KAPITULO 19
«Chkuxi skotol li kʼusitik oy ti bu ch-echʼ batel li yok voʼe»
LI KʼUSI TA JCHANTIKE: Li voʼ ti te chlokʼ talel ta yolon yochebal templo laj yichʼ ilele, ¿kʼuxi kʼot ta pasel ta voʼne, avi xchiʼuk li ta tsʼakale?
1, 2. Jech kʼuchaʼal chal Esekiel 47:1 kʼalal ta 12, ¿kʼusi laj yil li Esekiele xchiʼuk kʼusi laj yakʼ venta? (Kʼelo li lokʼol ta slikebal kapituloe).
JCHAʼKʼELTIK li kʼusi laj yichʼ ilel ta temploe. Oy kʼusi labal sba laj yil li Esekiele, yuʼun laj yil ti te chlokʼ tal voʼ ta temploe. Nopo noʼox avaʼi, li j-alkʼope te skʼeloj batel ti bu chbein batel li voʼe (kʼelo Esekiel 47:1-12). Li voʼe te chlokʼ talel ta yolon yochebal templo xchiʼuk chbein batel ta yochebal mukʼta amakʼ ti skʼeloj batel slokʼeb kʼakʼale. Li anjele laj yikʼ batel Esekiel ta spat li temploe xchiʼuk la spʼis batel li ukʼume. Jech xtok, ep ta velta albat Esekiel ti xtuchʼ jelavel li voʼe, vaʼun li j-alkʼope laj yakʼ venta ti ta anil pas ta jun ukʼum ti jaʼ xa noʼox ta nux xuʼ xjelave.
2 Li Esekiele laj yakʼ venta ti te chkʼot ta nab Muerto li yok ukʼume, vaʼun li voʼ ti chiʼpikʼane chlik lekubuk xchiʼuk ch-ayan ep xchoyal. Jech xtok, laj yil ti lik chʼiuk jeltos teʼetik ta stiʼiltak ukʼume. Jujun u chchʼi tal yan sat li teʼetike xchiʼuk chpoxtavan li yanale. Kʼalal jech la yil li Esekiele, jun van yoʼonton kom xchiʼuk la sta spatobil yoʼonton. Li Esekiel xchiʼuk li buchʼutik chukbil batike, ¿kʼuxi laj yaʼibeik smelolal li kʼusi laj yil Esekiel ta sventa li temploe? Xchiʼuk ¿kʼuxi chkaʼibetik smelolal li avi eke?
Li judaetike, ¿kʼuxi laj yaʼibeik smelolal li ukʼume?
3. Li judaetik ta skʼakʼalil Esekiele, ¿kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti muʼyuk la snopik ti jaʼ batsʼi ukʼum li kʼusi laj yil Esekiele?
3 Li judaetik ta skʼakʼalil Esekiele melel onoʼox ti muʼyuk la snopik ti jaʼ skʼoplal batsʼi ukʼum li kʼusi laj yichʼ ilele. Jech xtok, li kʼusi laj yal Esekiele xuʼ van jaʼ vulesbat ta sjolik yan albil kʼop ti chal ti chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose, jaʼ li kʼusi laj yal Joel ti oy xa ox mas ta chib siglo yaloje (kʼelo Joel 3:18). Xi la stsʼiba li Joele: «Te chlik lokʼuk chiʼil vino li ta vitstike, chlik nojuk ta leche li bikʼtal vitsetike [...]. Te chlik tʼomuk tal voʼ li ta sna Jeovae». Pe kʼalal la xchan judaetik li albil kʼop laj yal Joele, muʼyuk la snopik ti batsʼi jech tajek chkʼot ta pasele. Jaʼ yuʼun, laj yaʼibeik smelolal ti maʼuk batsʼi ukʼum li kʼusi laj yil Esekiele. * Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi tskʼan ch-akʼbat snaʼik yuʼun li Jeovae? Li Vivliae jamal chakʼ ta ilel kʼusi smelolal junantik kʼusitik laj yil Esekiele. Avie, jkʼeltik batel oxtos kʼusitik ti persa chkʼot ta pasel ti ta jtatik li ta albil kʼope xchiʼuk ti chakʼ ta ilel ti chkʼanvan li Jeovae.
