1. ¿Buchʼutik koltavanik sventa x-ayan jun tsobobbail li ta Filipose?

LI Pablo, Silas, Lukas xchiʼuk Timoteoe ep la staik ta chiʼinel ta loʼil krixchanoetik ti oy ta yoʼontonik xchikintael li lekil aʼyej kʼalal kʼotik ta Filipose. Li chanvoʼ yajtsʼaklomtak Kristo ti baxbolik tajeke koltavanik sventa x-ayan jun achʼ tsobobbail li ta jteklum taje. Li jchankʼopetike te van la stsob sbaik ta sna Lidia ti jaʼ jun yajtsʼaklom Kristo ti toj lek snaʼ xchʼamvane (Ech. 16:40).

2. ¿Kʼusitik vokolil la snuptan ta anil li tsobobbail ta Filipose?

² Ta anil noʼox la snuptanik vokol li buchʼutik te chkʼotik li ta achʼ tsobobbail ta Filipose. Yuʼun li Satanase la stijbe yoʼonton li buchʼutik mu skʼanik mantal yoʼ skontrainik li chanvoʼ tukʼil yajtsʼaklomtak Kristo sventa xiktaik li cholmantale. Li Pablo xchiʼuk Silase jochatik batel yuʼun li j-abteletike, jisbatik vachʼ, laj yichʼik chukel, vaʼun ta yokʼomal to laj yichʼik lokʼesel. ¿Kʼusi la spasik kʼalal lokʼik ta chukele? Bat spatbeik yoʼonton li buchʼutik jaʼtik to pasik ta jchankʼope. Ta tsʼakal jutuke, li Pablo, Silas xchiʼuk Timoteoe lokʼik batel li ta jteklume, vaʼun xuʼ van stuk xa te kom ta Filipos li Lukase. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sbaik li buchʼutik mu toʼox jaluk yochelik ta jchankʼope? Koltaatik yuʼun li chʼul espiritue xchiʼuk jech-o tunik ta stojolal li Jeovae (Filip. 2:12). Jaʼ yuʼun, li Pabloe xmuyubaj tajek ta stojolal li buchʼutik jaʼtik to pasik ta jchankʼope.

3. ¿Kʼusi la skʼan ta s-orasion Pablo jech kʼuchaʼal chal ta Filipenses 1:9 kʼalal ta 11?

³ Kʼalal jelav xa ox lajuneb jabile, li Pabloe la stsʼibabe batel  jlik karta li tsobobbail ta Filipose. Kʼalal ta jchantike, chkakʼtik venta ta anil kʼu to yepal skʼanojan ermanoetik li jtakbole. Laj yalbe batel ti solel tsnaʼ tajek li ermanoetike xchiʼuk ti kʼux ta yoʼonton jech kʼuchaʼal chaʼi li Kristo Jesuse (Filip. 1:8). Laj yalbe xtok ti tspas orasion ta stojolalike xchiʼuk ti tskʼanbe Jeova ti masuk to x-epaj batel li kʼanelal yuʼunike, ti snaʼikuk stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale, ti muʼyukuk spaltailike, ti mu smakbeik yok li yantike xchiʼuk ti tukʼuk-o spas li yabtelike. Ta melel, xuʼ jtabetik sbalil ek li kʼusi laj yal ta slekil yoʼonton li Pabloe (kʼelo Filipenses 1:9-11). Li ta xchanobil liʼe jaʼ ta jchanbetik skʼoplal li kʼusitik laj yale xchiʼuk ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik.

4. 1) ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti kʼu to yepal skʼanojutik jech kʼuchaʼal chal li 1 Juan 4:9 xchiʼuk 10? 2) ¿Kʼu yepal skʼan jkʼantik li Diose?

⁴ ¿Kʼuxi laj yakʼ ta ilel Jeova ti kʼu to yepal skʼanojutike? Jaʼo kʼalal la stak tal Xnichʼon sventa stoj li jmultike (kʼelo 1 Juan 4:9, 10). Li kʼanelal laj yakʼ ta ilel ta jtojolaltike jaʼ tstij koʼontontik yoʼ jkʼantik li Jeovae (Rom. 5:8). Pe ¿kʼu yepal skʼan jkʼantik li Diose? Xuʼ jaʼ te xkakʼtik venta kʼalal xi laj yalbe jun jfariseo li Jesuse: «Skʼan xakʼan ta sjunul avoʼonton li Jeova Dios avuʼune, ta sjunul akuxlejal xchiʼuk ta sjunul anopben» (Mat. 22:36, 37). Mu me baluk noʼox ti jkʼantik jutuk li Jeovae, yuʼun skʼan masuk to jkʼantik jujun kʼakʼal. Li Pabloe xi laj yalbe li ermanoetik ta Filipose: «Akʼo epajuk batel mas li kʼanelal avuʼunike». ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa masuk to jkʼantik li Diose?

5. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa masuk to jkʼantik li Diose?

⁵ Sventa jkʼantik li Jeovae, skʼan xkojtikintik lek. Yuʼun xi chal li Skʼop Diose: «Li buchʼu mu xkʼanvane muʼyuk bu yojtikinoj li Diose, yuʼun jaʼ kʼanelal li Diose» (1 Juan 4:8). Li jtakbol Pabloe laj yal ti mas to chlik jkʼantik Jeova mi laj kojtikintik leke xchiʼuk mi laj kaʼibetik lek smelolal li kʼusi tsnope (Filip. 1:9). Kʼalal lik jchantik li Vivliae, oy kʼusitik lik kojtikintik ta stojolal li Diose xchiʼuk jaʼ la skoltautik sventa xlik jkʼantike. Pe mas to lik jkʼantik kʼalal laj kojtikintik leke xchiʼuk li stalelaltak ti toj kʼupilik sbae. Jaʼ yuʼun, toj tsots skʼoplal chkiltik ti jchantik li Vivliae xchiʼuk ti jnopbetik skʼoplale (Filip. 2:16).

6. ¿Kʼusi skʼan jpastik yoʼ x-epaj kuʼuntik li kʼanelal jech kʼuchaʼal chal li 1 Juan 4:11, 20 xchiʼuk 21?

⁶ Kʼalal chkiltik ti solel skʼanojutik li Jeovae, jaʼ tstij koʼontontik yoʼ jkʼan li kermanotaktike (kʼelo 1 Juan 4:11, 20, 21). Pe xuʼ van xi ta jnoptike: «Muʼyuk vokol chkaʼi sventa jkʼan li kermanotake, yuʼun chitun ta stojolal Jeova xchiʼuk chkakʼ persa xchanbel li stalelale. Jech xtok, ta jchanbe stalelal Jesus ti cham ta jtojolaltik ta skoj ti skʼanojutik tajeke». Pe ti melel xkaltike, vokol chkaʼitik bakʼintik sventa jkʼan jbatik ta jujuntal. Jkʼeltik kʼusi kʼot ta pasel li ta tsobobbail ta Filipose.

7. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li mantal akʼbatik yuʼun Pablo li Evodia xchiʼuk Sintikee?

⁷ Kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ baxbol ermanaetik ti jmoj abtejik xchiʼuk li Pabloe, jaʼik li Evodia xchiʼuk Sintikee. Pe ta tsʼakale, muʼyuk xa lek laj yil sbaik ta skoj van ti lik jutuk skʼopike. Jaʼ yuʼun, kʼalal la stsʼiba skarta li Pabloe, la stabe ta albel sbiik xchiʼuk laj yalanbe batel mantal ti skʼan «jmojuk [snopbenike]» (Filip. 4:2, 3). Li jtakbole laj yakʼ venta ti chtun yuʼunik mantal li tsobobbail eke, jech oxal xi laj yalbee: «Jechuk-o me mu ta bikʼtal kʼopojeluk xapasik li kʼusitike o ti chavut abaike» (Filip. 2:14). Ta melel, li tsatsal mantal laj yakʼ Pabloe jaʼ koltaatik-o li chaʼvoʼ tukʼil ermanaetik xchiʼuk li yan ermanoetik sventa masuk to skʼan sbaike.

8. ¿Kʼusi xuʼ smakutik ta skʼanel li kermanotaktike, xchiʼuk kʼusi xuʼ jpastik sventa jtsaltike?

