¿Mi skʼelojot xanaʼ li Diose?
¿KʼUSI CHAKʼ JCHANTIK LI KʼUSITIK PASBILE?
Toj echʼ noʼox tsots skʼoplal li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel ta xkuxlejal li uni neneʼ kʼalal naka toʼox jun ora svokʼele. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun ti kʼu yelan chil sbaik li meʼil xchiʼuk li yuni ole jaʼ me chkoltaat sventa lekuk xchʼi tale. *
¿Kʼusi chtijbat-o yoʼonton jun meʼil sventa ta kʼanelaluk skʼel li yuni neneʼe? Li The Journal of Perinatal Education, li jchanubtasvanej Jeannette Crenshaw chal ti kʼalal vokʼem xa ox li olole, li meʼile ch-epaj yuʼun li hormona ti jaʼ sbi oxitocina ti «jaʼ chakʼ ti akʼo skʼel, ti spet, ti stsʼutsʼ xchiʼuk ti xakʼbe xchuʼ li yole». Jech xtok, oy kʼusi tspuk sba ta yut sbekʼtal li meʼil sventa «lekuk xil li yuni ole» xchiʼuk ti masuk to skʼane. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li kʼusi laj xa kaltike?
Ti kʼu yelan lek xil sbaik li jun meʼil xchiʼuk li yuni neneʼe jaʼ laj yakʼ li Jpasvanej kuʼuntik Jeovae. * Li Ajvalil Davide la stojbe ta vokol Dios ti vokʼesat yuʼun smeʼe xchiʼuk ti lek chabiate. Laj yakʼ venta ti chabibil talel yuʼun Jeova ti kʼuxi vokʼe. Xi laj yalbe ta orasione: «Cʼalal tiqʼuilun toʼox ta yut xchʼut jmeʼe, voʼot onoʼox Diosot cuʼun» (Salmo 22:9, 10).
NOPO AVAʼI TA SVENTA LIʼE: Li Diose oy kʼusi la spas sventa oyuk ta yoʼonton sneneʼ li jun meʼile xchiʼuk ti lek xchabie, ¿mi mu jechuk ti stakʼ jchʼuntik ta melel ti oyutik ta yoʼonton ta jujuntal li Dios ti jaʼ xnichʼnabutike? (Echos 17:29).
¿KʼUSI CHCHANUBTASUTIK VIVLIA TA SVENTA TI KʼU YELAN CHCHABIUTIK LI DIOSE?
Xi chal li Jesus ti jaʼ noʼox stuk xojtikin li Jpasvanej kuʼuntike: «¿Mi mu xmanuk-o chaʼkot saktarin li jsep takʼin ti jutuk sbalile? Manchuk mi jech, mi jkotuk bu chyal ta lum mi muʼyuk snaʼoj li Atotike. Pe li voʼoxuke kʼalal to ta stsotsil ajolik chapbil skotol. Jech oxal chaʼa, mu xaxiʼik; yuʼun voʼoxuk mas tsots akʼoplalik, jaʼ xkom to li epal saktarine» (Mateo 10:29-31).
Muʼyuk buchʼu mas tskʼel skotol li mutetike, mas to mu xakʼik venta kʼalal chcham jkotuke. Pe li Jtotik ta vinajele skʼeloj lek ta jujukot li uni mutetike. Pe akʼo mi ep tajek li mutetike, jaʼ onoʼox mas ep sbalil chil krixchanoetik li Diose. Jaʼ yuʼun xuʼ xachʼun ta melel ti skʼelojot xchiʼuk toj tsots akʼoplal chil li Diose.
Li Diose oy ta yoʼonton ti lekuk noʼox oyutike xchiʼuk chchabiutik ta slekil yoʼonton.
Xi chal ta jamal li Vivliae:
-
«Li Mucʼul Diose jaʼ sqʼueloj scotol li banamile, jech xuʼ chacʼ ta ilel svuʼel ta stojol li bochʼo scotol yoʼntonic tscʼanic coltael yuʼune» (2 CRÓNICAS 16:9).
