1, 2. 1) ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kuch yuʼun li Jedeon xchiʼuk li oxib sien sviniktake? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale). 2) ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti skʼan xkuch kuʼuntik jech kʼuchaʼal chal ta Lukas 21:19?

LI JCHAPANVANEJ Jedeon xchiʼuk li yajsoltarotak ta Israele yakal tspasik tsatsal kʼop ti chakʼ tajek lubele. Sjunul xa akʼobal la snutsik batel yajkontratakik te van 32 kilometrouk. Vaʼun, ¿kʼusi kʼot ta pasel? Xi chal li Vivliae: «Li Gedeón xchiʼuc oxib ciento (300) xchiʼiltaque icʼotic ta ucʼum Jordán. [...] Lubenic xa ta snutsel li yajcontraique». Pe muʼyuk to bu kuchem yuʼunik li paskʼope, yuʼun kuxul to 15 mil yajkontratakik. Skʼan mu xlubtsajik ta paskʼop ta skoj ti te xa van ta sjayibaluk jabil ch-ilbajinatik li j-israeletike. Jaʼ yuʼun, laj yakʼbeik yipal snutsel yajkontratakik li Jedeon xchiʼuk sviniktake, ¡jaʼ to ti kʼuxi laj yakʼbeik slajebe! (Juec. 7:22; 8:4, 10, 28).

² Yakalutik ta paskʼop xkaltik ek, ti toj tsotse xchiʼuk ti chakʼ lubele. Jaʼ kajkontratik li Satanase, li sbalumile xchiʼuk li mulil jkuchojtike. Jlome jal xa yakalutik ta paskʼop, pe ep ta velta tsalem kuʼuntik ta skoj ti tskoltautik li Jeovae. Akʼo mi jech, muʼyuk to me tsutsem kuʼuntik li paskʼope. Bakʼintike chijlub xa yaʼel xchiʼuk mu xa xmalaj kuʼuntik ti kʼusi ora chlaj li sbalumil Satanase. Laj onoʼox yal  Jesus ti toj ep chkil jvokoltike xchiʼuk ti toj echʼ xa noʼox chkiltik kontrainel li ta slajebal kʼakʼale. Pe laj yal xtok ti jaʼ noʼox tstsal yuʼunik paskʼop li buchʼutik chkuch yuʼunike (kʼelo Lukas 21:19). ¿Kʼusi smelolal ti chkuch kuʼuntike? ¿Kʼusi tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik? ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li buchʼutik kuchem xa yuʼunike? ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jchʼuntik li mantal liʼe: «Akʼo tsʼakiuk yabtelal ti chkuch avuʼunike»? (Sant. 1:4).

3. ¿Kʼusi smelolal ti chkuch kuʼuntike?

³ Kʼalal «chkuch kuʼuntik» xi li Vivliae, maʼuk noʼox me skʼan xal ti x-echʼ xjelav noʼox kuʼuntik jtosuk tsatsal prevae. Moʼoj, yuʼun jaʼ te tsakal skʼoplal ti kʼu yelan chkaʼi jbatik kʼalal ta jnuptantik vokolile. Li buchʼu chkuch yuʼune, tsots yoʼonton, tukʼ chakʼ sba xchiʼuk oy smalael yuʼun. Jlik livroe chal ti kʼalal chkuch kuʼuntike jaʼ skʼan xal ti tsots lek xchʼunel koʼontontike xchiʼuk ti muʼyuk ta jten-o jbatik kʼalal ta jnuptantik vokolile. Manchuk mi toj echʼ xa noʼox tsots li jvokoltike, tukʼ-o chkakʼ jbatik. Kʼalal chkuch kuʼuntike xkoʼolaj kʼuchaʼal chkuch kuʼuntik li paskʼope. Yuʼun maʼuk tsots skʼoplal chkil li jvokoltike, yuʼun jaʼ mas tsots skʼoplal chkiltik li kʼusi ta jtatike.

