1, 2. 1) ¿Kʼusi yaloj Jeova ti chkʼot ta pasel ta jkʼakʼaliltike? 2) ¿Kʼusitik ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

XI LAJ yalbe skʼoplal Jeova ti kʼusi chkʼot ta pasel ta jkʼakʼaliltike: «Cʼalal me la sta scʼacʼalil leʼe, lajuneb viniquetic ta jujuchop cʼop ta scotol banamil chbat stsacbeic yoc scʼuʼ jun judá vinic, jech chalbeic: ‹Ta xbat jchiʼinotcutic ec, yuʼun laj caʼicutic ti te oy ta atojolic li Diose›» (Zac. 8:23). Li ‹juda vinike› jaʼ skʼoplal li yajtsʼaklomtak Kristo ti tʼujbilik ta chʼul espiritue, ti ‹Israel yuʼun Dios› sbi xtoke (Gal. 6:16). Yan li ‹lajuneb viniketike› jaʼ skʼoplal li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik sbatel osil liʼ ta Balumile. ¿Kʼu yuʼun ti tskʼan chbat xchiʼinik li buchʼutik tʼujbile? Yuʼun snaʼojik ti lek ilbilik yuʼun li Jeovae xchiʼuk ti jaʼ jun matanal chilik ti jmoj chichʼik ta mukʼ Dios xchiʼukike.

² Li Jesus eke jaʼ jech laj yal kʼuchaʼal li Sakariase, ti jmoj oyik li yajtuneltak Diose. «Uni jtsop chij» la sbiiltas li buchʼutik spatoj yoʼonton chbatik ta vinajele. Yan li buchʼutik spatoj yoʼonton chkuxiik ta Balumile, xi la sbiiltase: «Yan jchijtak». Vaʼun laj yal ti «jtsop noʼox chkʼotik [xchiʼuk ti] jun jchabichij chkʼot yuʼunik[e]» (Luk. 12:32; Juan 10:16). Pe yikʼaluk van xi ta jnoptike: ¿Mi persa van skʼan jnabetik sbi li buchʼutik chbat ta vinajele? ¿Kʼu yelan skʼan xakʼ ta ilel stalelalik li buchʼutik tʼujbile?  ¿Kʼu van yelan skʼan xkiltik mi oy buchʼu chlik sveʼ pan xchiʼuk ti chuchʼ vino li ta Snaʼobil slajel Kristoe? ¿Mi chopol van chkaʼitik mi yantik x-epaj li buchʼutik tʼujbile? Li ta xchanobil liʼe jaʼ ta jkʼelbetik skʼoplal li sjakʼobiltak taje.

3. ¿Kʼu yuʼun mu jnaʼtik lek buchʼutik ti chbatik ta vinajel ta melele?

³ ¿Mi persa van skʼan jnabetik sbi li buchʼutik liʼ to oyik ta Balumil ti tʼujbil chbatik ta vinajele? Mu persauk. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu jnaʼtik mi jpʼel onoʼox skʼoplal chbatik ta vinajel. ^[1] Akʼo mi takbilik ta ikʼel yuʼun li Jeovae, jaʼ to me chbatik ta vinajel mi tukʼ laj yakʼ sbaik kʼalal to ta slajebale. Snaʼoj Satanas maʼ taje, jaʼ yuʼun tstunes ‹jloʼlavanej j-alkʼopetik sventa tsloʼlaik li buchʼutik tʼujbile› (Mat. 24:24). Jech oxal jaʼ to jpʼel skʼoplal chbatik ta vinajel mi laj yichʼ li seyoalik ti chakʼ ta naʼel ti ta melel chbatik ta vinajele. Taje jaʼo kʼalal poʼot xa xchamike o kʼalal yuʼun xa chlik li «mukʼta tsatsal vokolile» (Apok. 2:10; 7:3, 14).

4. Mi mu jnabetik sbi li buchʼutik liʼ to oyik ta Balumil ti tʼujbil chbatik ta vinajele, ¿kʼu yuʼun xi chkalbetike: «Ta xbat jchiʼinotcutic»?