-
«Li Mucʼul Diose jaʼ te oy o sat ta stojol li bochʼo tucʼ yoʼntonique; lec tstucʼulanbe scʼop ti cʼalal chcʼopanate» (SALMO 34:15).
-
«Xitseʼin noʼox, xcuxet noʼox coʼnton yuʼun li xcʼuxul avoʼntone. Aviloj xa cʼu xʼelan li jvocole; laj xa anaʼ ti ep at-oʼnton chcaʼye» (SALMO 31:7).
«LA JNOP TI MUʼYUK SKʼANOJUN LI JEOVAE»
¿Mi oy sbalil kʼalal jnaʼojtik ti oyutik ta yoʼonton Dios xchiʼuk ti ta xkʼuxul yoʼonton chchabiutike? Oy. Xi chal Hannah * ti likem ta Inglaterrae:
«Solel ep ta velta la jnopilan ti muʼyuk skʼanojun li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk tstakʼbun li j-orasion ta skoj ti muʼyuk tsots li xchʼunel koʼontone. Kaloj mi yakal chakʼbun kastigo o muʼyuk tstsakun ta venta ta skoj ti muʼyuk jbalil chilune. Xkoʼolaj laj kaʼi ti mu sventaun-oe».
Pe li avie jelel xa kʼusi tsnop li Hannae, yuʼun xchʼunoj lek ti kʼanbil yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti chkʼuxubinate. ¿Kʼusi koltaat-o sventa xjel li kʼusi tsnope? Xi chal stuk li Hannae: «Mu ta aniluk jech lik jnop. Oy xa ta sjayibal jabil laj kaʼi jun mantal ta Vivlia ti laj yakʼ xkuxlejal ta jtojolaltik li Jesukristoe, taje toj labal sba laj kaʼi xchiʼuk jaʼ te laj kakʼ venta ti kʼu to yepal skʼanojun li Jeovae. Kʼalal chkil ti tstakʼbun j-orasione, ep ta velta chi-och ta okʼel yuʼun chkakʼ venta ti skʼanojune. Jech xtok, kʼalal ta jchan li Vivlia xchiʼuk ti chibat li ta tsobajeletike jaʼ skoltaojun talel sventa xkojtikin mas li Jeovae xchiʼuk li kʼusi chaʼi ta jtojolaltike. Ta orae jchʼunoj lek ti skʼanojutike, ti tskoltautike xchiʼuk ti oy ta yoʼonton chchabiutike».
¡Tspat tajek koʼontontik li kʼusi chale! Pe ¿kʼuxi xuʼ xanaʼ mi oy ta yoʼonton Dios xchiʼuk mi xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chavaʼi abae? Te chatabe stakʼobil li ta mantal chtale.
^ par. 3 Ti ch-ipajik ta at-oʼonton li meʼiletik kʼalal vokʼem xa ox li yolike (depresión posparto) jaʼ van vokol chaʼiik-o ti lekuk xil sbaik xchiʼuk li yuni neneʼike. Pe taje maʼuk me skʼan xal ti jaʼ xa ta smule. Li Instituto Nacional de la Salud Mental de Estados Unidos, chalbe skʼoplal li chamel ta at-oʼonton kʼalal chvokʼ yolik li meʼiletike «xuʼ van jaʼ ta skoj ti muʼyuk lek chaʼi sbaike o ti ipik ta sjol yoʼontonike. [...] Maʼuk ta skoj ti oy kʼusi la spas o ti oy kʼusi muʼyuk xa tspas li jun meʼile». Mi chakʼanbe to mas yaʼyejal ta sventa taje, kʼelo li mantal ti xi sbie: «¿Qué es la depresión posparto?» ti te lokʼ li ta revista ¡Despertad! ta 8 yuʼun junio ta 2003.
^ par. 5 Li Vivliae chal ti jaʼ Jeova sbi li Diose (Éxodo 3:14 Ch, tsʼib ta yok vun).
^ par. 15 Li ta mantaletik liʼe laj yichʼ jelel li jlom biiletike.