4. ¿Kʼuxi tskoltautik li kʼanelale?

⁴ Li kʼanelale jaʼ tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik (kʼelo 1 Korintios 13:4, 7). ¿Kʼuxi? Kʼalal jkʼanojtik li Jeovae jaʼ tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik kʼusiuk vokolal ti jech la skʼan yoʼonton ta jnuptantike (Luk. 22:41, 42). Mi jkʼanoj li kermanotaktik xtoke jaʼ me tskoltautik sventa jtsʼikbetik li spaltailike (1 Ped. 4:8). Jech xtok, manchuk mi xijmuyubaj noʼox xchiʼuk li jnup jchiʼiltike, ta onoʼox me jnuptantik ‹tsatsal vokolil›. Pe mi jkʼanoj jbatike jaʼ me tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik xchiʼuk jaʼ me tstsatsub-o li jnupuneltike (1 Kor. 7:28).

5. ¿Kʼu yuʼun jaʼ noʼox stuk xuʼ skoltautik lek li Jeovae?

⁵ Jkʼanbetik stsatsal koʼontontik li Jeovae. Xi chal li Vivliae: «Chakʼ akʼo kuchuk kuʼuntik xchiʼuk [...] chakʼ spatobil koʼontontik li Diose» (Rom. 15:5). Jaʼ noʼox stuk xuʼ skoltautik lek li Jeovae, yuʼun xaʼibe smelolal ti kʼu yelan chkaʼi jbatike xchiʼuk snaʼoj ti kʼu yelan echʼem tal li jkuxlejaltike. Jech oxal jaʼ snaʼoj kʼuxi tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik. Xi chal li Vivliae: «Ta xacʼbe cʼusi tscʼanic li bochʼotic chichʼic ta muqʼue; chaʼibe li scʼopic cʼalal xvocoletique, jech ta scolta» (Sal. 145:19). Pe kʼalal chkalbetik Jeova ti akʼo skoltautik sventa xkuch kuʼuntike, ¿kʼuxi tstakʼ li j-orasiontike?

6. ¿Kʼuxi tskoltautik Dios kʼuchaʼal chal 1 Korintios 10:13?

⁶ Kʼalal ta jkʼanbetik koltael li Jeovae ta sjunul yoʼonton tskoltautik, yuʼun xi chal li Skʼope: «Chakʼ avilik [...] kʼuxi xuʼ xakolik sventa xuʼ xkuch avuʼunik» (kʼelo 1 Korintios 10:13). ¿Mi jaʼ van skʼan xal ti chchʼay jvokoltik li Jeovae? Bakʼintike tana, pe mase chakʼ kipaltik ‹sventa stsʼik kuʼuntik skotol li kʼusitike xchiʼuk ti ta muyubajeluk xkuch kuʼuntike› (Kol. 1:11). Snaʼoj lek bu kʼalal xuʼ kuʼuntik li Jeovae, ti bu kʼalal xuʼ yuʼun li jnopbentike xchiʼuk ti kʼu yelan chkaʼi jbatike. Jaʼ yuʼun, yoʼ tukʼuk-o xkakʼ jbatike muʼyuk me chakʼ jnuptantik li kʼusi mu xa xkuch kuʼuntike.

7. Albo junuk skoʼoltasobil ti skʼan jmakʼlin jbatik ta mantal sventa xkuch kuʼuntike.

⁷ Jmakʼlin jbatik ta mantal sventa jtsatsubtas li xchʼunel koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti jmakʼlin jbatik ta mantale? Jkoʼoltastik avaʼi, sventa xmuy jun krixchano li ta vits ti toj echʼ xa noʼox toyol ti Everest sbie, skʼan ep xveʼ jujun kʼakʼal. Mi mu jechuk tspase, muʼyuk me chkuch yuʼun  xchiʼuk muʼyuk me chkʼot li ta jol vitse. Jaʼ jech li voʼotik eke, mi ta jkʼan chkuch kuʼuntik kʼalal to ta slajebe, skʼan me jmakʼlin jbatik lek ta mantal. Skʼan me jchʼakbetik yorail sventa jchan Jvivlia jtuktik xchiʼuk ti mu xijpaj li ta tsobajele. Mi jech ta jpastike tstsatsub me lek li xchʼunel koʼontontike (Juan 6:27).

