1, 2. 1) ¿Kʼuxi lik li nupunele? 2) ¿Kʼusi skʼan xaʼibeik smelolal li Adan xchiʼuk Evae? (Kʼelo li lokʼol ta slikebale).

STALEL onoʼox ti chijnupune. Pe ¿kʼuxi lik talel li nupunele xchiʼuk kʼu yuʼun? Mi laj kaʼibetik smelolal taje, jaʼ tskoltautik sventa jechuk xkiltik kʼuchaʼal chil Dios li nupunele xchiʼuk li kʼusitik lek ta jtatik yuʼune. Kʼalal pasat yuʼun Dios li Adane, akʼbat jun yabtel, albat ti akʼo xakʼbe sbi li chonbolometike. Vaʼun laj yakʼ venta Adan ti muʼyuk ‹yajkoltaobbaile›. Jaʼ yuʼun li Diose laj yakʼ vayuk li Adane, vaʼun la slokʼesbe jun xchʼilteʼ. Laje jaʼ la stunes sventa spasbe yajnil li Adane. Vaʼun jaʼ jech lik talel li nupunele (kʼelo Génesis 2:19-24). Kʼuchaʼal chkakʼtik ventae, jaʼ jun matanal yakʼoj Jeova li nupunele.

² Ta mas tsʼakale, la xchaʼal Jesus li kʼusi laj yal Jeova ta nichimaltik Edene, xi laj yale: «Ta xikta stot xchiʼuk smeʼ li vinike, yuʼun ta xnapʼi ta yajnil, vaʼun tspas ta jun sbekʼtalik li chaʼvoʼike» (Mat. 19:4, 5). Kʼalal pasbat yajnil yuʼun Jeova li Adane tunesbat jun xchʼilteʼ. Jaʼ yuʼun skʼan xaʼibeik lek smelolal ti oy ta yoʼonton Jeova ti jmojuk-o oyike. Yuʼun li Jeovae mu skʼan ti xchʼak-o sbaik li nupultsʼakaletike, mi jaʼuk ti saʼ jayvoʼuk snup xchiʼilike.

3. ¿Kʼu yuʼun laj yakʼbe slikeb nupunel li Diose?

³ Xmuyubaj tajek Adan ti oy xa yajnile, Eva laj yakʼbe sbi. Li ants taje oy stalelaltak ti chʼabal yuʼun li Adane, vaʼun jaʼ jech jmoj tskolta sbaik li ta yutsʼ yalalike xchiʼuk xmuyubajik noʼox li ta snupunelike (Gén. 2:18). Jun srasonal ti kʼu yuʼun laj yakʼbe slikeb nupunel li Jeovae jaʼ sventa xnoj ta krixchanoetik li Balumile (Gén. 1:28). Ta melel, skʼanoj tajek stot smeʼik li alab nichʼnabiletike, pe mi kʼot yoraile ta xiktaik sventa xnupunik xchiʼuk ti x-ayan yutsʼ yalal stukike. Vaʼun jaʼ jech tsnojesik li Balumile xchiʼuk tskʼatajesik ta Paraiso.

4. ¿Kʼusi la snuptan li baʼyel nupultsʼakale?

⁴ Pe muʼyuk lek xbat snupunel li Adan xchiʼuk Evae, yuʼun muʼyuk bu la xchʼunbeik smantal li Jeovae. Li Evae laj ta loʼlael yuʼun «li voʼneal chone», jaʼ xkaltik, li Satanase. Albat ti chjam sat mi la slobe sat li «jpets teʼ sventa chacʼ ta naʼel cʼusi lec xchiʼuc cʼusi [chopole]». Jech xtok albat ti jaʼ xa tsnop stuk li kʼusi leke xchiʼuk li kʼusi chopole. Pe li Evae muʼyuk bu la sjakʼbe baʼyel Adan mi xuʼ sloʼ li sat teʼ taje. Jaʼ jech laj yakʼ ta ilel ti muʼyuk bu yichʼoj ta mukʼ li smalale, ti jaʼ jolil ta yutsʼ yalale. Pe oy kʼusi chopol la spas li Adan eke, yuʼun la sloʼ li sat teʼ ti akʼbat yuʼun yajnile. Vaʼun jaʼ jech muʼyuk la xchʼunbe smantal li Dios eke (Apok. 12:9; Gén. 2:9, 16, 17; 3:1-6).

