AKʼO mi kʼajomal jun kilo xchiʼuk oʼlol yalal, xuʼ xkaltik ti «jaʼ li kʼusi mas toj tsots ta aʼibel smelolal ta sjunul li vinajelbalumile». Taje jaʼ li jchinabtike. Mi laj kojtikintik mas ti kʼu yelan ch-abteje, mas to me ta jtojbetik ta vokol Jeova ta sventa li yabteltak ti labal sba yutsile (Sal. 139:14). Jnoptik xa noʼox avaʼi kʼusitik spas yuʼun li jchinabtike: jtose jaʼ ti xnop kuʼuntike.

¿Kʼu yelan xuʼ jtunes li jnopbentike? Jtose jaʼo kʼalal chtal ta jnopbentik jtosuk kʼusi ti te xa jkʼelojtik yilele xchiʼuk ti labalik sbae. ¿Mi mu jechuk ti nopolik noʼox ta jnopbetik skʼoplal taje? Jech kʼuchaʼal liʼe, mi oy avaʼioj o akʼeloj ta jlikuk vun ta sventa junuk lum ti muʼyuk ayemot-o tee, xuʼ xatunes anopben sventa xanopbe skʼoplal kʼu yelan li lum taje. Kʼalal oy kʼusi ta jnoptik ta sventa li kʼusi mu xkiltik, mu xkaʼitik, mu xkaʼibetik smuil, yikʼ o ti mu stakʼ jpiktike, jaʼ yakal chkakʼtik abtejuk li jnopbentike.

Li Vivliae chal ti koʼol kʼuchaʼal slokʼol la spasutik li Diose (Gén. 1:26, 27). Taje jaʼ skʼan xal ti oy snopben li Jeova eke. Yuʼun jaʼ laj yakʼ ti jnaʼtikuk snopele, sventa xkaʼibetik smelolal li kʼusi oy ta yoʼonton tspas Diose (Ecl. 3:11). ¿Kʼuxi xuʼ jtunes lek jnopbentik ta sventa li kʼusi tskʼan yoʼonton Diose? Xchiʼuk ¿kʼusi ti mu stakʼ jnopbetik skʼoplale?

1) Mu jnopbetik skʼoplal li kʼusitik chopole.

Kʼalal kak ta jnopbetik lek skʼoplal li kʼusitike, ilbil onoʼox ti xuʼ oy kʼusi lek xkʼot ta pasel yuʼune. Pe xi chal li Eclesiastés 3:1: «Scotol oy scʼacʼalil» li kʼusitik ta jpastike, jaʼ yuʼun skʼan me jkʼeltik mi jaʼ yorail li kʼusi yakalutik snopele. Mi yan-o xa kʼusi ta jnopbetik skʼoplal kʼalal jaʼo ta jchan Jvivliatike o kʼalal te oyutik ta tsobajele, muʼyuk me ta jtabetik sbalil li kʼusi ta jkʼeltik li ta Vivliae xchiʼuk li kʼusi chalik ta tsobajele. Jech xtok, li Jesuse la spʼijubtasutik sventa mu jnoptik li kʼusitik chopole, jech kʼuchaʼal li snopbel skʼoplal li mulivajele (Mat. 5:28). Jech xtok, xuʼ van oy kʼusitik ta jnoptik ti chopol tajek chil li Jeovae. Jun ti kʼusi chopol chile jaʼ ti jnopbetik skʼoplal mulivajele, yuʼun xuʼ xijtsʼuj yuʼun ta mulil. Jech oxal chaʼa, mu me xkakʼtik ti snamajesutik ta stojolal Jeova li kʼusitik ta jnoptike.

2) Mu jnopbetik skʼoplal ti chlekub jkuxlejaltik yuʼun li takʼine.