8, 9. 1) Jech kʼuchaʼal chal Job 2:4, 5, ¿kʼusi chchibal kʼopta Satanas kʼalal chkil jvokoltike? 2) ¿Kʼusi skʼan jnoptik kʼalal chkil jvokoltike?

⁸ Jvules ta joltik ti skʼan tukʼ xkakʼ jbatik ta stojolal li Diose. Melel onoʼox ti chkat tajek koʼontontik kʼalal ta jnuptantik vokolile. Pe jvules me ta joltik xtok ti yakal chkiltik preva ta skoj li stukʼil koʼontontike. Li kʼusi mu skʼan Satanase, jaʼ ti spas mantal ta sjunul vinajelbalumil li Jeovae. Jaʼ yuʼun chchopol kʼopta, yuʼun chal ti jaʼ noʼox la chijtun ta stojolal ta skoj ti oy kʼusitik lek chakʼbutike. Xi laj yal li Satanase: «Li cristianoe xuʼ chacʼ scotol cʼusi oy yuʼun, jaʼ noʼox venta me cuxul chcom stuque». Xi to laj yal ta sventa li Jobe: «Picbo avil li sbaquil xchiʼuc li sbecʼtal stuque; te chavil me mu xlic chopolcʼopojuc ta atojol» (Job 2:4, 5). Pe ¿mi jech-o van tstikʼ mulil li Satanase? Jech-o. Voʼne xa tajek slikel ti tsabe smul li yajtuneltak Jeova ti tukʼ yakʼoj sbaike, jaʼo lik spas kʼalal laj yichʼ jipel tal ta Balumile (Apok. 12:10). Jech-o li avie, yuʼun chal ti jaʼ to chkichʼtik ta mukʼ Dios kʼalal oy kʼusitik lekik chakʼbutike. Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti xkikta jbatik ta spasbel yabtel li Jeovae. Jaʼ yuʼun chaʼa, kʼalal ta jnuptantik vokolile, jvules me ta joltik mi jamal xvinaj ta jtalelaltik ti jaʼ ta jkʼantik akʼo x-ajvalilaj ta vinajelbalumil li Jeovae.

⁹ Kʼalal yakal chkil jvokoltike teuk ta joltik ti oy chaʼvokʼ ti buchʼutik yakal tskʼelutike, jvokʼe jaʼ li Satanas xchiʼuk spukujtak ti chalik ti chijlubtsaje. Li yane jaʼ li Jeovae, li Ajvalil Jesukristoe, li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajel ti chaʼkuxiemik xae xchiʼuk li anjeletik ti ta smilal xa noʼoxe. Pe taje tspatik koʼontontik sventa mu xijlubtsaj xchiʼuk ti tukʼuk koʼontontik ta stojolal li Jeovae. Vaʼun xi chalbutike: «Jnichʼon, bijan me, jech xcuxet noʼox coʼnton avuʼun; jech xuʼ ta jtacʼbe li bochʼo chopol chiyalbun jcʼoplale» (Prov. 27:11).

10. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse?

