jkʼan ta jkʼeltik chchaʼkuxi tal li kutsʼ kalaltike, ti spas ta paraiso spʼejel li balumile xchiʼuk muʼyuk xa chij-ipaj-oe? (Is. 33:24; 35:5, 6; Apok. 20:12, 13; 21:3, 4).

18. ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta livro liʼe?

¹⁸ Li ta livro liʼe, ta jkʼelbetik skʼoplal li labalik sba albil kʼopetik ta slivroal Esekiele. Li epal albil kʼopetik taje jaʼ mas chalbe skʼoplal ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose. Ta jkʼeltik kʼuxi nitil skʼoplal li albil kʼopetik ta Esekiel xchiʼuk li yan albil kʼopetike; ti kʼuxi chakʼ kʼotuk ta pasel li Kristoe xchiʼuk ta jkʼeltik kʼuxi te tsakal jkʼoplaltik ek (kʼelo li rekuadro «Kʼusi chal li slivroal Esekiele»).

19. ¿Kʼusi jpʼel ta avoʼonton spasel, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁹ Li ta sjabilal 29, ta takixokol balumil ta Judeae, li Satanase muʼyuk loʼlaj yuʼun Jesus sventa xikta li melel yichʼel ta mukʼ Diose. ¿Mi ta van sloʼlautik li voʼotike? Li avie, mas to yakʼoj yipal Satanas sventa xkiktatik li melel yichʼel ta mukʼ Diose (Apok. 12:12, 17). Ti kʼu yelan pasbil li livro liʼe jaʼ sventa masuk jpʼel ta koʼontontik skontrainel li Satanase. Skotoluk me ora vinajuk ta jkʼopojeltik xchiʼuk ta kʼusitik ta jpastik ti ‹jaʼ noʼox chkichʼtik ta mukʼ li Jeova Diose›. Mi jech ta jpastike, ta xkiltik kʼu yelan chkʼot ta pasel li kʼusi oy ta yoʼonton Jeova ta sventa li balumil xchiʼuk li vinajele, yuʼun jkotoltik chkichʼtik ta mukʼ Jeova ti jaʼ noʼox stuk sta-oe, jaʼ xkaltik, naka tukʼil krixchanoetik chichʼik ta mukʼ li melel Diose.