4. 1) ¿Kʼusitik bendisional smalaojik ch-akʼbatik judaetik kʼalal laj yaʼibeik skʼoplal li ukʼum laj yil Esekiele? 2) ¿Kʼusi smelolal kʼalal voʼ xchiʼuk ukʼum chal ta junantik tekstoe? (Kʼelo li rekuadro «Li bendisionetik chakʼ Jeovae»).
4 Bendisionetik ti xkoʼolaj ta ukʼume. Kʼalal chakʼ talel bendision li Jeovae, li Vivliae ep ta velta tskoʼoltas ta voʼ xchiʼuk ta ukʼum. Li Esekiele laj yil ti jaʼ jech li ukʼum ti te chlokʼ talel ta temploe, ¿kʼusi van la snopik li steklumal Diose? Jaʼ ti ch-akʼbatik talel epal bendision yuʼun Jeova mi chichʼik ta mukʼ jech kʼuchaʼal tskʼane. ¿Kʼusitik bendision ch-akʼbatik? Jaʼ ti chbeiltasatik ta mantal yan velta yuʼun li paleetike. Jech xtok, chlik yakʼik yan velta milbil matanaletik li ta temploe, vaʼun li jteklume xuʼ jpʼel ta yoʼontonik ti chchʼaybat li smulike (Esek. 44:15, 23; 45:17). Sak chkomik yan velta, yuʼun xkoʼolaj ti la sakubtas sbaik li ta ukʼum chlokʼ talel ta temploe.
5. Li kʼusi laj yil Esekiele, ¿kʼuxi chakʼ ta ilel ti jech-o tstaik bendision skotolike?
5 ¿Mi jech-o tstaik bendision skotolik? Li kʼusi laj yichʼ ilele chakʼ ta ilel ti mu persauk tsvul yoʼontonik ta sventa taje, yuʼun ta kʼunkʼun chmuy yok li ukʼume. ¡Yuʼun li bikʼit ukʼume pas ta mukʼta ukʼum! (Esek. 47:3-5). Xuʼ van epajik li judaetik kʼalal sut ta slumalike, jaʼ yuʼun epaj li bendision akʼbatik yuʼun Jeova sventa oyuk li kʼusitik chtun yuʼunike. Li ukʼum taje laj yakʼ ta ilel ti ep kʼusi ch-ayan yuʼunik xchiʼuk ti jun yoʼontonike.
6. 1) ¿Kʼuxi tspat oʼontonal li kʼusi laj yil Esekiele? 2) ¿Kʼuxi pʼijubtasvan? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune).
6 Voʼ ti chakʼ kuxlejale. Li ukʼum laj yil Esekiele te to chkʼot ta nab Muerto xchiʼuk chlekub yuʼun jutuk mu skotoluk li voʼe. Lik epajuk jeltos xchoyal li ukʼume jech kʼuchaʼal li ta Mukʼta nabe, jaʼ xkaltik, li nab Mediterraneoe. Jech xtok, li ta stiʼil nab Muertoe oy toʼox krixchanoetik ti jaʼ jtsak choyetik ti likemik ta chib lumetik ti nom xil sbaik yaʼeluke. Xi laj yal li anjele: «Chkuxi skotol li kʼusitik oy ti bu ch-echʼ batel li yok voʼe». ¿Mi jaʼ skʼan xal ti chkʼot ta sjunul nab Muerto li voʼ chlokʼ talel ta sna Jeovae? Moʼoj, yuʼun li anjele laj yal ti muʼyuk chkʼot ti bu achʼeltik tajeke. Xi onoʼox laj yale: «Jech-o chiʼpikʼan chkomik» (Esek. 47:8-11). * Taje tspat tajek oʼontonal, yuʼun chchaʼta yav li melel yichʼel ta mukʼ Diose, vaʼun jun noʼox yoʼonton li jteklume. Pe chpʼijubtasatik xtok, yuʼun mu skotolikuk chchʼamik li bendisionetik chakʼ Jeovae, jaʼ xkaltik, mu skotolikuk chlekubik.