 ⁸ Mi jaʼ lik jkʼelbetik spaltail li kermanotaktik jech kʼuchaʼal la spas li Evodia xchiʼuk Sintikee, mas me vokol chkaʼitik sventa xkakʼbetik yilik ti jkʼanojtike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jkotoltik ta jpas jmultik jujun kʼakʼal, vaʼun kʼalal jaʼ chbat ta koʼontontik skʼelel li spaltailike, chlik chʼayuk batel li kʼanelal chkaʼitik ta stojolalike. Kalbetik junuk skʼelobil. Jnoptik ti oy jun ermano ti chchʼay xaʼi tskoltautik ta skusel xchiʼuk smesel li jsalontike, ta skoj taje chopol xa chkiltik. Pe mas to me chopol chkiltik mi lik jvules ta joltik skotol li kʼusi muʼyuk lek spasoje xchiʼuk mu xa masuk ta jkʼantik. ¿Mi oy jech jnuptanojtik taje? Mi jaʼ jeche, jvules ta joltik ti yiloj Jeova li kʼusitik muʼyuk lek chbat ta pasel kuʼuntike xchiʼuk li kʼusi tspas li kermanotaktike, akʼo mi jech, skʼanojutik-o. Jaʼ yuʼun, jechuk xijkʼanvan jech kʼuchaʼal li Diose xchiʼuk jaʼuk jkʼeltik li kʼusi lek tspas yantike. Vaʼun, chkakʼtik venta ti jmoj noʼox tsobolutik kʼalal chkakʼtik persa ti ta jkʼan li kermanotaktike (Filip. 2:1, 2).

9. ¿Kʼusitik te skʼoplal li ta kʼusitik mas tsots skʼoplal laj yalbe batel ermanoetik ta Filipos li Pabloe?

⁹ Li Pabloe tijbat yoʼonton yuʼun chʼul espiritu sventa xalbe ermanoetik ta Filipos xchiʼuk li yan ermanoetik ti snaʼikuk «stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filip. 1:10). Taje te skʼoplal ti xichʼ chʼultajesbel li sbi Diose, ti xkʼot ta pasel li kʼusitik oy ta yoʼontone, ti junuk noʼox yoʼontonik xchiʼuk ti jmojuk oyikuk li ermanoetike (Mat. 6:9, 10; Juan 13:35). Kʼalal jaʼ chkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusitik «mas tsots skʼoplale», jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jkʼanojtik li Jeovae.

10. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa muʼyukuk jpaltailtik xilutik li Jeovae?

¹⁰ Li Pabloe laj yal xtok ti skʼan muʼyukuk jpaltailtike. Taje maʼuk me skʼan xal ti tukʼ xa skotol li kʼusi ta jpastike, moʼoj, yuʼun mu xijkoʼolaj kʼuchaʼal Jeova ti muʼyuk smule. Pe mi chkakʼtik persa ti masuk to xijkʼanvan xchiʼuk ti jnaʼtikuk stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale, muʼyuk me jpaltailtik chilutik li Diose. Jtos kʼuxi xuʼ xkakʼtik ta ilel ti chijkʼanvane jaʼ ti xkakʼtik persa ti mu jmakbetik yok li yantike. 

11. ¿Kʼu yuʼun skʼan mu jmakbetik yok li yantike?

¹¹ Toj tsots me skʼoplal ti jchʼuntik li pʼijubtasel ti mu jmakbetik yok li yantike. Pe ¿kʼuxi van xuʼ jmakbetik yok li yantike? Jaʼ li kʼusi ta jchʼay-o koʼontontike, ti kʼu yelan ta jlap jkʼuʼ jpokʼtike xchiʼuk te smakojbe skʼoplal li kʼusi abtelal ta jpastike. Xuʼ van muʼyuk chopol kʼusi ta jpastik, pe mi oy buchʼu chopol chaʼi sba kuʼuntik xchiʼuk ti tsmak-o yok ta skoj li kʼusi ta jnop ta jpastike, tsots me ta jsaʼ jmultik. Li Jesuse laj yal ti mas to lek ti xkichʼtik jokʼanbel jpʼej mukʼta ton ta jnukʼtik xchiʼuk ti xkichʼtik jipel ochel ta nabe (Mat. 18:6).

12. ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasik jun nupultsʼakal ti jaʼik prekursoretike?

