1, 2. 1) ¿Kʼu yelan chkiltik Vivlia li stestigoutik Jeovae? 2) ¿Kʼusitik tekstoal o livroal ti lek tajek chavil li ta Vivliae?

LI STESTIGOUTIK Jeovae jkʼanojtik tajek li Vivliae. Yuʼun chakʼ yip koʼontontik, chakʼ spatobil koʼontontik xchiʼuk lek chchanubtasutik (Rom. 15:4). Maʼuk snopben krixchano chkiltik li Vivliae, yuʼun «jaʼ skʼop [li] Diose» (1 Tes. 2:13).

² Ta melel, oy van tekstoetik o livroetik ti toj lek chavile. Jlome jaʼ toj lek chilik li Evanjelioetike, yuʼun toj kʼupil sba chilbeik stalelal Jeova ti laj yakʼ ta ilel li Jesuse (Juan 14:9). Yantik xtoke jaʼ lek chaʼiik skʼelel li slivroaltak albil kʼopetike, jech kʼuchaʼal li Apokalipsis ti chalbe skʼoplal «li kʼusitik poʼot xa xkʼot ta pasele» (Apok. 1:1). Jech xtok, jtaoj spatobil koʼontontik li ta slivroal Salmoe xchiʼuk toj ep sbalil jtaojbetik li slivroal Proverbiose. Ta melel, jtunel me kuʼun jkotoltik li Vivliae.

3, 4. 1) ¿Kʼu yelan chavil ti ep ta tos jvuntike? 2) ¿Kʼusitik to yan oy kuʼuntik?

³ Pe maʼuk noʼox jkʼanojtik li Vivliae, yuʼun jkʼanojtik xtok li vunetik ti lokʼem ta Vivliae. Batsʼi toj ep sbalil chkiltik li veʼlil ta mantal chakʼbutik Jeova li ta livroetik chlokʼe, li ta foyetoetike, li ta revistaetike xchiʼuk li ta yan vunetike. Yuʼun jaʼ  tskoltautik sventa nopol xkaʼi jbatik ta stojolal li Jeovae xchiʼuk mas me tstsatsub li xchʼunel koʼontontike (Tito 2:2).

⁴ Ep tajek jvuntik sventa li stestigoutik Jeovae, jlome jaʼ sventa li kerem tsebetike, yantike jaʼ sventa li totil meʼiletike. Ep li vunetik xchiʼuk videoetik chlokʼ ta jpajinatik ta Internet xtoke jaʼ sventa li buchʼutik maʼuk stestigotak Jeovae. Ta melel, ta skoj ti jeltos tajek jveʼeltik ta mantale, jaʼ yakal chkʼot ta pasel li kʼusi chal Vivlia liʼe: «[Li Jeovae] chchapan lequil veʼlil ta sventa li jujun banamile» (Is. 25:6).

5. ¿Kʼusi ep sbalil chil li Jeovae?

⁵ Jkotoltik ta jkʼantik ti masuk xokol jkʼakʼaltik sventa jkʼel li Jvivliatike xchiʼuk li yan vunetike. Ti melel xkaltike, mu xakʼ ora jkʼeltik lek skotol li jvuntik chlokʼe. Akʼo mi jech, toj ep me sbalil chil Jeova ti ‹lek ta jtunestik jujun kʼakʼal› sventa jchan li Jvivliatike xchiʼuk li yan vunetike (Efes. 5:15, 16). Pe oy me kʼusi xuʼ smakutik ta skʼelel skotol li jvuntik mi muʼyuk la jtukʼulan jbatike. ¿Kʼusi xanaʼ?

6. ¿Kʼusi ti mu stakʼ jnoptik ta sventa li jlom vunetike?

