¿MI OY van kʼusi ta jkʼan ta jbaintik spasel li ta jtsobobbailtike, pe ti mu xa xuʼ kuʼuntik li avie? Xuʼ van jaʼ ta jkʼan ta jtatik li kʼusi sbainoj junuk ermano o li kʼusi toʼox la jpastik ta voʼnee. Pe mu xa spas kuʼuntik ta skoj ti ep xa jabilaltik, ti ip noʼox chkaʼi jbatik, ti chkil jvokoltik ta takʼin o skʼan jkʼel li kutsʼ kalaltike. O xuʼ van laj kiktatik li bu toʼox chijtun ta skoj ti oy kʼusi jel li ta s-organisasion Jeova akʼo mi epal jabil la jpastik jtosuk abtelale. Akʼo mi jech, bakʼintike xuʼ van ta jnoptik ti muʼyuk lek tsʼakal chijtun ta stojolal li Jeovae xchiʼuk stalel onoʼox ti oy muʼyuk lek chkaʼi jbatik yuʼune. Jaʼ yuʼun chaʼa, ¿kʼusi skʼan jpastik sventa mu spasutik ta kanal li skʼakʼal koʼontontike o ti solel chopol tajek chkaʼi jbatike xchiʼuk ti mu xijlubtsaje? ¿Kʼusi tskoltautik sventa jechuk-o xijmuyubaj?

Oy kʼusi lek chchanubtasutik li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe, yuʼun laj yichʼ akʼbel smoton ti stuk noʼox jeche. Pe ti melel xkaltike, xuʼ van mu snaʼ li kʼusi chkʼot ta stojolale, yuʼun jal chichʼ tikʼel ta chukel ti jaʼ mu jaluk chchol li mantale. Akʼo mi ep kʼusitik kʼot ta stojolal, xmuyubaj noʼox echʼ li ta xkuxlejale. ¿Kʼusi koltaat-o? Xchiʼuk ¿kʼusi xuʼ skoltautik sventa xijmuyubaj noʼox akʼo mi mu jtatik li kʼusi ta jkʼantike?

Li ta avril ta sjabilal 29 ta jkʼakʼaliltike, li Juane jaʼo te lik xchapan tal krixchanoetik ta sventa li svuleb Mesias jech kʼuchaʼal onoʼox albat yuʼun li Jeovae, xi chalbe li krixchanoetike: «Suteso avoʼontonik, yuʼun nopajem xa tal li Ajvalilal ta vinajele» (Mat. 3:2; Luk. 1:12-17). Ep buchʼutik lek la xchikintaik li kʼusi chale. Jech noxtok, oy ep buchʼutik ti nom bu likik tal sventa tal xchikintaik li lekil aʼyej chal Juane xchiʼuk ep buchʼutik la sutes yoʼontonik, vaʼun laj yichʼik voʼ. Pe maʼuk noʼox, yuʼun ta sjunul yoʼonton laj yalbe li jloʼlavanej jnitvanejetik ta relijion ti chichʼik kastigo mi muʼyuk tsjel li stalelalike (Mat. 3:5-12). Kʼalal laj yakʼbe yichʼvoʼ Jesus li ta oktuvre ta sjabilal 29, jaʼo te la spas li kʼusi mas tsots skʼoplal li ta yabtel Diose. Li vaʼ orae, jaʼo te lik stijbe tal yoʼonton krixchanoetik ti akʼo stsʼakliik batel li Jesus ti jaʼ li albil Mesiase (Juan 1:32-37).

Ta skoj ti tsots tajek skʼoplal li kʼusi la spas li Juane, xi albat skʼoplal yuʼun li Jesuse: «Muʼyuk buchʼu mas jelavem skʼoplal vokʼem tal ta stojolal junuk ants jech kʼuchaʼal li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe» (Mat. 11:11). Xmuyubaj van tajek Juan ta skoj li matanaletik la stae. Li avi eke, oy yajtuneltak Jeova ti skʼupinojik  mukʼta matanaletik jech kʼuchaʼal li Juane. Kalbetik skʼoplal li ermano Terry ti oy xa mas ta 50 jabil tunemik tal ta tsʼakal ora xchiʼuk li yajnil ti Sandra sbie. Xi chal kaʼitike: «Ep kʼusitik jkʼupinoj talel ti ep tajek sbalil chkile, tunemun tal ta prekursor regular, ta Betel, ta prekursor espesial, ta jkʼelvanej ta sirkuito xchiʼuk ta distrito. Li avie, chitun xa yan velta ta prekursor espesial». Xijmuyubaj tajek kʼalal ep kʼusitik ta jpastik li ta s-organisasion Jeovae. Jech kʼuchaʼal ta jchantik batel ta stojolal li Juane, skʼan xkakʼtik persa yoʼ mu xchʼay kuʼuntik li muyubajel kʼalal chjel ti bu chijtune.

