XKOXKUN TA STSʼET YAKAN LI LUCIAE. Ta sbikʼtal onoʼox tsake ta jun chamel ti poliomielitis sbie, taje jaʼ jun chamel ti xuʼ xchʼam yantike xchiʼuk ti tslajes li kʼusi oy ta yut jbekʼtaltike. Kʼalal yichʼoj xa ox 16 sjabilal li Luciae, xi albat yuʼun li ants ti te ch-abtej ta snaike: «Laj yakʼbot kastigo Dios ta skoj ti muʼyuk la achʼunbe smantal li ameʼe xchiʼuk ti muʼyuk laj avichʼ ta mukʼe». Kʼalal echʼ xa ox jayibuk jabile vul to ta sjol Lucía ti kʼux tajek laj yaʼi li kʼusi albate.

KʼALAL LAJ YAʼI DÁMARIS TI OY TUMOR TA XCHINABE, xi albat yuʼun li stote: «Te van kʼusi toj chopol la apas ti jech kʼot ta atojolale, jaʼ yuʼun chakʼbot kastigo li Diose». Ta skoj li kʼusi albate la svul-o tajek yoʼonton li Damarise.

Li krixchanoetike oy xa ta smilal jabil xchʼunojik ti jaʼ la kastigo yuʼun Dios li chameletike. Li livro Usos y costumbres de las tierras bíblicas sbie, chal ti ta skʼakʼalil Jesuse xchʼunojik ti «oy la chameletik sventa tstoj smul li buchʼu ch-ipaje o ta skoj smul li yutsʼ yalale». Li ta Edad Media (ti tetik van ta sjabilal 500 kʼalal ta 1500 ta jkʼakʼaliltike), xi chal li livro Medieval Medicine and the Plague (Li poxiletik ta edad media xchiʼuk li chameletike): «Junantik krixchanoetike xchʼunojik toʼox ti jaʼ kastigo yuʼun Dios li chameletike». Vaʼun chaʼa, ¿mi jaʼ skʼan xal ti jaʼ kastigo yuʼun Dios ti kʼot chamel ta Europa li ta siglo 14? ¿O mi jaʼ van jun chopol bakteria jech kʼuchaʼal laj yilik ta tsʼakal li sientifikoetike? Xuʼ van chajakʼbe aba mi chakʼ talel chamel Dios sventa xakʼbe kastigo ta skoj smul li jun krixchanoe. *

NOPO TA SVENTA LIʼE: Mi chakʼ talel chamel xchiʼuk vokolil li Dios sventa chakʼbe kastigo li buchʼu oy smule, ¿mi oy van sbalil jechuk ti ay xpoxta jchameletik li Jesukristoe? ¿Mi mu jechuk ti ta jakʼbe jbatik mi tukʼ onoʼox kʼusitik tspas li Diose? (Mateo 4:23, 24). Li Jesuse muʼyuk tspas li kʼusi muʼyuk ta yoʼonton Stote. Xi laj yale: «Jaʼ onoʼox ta jpas li kʼusi lek chile» xchiʼuk «jaʼ jech yakal ta jpas ti kʼu yelan yalojbun mantal li Totile» (Juan 8:29; 14:31).

Li Vivliae jamal chal ti Jeovae «tucʼ cʼusi tspas; lec scotol li yabtele» (Deuteronomio 32:4). Jech kʼuchaʼal liʼe, li Diose muʼyuk onoʼox bu chakʼ chamuk epal krixchanoetik ta jun avion sventa chakʼbe kastigo jun noʼox krixchano ti te tikʼil batele. Li Abraan ti jaʼ jun tukʼil yajtunel Diose snaʼoj onoʼox ti mu jechuk tspas li Buchʼu toj toyol oye. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe li Diose: «Mu van xapas jech ti coʼol chavules li bochʼo lequique xchiʼuc li bochʼo oy smulique» (Génesis 18:25). Jech xtok, xi chal li Vivliae: «Li Diose mu snaʼ spas cʼusi chopol» o «mu spas cʼusi muʼyuc lec» (Job 34:10-12).

Kʼalal chkil jvokoltike maʼuk ta skoj ti chakʼbutik kastigo Dios sventa chakʼ jtoj li jmultike. Jaʼ jech laj yakʼ ta ilel Jesus kʼalal te la sta xchiʼuk yajtsʼaklomtak jun vinik ti maʼsat onoʼox vokʼeme. Xi jakʼbat yuʼun li yajtsʼaklomtake: «Rabi, ¿buchʼu la saʼ smul ti jech maʼsat vokʼ li vinik liʼe, mi jaʼ ta smul stuk o mi jaʼ ta smul li stot smeʼe?». Xi takʼbatik yuʼun li Jesuse: «Muʼyuk bu la saʼ smul li vinik liʼe mi jaʼuk li stot smeʼe» (Juan 9:1-3).

Ta skoj li kʼusitik maʼuk jech xchʼunojike, li yajtsʼaklomtak Jesuse labal van sba laj yaʼiik ti laj yal ti maʼuk smul li vinik xchiʼuk maʼuk ta smul li stot smeʼ ti sta-o chichʼ kastigoe. Kʼalal la sjambe sat vinik li Jesuse maʼuk noʼox laj yakʼ ta ilel ti la xpoxtae, yuʼun laj yakʼ ta ilel ti maʼuk jech ti kʼu yelan tsnop  li krixchanoetike (Juan 9:6, 7). Kʼalal jnaʼojtik ti maʼuk chakʼ vokolil li Diose, chpatbat tajek yoʼonton li buchʼutik tsakbilik ta tsatsal chamele.

Xi jamal chal li Vivliae:

• «Muʼyuk buchʼu xuʼ xakʼ ta preva ta kʼusitik chopol li Diose xchiʼuk muʼyuk buchʼu chakʼ ta preva li stuk eke» (SANTIAGO 1:13). Pe maʼuk noʼox, yuʼun poʼot xa slajes li «kʼusitik chopol» ti jaʼ akʼbil-o talel svokol li krixchanoetike, jech kʼuchaʼal li chameletike, li kʼusitik kʼux chkʼot ta jtojolaltike xchiʼuk li lajelale.

• Li Jesukristoe «la xpoxta skotol li buchʼutik chil svokolike» (MATEO 8:16). Kʼalal poxtavan li Jesuse jaʼ jun skʼelobil li kʼusi tspas ta jelavel li Ajvalilal yuʼun Dios ta spʼejel balumile.

• «Tskusbat skotol yaʼlel satik yuʼun li Diose, muʼyuk xa lajelal, muʼyuk xa at-oʼonton, muʼyuk xa okʼel ta skoj vokolil xchiʼuk mi jaʼuk xa kʼusi kʼux ta aʼiel. Jelav xa skʼoplal skotol li kʼusitik oy toʼoxe» (APOKALIPSIS 21:4).

Vaʼun chaʼa, ¿kʼu yuʼun oy kʼusitik kʼux chkʼot ta jtojolaltik xchiʼuk ti chkil jvokoltik liʼ ta balumile? Mi maʼuk ta smul li Diose, ¿buchʼu van ta smul? Oy xa ta epal jabil tskʼan chaʼibeik smelolal li krixchanoetik taje. Li sjakʼobiltak liʼe chichʼ takʼel li ta yan mantaletik chtale.