⁶ Mi muʼyuk ta jtukʼulan jbatike, xuʼ van jnoptik ti maʼuk jventatik jlomuk li kʼusi chal Vivliae o ti muʼyuk bu chtun kuʼuntik jlomuk li kʼusitik chlokʼ ta vunetike. ¿Mi oy jnopojtik ti maʼuk jventatik jlomuk li kʼusi chal Vivliae? ¿Mi oy xi xkaltik bakʼintik xtoke: «Li vun lokʼ liʼe maʼuk jventa»? ¿Mi anil chanbil noʼox chavakʼbe o mi muʼyuk xa chakʼel-o? Mi jeche, muʼyuk ta jtabetik lek sbalil li veʼlil ta mantale. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa mu jechuk jnoptik? Baʼyuke jaʼ ti skʼan teuk ta joltik ti jaʼ chakʼbutik Jeova skotol li mantaletike. Xi chal li Vivliae: «Vuʼun li Mucʼul Diosun avuʼune, vuʼun ta jchanubtasot cʼusi lec ta pasel ta sventa alequilal» (Is. 48:17). Jech oxal li ta xchanobil liʼe, ta jkʼelbetik skʼoplal oxtos koltael yoʼ jtabetik lek sbalil skotol li mantal chakʼbutik Jeovae.

7. ¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti jnoptik ti maʼuk jventatik jlomuk li kʼusi chal Vivliae?

⁷ Mu jnoptik ti maʼuk jventatike. Melel onoʼox ti oy tekstoetik, kapituloetik o livroetik ti jaʼ sventa jun krixchano laj yichʼ tsʼibaele o ta sventa jayvoʼuk krixchanoetik. Akʼo mi jech, xi jamal chal li Vivliae: «Laj yakʼ ta naʼel Dios skotol li Tsʼibetike xchiʼuk toj jtunel» (2 Tim. 3:16). Jaʼ yuʼun skʼan me mu jnoptik ti maʼuk jventatik jlomuk li kʼusitik chal Vivliae. Xi laj yal jun ermanoe: «Kʼalal ta jkʼel Jvivliae te oy ta jol ti ep ta tos kʼu yelan xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik junuk loʼil ta Vivliae. Vaʼun jaʼ tskoltaun sventa xkaʼibe smelolal kʼusi skʼan xkakʼ ta jkuxlejal akʼo mi mu jamaluk xkaʼibetik smelolal ta ora». ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal skʼan to xlik jchan Jvivliatike? Jaʼ ti xkalbetik Jeova ti akʼo skoltautik sventa mu jnoptik ta ora ti maʼuk jventatik li kʼusi ta jkʼeltike xchiʼuk ti akʼo yakʼ jpʼijiltik sventa xkakʼtik venta kʼusi ti tskʼan akʼo xkakʼ ta jkuxlejaltike (Esd. 7:10; kʼelo Santiago 1:5).

8, 9. 1) ¿Kʼusitik skʼan jakʼbe jbatik kʼalal ta jchan Jvivliatike? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik ta sventa Jeova kʼalal ta jnoptik li kʼusitik skʼan spas li moletike?

⁸ Oyuk kʼusi jakʼbe jbatik. Kʼalal yakal chachan Avivliae pajan jlikeluk, vaʼun xiuk xajakʼbe abae: «¿Kʼusi chakʼ jchan ta sventa Jeova liʼe? ¿Kʼuxi ta jtabe sbalil? ¿Kʼuxi xuʼ jtunes sventa jkolta-o yan krixchanoetik?». Mi jech ta jakʼbe jbatike, jaʼ me tskoltautik sventa jtabetik  lek sbalil li kʼusi yakal ta jchantik ta Vivliae. Jech kʼuchaʼal liʼe, jnoptik avaʼi ta sventa ti kʼusi skʼan spasik li ermanoetik yoʼ xtunik ta mol ta tsobobbaile (kʼelo 1 Timoteo 3:2-7). Ta skoj ti jutuk mu jkotoltikuk muʼyuk chijtun ta mole, xuʼ van jnoptik ti muʼyuk bu chtun kuʼuntik li tekstoetik taje. Pe mi xanaʼe, ep kʼusitik chakʼ jchantik mi jaʼ jech ta jakʼbe jbatik kʼuchaʼal laj kaltik naka toe. Jkʼeltik avil kʼusitik xuʼ jchantik.

