XCHANOBIL 31
«Mu me xijlubtsaj»
«Jaʼ yuʼun mu me xijlubtsaj» (2 KOR. 4:16).
KʼEJOJ 128 Kuchuk avuʼun kʼalal to ta slajeb
LI KʼUSI TA JCHANTIKE *
1. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xkuch kuʼuntik li anilajel sventa kuxlejale?
LI YAJTSʼAKLOMUTIK Kristoe yakalutik ta jun anilajel sventa li kuxlejal sbatel osile. Jlomutike xuʼ van jaʼtik to la jlikestik li anilajele o xuʼ van voʼne xa tajek, pe skʼan jechuk-o jpastik batel jaʼ to mi la jta li jmotontike. ¿Kʼusi van xuʼ skoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik li anilajele? Jaʼ li tojobtaseletik laj yakʼbe Pablo li ermanoetik ta Filipose. Kʼalal kʼot ta skʼobik li karta la stak batel li jtakbole, lek xa onoʼox yakal chtunik ta stojolal li Jeovae. Pe albatik to yuʼun Pablo ti skʼan jech-o spasik batel akʼo mi jal xa yakal chtunik ta stojolal Jeova li buchʼutik te oyik ta tsobobbail ta Filipose. Jech oxal, laj yal ti akʼo snutsik-o batel li matanal jech kʼuchaʼal tspas li stuke (Filip. 3:14).
2. ¿Kʼu yuʼun toj ep sbalil li tojobtaseletik laj yakʼbe ermanoetik ta Filipos li Pabloe?
2 Tsots laj yichʼik kontrainel kʼalal lik talel li tsobobbail ta Filipose, jaʼ yuʼun toj ep sbalil li tojobtasel laj yakʼ Pabloe. Taje jaʼo lik talel ta sjabilal 50 kʼalal te kʼotik ta Filipos li Pablo xchiʼuk Silas ta skoj ti la xchʼunik li kʼusi laj yal Dios ti skʼan xbatik ta Masedoniae (Ech. 16:9). Li ta lum taje te la staik jun ants ti Lidia sbie, lek la xchikinta «xchiʼuk jambat lek yoʼonton yuʼun Jeova sventa» xchʼam li lekil aʼyeje (Ech. 16:14). Mu ta sjaliluke, laj yichʼik voʼ xchiʼuk li buchʼutik te jmoj nakalike. Pe mu teuk noʼox tsʼijil kom li Diabloe, yuʼun la stunes junantik viniketik sventa xjochik batel li Pablo xchiʼuk Silas ta stojolal li ajvaliletik ta jteklume xchiʼuk nopbat smulik ta skoj ti tsokbeik la sjol li krixchanoetike. ¿Kʼusi kʼot ta stojolalik? Laj yichʼik majel, laj yichʼik tikʼel ta chukel xchiʼuk laj yichʼik albel ti akʼo xlokʼik batel li ta jteklume (Ech. 16:16-40). Pe muʼyuk bu xlubtsaj xchaʼvoʼalik. Toj labal sba kʼusi kʼot ta stojolal li tsobobbail ti jaʼtik toʼox slikele, yuʼun tukʼ laj yakʼ sbaik ek. Jamal xvinaj ti jaʼ koltaatik-o ermanoetik li slekil kʼelobil laj yakʼik ta ilel li Pablo xchiʼuk Silase.
3. ¿Kʼusi snaʼoj lek li Pabloe, xchiʼuk kʼusi sjakʼobiltak ta jkʼelbetik skʼoplal?
3 Li Pabloe jpʼel ta yoʼonton ti muʼyuk chlubtsaje (2 Kor. 4:16). Pe sventa stsuts yuʼun li anilajele, te ta sjol ti skʼan xakʼ ta yoʼonton li matanal tsta ta jelavele. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li Pabloe? Li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaik li avie, ¿kʼuxi xuʼ skoltautik sventa xkuch batel kuʼuntik akʼo mi chkil jvokoltike? ¿Kʼuxi tskoltautik li spatobil koʼontontik sventa jpʼeluk ta koʼontontik ti mu xijlubtsaje?
¿KʼUSI XUʼ JCHANBETIK LI PABLOE?
4. ¿Kʼusi la spas Pablo kʼalal tsots kʼusi yakal tsnuptane?