¹² Jkʼeltik kʼuxi laj yakʼ ta xkuxlejal jun nupultsʼakal ti jaʼik prekursoretik li pʼijubtasel ti mu jmakbetik yok yantike. Li ta stsobobbailike oy jun nupultsʼakal ti jaʼtik toʼox yichʼojik voʼe xchiʼuk ti jutuk tajek kʼusi nopem xaʼiik spasel li yutsʼ yalalik ti bu chʼiike. Tsnopik ti mu stakʼ xbatik ta sine li yajtsʼaklomtak Kristoe xchiʼuk ti mu xuʼ skʼelik junuk pelikula ti mu toj chopoluke. Kʼalal kʼot ta xchikinik ti la skʼelik jun pelikula li prekursoretike, chopol tajek laj yaʼiik. ¿Kʼusi la spasik li prekursoretike? Laj to yiktaik kʼuuk sjalil li sinee, yuʼun laj yakʼik venta ti skʼan to xchanubtas lek snopben li nupultsʼakal ti jaʼtik toʼox yichʼojik voʼe xchiʼuk ti xaʼibeik smelolal li kʼusi tukʼe xchiʼuk  li kʼusi muʼyuk tukʼe (Evr. 5:14). Vaʼun, jaʼ jech laj yakʼik ta ilel ti maʼuk noʼox chalik ti snaʼ xkʼanvanike, moʼoj, yuʼun laj yakʼik ta ilel ti ta melel chkʼanvanike (Rom. 14:19-21; 1 Juan 3:18).

13. ¿Kʼusi van xuʼ jpastik ti xuʼ saʼo smul kuʼuntik li yantike?

¹³ ¿Kʼuxi to yan xuʼ jmakbetik yok li yantike? Jaʼo kʼalal oy kʼusi chkalbetik ti xuʼ spas-o smul kuʼuntike. Kalbetik junuk skʼelobil. Jnopbetik skʼoplal jun krixchano ti yakal chchan Vivlia ti vokol tajek laj yaʼi yiktael li yuchʼel poxe xchiʼuk ti jal laj yichʼ yuʼune. Vaʼun, chkʼot ta nopel yuʼun ti muʼyuk xa chuchʼ jutebuke. Lik noʼox sjel xkuxlejal xchiʼuk laj yichʼ voʼ. Pe jun veltae, takat ta ikʼel xchiʼuk yan ermanoetik sventa xbatik ta sna jun ermano. Li ermano ti takvan ta ikʼele ta slekil yoʼonton laj yakʼbe pox li ermanoe xchiʼuk xi laj yalbee: «Avichʼoj xa voʼ xchiʼuk ch-abtej xa ta atojolal li xchʼul espiritu Jeovae. Teuk ta ajol ti jaʼ jtos talelal chakʼ chʼul espiritu li pajesejbaile. Mi latojob spajtsanel abae, xuʼ xavuchʼ jutebuk». Ti lajuk xchʼun li kʼusi chopol laj yichʼ albele, xuʼ van xlik yuchʼ pox yan velta li ermanoe.

14. ¿Kʼuxi tskoltautik li tsobajeletik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtasel ta jtatik ta Filipenses 1:10?

¹⁴ Li tsobajeletike ep ta tos kʼuxi tskoltautik sventa xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtasel ta jtatik ta Filipenses 1:10. Baʼyel, tsvules ta joltik li kʼusi mas tsots skʼoplal chil Jeovae. Xchibal, te chkichʼtik chanubtasel kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li kʼusi ta jchantik sventa muʼyukuk jpaltailtike. Xchiʼuk yoxibal, tstij koʼontontik sventa jkʼan jbatik ta jujuntal xchiʼuk ti jaʼuk jpastik li kʼusitik leke (Evr. 10:24,  25). Kʼalal tspat koʼontontik li ermanoetike, mas to chlik jkʼantik li Diose xchiʼuk li kermanotaktike. Mi jkʼanoj ta sjunul koʼontontik li Jeova xchiʼuk li kermanotaktike, chkakʼtik persa ti mu jmakbetik yok li kermanotaktike.

15. ¿Kʼusi skʼan xal ti tukʼ ta jpas kabteltike?