7. Li judaetik ti chukbil toʼox batike, ¿kʼusi akʼbat yilik ta sventa li teʼetike?
7 Teʼetik ti stakʼ lobel sate xchiʼuk ti chpoxtavane. ¿Kʼusi xuʼ xkaltik ta sventa li teʼetik ti chchʼi ta stiʼiltak ukʼume? Li kʼusi laj yil Esekiele mas to kʼupil sba laj yichʼ ilel ta skoj li teʼetike. Pe oy kʼusi skʼan xal li teʼetik taje. Li Esekiel xchiʼuk li yan judaetike lek van laj yaʼiik ti slobeik sat li teʼetik taje. Nopo noʼox avaʼi, jujun u chakʼ sat li teʼetike. Pe maʼuk noʼox, yuʼun akʼbatik yil ti chmakʼlinatik ta mantal yuʼun li Jeovae. Jech xtok, chpoxtaatik yuʼun li yanal teʼetik taje (Esek. 47:12). Pe ¿kʼu yuʼun laj yal Jeova ti chichʼik poxtaele? Yuʼun snaʼoj ti mi sut ta slumalik li judaetik ti chukbil toʼox batike, jaʼ mas toj jtunel yuʼunik ti chpoxtajik ta mantale. Li ta kapitulo 9 li ta livro liʼe, te chal kʼuxi la xchaʼta yav li melel yichʼel mukʼ Diose.
8. Li kʼusi laj yil Esekiele, ¿kʼu yuʼun xuʼ xkaltik ti mas toj tsots skʼoplal chkʼot ta pasel ta jelavele?
8 Jech kʼuchaʼal la jchantik li ta kapitulo 9, li buchʼutik chukbilik toʼox batel ti sutik ta Jerusalene oy noʼox kʼuk sjalil la skʼupinik li bendisionetike. Taje jaʼ ta smul stukik, yuʼun muʼyuk la xchʼunbeik smantal li Jeovae, lik spasik kʼusitik chopol xchiʼuk muʼyuk xa laj yichʼik ta mukʼ. Li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike laj yat tajek yoʼontonik xchiʼuk chopol laj yaʼi sbaik ta skoj li kʼusitik chopol la spasik li vaʼ judaetike. Akʼo mi jech, li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaike snaʼojik ti chkʼot onoʼox ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae (kʼelo Josue 23:14). Pe li kʼusi laj yil Esekiele ta to xkʼot ta pasel ta jelavel ti mas toj tsots skʼoplale, ¿bakʼin?
Yakal chanav avi li yok ukʼume
9. Li kʼusi laj yil Esekiele, ¿kʼusi to ora ti mas to chkʼot ta pasele?
9 Jech kʼuchaʼal laj jchantik li ta kapitulo 14 li ta livro liʼe, li templo akʼbat yil Esekiele oy to skʼoteb ta pasel «li ta slajebaltik kʼakʼale», yuʼun mas to chichʼ toybel skʼoplal li melel yichʼel ta mukʼ Dios ti muʼyuk bu jech ilbil-oe (Is. 2:2). ¿Kʼuxi yakal chkʼot ta pasel avi li kʼusi laj yil Esekiele?
10, 11. 1) ¿Kʼusi bendisional jtaojtik li avie? 2) ¿Kʼuxi epajem talel li veʼlil ta mantal li ta slajebaltik kʼakʼale?
10 Bendisionetik ti xkoʼolaj ta ukʼume. ¿Kʼusi bendisionetik tsvules ta joltik kʼalal ta jchanbetik skʼoplal li voʼ chlokʼ talel ta sna Jeovae? Jaʼ tsvules ta joltik skotol li veʼlil ta mantal sventa lekuk noʼox oyutike. Li bendision ti mas tsots skʼoplale jaʼ ti cham ta jkojtik li Jesuse. Yuʼun xuʼ xkichʼtik sakubtasel, jaʼ xkaltik, ti xuʼ xkichʼtik chʼaybel li jmultike. Jech xtok, li chanubtaseletik ta Vivlia ti chʼulik tajeke xkoʼolaj ta sakil voʼ ti chlekubtasvane xchiʼuk ti chakʼ kuxlejale (Efes. 5:25-27). ¿Kʼu yelan yakal chkichʼtik bendision li avie?
