Maʼuk chalbe skʼoplal taje. Jaʼ chalbe skʼoplal li buchʼu nopolik noʼox tsnuptan vokolile, pe ti tstsal yuʼune o ti chkuch yuʼune.

Jkʼeltik li yan versikuloetik ta Proverbios ti jaʼ tskoltautik ta yaʼibel smelolal li versikulo 16: «Mu jechuk xapas kʼuchaʼal tspas li buchʼu toj chopole, mu teuk nopol xanakʼ aba ta sna sventa chamala li buchʼu tukʼe; mu xatukibe ti bu chkux yoʼontone. Yuʼun xuʼ van xyal ta lum vukub velta li buchʼu tukʼe, pe tstam sba likel yan velta, yan li buchʼu toj chopole j-echʼel chyal-o ta lum ta skoj li svokole. Mu xamuyubaj kʼalal chyal ta lum li avajkontrae xchiʼuk mu me xkuxetuk avoʼonton kʼalal tsmak yakane» (Prov. 24:15-17).

Junantike chalik ti jaʼ skʼoplal li buchʼu tstsʼuj ta mulil li kʼusi chal ta versikulo 16, pe ti tstam sba likel ta mantale. Oy chaʼvoʼ paleetik ti likemik ta Inglaterra laj yalik ti oy la jcholkʼopetik ti jaʼ jech chalbeik skʼoplal taje, xi to laj yalik li paleetik taje: «Mi jech chichʼ aʼibel smelolal li teksto taje, jaʼ skʼan xal ti xuʼ spas tsatsal muliletik li jun krixchanoe, pe ti jech-o tsk’an Dios xchi’uk tsutes yoʼonton jujukoj kʼalal tspas smule». Mi jech chichʼ aʼibel smelolal li teksto taje, xuʼ van kʼupil xa sba chaʼiik li buchʼutik mu skʼan xiktaik li mulile, yuʼun xuʼ van xi tsnopike: «Akʼo mi jpasilan tsatsal muliletik, pe chakʼun onoʼox ta perton li Diose».

Pe maʼuk jech smelolal li versikulo taje.

Kʼalal «chyal ta lum» xi li ta versikulo 16 xchiʼuk 17, oy jaytosuk smelolal li ta ebreoe. Xuʼ jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal chijbalchʼuj ta batsʼi melele jech kʼuchaʼal kʼalal chbalchʼuj jkotuk vakaxe, kʼalal oy buchʼu chpʼaj yalel ta snae o kʼalal chpʼaj jpʼejuk uni ton ta balumile (Deut. 22:4, 8; Amos 9:9). Pe xuʼ xichʼ tunesel ta lokʼolkʼop xtok, jech kʼuchaʼal li Salmo liʼe: «Li Jeovae tsbeiltas batel ti bu chanav li jun krixchano kʼalal lek chil li be bu stamoj batele. Akʼo mi xyal ta lum, pe muʼyuk chichʼ jipel batel, yuʼun chnitbat skʼob yuʼun li Jeovae» (Sal. 37:23, 24; Prov. 11:5; 13:17; 17:20).

Xi chal li Comentario bíblico Beacon ta sventa li Proverbios 24:16: «Li jpʼel kʼop ta ebreo liʼe maʼuk chalbe skʼoplal kʼalal chijtsʼuj ta mulile». Jun ti buchʼu xchanojbe lek skʼoplale xi chalbe smelolal li versikulo liʼe: «Muʼyuk sbalil mi chkilbajinbetik li steklumal Diose, yuʼun ta onoʼox xichʼik koltael, yanuk li buchʼutik chopolike muʼyuk» .

Jaʼ yuʼun, li Proverbios 24:16 maʼuk chalbe skʼoplal ti «chijyal ta lum» ta sventa mulile, jaʼ chalbe skʼoplal kʼalal ta jnuptantik ep ta tos vokoliletike, ti xlik xkaj noʼoxe. Ep ta tos vokolil tsnuptan li buchʼu tukʼe xuʼ van ta chamel o ti chichʼ tsatsal kontrainel yuʼun li j-abteletike. Pe xuʼ xchʼun ta melel ti chnitbat batel skʼob yuʼun li Diose xchiʼuk ti chkoltaat yoʼ xkuch batel yuʼun li svokole. ¿Mi mu jechuk ti lek onoʼox kʼusi chkʼot ta lokʼel yuʼun li yajtuneltak Diose? ¿Kʼu chaʼal? Yuʼun xi onoʼox yaloj li Vivliae: «Li Jeovae ta xik skotol li buchʼutik chyalik xa ta lume xchiʼuk tstoy likel skotol li buchʼutik nijajtik xae» (Sal. 41:1-3; 145:14-19).

Jaʼ yuʼun, li buchʼu tukʼe muʼyuk xmuyubaj kʼalal oy buchʼutik tsnuptanik vokoliletike. Moʼoj, jaʼ chmuyubaj-o «ti lek kʼusi chkʼot ta stojolalik li buchʼutik xiʼtaojik li melel Dios ta skoj ti yichʼojik ta mukʼe» (Ekl. 8:11-13; Job 31:3-6; Sal. 27:5, 6).