⁴ Mi mu jnabetik sbi li buchʼutik liʼ to oyik ta Balumil ti tʼujbil chbatik ta vinajele, ¿kʼu yuʼun xi chkalbetike: «Ta xbat jchiʼinotcutic»? Veno, li Vivliae xi chalbe skʼoplal li lajunvoʼ viniketike: «Chbat stsacbeic yoc scʼuʼ jun judá vinic, jech chalbeic: ‹Ta xbat jchiʼinotcutic ec, yuʼun laj caʼicutic ti te oy ta atojolic li Diose›». Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, chalbe skʼoplal jun «judá vinic», ta tsʼakale «ta atojolic» xi. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal «judá vinic» xie, maʼuk skʼoplal jun krixchano, jaʼ skʼoplal skotol li buchʼutik chbatik ta vinajele. Snaʼoj yan chijetik maʼ taje, jech oxal kʼalal jmoj chtunik ta stojolal Jeova xchiʼuk li buchʼutik tʼujbile, xi chalbeik xkaltike: «Ta xbat jchiʼinotcutic». Pe mu persauk skʼan jnabetik sbi li buchʼutik chbatik ta vinajel sventa jtsʼaklitike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jech kʼuchaʼal chal li Vivliae jaʼ noʼox skʼan jtsʼaklitik li Jesuse (Mat. 23:10).

5. 1) ¿Kʼusi pʼijubtasel skʼan stsakik lek ta mukʼ li buchʼutik tʼujbile? 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal li pʼijubtasel taje?

⁵ Li buchʼutik tʼujbile skʼan me stsakik lek ta mukʼ li pʼijubtasel chal 1 Korintios 11:27-29 (kʼelo). Mi muʼyuk tskʼel ti lekuk-o xil sba xchiʼuk Jeova li buchʼu tʼujbile, ‹mu me sta-o› ti tsveʼ pan xchiʼuk ti chuchʼ vino li ta Snaʼobil slajel Kristoe, yuʼun mi jech tspase muʼyuk chichʼ ta mukʼ li kʼusi tsots skʼoplal taje (Evr. 6:4-6; 10:26-29). Toj tsots me skʼoplal li pʼijubtasel taje, yuʼun mi muʼyuk tukʼ chakʼ sba ta stojolal li Jeovae, muʼyuk me tsta «li matanal ta [...] sventa li takel ta ikʼel ta akʼol yuʼun Dios ta stojolal Kristo Jesuse» (Filip. 3:13-16).

6. ¿Kʼu yelan skʼan xakʼ ta ilel stalelalik li buchʼutik tʼujbile?

⁶ Xi albatik yuʼun Pablo li buchʼutik tʼujbile: «Ta jkʼanboxuk vokol ti oyuk lek amelolalike, yuʼun jaʼ laj avichʼik-o takel ta ikʼel». ¿Kʼusi skʼan spasik? Jaʼ ti xchʼunik li mantal liʼe: «Bikʼituk me tajek xavakʼ abaik xchiʼuk manxoukoxuk me, tsʼikuk me avuʼunik, tsʼikbo me abaik ta jujuntal ta skoj ti akʼanoj abaike». Jech xtok, albatik ti skʼan me xakʼbeik yipal ti akʼo jmojuk oyike xchiʼuk ti oyuk slekilalike (Efes. 4:1-3). Li chʼul espiritue jaʼ me chkoltavan sventa bikʼituk xakʼ sbaik (Kol. 3:12). Jaʼ yuʼun muʼyuk ti mas xa xtojob tajek chaʼi sbaik li buchʼutik  tʼujbile. Muʼyuk bu tsnopik xtok ti mas xa ep chichʼik chʼul espiritue, ti jaʼ muʼyuk li yantike xchiʼuk muʼyuk bu tsnopik ti mas xa xaʼibeik smelolal li Vivliae. Maʼuk noʼox, yuʼun muʼyuk bu chalbeik yantik xtok ti akʼo sveʼik li pan xchiʼuk ti xuchʼik li vino ta skoj ti tsnopik noʼox ti tʼujbil li jun ermanoe. Ta skoj ti bikʼit yakʼoj sbaike, snaʼojik ti jaʼ noʼox Jeova xuʼ stak ta ikʼel ti buchʼu chbat ta vinajele.

7, 8. ¿Kʼusitik muʼyuk tspasik li buchʼutik tʼujbile, xchiʼuk kʼu yuʼun?