11 Li ta sjabilal 1919, jutuk toʼox tajek li yajtuneltak Jeovae xchiʼuk xmuyubajik ti chichʼik akʼbel li veʼlil ta mantale. Pe epajem-o talel, yuʼun li avie oy mas ta vaxakib miyon yajtuneltak Jeova. ¿Mi jech-o yakal chkichʼtik akʼbel li veʼlil ta mantale? Jech, yuʼun solel busul li veʼlil ta mantal kuʼuntike. Leʼ xa onoʼox talel ta sien jabile, li yajtunelutik Diose ta smiyonal xa noʼox Vivliaetik oy kuʼuntik, livroetik, revistaetik, foyetoetik xchiʼuk tratadoetik. Anil noʼox epajem talel li veʼlil ta mantale, yuʼun staojik li kʼusi jtunel yuʼunik ta mantal li krixchanoetike; xkoʼolaj kʼuchaʼal li ukʼum laj yil Esekiele. Jaʼ yuʼun oy xa ta epal jabil ti yakal ta jpastik imprimir li jvuntike. Avie, li ta jpajinatik ta jw.org xuʼ te jtatik vunetik ti oy mas ta jmil jeltos kʼopetike xchiʼuk xuʼ jkʼeltik ta selular, ta tavleta o ta yan kʼusitike. Skotol taje, ¿kʼuxi tstabeik sbalil li buchʼutik oy ta yoʼontonik mantale?
12. 1) ¿Kʼuxi aviloj ti tstabeik sbalil krixchanoetik li kʼusi chakʼ ta chanel li Vivliae? 2) ¿Kʼu yelan tspʼijubtasutik avi li kʼusi laj yil Esekiele? (Kʼelo li tsʼib ta yok vune).
12 Voʼ ti chakʼ kuxlejale. Xi laj yaʼi li Esekiele: «Chkuxi skotol li kʼusitik oy ti bu ch-echʼ batel li yok voʼe». Nopo avaʼi skʼoplal liʼe, ¿kʼuxi staojbeik sbalil li epal veʼlil ta mantal li buchʼutik ochemik ta steklumal Jeovae? Li chanubtaseletik ta Vivliae skoltaoj ta smiyonal noʼox krixchanoetik sventa xakʼ xchʼunel yoʼontonik ta stojolal li Jeovae. Tspʼijubtasutik xtok li avie, yuʼun oy junantike chiktaik xchʼunel kʼusi chal li Vivliae. Tsta yorail ti mu xa skʼan xchʼunik li mantaletike xchiʼuk mu xa skʼan xakʼ ta xkuxlejalik. Li vaʼ krixchanoetike xkoʼolajik kʼuchaʼal li «tsʼantsʼan voʼtik xchiʼuk li achʼeltik ti te nopol oy» ta nab ti laj yil Esekiele. * ¡Mu me xkakʼtik ti jech xkʼot ta jtojolaltike! (Kʼelo Deuteronomio 10:16-18).
13. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li teʼetik laj yil Esekiele?