⁹ «¿Kʼusi chakʼ jchan ta sventa Jeova liʼe?». Oy kʼusi chakʼ jnoptik ti lek xcholet laj yal Jeova ti kʼusi skʼan spas li ermanoetik ti chtunik ta mole. June jaʼ ti tskʼan ti akʼo xakʼbeik tajek yipale xchiʼuk ti lekuk ta chanbel stalelalike. Yan xtoke jaʼ ti kʼuxutik tajek ta yoʼonton li Jeovae. Yuʼun xi chal li Vivliae: ‹La sman ta xchʼichʼel Xnichʼon li tsobobbaile› (Ech. 20:28). Maʼuk noʼox, yuʼun chakʼ ta ilel xtok ti tskʼan ti lekuk chabibil xkaʼi jbatik yuʼun li moletike (Is. 32:1, 2). Vaʼun chaʼa, ¿kʼusi chakʼ jchantik kʼalal ta jnoptik lek li kʼusitik skʼan spasik li moletike? Jaʼ ti solel oyutik tajek ta yoʼonton li Jeovae.

10, 11. 1) ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil li tekstoetik ta sventa moletike? 2) ¿Kʼuxi xuʼ jtunestik sventa jkoltatik-o yan krixchanoetik li tekstoetik taje?

¹⁰ «¿Kʼuxi ta jtabe sbalil?». Mi yakal xa chatun ta mole, skʼan me xanopilan kʼuxi xuʼ masuk to xlekub batel li atalelal kʼuchaʼal chal li tekstoetike. Jech xtok «mi oy junuk vinik chakʼ persa sventa xkʼot ta jkʼelvaneje», toj lek me ti slekubtas batel stalelal kʼuchaʼal chkʼanbat li moletike (1 Tim. 3:1). Melel onoʼox ti ta jtabetik sbalil jkotoltik li kʼusitik tskʼan Jeova taje. Yuʼun oy ta yoʼonton ti lekuk snaʼ xrasonaj skotol li yajtuneltake xchiʼuk ti oyuk lek xchʼulelike (Filip. 4:5; 1 Ped. 4:7). Vaʼun chaʼa, kʼalal ‹chilik ti lek ta chanbel stalelal moletik li chijetike›, ta me ‹xchanbeik li xchʼunel yoʼontonike› (1 Ped. 5:3; Evr. 13:7).

¹¹ «¿Kʼuxi xuʼ jtunes sventa jkolta-o yan krixchanoetik?». Yoʼ xakʼik venta kaj-estudiotik xchiʼuk yan krixchanoetik ti mu xkoʼolaj kʼuchaʼal jbabeetik ta jecheʼ relijion li moletik ta tsobobbaile, kakʼbetik yilik li tekstoetik ti bu chal ti kʼu yelan skʼan stalelalike. Jech xtok, kʼalal ta  jnopbetik skʼoplal li tekstoetik ti skʼan xchʼunik li moletike, tsvules ta joltik ti toj tsots ch-abtejik ta jtojolaltike. Vaʼun jaʼ me tskoltautik yoʼ xkichʼtik ta mukʼ (1 Tes. 5:12). Kʼalal ta sjunul koʼonton chkichʼtik ta mukʼe, mas to me xmuyubaj tspas li yabtelike (Evr. 13:17).

12, 13. 1) ¿Kʼusitik stakʼ jsabetik lek skʼoplal koliyal li kʼusitik oy kuʼuntike? 2) Albo junuk skʼelobil kʼusi chkaʼibetik smelolal mi ta jsabetik lek smelolal junuk loʼil ta Vivliae.

¹² Sabo lek skʼoplal. Tuneso li kʼusitik oy kuʼuntik sventa xasabe lek skʼoplal liʼe:

• ¿Buchʼu la stsʼiba li livro ta Vivlia liʼe?

• ¿Bu xchiʼuk bakʼin laj yichʼ tsʼibael?

• ¿Kʼusi tsots skʼoplal kʼot ta pasel kʼalal laj yichʼ tsʼibaele?

Mi jech ta jakʼbe jbatik kʼalal ta jchan Jvivliatike, ep me kʼusitik ta jchantik akʼo mi mu jamaluk xkaʼibetik smelolal ta ora.