5. ¿Kʼusi chakʼ jchantik ti kʼu yelan la spak skʼoplalik li Adan xchiʼuk Evae?

⁵ Kʼalal jakʼbatik yuʼun Jeova li Adan xchiʼuk Eva ti kʼu yuʼun jech la spasike, li Adane laj yal ti jaʼ ta smul li yajnile. Xi laj yale: «Jaʼ laj yacʼbun li ants ti laj avacʼbun jchiʼine jech la jloʼ». Xi la spak skʼoplal li Eva eke: «Jaʼ la sloʼlaun li chone jech la jloʼ» (Gén. 3:12, 13). ¡Batsʼi jecheʼ ta jyalel ti kʼu yelan la spak skʼoplalike! Jaʼ jech la stoy sbaik ta stojolal li Diose xchiʼuk muʼyuk la xchʼunbeik smantal. Jaʼ yuʼun albatik ti tstoj smulike. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Adan xchiʼuk Evae? Veno, mi ta jkʼan lek chbat jnupuneltike, skʼan me jchʼunbetik smantal li Jeovae xchiʼuk ti jpastik li kʼusi yakʼoj jbaintik ta jujuntale.

6. ¿Kʼuxi xuʼ jchapbetik smelolal li Génesis 3:15?

⁶ Akʼo mi oy kʼusi chopol la spas ta nichimaltik Edén li Satanase, laj yakʼ spatobil koʼontontik li Jeovae. Li spatobil oʼontonal taje jaʼ te ta jtatik li ta baʼyel albil kʼop ta Génesis 3:15 (kʼelo). * Jech kʼuchaʼal chal li albil kʼop taje, sventa xakʼbe slajeb Satanas li Jeovae tstunesbe jun snitilulal li «antse». Ta smiyonal xa noʼox oy anjeletik ta vinajel ti tukʼ yakʼoj sbaike xchiʼuk ti lek xil sbaik xchiʼuk Diose. Jaʼ yuʼun li Vivliae chal ti xkoʼolaj kʼuchaʼal yajnil li anjeletik taje. Li Jeovae tstʼuj junuk sventa xakʼbe slajeb li Satanase xchiʼuk ti jaʼuk xkoltavan sventa staik jchʼunej mantal krixchanoetik li kʼusi la xchʼayik Adan xchiʼuk Evae. Vaʼun jun xa me yoʼonton chkuxiik sbatel osil ta Balumil, jech kʼuchaʼal oy onoʼox ta yoʼonton ta slikebal li Jeovae (Juan 3:16).

7. 1) ¿Kʼusi vokolal snuptanojik talel li nupultsʼakaletike? 2) ¿Kʼusi skʼan spasik li nupultsʼakaletike?

⁷ Kʼalal la stoy sbaik li Adan xchiʼuk Evae jaʼ lik-o tajek skʼopik li ta snupunelike, jaʼ jech chlik skʼopik ek li yan nupultsʼakaletike. Jtos ti kʼusi vokol laj yaʼi li Evae xchiʼuk ti jaʼ jech chaʼi li yan antsetik eke jaʼ ti chil svokolik kʼalal ch-ayan yolike. Jech xtok, batsʼi muʼyuk xa noʼox spʼisol ti kʼu yelan tskʼanik kʼanel yuʼun li smalalike. Jaʼ jech li viniketik eke, tspas tajek ta mantal yajnilik xchiʼuk  bakʼintike tsmajik jech kʼuchaʼal chkiltik avie (Gén. 3:16). Pe li Vivliae jamal chal ti skʼan ta slekiluk yoʼonton sventain li yutsʼ yalalike xchiʼuk ti skʼan xichʼ ta mukʼ smalalik li antsetike (Efes. 5:33). Jaʼ jech, kʼalal jmoj tskolta sbaik li nupultsʼakale, jaʼ me chkoltavan sventa mu masuk xlik skʼopik.