Tsots onoʼox skʼoplal xchiʼuk toj jtunel mi ep kʼusi x-ayan kuʼuntik xchiʼuk ti oy jtakʼintike. Pe naka me ta jloʼla jbatik mi ta jnoptik ti jaʼ te ta jtatik-o lekilal xchiʼuk muyubajele. Xi la stsʼiba li pʼijil ajvalil Salomone: «Li jcʼuleje jaʼ xa stsatsal yoʼnton chaʼay li scʼulejale; jaʼ xa jech cʼotem chaʼay [«ta snopben», TNM] jech  chac cʼu chaʼal jun lum ti lec setbil ta tsatsal coraltone» (Prov. 18:11). Nopo avaʼi kʼusi kʼot ta pasel li ta septiembre ta 2009 kʼalal jaʼo echʼ tsatsal ikʼaloʼ ti jutuk mu noj sjunul li lum Manila ta Filipinase. ¿Mi kolik van li buchʼutik ep kʼusitik x-ayan yuʼunike? Jun jkʼulej vinik ti ep kʼusitik laj yuʼun kʼalal echʼ li ikʼaloʼe, xi laj yale: «Kʼalal echʼ li nojelal ta voʼe, parejo xa abol jba likomkutik yuʼun, koʼol chkil jvokolkutik, akʼo mi jkʼulejunkutik o mi abol noʼox jbakutik». Ta anil me chkʼot ta nopel kuʼuntik ti chakʼbutik lekilal xchiʼuk ti chchabiutik li takʼine, pe taje mu meleluk.

3) Mu jvul koʼontontik ta skoj li kʼusi xuʼ van muʼyuk chkʼot ta pasele.

Xi laj yal li Jesuse: «Mu me xavul avoʼontonik ta sventa li yokʼomale» (Mat. 6:34). Yuʼun mi ta jvul-o tajek koʼontontike, te me xijnopnun-o yuʼun. Vaʼun ta me xlaj kipaltik mi ta jvul koʼontontik ta sventa li jvokoltik ti muʼyuk to kʼotemik ta pasele o ti muʼyuk onoʼox chkʼot ta pasele. Li Vivliae chal ti «ta slajesbutic stsatsal coʼntontic» li at-oʼontone xchiʼuk xuʼ xij-ipaj-o yuʼun ta at-oʼonton (Prov. 12:25). Jaʼ yuʼun, tsots skʼoplal ti jchʼuntik li tojobtasel laj yakʼbutik Jesus liʼe: ti mu jvul tajek koʼontontik ta sventa li kʼusi chtal ta tsʼakale, jaʼ mas lek ti jaʼ noʼox jnopbetik skʼoplal li kʼusitik ta jnuptantik jujun kʼakʼale.

1) Jnoptik li kʼusi xuʼ xkʼot ta pasele, vaʼun mu jpastik.

Li Vivliae chalbutik ti akʼo kak jnopbetik skʼoplal sventa mu jpastik li kʼusitik chopole (Prov. 22:3). Mi kak la jnopbetik skʼoplal li kʼusitik xuʼ van xkʼot ta pasele, jaʼ tskoltautik sventa lekuk li kʼusi chkʼot ta nopel kuʼuntike. Jnoptik ti laj kichʼtik ikʼel ta jun reunion sosiale, ¿kʼu van yelan xuʼ jtunes jnopbentik sventa jnaʼtik mi chijbat o mi moʼoj? Mi la jnopbetik skʼoplal buchʼu chbatik, jayvoʼ chbatik, bu ch-echʼ, xchiʼuk bakʼin ch-echʼe, jaʼ me tskoltautik ta snaʼel kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel. ¿Mi stsakojik ta venta li beiltaseletik ta Vivlia sventa kʼupiluk sba x-echʼ li kʼine? Kʼalal kak ta jnopbetik skʼoplal taje tskoltautik sventa jnaʼtik mi chijbat o mi moʼoj xchiʼuk sventa mu sok ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Diose.

2) Jnoptik kʼuxi xuʼ jchapan jkʼoptik.

Li jnopbentik xtoke jaʼ tskoltautik sventa jchapan jkʼoptik. Jnoptik noʼox avaʼi ti oy jkʼoptik xchiʼuk junuk ermano ta tsobobbaile. ¿Kʼusi van ta jpastik sventa xchapaj li jkʼoptike? Skʼan jtsaktik ta venta liʼe: ¿mi mu ta aniluk ch-ilin li ermanoe? ¿Bakʼin van xuʼ jchapantike? ¿Kʼusi van chkaltik xchiʼuk kʼu van yelan skʼan xijkʼopoj? Kʼalal kak ta jnoptike jaʼ tskoltautik sventa jchapan li jkʼoptike. (Prov. 15:28). Mi jech ta jpastik kʼalal ta jnuptantik junuk tsatsal kʼope,  oy me jun oʼontonal li ta tsobobbaile. Jaʼ jech lek ta jtunes li jnopbentike.