¹⁰ Jaʼ jkʼeltik batel li kʼusi ta jtatike. Jnoptik avaʼi ti oy bu nom chijbate, ti jaʼ to chijkʼot ta yokʼomale. Sjunul akʼobal chijxanav batel. Manchuk mi ikʼ tajek ti bu chij-echʼ batele, jnaʼojtik ti ta onoʼox xkiltik sakilal osil ta yokʼomale xchiʼuk jnaʼojtik ti ta onoʼox xijkʼot mi muʼyuk xijlubtsaj ta bee. Jaʼ jech li jkuxlejaltik eke, xkoʼolaj kʼuchaʼal oy bu nom chijbat ti ep vokoliletik ta jnuptantike, vaʼun ti mu xa xkuch chkaʼitike. Li Jesuse jaʼ jech laj yaʼi sba ek. ¿Kʼusi van koltaat sventa xkuch yuʼun? Jaʼ «li xkuxetel oʼontonal ti te akʼbil ta yelovale» (Evr. 12:2, 3). Sventa xkuch yuʼun li Jesuse, jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi tsta ta tsʼakale, pe mas to laj yakʼ ta yoʼonton li xchʼultajesbel sbi Diose xchiʼuk ti tspakbe skʼoplal li sderecho ta ajvalilale. Jech xtok, snaʼoj ti muʼyuk jal chil svokole, pe ti jaʼ te-o sbatel osil li kʼusi tsta ta vinajele. Jaʼ yuʼun chaʼa, mi solel chijcham xa yuʼun yaʼel li jvokol ta jnuptantik xchiʼuk ti kʼux chkaʼitike, teuk me ta joltik ti ch-echʼ noʼoxe.

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchantik kʼusi la spasik «li buchʼutik kuchem yuʼunike»?

¹¹ Ep yajtuneltak Diose kuchem tal yuʼunik vokoliletik ek. Li ta skʼakʼalil jtakbol Pedroe, ep yajtsʼaklomtak Kristo kuch yuʼunik ep vokoliletik ti chakʼ Satanase. Jaʼ yuʼun xi tsatsubtasbat yoʼontonik yuʼun li Pedroe: «Kontrainik me [li Diabloe], lekuk me tsots li xchʼunel avoʼontonike, yuʼun anaʼojik ti jaʼ jech yakal chilik vokoliletik ek li  avermanotakik ta spʼejel balumile» (1 Ped. 5:9). Li kʼusitik yiloj ta xkuxlejalik «li buchʼutik kuchem yuʼunike», chakʼ jchantik kʼusi skʼan jpastik sventa tukʼuk xkakʼ jbatik, chakʼ kiltik ti persa onoʼox chkuch kuʼuntike xchiʼuk ti chakʼ jmotontik Jeova mi kuch kuʼuntike (Sant. 5:11). Kalbetik skʼoplal jayvoʼuk «li buchʼutik kuchem yuʼunike». ^[1]

12. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li keruvinetik ti la xchabiik nichimaltik Edene?

¹² Li keruvinetike jaʼik anjeletik ti tsots yabtelike. Kʼalal la spas smulik li Adan xchiʼuk Evae, akʼbat achʼ yabtelik yuʼun Jeova liʼ ta balumil jayvoʼ keruvinetike. Pe mi jaʼuk xkoʼolaj kʼuchaʼal li yabtelik ta vinajele. Toj lek me ti jchanbetik li stalelalike. ¿Kʼuxi? Jaʼ kʼalal tsots chkaʼitik ti bu chijtake batel sventa te xijtune. Li Vivliae chal ti la stak talel «querubinetic te ta tsʼunubaltic ta sloqʼueb cʼacʼal [li Jeovae], xchiʼuc jun espada xpulpun noʼox, yuʼun jaʼ tsjoyibta ta jujujot sventa mu me bochʼo xbat yoʼ bu oy li jpets teʼ sventa cuxlejale» (Gén. 3:24). ^[2] Manchuk mi toj tsots skʼoplal li yabtelik ta vinajele, li Vivliae muʼyuk bu chal mi mu skʼan spas li yabtel akʼbatike. Muʼyuk bu xchʼajubik xchiʼuk muʼyuk bu sten komel li yabtelike. Moʼoj, yuʼun ta sjunul yoʼonton la spasik, jaʼ to te paj yaʼeluk kʼalal tal Nojelal ta voʼe. Jaʼ yuʼun mas van ta 1,600 jabil te tunik.