8. Albo smelolal kʼu yelan li nupunel ta skʼakʼalil Adan kʼalal to ta skʼakʼalil Noee.

⁸ Laj yil yalab xnichʼnabik kʼalal skʼan toʼox xchamik li Adan xchiʼuk Evae (Gén. 5:4). Kain laj yakʼbeik sbi li sba yolike. Li Kaine jaʼ laj yikʼ jun yutsʼ yalal. Oy jun snitilulal li Kaine, Lamek sbi. Liʼe jaʼ li baʼyel vinik ti chalbe skʼoplal Vivlia ti la saʼ chaʼvoʼ yajnile (Gén. 4:17, 19). Jayvoʼ noʼox krixchanoetik ti laj yichʼik ta mukʼ Jeova li ta skʼakʼalil Adan kʼalal to ta skʼakʼalil Noee. Junantike jaʼ li Abel, Enok, Noe xchiʼuk li yutsʼ yalale. Xi chal Vivlia ti kʼusi la spasik li anjeletik ta skʼakʼalil Noee: «Laj yilic ti toj cʼupilic sba li tsebetique. Jech te lic stʼujic ti bu junucal tscʼan chiqʼuique». Pe ta skoj ti mu staleluk ti jech chnupunik xchiʼuk antsetik li anjeletike, laj yil xnichʼnabik ti toj echʼ xa noʼox mukʼtike xchiʼuk ti toj echʼ noʼox xmajvanike, nefilim la sbiinik. Li vaʼ kʼakʼale «iʼepaj smulic li cristianoetic ta banamile, xchiʼuc ti jaʼ noʼox batem ta yoʼntonic o snopel li cʼusitic chopole» (Gén. 6:1-5).

9. 1) ¿Kʼusi pasbatik yuʼun Jeova li chopol krixchanoetik ta skʼakʼalil Noee? 2) ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje?

⁹ Ta skoj ti toj chopol stalelalik li krixchanoetike, laj yal Jeova ti chakʼ tal Nojelal ta voʼ sventa te xchamike. Vaʼun li Noee laj yalbe krixchanoetik ti kʼusi poʼot xa xkʼot ta pasele. Jaʼ yuʼun xi chalbe skʼoplal Noe li Vivliae: «La xcholbe skʼoplal li tukʼilale» (2 Ped. 2:5). Pe muʼyuk bu la stsakik ta mukʼ li krixchanoetike, yuʼun jaʼ batem ta yoʼontonik li kʼusitik stalel onoʼox ta jpas ta jkuxlejaltike, jech kʼuchaʼal li nupunele. Li Jesuse laj yal ti jech chkʼot ta pasel avi kʼuchaʼal kʼot ta pasel ta skʼakʼalil Noee (kʼelo Mateo 24:37-39). Li avie yakal chkalbetik krixchanoetik ti poʼot xa xakʼbe slajeb chopol balumil li Jeovae. Pe jutuk mu skotoluk li krixchanoetike mu kʼusta yuʼunik li lekil aʼyej chkalbetik ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi kʼot ta pasel ta skʼakʼalil Noee? Jaʼ ti skʼan mu xchʼay-o koʼontontik li kʼusitik stalel onoʼox ta jpas ta jkuxlejaltike, jech kʼuchaʼal ti chijnupune xchiʼuk ti xkil kalab jnichʼnabtike, yuʼun taje xuʼ xchʼay ta joltik yuʼun ti poʼot xa xtal li skʼakʼalil Jeovae.

10. 1) ¿Kʼu yelan chilik mulivajel li krixchanoetik ta voʼnee? 2) ¿Kʼu yelan echʼ snupunelik li Abraan xchiʼuk Sarae?

¹⁰ Jujun noʼox yajnil la saʼik li Noe xchiʼuk li oxvoʼ skeremotake. Pe kʼalal echʼ xa ox li Nojelal ta voʼe, lik saʼ ep yajnilik li viniketike. Jech xtok, ep krixchanoetike lek noʼox chaʼiik ti chmulivajike. Jlome jaʼ jech tspasik sventa chichʼik ta mukʼ li sdiosike. Kʼalal batik ta naklej ta Kanaan li Abraan xchiʼuk Sarae, laj yilik ti lek xaʼiik mulivajel li krixchanoetik tee xchiʼuk muʼyuk bu chichʼik ta mukʼ li nupunele. Jech oxal, laj yakʼbe slajeb chopol krixchanoetik ta Sodoma xchiʼuk Gomorra li Jeovae. Pe mu jechuk stalelal maʼ Abraane, yuʼun lek la sventain li yutsʼ yalale. Jaʼ jech li Sara eke toj lek ta chanbel stalelal, yuʼun lek laj yichʼ ta mukʼ li smalale (kʼelo 1 Pedro 3:3-6). Jech xtok, li Abraane la stʼujbe lek yajnil li skerem ti Isaak sbie. La sabe jun tseb ti jaʼuk yajtunel Jeovae. Ta mas tsʼakale, jaʼ jech la spas ta stojolal skerem li Isaak eke, ti Jakob sbie. Li lajcheb nitilulal ta Israele jaʼ te lik tal ta stojolal xnichʼnab li Jakobe.