¹³ Kalbetik junuk skʼelobil, li ta Ezequiel 14:13 xchiʼuk 14 xi chale: «Me oy jun banamil tsaʼ smul ta jtojol, me solel jaʼ tspas o li cʼusi tscʼan yoʼntone, ta xcacʼ jcʼob ta stojol; ta xculesbe scotol li veʼlil oy yuʼune; ta jtacbe tal tsots viʼnal; ta jmilbe scotol li yajvaltaque xchiʼuc li chonbolometic yuʼune. Ti jaʼuc te nacajtic li Noé, li Daniel, xchiʼuc li Jobe, jaʼ noʼox ta jcolta li oxibic leʼe, yuʼun tucʼ yoʼntonic ta jtojol. Vuʼun chcal jtuc, vuʼun li Mucʼul Diosune». Mi ta jsabetik smelolal li kʼusi chal Ezequiele, te chkakʼtik venta ti la stsʼiba ta sjabilal 612 kʼalal skʼan toʼox xtal Kristoe. Akʼo mi oy xa ox ta sjayibal siglo xchamel li Noe xchiʼuk Jobe, xvul to ta sjol Jeova ti tukʼ echʼike. Pe li Daniele kuxul toʼox, te to van jtobuk sjabilal. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti jaʼ jech tukʼ yoʼonton ilat yuʼun Jeova kʼuchaʼal Noe xchiʼuk Job li Daniele? Jaʼ ti toj ep sbalil chil ti tukʼ chakʼ sbaik skotol li yajtuneltake, akʼo mi oy xa sjabilalik o mi kerem tsebik to (Sal. 148:12-14).

14. 1) ¿Kʼuxi tstabeik sbalil kerem tsebetik li vunetik chlokʼ ta sventaike? 2) ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil li vunetik taje? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

¹⁴ Vunetik sventa kerem tsebetik. Kʼuchaʼal laj xa kaltike jtunel me kuʼuntik skotol li kʼusitik chal Vivliae. Pe jech xtok, jtunel me kuʼuntik skotol li jvuntik chlokʼe. Kalbetik skʼoplal jlomuk. Leʼtik to ta sjayibal jabil ti lik slokʼes s-organisasion Jeova li vunetik ta sventa li kerem tsebetike. ^[1] Jlom mantaletike jaʼ sventa stsal yuʼunik li vokoliletik tsnuptanik ta eskuelae xchiʼuk li kʼusi vokol chaʼiik kʼalal jchʼielik to tale. Mi maʼuk xa kerem tsebutike, ¿kʼuxi van ta jtabetik sbalil li vunetik taje? Veno, mi ta jchantike jaʼ te chkakʼtik venta kʼusitik vokolil tsnuptanik li kerem tsebetike xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jkoltatike.

15. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼeltik li vunetik sventa kerem tsebetik akʼo mi oy xa jabilaltike?

¹⁵ Li vokoliletik ti chalbe skʼoplal li vunetik taje maʼuk noʼox me jech tsnuptanik li kerem tsebetike, yuʼun jech ta jnuptantik ek. Jkotoltik onoʼox skʼan jpakbetik skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike, ti jnaʼtikuk spajesel li kʼusi tskʼan koʼontontike, ti mu xijlaj ta loʼlael yuʼun li jchiʼiltaktike, ti mu jchiʼintik li buchʼutik chopolike xchiʼuk ti mu jchʼay koʼontontik li ta kʼusitik chopole. Manchuk mi jaʼ sventa kerem tsebetik li vunetik taje, ta me skoltautik ek sventa stsal kuʼuntik li kʼusitik taje xchiʼuk yan vokoliletik. Jaʼ yuʼun mu me jnoptik ti muʼyuk chtun kuʼuntik li vunetik taje, yuʼun te lokʼem tal ta Vivlia. Jech oxal jkotoltik me xuʼ jtabetik sbalil.

16. ¿Kʼuxi chkoltaatik yuʼun vunetik xtok li kerem tsebetike?