13 Teʼetik ti stakʼ lobel sate xchiʼuk ti chpoxtavane. ¿Mi oy kʼusi chakʼ jchantik li teʼetik ti te oy ta stiʼiltak ukʼume? Oy, yuʼun li teʼetik taje chakʼ sat jujun u xchiʼuk chpoxtavan li yanaltake (Esek. 47:12). ¿Kʼusi chakʼ kiltik taje? Jaʼ ti chijtun ta stojolal jun Dios ti oy slekil yoʼonton, ti tsmakʼlinutik xchiʼuk ti chpoxtautik ta mantale. Yan li buchʼutik muʼyuk chtunik ta stojolal li Jeovae mu xaʼibeik smelolal li kʼusi chakʼ ta chanel li Vivliae. Nopo noʼox avaʼi skotol li kʼusitik yakʼojbutik Jeovae. ¿Mi mu jechuk ti jun avoʼonton chakom kʼalal chachan jlikuk revista, mi la akʼejinta li slajeb kʼejoj ta junuk asamblea, mi la akʼel junuk video o junuk programa ta JW Broadcasting? ¡Ta melel lek makʼlinbilutik ta mantal! (Is. 65:13, 14). Taje tskoltautik sventa lekuk oyutik ta mantal. Li tojobtaseletik ta Vivliae tskoltautik sventa mu xijtsʼuj ta mulivajel, ta xpichʼetel oʼontonal, ti chʼabal xchʼunel koʼontontike o yan kʼusitik. Maʼuk noʼox, yuʼun li Jeovae chakʼbutik li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa xijtsatsub ta mantal mi la jsaʼ tsots jmultike (kʼelo Santiago 5:14). Li teʼetik laj yil Esekiele chakʼ ta ilel ti lek chabibilutike.
14, 15. 1) ¿Kʼusi chakʼ jchantik li achʼeltik ti muʼyuk xlekub laj yil Esekiele? 2) ¿Kʼusi bendisional yakal ta jkʼupintik li avie?
14 Jech xtok, oy kʼusi chakʼ jchantik li achʼeltik ti muʼyuk xlekube. Mu jkʼan jechutik kʼuchaʼal li krixchanoetik ti mu xakʼ sbaik ta lekubtasel yuʼun li Diose (Mat. 13:15). Yuʼun mi jech la jpastike, muʼyuk me chakʼbutik tal sbendision li Jeovae. Li voʼotike ta jkʼupintik li bendisionetik ti xkoʼolaj kʼuchaʼal li ukʼum laj yil Esekiele. ¿Kʼusi van ora chvul ta joltik li ukʼum taje? Jaʼo kʼalal ta sjunul koʼonton ta jchʼamtik kʼusi chal Vivliae, kʼalal chijlokʼ ta cholmantale, kʼalal chkichʼtik koltael, patbel koʼontontik xchiʼuk tojobtasel yuʼun li moletik ti yichʼojik chanubtasel yuʼun li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoile. Mu ventauk bu ch-echʼ batel li ukʼum laj yil Esekiele, chlik lekubuk xchiʼuk chkuxi skotol li kʼusitik oye.
15 ¿Kʼuxi chkʼot ta pasel ta jelavel li kʼusi laj yil Esekiele? Jech kʼuchaʼal ta jkʼeltik batele, mas to tstsatsaj yok ukʼum li ta Paraisoe.
¿Kʼuxi chkʼot ta pasel ta Paraiso li kʼusi laj yil Esekiele?
16, 17. 1) ¿Kʼuxi chnatub yok li voʼ ti chakʼ kuxlejal ta Paraisoe? 2) ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil ta Paraiso li voʼ taje?
16 Nopo noʼox avaʼi ti te xa oyot ta Paraiso xchiʼuk avutsʼ avalal xchiʼuk avamigotake. ¿Kʼusi tskoltaot sventa teuk xa akʼeloj yilele? Jaʼ mi mas to la achanbe skʼoplal li ukʼum laj yil Esekiele. Jaʼ yuʼun, jchaʼkʼeltik li oxtos kʼusitik laj yil Esekiel ti chakʼ ta ilel ti chkʼanvan li Jeovae.