11. ¿Kʼuxi koltaatik yuʼun Smantal Moises li j-israeletike?

 ¹¹ Ta mas tsʼakale, la spas jun trato xchiʼuk jteklum Israel li Jeovae. Laj yakʼbe li Smantal Moisese, ti jaʼ koltaatik sventa lekuk xil sbaik xchiʼuk li Diose. Laj yakʼ mantal ta sventa ti kʼusi stakʼ o mu stakʼ pasel li ta nupunele, jech kʼuchaʼal mi xuʼ saʼ jayvoʼuk yajnilike. Jech xtok, laj yakʼ jun mantal sventa mu jaʼuk xnupunik xchiʼuk li krixchanoetik ti jecheʼ diosetik chichʼik ta mukʼe (kʼelo Deuteronomio 7:3, 4). Mi tsots skʼopik li nupultsʼakale, jaʼ chkoltaatik yuʼun li moletik sventa xchapaj li skʼopike. Jech xtok, oy mantaletik ta sventa mi oy buchʼu tsmukul sati snup xchiʼil, mi ch-itʼixaj xchiʼuk mi ta jech noʼox tstsak ta itʼixal li snup xchiʼile. Oy mantaletik xtok ta sventa li sutesejbaile, ti jaʼ sventa slekilal li malalil xchiʼuk ajnilale. Jech kʼuchaʼal liʼe, xuʼ sutes yajnil jun vinik mi «oy cʼusi chopol la stabee» (Deut. 24:1). ¿Kʼusi skʼan xal taje? Li Vivliae muʼyuk bu chal. Pe mu lekuk ti jaʼ xa tsutes-o yajnil ta skoj li jsetʼ-juteb spaltaile (Lev. 19:18).

12, 13. 1) ¿Kʼu yelan stalelal li judaetik ta skʼakʼalil j-alkʼop Malaquiase? 2) ¿Kʼusi chkʼot ta stojolal li jun ermano ti tsloʼlabe snup xchiʼil yane?

¹² Li ta skʼakʼalil j-alkʼop Malaquiase, toj ep judaetik ti tsutes-o yajnilik ta skoj noʼox li jsetʼ-juteb spaltailike. Yuʼun ta sutes-o yajnilik sventa jaʼuk xikʼik li antsetik ti mas to tsebike o ti muʼyuk chtunik ta stojolal li Jeovae. Jaʼ jech-o tspas ep judaetik li ta skʼakʼalil Jesus eke (Mat. 19:3). Pe kontra chil Jeova li buchʼutik ta jech noʼox tsutes yajnilike (kʼelo Malaquías 2:13-16).

¹³ Li avie mu stakʼ jech spas li yajtuneltak Jeovae, moʼoj, yuʼun skʼan tukʼuk yoʼonton xakʼ sbaik ta stojolal li snup xchiʼilike. Veno, oy onoʼox buchʼutik ti muʼyuk tukʼ chakʼ sbaike. Jnopbetik skʼoplal junuk ermano ti yichʼoj voʼe, ti tsloʼlabe snup xchiʼil yan krixchanoe, vaʼun chnupun kʼalal mi laj xa ox sutes snup xchiʼil ti tspasbe lek svunale. Pe mi mu sutes yoʼontone chichʼ lokʼesel sventa mu sokes li tsobobbaile (1 Kor. 5:11-13). Mi tskʼan ch-och yan velta ta stestigo Jeovae, skʼan me xakʼ ta ilel ti sutesoj yoʼonton ta melele (Luk. 3:8; 2 Kor. 2:5-10). ¿Kʼu sjalil skʼan xjelav sventa x-och yan velta ta stestigo Jeovae? Jelajtik ti kʼu sjalile. Pe xuʼ van x-echʼ jun jabil o mas sventa xakʼ ta ilel ti sutesoj xa yoʼonton ta melel li jun jpasmulile xchiʼuk ti sut yan veltae. Manchuk mi x-och yan velta ta stestigo Jeova, ta onoʼox me xichʼ chapanel li ‹ta chapanobbail yuʼun Dios› sventa xichʼ naʼel mi ta melel sutesoj yoʼontone (Rom. 14:10-12; kʼelo li revista La Atalaya 15 yuʼun fevrero ta 1980, pajina 29 xchiʼuk 30).