⁷ Akʼo mi jaʼ jun matanal chaʼiik li buchʼutik chtakatik ta ikʼel sventa xbatik ta vinajele, mu skʼanik ti yan xa sba kʼu yelan ch-ichʼatik ta mukʼe (Efes. 1:18, 19; kʼelo Filipenses 2:2, 3). Yuʼun snaʼojik ti maʼuk sventa snaʼik skotol krixchanoetik ti laj yichʼik tʼujel yuʼun Jeovae. Jech oxal mu labaluk sba chaʼiik mi mu xchʼunbatike. Yuʼun snaʼojik ti chal Vivlia ti mu stakʼ jchʼuntik ta ora mi oy buchʼu chal ti akʼbil tsots yabtel yuʼun Jeovae (Apok. 2:2). Jech xtok, kʼalal oy buchʼu jaʼ to chojtikine muʼyuk bu chalbe ta ora ti tʼujbil chbat ta vinajele. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu skʼan ti labal xa sba xaʼi li yantike. Jech oxal, xuʼ van muʼyuk buchʼu xalbe ti tʼujbile. Muʼyuk bu xtoyet xa chalbe skʼoplal li kʼusitik labalik sba chbat spas ta vinajele (1 Kor. 1:28, 29; kʼelo 1 Korintios 4:6-8).

⁸ Muʼyuk bu tsnopik xtok ti stuk xa noʼox skʼan stsob sbaik li buchʼutik tʼujbile. Muʼyuk bu stuk xa noʼox tsta sbaik ta kʼoponel sventa xloʼilajik o sventa xchanik Vivlia (Gal. 1:15-17). Ti jechuk tspasike, ta me xchʼak sba yuʼunik li tsobobbaile. Maʼuk noʼox, yuʼun yakal me tskontrainik li chʼul espiritue, ti jaʼ tskoltautik sventa oyuk jlekilaltik xchiʼuk ti jmojuk oyutike (kʼelo Romanos 16:17, 18).

9. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk smelol ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ li buchʼutik tʼujbile? (Kʼelo li rekuadro ti bu chal: « Li kʼanelale ‹maʼuk ti mu xichʼ smelolal ti kʼu yelan tspas sbae›»).

⁹ Xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Li voʼoxuke avermano aba akotolik». Laje xi laj yale: «Li buchʼu tstoy sbae chichʼ bikʼtajesbel skʼoplal, yan li buchʼu bikʼit chakʼ sbae chichʼ toybel skʼoplal» (Mat. 23:8-12). Jaʼ yuʼun chopol me mi oy buchʼu ta jtoybetik skʼoplale, ti stuk xa noʼox jech kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼe, manchuk mi tʼujbil chbat ta vinajel. Li Vivliae chalbutik ti akʼo jchanbetik xchʼunel yoʼontonik li moletike, pe muʼyuk bu chalbutik ti jtsʼaklitik junuk krixchanoe (Evr. 13:7). Melel onoʼox ti chal Vivlia ti oy buchʼutik skʼan ‹xkichʼtik lek ta mukʼe›, pe maʼuk ta skoj ti tʼujbil chbatik ta vinajele, jaʼ ta skoj ti «tsots ch-abtejik ta skʼopojelik xchiʼuk ti chchanubtasvanike» (1 Tim. 5:17). Mi stuk xa noʼox jech ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele xuʼ me jkʼexlaltastik. Pe li kʼusi mas to chopole, jaʼ ti xuʼ xlik stoy sbaik kuʼuntike (Rom. 12:3). ¡Mu me jkʼantik ti spas smul kuʼuntik li buchʼutik chbatik ta vinajele! (Luk. 17:2).

10. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti chkichʼtik ta mukʼ li ermanoetik ti tʼujbilik yuʼun Diose?