13. ¿Kʼuxi kuch yuʼun vokoliletik li Jobe?

¹³ Li Jobe tukʼ laj yakʼ sba ta stojolal Jeova. ¿Mi yayijem avoʼonton chavaʼi ta skoj ti chopol kʼusi laj yalbot junuk avamigo o junuk avutsʼ avalale? ¿O mi chavat avoʼonton ta skoj ti tsots ipote o ti oy buchʼu cham avuʼune? Mi jeche, xuʼ me skoltaot ti kʼu yelan kuch yuʼun li Jobe (Job 1:18, 19; 2:7, 9; 19:1-3). Akʼo mi mu snaʼ kʼu yuʼun ti ta ora noʼox lik li svokole, muʼyuk xlubtsaj. ¿Kʼusi van koltaat? Baʼyuke jaʼ ti skʼanoj tajek li Jeovae xchiʼuk ti yichʼoj ta mukʼe (Job 1:1). Li kʼusi oy ta yoʼontone jaʼ ti xmuyubajuk noʼox yuʼun li Diose, mu ventauk mi lek o mi chopol li kʼusi tsnuptane. Li xchibale jaʼ ti akʼbat yil yuʼun Jeova skotol li kʼusitik spasoje, sventa xakʼ venta kʼu to yepal sjuʼel. Vaʼun laj yakʼ venta ti ta onoʼox xlajesbat li svokol mi sta orae (Job 42:1, 2). Jaʼ onoʼox jech kʼot ta pasel un. Li Jeovae «lic sloqʼuesbe svocol li Jobe, xchiʼuc laj yepajesbe yan velta cʼusitic oy yuʼun. Xʼechʼ to jech yepal laj yepajesbe jech chac cʼu chaʼal oy onoʼox yuʼune». Vaʼun «lec [xa] mol cʼalal icham» li Jobe (Job 42:10, 17).

14. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 1:6, ¿kʼu yuʼun toj lek ta chanbel ti kʼu yelan kuch yuʼun li Pabloe?

¹⁴ Kuch yuʼun li jtakbol Pabloe. ¿Mi yakal chavichʼ kontrainel ta skoj ti chatun ta stojolal Jeovae? ¿Mi yakal chatun ta mol  ta tsobobbail o ta jkʼelvanej ta sirkuito ti mu xa xkuch avuʼun chavaʼi spasel li kʼusitik abainoje? Mi jeche, jaʼ tskoltaot ti kʼu yelan echʼ xkuxlejal li jtakbol Pabloe. Toj echʼ xa noʼox la sta kontrainel maʼ stuke xchiʼuk toj ep la svul yoʼonton ta stojolal li ermanoetike (2 Kor. 11:23-29). Pe muʼyuk bu xlubtsaj, jaʼ yuʼun toj lek ta chanbel stalelal laj yilik ti kʼu yelan kuch yuʼune (kʼelo 2 Korintios 1:6). Jech oxal, teuk me ta joltik ti xuʼ xchan jtalelaltik li ermanoetik mi kuch kuʼuntik eke.

15, 16. 1) ¿Kʼuxi tstsʼaki «yabtelal» ta jtojolaltik ti chkuch kuʼuntike? 2) Albo skʼelobiltak kʼuxi tstsʼaki «yabtelal» ti chkuch kuʼuntike.

¹⁵ Xi akʼbat snaʼ yuʼun Jeova li jchankʼop Santiagoe: «Akʼo tsʼakiuk yabtelal ti chkuch avuʼunike sventa lek tsʼakaloxuk xchiʼuk lekoxuk ta skotol kʼusitik, chʼabaluk jsetʼuk kʼusi skʼan to avuʼunik» (Sant. 1:4). ¿Kʼuxi tstsʼaki «yabtelal» ta jtojolaltik ti chkuch kuʼuntike? Veno, kʼalal yakal ta jnuptantik jtosuk vokolile, yikʼaluk van xkakʼtik venta ti skʼan to smalael kuʼuntike, ti oyuk ta koʼontontik stojel ta vokole o ti masuk to xijkʼanvane. Vaʼun kʼalal chkuch kuʼuntike, jaʼ me tskoltautik ta stsʼitesel lek li talelaletik taje xchiʼuk mas to me chijlekub li yajtsʼaklomutik Kristoe.