17 Bendisionetik ti xkoʼolaj ta ukʼume. Li ta Paraisoe xkoʼolaj ti mas to chnatub yok li ukʼume, maʼuk noʼox ta jtabetik sbalil ta mantal, yuʼun ta jkʼupintik yan bendisionetik xtok. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel li Ajvalilal ta Jmil Jabil yuʼun Jesuse? Li buchʼutik tukʼ chakʼ sbaike mas to tstabeik sbalil li pojelal laj yakʼ Jesuse, yuʼun ta kʼunkʼun chtukʼibik batel. Chlaj skʼoplal li chameletike, li poxiletike, li ospitaletike, li doktoretike xchiʼuk li koltael chakʼ ajvaliletik sventa jpoxta jbatike (seguros médicos). Li «epal krixchanoetik» ti kuxul chkomik ta Armajedone ta skʼupinik li epal bendisionetike (Apok. 7:9, 14). Toj labal sba li bendisionetik ta jkʼupintik ta slikebale, pe mu xkoʼolaj xchiʼuk li bendisionetik chtal ta jelavele. Jech kʼuchaʼal laj yil li Esekiele, li ukʼume mas to natub batel yok sventa masuk to xichʼ tabel sbalil.
18. Li ta Jmil Jabile, ¿kʼuxi tspas ta mukʼta ukʼum li voʼ ti chakʼ kuxlejale?
18 Voʼ ti chakʼ kuxlejale. Kʼalal jaʼo xyaket li jmil jabile li ‹ukʼum sventa kuxlejale› ta spas ta jun mukʼta ukʼum (Apok. 22:1). ¡Ta smiyonal noʼox krixchanoetik ta xchaʼkuxiik tal xchiʼuk xuʼ xkuxiik ta sbatel osil! Li Ajvalilal yuʼun Diose mu albajuk yepal krixchanoetik chchaʼkuxes ti pasemik ta pukuke, ti «mu xa kʼusi stakʼ spasik ta lajelale» (Is. 26:19). Pe ¿mi ta van xkuxiik ta sbatel osil skotolik?
19. 1) ¿Kʼusi chakʼbutik-o Jeova li ta Paraisoe, xchiʼuk kʼuxi jnaʼojtik? 2) ¿Kʼusi skʼan xal ti oy junantik ti jech-o chiʼpikʼan chkomik li ta Paraisoe?
19 Jaʼ oy ta sbaik mi tskʼan chkuxiik ta sbatel osil. Li vaʼ orae, chichʼ jamel achʼ balbalvunetik ti yichʼoj talel kʼusitik achʼ xchiʼuk beiltaseletik ta mantal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal ukʼume. ¡Labal sba maʼ taje! Pe kʼux ta aʼiel ti oy junantik muʼyuk chchʼamik li bendisionetike xchiʼuk chlik stoy sbaik ta stojolal li Jeovae. Mi oy buchʼu lik stoy sba li ta jmil jabile, muʼyuk ch-akʼbat ti sokes li jun oʼontonal ta Paraisoe (Is. 65:20). Xuʼ van jaʼ chtal ta joltik li achʼeltik la yil Esekiel ti muʼyuk xlekube, yuʼun ‹jech-o chiʼpikʼan komik›. ¡Solel mu xtojobik snopel! Yuʼun muʼyuk la skʼan laj yuchʼik li voʼ ti chakʼ kuxlejale. Mi tsʼaki xa ox li jmil jabile, oy jtsop krixchanoetik ti chlik smojin sjolik xchiʼuk li Satanase. Skotol li buchʼutik tspʼajbeik smantal Jeovae ta xichʼik lajesel ta sbatel osil (Apok. 20:7-12).
20. Li ta jmil jabile, ¿kʼusi tspas Jeova ti jaʼ tsvules ta joltik li teʼetik laj yil Esekiele?
20 Teʼetik ti stakʼ lobel sate xchiʼuk ti chpoxtavane. Li Jeovae tskʼan ti xijkuxi ta sbatel osile. Sventa xkʼot ta pasel taje, li stuke oy kʼusi achʼ tspas sventa xkʼot ta pasel li kʼusi laj yil Esekiel ta sventa li teʼetike. Li ta Paraisoe maʼuk noʼox ta jtabetik sbalil ta mantal, yuʼun ta jkʼupintik yan bendisionetik. Kʼalal yakal li jmil jabile, li Jesus xchiʼuk li 144 mile chkʼotik ta ajvalil. Jech xtok, chkʼotik ta paleal sventa tskolta sbaik yoʼ xichʼ tabel lek sbalil li pojelal laj yakʼ Kristoe xchiʼuk tskoltaik li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaik sventa xkʼotik ta tukʼil krixchanoetik (Apok. 20:6). Li teʼetik laj yil Esekiel ti stakʼ lobel sat xchiʼuk ti chpoxtavan li yanaltake xkoʼolaj xchiʼuk li albil kʼop laj yal li jtakbol Juane (kʼelo Apokalipsis 22:1, 2). Li yanaltak teʼetik laj yil Juane jaʼ sventa xpoxtaobil lumetik. Ta smiyonal xa noʼox krixchanoetik tstabeik sbalil li kʼusi tspasik li 144 mil ti chtunik ta paleale.