 ¹⁶ Li jeltos vunetik oy kuʼuntike maʼuk noʼox skoltaoj kerem tsebetik sventa stsal yuʼunik li vokolil tsnuptanike, yuʼun jaʼ skoltaoj xtok sventa xchʼiik ta mantal xchiʼuk ti xnopajik ta stojolal Jeovae (kʼelo Eclesiastés 12:1, 13). Taje ta me stabeik sbalil ek li buchʼutik oy xa sjabilalike. Jech kʼuchaʼal li revista ¡Despertad! ta avril ta 2009 te lokʼ jun mantal ti xi sbie: «Los jóvenes preguntan. ¿Cómo disfrutar la lectura de la Biblia?». Li mantal taje toj lekik kʼusi chal ta sventa ti kʼu yelan skʼan jchan Jvivliatike xchiʼuk yichʼoj tal jun rekuadro ti xuʼ jsetik lokʼel sventa jkakan li ta Jvivliatike. Toj jtunel me yuʼunik ek li buchʼutik oy xa sjabilalike. Xi chal jun ermana ti 24 sjabilale, ti malijem xae xchiʼuk ti oy xa yole: «Toj tsots chkaʼi ta xchanel li Jvivliae, jaʼ yuʼun lik jtunes li kʼusi chal li revista taje xchiʼuk li kʼusi chal ta srekuadroale. Li avi une, ta jkʼupin tajek xchanel li Jvivliae. Xkil xa ti kʼu yelan tsnit sba sloʼilal li jujun slivroal Vivliae, xkoʼolaj kʼuchaʼal xluchal jlik kʼupil sba kʼuʼil ti lek xcholet luchbile. ¡Muʼyuk bu jkʼupin-o jech xchanel li Jvivliae!».

17, 18. ¿Kʼuxi ta jtabetik sbalil li vunetik sventa skotol krixchanoetike? Albo junuk skʼelobil.

¹⁷ Vunetik sventa skotol krixchanoetik. Leʼ xa ta sjabilal 2008 lik lokʼuk tal li revista sventa chichʼ chanele, ti jaʼ noʼox sventa li stestigotak Jeovae, pe oy yan jrevistatik xtok ti jaʼ sventa skotol krixchanoetike. ¿Kʼuxi xuʼ jtabetik sbalil taje? Jnoptik avaʼi ti oy buchʼu la avikʼ tal ta tsobajele, xamuyubaj tajek. Kʼalal yakal chetʼes mantal sventa skotol krixchanoetik li ermanoe, te xanopnun ta stojolal li buchʼu la avikʼ tal ta salone, ti kʼu yelan chaʼi sba ta sventa li kʼusi yakal chaʼie xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ xjelbat-o xkuxlejale. Ta skoj taje tstij avoʼonton xchiʼuk chatoj tajek ta vokol li mantal chjelave.

¹⁸ Jaʼ jechtik chkaʼi jbatik xtok kʼalal ta jkʼeltik li vunetik ta sventa li krixchanoetik ti maʼuk stestigotak Jeovae. Jech kʼuchaʼal li revista sventa skotol krixchanoetike, Li Jkʼel osil ta toyole, toj kʼun chchapbe smelolal chanubtaseletik ta Vivlia sventa xaʼibeik smelolal li buchʼutik maʼuk stestigotak Jeovae. Jaʼ jech kʼun ta aʼibel smelolal xtok li mantaletik chlokʼ ta jpajinatik ta Internet ta jw.org, jech kʼuchaʼal ti bu xi chale: «Li kʼusitik tsjakʼilanike» xchiʼuk li ta «Preguntas sobre la Biblia» ti jaʼ noʼox oy ta españole. Mi ta jkʼeltik li mantaletik chlokʼ taje, jaʼ me tskoltautik sventa masuk to ep sbalil xkiltik li kʼusitik melel jchanojtik ta Vivliae. Jech xtok, li revista ¡Despertad! sbie jaʼ tskoltautik sventa kuxuluk xkiltik li Diose xchiʼuk ti jpakbetik skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike (kʼelo 1 Pedro 3:15).

19. ¿Kʼuxi xuʼ jtojbetik ta vokol Jeova li veʼlil ta mantal chakʼbutike?

¹⁹ Ta melel, li Jeovae yakʼojbutik skotol li kʼusitik chtun kuʼuntik sventa jmakʼlin jbatik ta mantale (Mat. 5:3). Jaʼ yuʼun kakʼbetik me yipal ta xchanel skotol xchiʼuk kakʼ me ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantike. Vaʼun jaʼ jech ta jtojbetik ta vokol li Jpasvanej kuʼuntike, ti jaʼ chchanubtasutik sventa jlekilaltike (Is. 48:17).