¹⁰ ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti chkichʼtik ta mukʼ li ermanoetik ti tʼujbilik yuʼun Diose? Oy jaytosuk ti kʼu yelan chkakʼtik ta ilele. Baʼyuke jaʼ ti muʼyuk bu ta jakʼbetik kʼuxi ti laj yichʼik tʼujele, yuʼun jaʼ noʼox snaʼoj stukik. Jaʼ yuʼun mu stakʼ jtikʼ jbatik (1 Tes. 4:11; 2 Tes. 3:11). Jech xtok, mu me jnoptik ti chbatik ta vinajel ek li snup xchiʼilike, li stot smeʼike xchiʼuk li yan yutsʼ yalalike. Yuʼun kʼalal oy buchʼu chichʼ tʼujele muʼyuk bu tsta ta makiel li  yutsʼ yalal eke (1 Tes. 2:12). Jech xtok, muʼyuk ta jakʼtik li kʼusi xuʼ chopol xaʼi-o sba kuʼuntik junuk ermanoe. Jech kʼuchaʼal liʼe, muʼyuk bu xi ta jakʼbetik yajnil li buchʼu chbat ta vinajele: «¿Kʼu yelan chavaʼi aba ti muʼyuk bu te chachiʼin ta naklej ta Paraiso li achiʼile?». Yuʼun jpatoj koʼontontik ti chakʼbutik Jeova li kʼusi ta jkʼantik kʼalal mi teutik xa li ta Paraisoe (Sal. 145:16).

11. ¿Kʼusi ti mu stakʼ jpastike?

¹¹ Ta me jtabetik sbalil kʼalal parejo noʼox chkichʼtik ta mukʼ li ermanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li Vivliae chal ti oy buchʼutik chalik ti ‹ermanoetik ta alele› o ti chalik ti tʼujbilike (Gal. 2:4, 5; 1 Juan 2:19). Jech xtok, xuʼ van mu xa tukʼuk xakʼ sbaik jlom li buchʼutik tʼujbile (Mat. 25:10-12; 2 Ped. 2:20, 21). Li jchankʼop Judase laj yal ti mu stakʼ mi ‹lek xa chkalbetik skʼoplal li yantike›, jaʼ xkaltik, ti mu jtsʼaklitik batel junuk ermano ta tsobobbail ta skoj ti tʼujbile, o junuk ermano ti lek ojtikinbile o ti jal xa tunem ta stojolal Jeovae. Jech oxal, toj tsots me skʼoplal ti jchʼuntik li tojobtasel taje. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal chikta sbaik ta mantal li ermanoetik taje, muʼyuk bu chkʼunib xchʼunel koʼontontik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk muʼyuk chkiktatik ta spasbel yabtel (Jud. 16).

12, 13. ¿Kʼu yuʼun muʼyuk chopol chkaʼitik ti yantik x-epaj li buchʼutik tsveʼik pan xchiʼuk ti chuchʼik vinoe?

¹² Oy jayibuk jabil ti yantik xaʼox xjutukaj batel ti jayvoʼ tsveʼik pane xchiʼuk ti chuchʼik vino li ta Snaʼobil slajel Kristoe. Pe li avie yantik xa x-epaj. ¿Mi chopol van chkaʼitik taje? Moʼoj. Jkʼeltik avil kʼu yuʼun.

¹³ «Li Jeovae xojtikin li buchʼutik jaʼ yuʼune» (2 Tim. 2:19). Li stuke snaʼoj buchʼu tʼujbil. Pe li ermanoetik ti chchapik jayvoʼ tsveʼik pan xchiʼuk ti chuchʼik vino li ta Snaʼobil slajel Kristoe mu snaʼik. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal chichʼ chapele te ch-och skʼoplalik ek li buchʼutik tsnopik ti tʼujbilik ta alele. Yuʼun oy onoʼox buchʼutik ti chlik sveʼik li pan xchiʼuk ti chuchʼik li vinoe, pe chiktaik ta tsʼakal. Yantik xtoke, xuʼ van ip ta snopbenik o ta yoʼontonik ti tsnop chbatik ta vinajele. Ta skoj taje, mu jnaʼtik jayvoʼ to liʼ oyik ta Balumil li buchʼutik tʼujbile.

14. Li buchʼutik tʼujbil chbat ta vinajele, ¿jayvoʼ to liʼ oyik ta Balumil kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile?

 ¹⁴ Kʼalal mi tal yikʼ muyel buchʼutik chbat ta vinajel li Jesuse, spukoj sbaik ta spʼejel Balumil chvul sta. Xi chal li Vivliae: «[Li Jesuse] tstak tal li yaj-anjeltake xchiʼuk tsots chnik li jun okʼes sventa tstsobik li buchʼutik tʼujbil yuʼun ti oyik ta xchanjotal xchikin balumile, ti chlik ta jot stiʼil vinajel kʼalal to ta jot stiʼil vinajele» (Mat. 24:31). Li Vivliae chal ti jayvoʼ xa noʼox liʼ oyik ta Balumil li buchʼutik tʼujbil li ta slajebal kʼakʼale (Apok. 12:17). Pe jaʼ muʼyuk bu chal jayvoʼ to liʼ oyik kʼalal mi lik li mukʼta tsatsal vokolile.