Jtos li kʼusi la spas li Juan J-akʼ-ichʼvoʼ sventa mu xchʼay yuʼun li muyubajele jaʼ ti skotol velta la stoj ta vokol li kʼusitik la sbain spasele. Jun skʼelobile, jaʼo kʼalal laj yakʼbe yichʼ voʼ li Jesuse, yuʼun mas jutukaj li yajchankʼoptake, pe jaʼuk li Jesuse yantik epaj batel yuʼun. Ta skoj li kʼusi kʼot ta pasele, laj yat tajek yoʼonton li yajchankʼoptak Juane, vaʼun xi laj yalike: «Kʼelo avil, yakal chakʼ ichʼvoʼ, jaʼ yuʼun te chbatik skotol li krixchanoetik ta stojolale» (Juan 3:26). Xi la stakʼ li Juane: «Li buchʼu ochem xa ta yok skʼob li jnupunel tsebe jaʼ li jnupunel kereme. Pe li yamigo jnupunel kereme xkuxet tajek yoʼonton ta stojolal kʼalal te nopol oy ta stsʼele, yuʼun chaʼi li kʼusi chale. Jaʼ yuʼun xkuxet ta bu kʼalal koʼonton» (Juan 3:29). Li Juane muʼyuk la snop ti yakal tstsal sba xchiʼuk li Jesuse, mi jaʼuk la stikʼ ta yoʼonton ti mu kʼusi xtun-o li kʼusi yakal tspas ta skoj ti jaʼ mas tsots yabtel li Jesuse, moʼoj, yuʼun xmuyubaj-o tajek ta skoj ti ep sbalil laj yil ti jaʼ yamigo sbaik xchiʼuk «li jnupunel kereme».

Ti kʼu yelan laj yakʼ ta ilel stalelal li Juane jaʼ koltaat-o sventa xmuyubaj noʼox akʼo mi mu kʼunuk li kʼusitik sbainoj spasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, mu stakʼ xuchʼ vino ta skoj ti jaʼ jnasareoe (Luk. 1:15). Li Jesuse xi laj yalbe skʼoplal xkuxlejal Juan ti mu masuk kʼusi stakʼ spase: «Muʼyuk bu xveʼ tal xchiʼuk muʼyuk bu x-uchʼbolaj tal li Juane». Pe jaʼuk li Jesus xchiʼuk yajchankʼoptake, mu jechuk xkuxlejalik kʼuchaʼal li jnasareoetike, yuʼun li stukike oy kʼusitik xuʼ spasik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike (Mat. 11:18, 19). Jech noxtok, akʼo mi muʼyuk bu la spas skʼelobiltak juʼelal li stuke, pe snaʼoj ti xuʼ spasik skʼelobil juʼelal li yajchankʼoptak Jesuse xchiʼuk li yajchankʼoptak toʼoxe (Mat. 10:1; Juan 10:41). Pe maʼuk laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusitik mu stakʼ spase, yuʼun jaʼ laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusi akʼbat sbain yuʼun li Jeovae.

Muʼyuk me chchʼay xkuxetel koʼontontik ek mi ep sbalil chkiltik ti chijtun ta stojolal Jeovae. Xi to chal li Terry ti laj xa kalbetik skʼoplale: «Laj kakʼ ta koʼonton spasel ti butik litun tale». Kʼalal tsvules ta sjol ti kʼu sjalil tunem tal ta tsʼakal orae, xi chal ta sjunul yoʼontone: «Muʼyuk chopol chkaʼi li kʼusitik jpasoj tal ta jkuxlejale, yuʼun jaʼ noʼox chvul ta jol ti ep kʼusitik lekik jpasoj tale».

Mas me xijmuyubaj mi ta jnopbetik skʼoplal ti jaʼ jun mukʼta matanal jtaojtik ti jaʼ jchiʼil jbatik «ta abtel xchiʼuk li Diose», yuʼun jaʼ tskoltautik sventa epuk sbalil xkiltik li kʼusi jbainojtik spasel o ti buyuk noʼox chijtune (1 Kor. 3:9). Kalbetik skʼoplal liʼe: Jnoptik noʼox ti oy kʼusi laj yakʼbutik li kutsʼ kalaltike, mi ep tajek sbalil chkiltik xchiʼuk mi lek ta jkʼuxubintike, muʼyuk me chchʼay sbalil akʼo mi x-echʼ jayibuk jabil. Jaʼ jech ek, kʼalal ta jnopbetik skʼoplal ti jaʼ jun mukʼta matanal ti chijtun ta stojolal Jeovae, jaʼ tskoltautik sventa xijmuyubajutik-o xchiʼuk muʼyuk me ta jkoʼoltas jbatik xchiʼuk li yantike mi jaʼuk ta jnoptik ti jaʼ mas ep sbalil li kʼusitik sbainoj yantik ti jaʼ muʼyuk li kʼusitik jbainojtike (Gal. 6:4).

Xuʼ van snaʼoj xa onoʼox Juan ti muʼyuk chjalij li yabtel tspas ta stojolal Jeovae, pe yikʼaluk van muʼyuk la snop ti oy kʼusi tsnuptan ta anil ta xkuxlejale (Juan 3:30). Li ta sjabilal 30, li ajvalil Erodese laj yal mantal ti xichʼ tikʼel ta chukel li Juane akʼo mi vakib toʼox u yechʼel ti laj yakʼbe yichʼ voʼ li Jesuse. Pe muʼyuk bu laj yikta sba ta yalel li lekil aʼyeje manchuk mi te tikʼil ta chukel (Mar. 6:17-20). ¿Kʼusi koltaat-o Juan sventa jechuk-o xmuyubaje? Jaʼ ti mas laj yakʼ ta yoʼonton li kʼusitik sventa mantale.