¹⁶ Ta skoj ti ta jkʼantik ti xlekub batel li jtalelaltike, mu me jnoptik ti jaʼ lek mu xa jchʼunbetik smantal Jeova sventa x-echʼ noʼox li jvokoltike. Jech kʼuchaʼal liʼe, mi yakal chkakʼtik persa ta stsalel li kʼusi chopol ta jnoptike, mu me xkakʼtik akʼo stsalutik. Jaʼ lek kalbetik Jeova ti akʼo skoltautik ta slokʼesel li kʼusi chopol ta jnoptike. Jech xtok, ¿mi oy junuk avutsʼ avalal ti tskontrainot ta skoj ti chatun ta stojolal Jeovae? ¡Mu me xalubtsaj! Jpʼeluk avoʼonton ti xatun-o batel ta stojolal li Jeovae. Mi muʼyuk chalubtsaje, mas to me chapat avoʼonton ta stojolal li Jeovae. Vuleso me ta ajol liʼe: sventa lek xilutik li Diose, skʼan me xkuch kuʼuntik (Rom. 5:3-5; Sant. 1:12).

17, 18. 1) Albo junuk skʼelobil ti kʼu yuʼun tsots skʼoplal skʼan xkuch kuʼuntik kʼalal to ta slajebale. 2) ¿Kʼuxi jnaʼojtik ti tskoltautik li Jeovae?

¹⁷ Toj tsots me skʼoplal ti xkuchuk kuʼuntik kʼalal to ta slajebe. Jnopbetik skʼoplal jkotuk varko ti yakal chmutʼij yalel ta voʼe. Mi mu skʼan xchamik li krixchanoetik tee, skʼan me xnuxinajik lokʼel ta tiʼ nab xchiʼuk skʼan me mu xlubtsajik. Jaʼ jech ek, mi ta jkʼan chijkuxi li ta Paraisoe, skʼan me xkuch kuʼuntik kʼalal to ta slajeb. Skʼan me xiuk xkaltik kʼuchaʼal li jtakbol Pabloe: «Muʼyuk chilubtsajkutik» (2 Kor. 4:1, 16).

¹⁸ Jech kʼuchaʼal la spat yoʼonton ta stojolal Jeova li Pabloe, jaʼ jech jpatoj koʼontontik ek ti tskoltautik sventa xkuch kuʼuntik kʼalal to ta slajebal li Jeovae. Xi la stsʼiba li Pabloe: «Yakal ta jtsaltik ta skoj li buchʼu skʼanojutike. Yuʼun jnaʼoj lek ti mi jaʼuk lajelal, mi jaʼuk kuxlejal, mi jaʼuk anjeletik, mi jaʼuk ajvaliletik, mi jaʼuk li kʼusitik oy avie, mi jaʼuk li kʼusi jaʼ to chtale, mi jaʼuk li kʼusi oy sjuʼele, mi jaʼuk li kʼusi toyole, mi jaʼuk li kʼusi ta olone, mi jaʼuk jtosuk li kʼusitik meltsanbil ti xuʼ xchʼakutik lokʼel li ta kʼanelal yuʼun Dios ti te oy ta stojolal Kristo Jesus ti jaʼ Kajvaltike» (Rom. 8:37-39). Melel onoʼox ti chijlub bakʼintike. Pe kʼalal jeche, jchanbetik me stalelal li Jedeon xchiʼuk sviniktake. Yuʼun manchuk mi lubik, la «xtuchʼic jelovel li ucʼume» (Juec. 8:4).