14. ¿Kʼuxi tun yuʼun j-israeletik li Mantale?

¹⁴ Mas ta 1,500 jabil tun yuʼunik Smantal Moises li j-israeletike. Toj ep kʼu yelan koltaatik yuʼun li mantale. Tun yuʼunik sventa xchapan li skʼopik ta yutsʼ yalalike. Jaʼ koltaatik xtok sventa xbeiltasatik batel ta stojolal li Mesiase (Gal. 3:23, 24). Pe kʼalal cham li Jesuse, jaʼo te laj skʼoplal li Mantale. Vaʼun la spas jun achʼ trato xchiʼuk yajtuneltak li Diose (Evr. 8:6). Ta skoj li trato taje oy xa kʼusitik ti mu stakʼ spasik li yajtsʼaklomtak Kristo ti chal Smantal Moises ti xuʼ toʼox spasike.

15. 1) ¿Kʼusi mantalil skʼan xchʼunik-o li yajtsʼaklomtak Kristo ta sventa li nupunele? 2) ¿Kʼusi srasonal xuʼ sutes-o sbaik li yajtsʼaklomtak Kristoe?

¹⁵ Jun veltae, li jnitvanejetik ta relijion yuʼun judaetike oy kʼusi la sjakʼbeik Jesus ta sventa li nupunele. Vaʼun laj yal Jesus ti xuʼ toʼox sutes yajnilik kʼuchaʼal chal li Smantal Moisese, pe laj yal ti mu jechuk onoʼox oy ta yoʼonton ta slikebal li Jeovae (Mat. 19:6-8). Li kʼusi laj yakʼ ta aʼiel Jesuse, jaʼ ti skʼan  xchʼunik-o yajtsʼaklomtak Kristo li mantal laj yakʼ Dios ta nichimaltik Edén ta sventa li nupunele (1 Tim. 3:2, 12). Ta skoj ti «tspas ta jun sbekʼtalik» li nupultsʼakale, skʼan me jmojuk-o oyik. Pe sventa jmojuk-o oyike skʼan me skʼanik ta sjunul yoʼontonik li Jeovae xchiʼuk ti skʼanojuk sbaik eke. Mi oy junuk nupultsʼakal ti tsutes-o sbaike pe mi muʼyuk buchʼu mulivajem yuʼunike, mu me xuʼ xnupunik yan velta (Mat. 19:9). Jech xtok, xuʼ van xlokʼ ta yoʼonton xakʼ ta perton snup xchiʼil mi mulivaje. Jaʼ jech laj yakʼ ta perton yajnil li j-alkʼop Osease xchiʼuk jaʼ jech la spas Jeova ta stojolal li j-israeletik ti la sutes yoʼontonike (Os. 3:1-5). Jech xtok, mi laj yaʼi ti mulivaj snup xchiʼil li jun yajtunel Jeovae, pe mi laj to xchiʼin ta vayel ta tsʼakale, jaʼ me skʼan xal ti laj xa yakʼ ta pertone. Vaʼun mu xa stakʼ sutes-o sbaik kʼuchaʼal chal li Vivliae.

16. ¿Kʼusi laj yal Jesus ta sventa li buchʼutik muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilike?