21. 1) ¿Kʼu yelan chavaʼi aba mi la anopbe skʼoplal li ukʼum laj yil Esekiele? (Kʼelo li rekuadro «¡Lik mukʼibuk yok li ukʼume!»). 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik batel li ta yan kapituloe?
21 Kʼalal mi la jnopbetik skʼoplal li ukʼum laj yil Esekiele, ¿mi mu jechuk ti tspat koʼontontik xchiʼuk ti chakʼbutik jun oʼontonale? ¡Toj lek li kʼusi jmalaojtik chkʼot ta pasele! Leʼ xa talel ta smilal jabile, li Jeovae yaloj albil kʼopetik sventa jnopbetik skʼoplal kʼu yelan li Paraisoe. Jech xtok, yakal-o tstakutik ta ikʼel sventa xkil ta jsat jtuktik ti kʼu yelan chkʼot ta pasel li kʼusi yaloje. ¿Mi te xa oyot chavil? Xuʼ van xi chajakʼbe abae: «¿Mi ta van xkil li Paraisoe?». Jkʼeltik li slajeb kʼusi akʼbat yil Esekiel ti chakʼbutik ta ilel ti chkʼot ta pasele.
^ Li judaetik ti chukbil toʼox batike snaʼojik lek kʼu yelan li osil bu likemike, jech oxal kʼalal laj yaʼibeik skʼoplal li ukʼum ti te chlokʼ talel ta temploe xchiʼuk ti te oy ta jun tayal vitse, maʼuk tal ta sjolik jun batsʼi ukʼum xchiʼuk muʼyuk jech jpʼejuk vits. Jech xtok, li ukʼume xuʼ van tukʼ chbein yalel jaʼ to mi kʼot ta nab Muertoe, pe ta skoj ti kʼu yelan li yosilalike, mu stakʼ ti tukʼ xkʼot kʼalal to ta nabe.
^ Junantik ti buchʼutik chchanbeik skʼoplale chalik ti lek kʼusi chakʼ ta aʼiele. Jech xtok, chalik ti ta voʼnee jaʼ onoʼox yabtelik spasel atsʼam li ta nab Muertoe, yuʼun jtunel tajek sventa mu sok li veʼlile. Pe kʼalal laj yalbe skʼoplal tsʼantsʼan voʼtik xchiʼuk achʼeltik ta nabe, xi onoʼox laj yichʼ albel skʼoplale: «Muʼyuk ta xlekubik». Jaʼ yuʼun, muʼyuk kʼusi x-ayan te xchiʼuk muʼyuk chichʼ lekubtasel, yuʼun muʼyuk te chkʼot li voʼ chlik talel ta sna Jeovae. Jech oxal, li yatsʼamil tsʼantsʼan voʼtik xchiʼuk achʼeltike muʼyuk kʼusi lek chakʼ ta aʼiel (Sal. 107:33, 34; Jer. 17:6).
^ Li lokʼol kʼop laj yal Jesus ta sventa li nutiʼ sventa tsakob choye koʼoltik kʼusi chakʼ ta aʼiel. Mu skotoluk lekil choy la staik ta masel. Jaʼ yuʼun, la sjipik lokʼel ti butik mu xtune. Kʼalal jech laj yal li Jesuse, laj yakʼ ta aʼiel ti oy buchʼutik chchʼak sbaik lokʼel ta s-organisasion Jeova li ta tsʼakale (Mat. 13:47-50; 2 Tim. 2:20, 21).