3) Jnopbetik skʼoplal kʼalal ta jchan jvuntike xchiʼuk kʼalal ta jkʼel Jvivliatike.

Tsots me skʼoplal ti jkʼel Jvivliatik jujun kʼakʼale. Pe maʼuk noʼox me skʼan xal ti jkʼeltik epal kapituloe, yuʼun skʼan xkaʼibetik lek smelolal li chanubtaseletike xchiʼuk ti oyuk ta koʼonton xkakʼ ta jkuxlejaltike. Kʼalal ta jkʼel li Jvivliatike, jaʼuk me sventa jtojbetik ta vokol Jeova ta skoj li kʼusitik spasoj ta jtojolaltike. Sventa xuʼ jech xkʼot ta pasel kuʼuntike, skʼan me jnopbetik skʼoplal. ¿Kʼuxi xuʼ jpastik taje? Jtos ti kʼusi xuʼ jpastike jaʼo kʼalal ta jchantik li livro Jchanbetik li xchʼunel yoʼontonike. Li ta livro taje te ta jtatik loʼiletik ti tskoltautik sventa jnopbetik skʼoplal ti kʼuxi kuxiike xchiʼuk ti xkaʼibetikuk smelolal kʼu yelan laj yaʼi sbaik li buchʼutik chalbe skʼoplal Vivliae. Kʼalal ta jnopbetik lek skʼoplale jaʼ tskoltautik sventa teukutik xa yilel, ti xkaʼitik li kʼusitik chbakʼe, chkaʼibetik smuil xchiʼuk ti jech xa chkaʼi jbatik kʼuchaʼal li buchʼutik chalbe skʼoplale. Mi jech ta jpastike ta jchantik li kʼusitik kʼupilik sba chal li loʼiletike, akʼo mi jnaʼojtik xa kalojtik.

4) Kaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike.

Jaʼ jun kʼupil sba talelal kʼalal chkaʼi ta koʼontontik li kʼusi kʼux chaʼi jun krixchanoe. Li Jeova xchiʼuk Jesuse xaʼibeik lek smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal chkil jvokoltike, oy tajek ta koʼontontik xchanbel li stalelike (Éx. 3:7; Sal. 72:13). ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk kʼuxuk xkaʼibetik svokolik li yantike? Jtose jaʼ ti jnopbetik lek skʼoplal li kʼusi yakal tsnuptan jun ermanoe. Manchuk mi muʼyuk bu xkil-o jech jvokoltik, xuʼ me xi jakʼbe jbatike: ¿kʼu van yelan chkaʼi jba ti voʼonuk yakal ta jnuptane? ¿Kʼusi van chtun kuʼun? Mi ta jnopbetik lek skʼoplal li sjakʼobiltak taje, jaʼ me tskoltautik sventa xkaʼibetik smelolal ti kʼu yelan chaʼi sba li yantike. Ta melel, kʼalal chkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike, mas me chlekub jtalelaltik li yajtsʼaklomutik Kristoe, mas me chijtojob ta cholmantal xchiʼuk mas me ta jkʼuxubin li kermanotaktike.

5) Jnopbetik skʼoplal li kuxlejal ta paraisoe.

Li Vivliae jamal lek chalbe smelolal kʼu yelan li kuxlejal ta paraiso yaloj chakʼbutik Diose (Is. 35:5-7; 65:21-25; Apok. 21:3, 4). Li ta jvuntike te talem alakʼik sba lokʼoletik ti jaʼ tskoltautik sventa jnopbetik lek skʼoplal li kuxlejal ta paraisoe, yoʼ teukutik xa xkaʼi jbatik. Ta skoj ti jaʼ Jpasvanej kuʼuntik li Jeovae, snaʼoj lek kʼu to yelan ch-abtej li jnopbentike. Jaʼ yuʼun, mi jaʼ ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik yaloj tspas Diose, mas me jpʼel ta koʼontontik ti chkʼot ta pasele. Vaʼun jaʼ me tskoltautik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik akʼo mi oy jvokoltik.

Li Jeovae jaʼ laj yakʼ ti jnaʼtikuk snopele, sventa masuk lek jpasbetik li yabtele. Jech oxal chaʼa, mi lek ta jtunes li jnopbentike, jaʼ jech ta jtojbetik ta vokol li matanal yakʼojbutik ti toj labal sba yutsile.