¹⁶ Li Jesuse laj yal ti jaʼ to xuʼ sutes-o sbaik mi oy buchʼu mulivaj junuk yuʼunike. Laje xi laj yal ta sventa «li buchʼutik jech akʼbilik» jun matanal ti muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilike: «Ti buchʼu xuʼ yuʼun chaʼi jeche akʼo spas jech» (Mat. 19:10-12). Ep yajtsʼaklomtak Kristoe kʼotem ta nopel yuʼunik ti muʼyuk tsaʼ snup xchiʼilike, sventa mu kʼusi xchʼaybat-o yoʼontonik ta spasbel yabtel li Jeovae. Jaʼ yuʼun skʼan me jkʼupil kʼoptatik ti buchʼutik jech tspasike.

17. ¿Kʼusi van chkoltaat li jun yajtsʼaklom Kristo sventa snop mi chnupun o mi moʼoje?

¹⁷ ¿Kʼusi van chkoltaat li jun yajtsʼaklom Kristo sventa snop mi chnupun o mi moʼoje? Skʼan snop lek mi xuʼ chaʼi ti chʼabal snup xchiʼile. Li jtakbol Pabloe laj yal ti mas lek ti mu saʼ snup xchiʼilike. Pe laj yal xtok ti ep buchʼutik chmulivajike. Jaʼ yuʼun xi tojobtasvane: «Jaʼ lek ti oyuk yajnil li jujun vinike, xchiʼuk jaʼ lek ti oyuk smalal li jujun antse». Xi to laj yale: «Mi mu snaʼ spajes sbaike, jaʼ lek akʼo nupunikuk un bi, yuʼun jaʼ lek ti xnupunike, jaʼ chopol mi te noʼox tskʼan tajek chchiʼinvanik ta vayele». Jaʼ yuʼun mi oy buchʼu la snop chnupune, xuʼ me jaʼ xkoltaat sventa mu xixtolan skʼunil stuk o ti xmulivaje. Jech xtok, mi chnupun yaʼiik li tojol kerem tsebetike skʼan me snopik lek mi staoj xa lek sjabilalik sventa xnupunike. Yuʼun xi laj yal li Pabloe: «Mi oy buchʼutik tsnop ti muʼyuk lek kʼusi yakal tspas ta skoj ti muʼyuk nupuneme xchiʼuk mi echʼem xa li xnichimal skerem stsebale jaʼ lek ti akʼo spas li kʼusi liʼe: akʼo spas li kʼusi tskʼan yoʼontone, muʼyuk tsta smul. Akʼo nupunikuk» (1 Kor. 7:2, 9, 36; 1 Tim. 4:1-3). Pe jech xtok, mu me stakʼ jsujtik junuk kerem o tseb ti akʼo xa xnupun ta skoj ti oy tajek ta yoʼonton chiʼinejbail ta vayele. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun xuʼ van skʼan to sta lek sjabilal sventa xkʼel yuʼun li yutsʼ yalale.

18, 19. 1) ¿Kʼusi skʼan spas li yajtsʼaklom Kristo mi tskʼan lek chbat snupunele? 2) ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta yan xchanobile?

¹⁸ Sventa lekuk xbat li jun nupunele, skʼan yichʼojikuk voʼ xchaʼvoʼalik xchiʼuk ti jmojuk skʼanojikuk ta sjunul yoʼontonik li Jeovae. Ta melel, skʼan skʼanojuk sbaik tajek, yuʼun te yikʼoj-o sbaik ta sjunul xkuxlejalik. Ta me x-akʼbatik bendision yuʼun Jeova ta skoj ti «jaʼ noʼox ta sventa Kajvaltik» chnupunike (1 Kor. 7:39). Mi jech-o chchʼunbeik smantal li Jeovae jaʼ me chkoltaatik sventa junuk yoʼontonik li ta snupunelike.

¹⁹ Li avie kuxulutik ‹ta slajebal kʼakʼal› ti noj ta vokolile, jaʼ yuʼun toj ep buchʼutik ti muʼyuk lek stalelalik sventa xmuyubajikuk noʼox li ta snupunelike (2 Tim. 3:1-5). Jech oxal li ta yan xchanobile ta jkʼelbetik skʼoplal beiltaseletik ta Vivlia ti jaʼ tskoltautik sventa xijmuyubajuk noʼox li ta jnupuneltike xchiʼuk ti jaʼuk jtambetik batel sbelel li kuxlejal sbatel osile (Mat. 7:13, 14).