¹⁵ Li Pabloe la skʼanbe vokol Jeova ti tukʼuk spas yabtelik li ermanoetik ta Filipose (Filip. 1:11). Li abtelal taje te smakojbe skʼoplal ti skʼanik Jeova xchiʼuk li steklumale, ti xalbeik yantik li kʼusi xchʼunojik ta stojolal Jesuse xchiʼuk li kʼusi kʼupil sba smalaojik chtale. Jech xtok, li Pabloe laj yal ti chojobajik ta stojolal yantik liʼ ta balumile (Filip. 2:15). Sta-o lek li kʼusi laj yal li jtakbole, yuʼun xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Voʼoxuk lus kʼotemoxuk ta stojolal krixchanoetik» (Mat. 5:14-16). Laj to yalbe xtok ti skʼan spasik ta jchankʼop li krixchanoetike xchiʼuk ti jaʼ chalbeik batel skʼoplal Jesukristo «kʼalal to ta namal [balumile]» (Ech. 1:8; Mat. 28:18-20). ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti tukʼ ta jpas li kabteltike? Jaʼo kʼalal chkakʼtik persa ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik sventa jpastik ta jchankʼop li krixchanoetik ti jaʼ jun abtelal ti toj tsots skʼoplale.

16. ¿Kʼuxi chakʼ kiltik Filipenses 1:12 kʼalal ta 14 ti xuʼ xijxojobaj-o kʼuchaʼal lus akʼo mi tsots kʼusi ta jnuptantike? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

¹⁶ Kʼusiuk noʼox ti ta jnuptantike, xuʼ me xijxojobaj-o kʼuchaʼal lus. Bakʼintike, li kʼusitik tsmakutik yilele jaʼ tskoltautik-o yoʼ jcholtik batel li mantale. Kalbetik skʼoplal li jtakbol Pablo ti jaʼ jech la snuptane. Kʼalal la stsʼibabe echʼel karta li ermanoetik ta Filipose, jaʼo te tikʼil ta chukel ta jpʼej na li ta Romae. Akʼo mi chukbil ta kadena, pe muʼyuk xmakat ta xcholel li mantale, yuʼun ta sjunul yoʼonton la xcholbe mantal li jchabichukinabetike xchiʼuk li buchʼutik chkʼot vulaʼanatuke. Li kʼusi la spase jaʼ tsatsubtasbat-o yoʼonton li ermanoetike  xchiʼuk tijbat yoʼontonik yoʼ mu xiʼik ta yalel «batel li skʼop Diose» (kʼelo Filipenses 1:12-14; 4:22).

17. Albo junuk skʼelobil ti xuʼ tukʼ jpas kabteltik akʼo mi tsots kʼusi ta jnuptantike.

¹⁷ Oy epal ermanoetik xuʼ xakʼik ta ilel ti tsots yoʼontonik jech kʼuchaʼal la spas li Pabloe. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jaʼ te nakalik li ta lumetik ti bu mu stakʼ xcholik mantal ta naetik mi jaʼuk ta buyuk noʼoxe, jaʼ yuʼun tstunes spʼijilik yoʼ skʼelik kʼuxi xuʼ xcholik li mantale (Mat. 10:16-20). Jun li ta lumetik taje, oy jun jkʼelvanej ta sirkuito laj yalbe jcholmantaletik ti skʼan xcholbeik mantal li yutsʼ yalalike, li slakʼnaike, li xchiʼiltakik ta chanun xchiʼuk ta abtele o li yan buchʼutik xojtikinike. Kʼalal jelav chib jabile, epaj tajek li tsobobbailetik ti bu kʼalal smakoj li jun sirkuitoe. Li voʼotike xuʼ van jun koʼontontik ta jcholtik mantal, pe oy onoʼox kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi tspasik li ermanoetike: jaʼ ti jkʼeltik kʼuxi xuʼ jcholtik-o li mantale xchiʼuk jpat koʼontontik ti chakʼ kipaltik Jeova sventa stsal kuʼuntik li kʼusi ta jnuptantike (Filip. 2:13).

18. ¿Kʼusi skʼan xkakʼtik persa spasel?

¹⁸ Li avie, mas xa toj tsots skʼoplal ti xkakʼtik persa xchʼunel li tojobtasel la stsʼibabe batel ermanoetik ta Filipos li Pabloe. Jnaʼtikuk stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale, kakʼtik persa ti muʼyukuk jchopoliltike, mu jmakbetik yok li yantike xchiʼuk tukʼuk jpas li kabteltike. Mi jech ta jpastike, ch-epaj batel kuʼuntik li kʼanelale xchiʼuk jaʼ jech chkichʼtik ta mukʼ Jeova ti jaʼ li jkʼanvanej Totil kuʼuntike.