Kʼalal jaʼo te tikʼil ta chukel li Juane, ep aʼyejetik laj yaʼi ta sventa li yabtel tspas Jesuse (Mat. 11:2; Luk. 7:18). Ta sjunul yoʼonton xchʼunoj ti jaʼ Mesias li Jesuse, pe xuʼ van la sjakʼbe sba mi chkʼot onoʼox ta pasel yuʼun li kʼusitik yaloj xa onoʼox li Tsʼibetik ta sventa li Mesiase. Jech kʼuchaʼal liʼe, albil skʼoplal ti ch-och ta ajvalile, pe ¿mi ch-och noʼox van ta ajvalil? ¿Mi ta van xlokʼesat li ta chukele? Ta  skoj ti tskʼan tajek tsnaʼ Juan li kʼusitik tspas Jesuse, la stak batel chaʼvoʼ yajchankʼoptak sventa xi sjakʼbeik li Jesuse: «¿Mi voʼot li Buchʼu chtale, o mi yan-o buchʼu ta jmalakutik?» (Luk. 7:19). Kʼalal vul yalbeik Juan ti tspas epal skʼelobil juʼelal li Jesuse, lek van tajek la xchikinta li kʼusitik albat yuʼun li yajchankʼoptake, yuʼun xi laj yalike: «Li maʼsatetike xilik osil, li koxoetike chanavik, li buchʼutik ipik ta kʼaʼemal chamele yakal chkolik, li pakʼchikinetike yakal chaʼiik kʼoponel, li buchʼutik chamemike yakal chchaʼkuxiik xchiʼuk li buchʼutik abol sbaike yakal chichʼik cholbel li lekil aʼyejetike» (Luk. 7:20-22).

Patbat tajek yoʼonton Juan li kʼusitik laj yaʼie, yuʼun akʼbat snaʼ ti jaʼ kʼot ta stojolal Jesus li kʼusitik albil xa onoʼox skʼoplal ta sventa li Mesiase. Akʼo mi muʼyuk chlokʼesat ta chukel yuʼun li Jesuse, snaʼoj ti mu jecheʼuk noʼox echʼ li yabtele. Tsots li kʼusitik la snuptane, pe maʼuk skʼan xal ti muʼyuk xa xmuyubaje.

Mi jaʼ mas chkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik sventa mantal jech kʼuchaʼal la spas li Juane, jun noʼox me koʼontontik tstsʼik batel kuʼuntik xchiʼuk oy smalael kuʼuntik (Kol. 1:9-11). Xchiʼuk kʼalal ta jchan Jvivliatik xchiʼuk mi ta jnopbetik skʼoplale, jaʼ me tskoltautik sventa spas kuʼuntik xchiʼuk ti oyuk sbalil xkiltik li kʼusitik ta jpastik ta stojolal Jeovae (1 Kor. 15:58). Xi to chal li Sandra ti laj xa kalbetik skʼoplale: «Jujun kʼakʼal ta jchan jun kapitulo li Vivliae, taje jaʼ skoltaojun sventa mas nopol oyun ta stojolal Jeova xchiʼuk ti jaʼuk mas tsots skʼoplal xkile, ti maʼukuk li voʼone». Jech xtok, kʼalal chkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik yakal chkʼot ta pasel yuʼun li Ajvalilale xchiʼuk li kʼusitik tspas li s-organisasion Jeovae, muʼyuk me chkat tajek koʼontontik yuʼun li kʼusitik mu xa spas kuʼuntike xchiʼuk jaʼ mas chkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik chkʼot ta pasel yuʼun li Jeovae. Xi to chal li Sandrae: «Ep tajek skoltaojunkutik tal li Kanal JW ti chlokʼ jujun ue, yuʼun mas xa jmoj chi-abtejkutik chkaʼi xchiʼuk li s-organisasion Jeovae xchiʼuk ximuyubajkutik noʼox ti bu chitunkutik avie».

Ti kʼu sjalil la xchol mantal li Juan J-akʼ-ichʼvoʼe, laj yakʼ ta ilel ti «yichʼojbe yoʼonton xchiʼuk yichʼojbe stsatsal li Eliase». Jech kʼuchaʼal li Eliase, li Juan eke «jaʼ jech laj yaʼi sba jech kʼuchaʼal li voʼotike» (Luk. 1:17; Sant. 5:17). Mi jnaʼtik stojel ta vokol xchiʼuk mi jaʼ batem ta koʼontontik spasel li kʼusitik sventa mantal jech kʼuchaʼal li Juane, jaʼ me jech xijmuyubaj noʼox ta spasel li kʼusitik sventa Ajvalilal yuʼun Diose akʼo mi oy kʼusitik ta jnuptantik.