15, 16. ¿Kʼusi chaʼtos skʼan xkaʼibetik smelolal ta sventa li buchʼutik chbatik ta vinajele?

¹⁵ Jaʼ tsnop stuk Jeova kʼusi ora tstʼuj li buchʼu chbat ta vinajele (Rom. 8:28-30). Jaʼo lik stʼuj jlom krixchanoetik ta xchʼul espiritu kʼalal chaʼkuxiem xaʼox li Jesuse. Xaval yaʼele naka tʼujbil chbatik ta vinajel li yajtsʼaklomtak Kristo li vaʼ kʼakʼale. Ta mas tsʼakale, ta sienal xa noʼox jabil ep buchʼutik ti jecheʼ chalik ti jaʼik yajtsʼaklomtak Kristoe. Akʼo mi jech, li Jeovae la stʼuj ta xchʼul espiritu li jayvoʼ melel yajtsʼaklomtak Kristo li vaʼ kʼakʼale. Taje xkoʼolaj kʼuchaʼal li trigo laj yalbe skʼoplal Jesus ti te kapal chchʼi xchiʼuk li chopol tsʼiʼlele (Mat. 13:24-30). Ti kʼu xa sjalil talel li slajebal kʼakʼale, oy to buchʼutik yakal tstʼuj ta xchʼul espiritu Jeova sventa te x-och skʼoplalik li ta 144 mile. ^[2] Jaʼ yuʼun chaʼa, mi la snop tstʼuj jayvoʼuk buchʼutik chbat ta vinajel kʼalal poʼot xa tajek xlaj li kʼusitik chopole, ¿kʼusi kabteltik mi ta jchibal kʼoptatike? (Is. 45:9; Dan. 4:35; kʼelo Romanos 9:11, 16). ^[3] Mu jkʼan jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li j-abteletik laj yalbe skʼoplal Jesuse. Yuʼun li stukike lik xchopol kʼoptaik li yajval abtel ta skoj ti lek laj yichʼ ta mukʼ li j-abteletik ti slajeb xa kʼotike (kʼelo Mateo 20:8-15).

¹⁶ Mu skotoluk chtunik ta «tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» li buchʼutik chbat ta vinajele (Mat. 24:45-47). Jech kʼuchaʼal jayvoʼ noʼox buchʼutik tunik sventa chchanubtasik yan krixchanoetik li ta skʼakʼalil baʼyel yajtsʼaklomtak Kristoe, jaʼ jech jayvoʼ noʼox buchʼutik chtunesatik yuʼun Jeova xchiʼuk Jesus li avi eke. Li ta baʼyel sigloe jlom noʼox li buchʼutik chbatik ta vinajel ti la skolta sbaik ta stsʼibael li Tsʼibetik ta Griego Kʼope. Jaʼ jech li avi eke, jayvoʼ noʼox li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti staoj yabtelik ta ‹yakʼbel sveʼel ta yorail› li steklumal Diose.

17. ¿Kʼusi la jchantik li ta xchanobil liʼe?

¹⁷ ¿Kʼusi la jchantik li ta xchanobil liʼe? Jaʼ ti mu ventauk mi jaʼ jkʼoplaltik li ‹juda vinik› ti chbatik ta vinajele o mi jaʼ jkʼoplaltik li «lajuneb viniquetic» ti liʼ chkuxiik ta Balumile, skʼan jmoj jchʼunbetik smantal li Jeovae. Skʼan jmoj tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti bikʼituk xkakʼ jbatike. Maʼuk noʼox, yuʼun jmoj skʼan xkakʼbetik yipal ti oyuk lekilal kuʼuntik li ta jtsobobbailtike. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal yakal ta jmalatik chvul li slajebal kʼusitik chopole, kakʼbetik me yipal ti jmojuk ‹tsobol› xijtun kʼuchaʼal uni chij ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti jmojuk jtsʼaklitik batel li Jesuse.