4 Kalbetik skʼoplal kʼusi yakal tsnuptan Pablo kʼalal la stsʼibabe batel karta li ermanoetik ta Filipose xchiʼuk li kʼusi yakʼoj ta yoʼonton spasele. Li vaʼ orae, jaʼo te chukbil ta jpʼej na ta Roma, jech oxal mu stakʼ xlokʼ batel li ta cholmantale. Pe ¿mi te noʼox van tsʼijil kom? Moʼoj, yuʼun laj yakʼ ta yoʼonton xcholbel mantal li buchʼutik chkʼotik ta vulaʼale xchiʼuk la stsʼibabe echʼel karta li tsobobbailetik ti nom to bu chʼikil batele. Li avi eke, oy ep yajtsʼaklomtak Kristo ti mu xa xuʼ xlokʼ ta snaike, pe chakʼik-o persa xcholbel mantal li buchʼutik chkʼot vulaʼanatikuke. Maʼuk noʼox, yuʼun tstsʼibaik batel kartaetik sventa spatbeik yoʼonton li krixchanoetik ti mu jtatik lek ta vulaʼanele.
5. Jech kʼuchaʼal chal Filipenses 3:12 kʼalal ta 14, ¿kʼusi koltaat-o Pablo sventa mu xchʼay ta sjol li kʼusi chtal ta jelavele?
5 Li Pabloe muʼyuk laj yakʼ ti xchʼaybat yoʼonton li kʼusitik lekik toʼox la stae mi jaʼuk li kʼusitik chopol la spase, moʼoj, yuʼun laj yal ti toj tsots skʼoplal ti xchʼay ta sjol li kʼusitik komem xa ta patil sventa sta li kʼusi chtal ta jelavele, jaʼ xkaltik, ti stsuts yuʼun li anilajel yakal tspase (kʼelo Filipenses 3:12-14). Pe ¿kʼusitik xuʼ ox xchʼaybat yoʼonton? Baʼyel, li kʼusitik lekik la sta li ta srelijion judaetike. Pe muʼyuk jech la snop, yuʼun xkoʼolaj «kʼuchaʼal jtsop kʼaʼep» laj yil (Filip. 3:3-8). Xchibal, xuʼ van la svul yoʼonton jechuk ta skoj ti la skontrain toʼox li yajtsʼaklomtak Kristoe, pe muʼyuk laj yakʼ ti xlubtsanate. Xchiʼuk yoxibal, muʼyuk la snop junuk velta ti mu xa persauk xakʼbe yipal mantal ta skoj ti ep xa kʼusitik spasoj ta stojolal li Jeovae. Li jtakbole toj lek kʼusitik kʼot ta pasel yuʼun ta cholmantal akʼo mi laj yichʼ chukel, majel xchiʼuk laj yichʼ akʼbel ton, ti laj yil svokol ta varko ta skoj ti lilije xchiʼuk ti te laj yil viʼnal xchiʼuk ti chʼabal xa lek skʼuʼ spokʼ kome (2 Kor. 11:23-27). Skʼan jchanbetik stalelal li Pabloe, yuʼun laj yakʼbe-o batel yipal akʼo mi ep kʼusitik vokol la snuptan xchiʼuk ti ep kʼusitik lekik la spase.
6. ¿Kʼusitik skʼan jchʼay ta joltik ti «komem xa ta patile»?
6 Jech kʼuchaʼal la spas li Pabloe, ¿kʼuxi xuʼ jchʼay ta joltik «li kʼusi komem xa ta patile»? Xuʼ van oy jmul chkaʼi jbatik ta skoj li kʼusi chopol toʼox jpasojtik ta voʼnee xchiʼuk ti skʼan jtsaltik komele. Mi jaʼ jech chkaʼi jbatike, lek me ti jchanbetik skʼoplal li pojelal laj yakʼ Jesuse. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal ta jpastik orasione, ti ta jnopbetik skʼoplal li pojelale xchiʼuk mi ta jchanbetik mas skʼoplale, te chkaʼibetik smelolal ti xchʼayoj xa jmultik li Jeovae xchiʼuk jaʼ tskoltautik sventa mu chopoluk tajek xkaʼi jbatik. Jkʼeltik kʼusi to xuʼ jchanbetik li Pabloe. Junantik ermanoetike yiktaoj komel yabtelik akʼo mi lek toʼox toyol chichʼik tojel sventa xtunik mas ta stojolal li Jeovae. Mi jaʼ jech jpasojtik eke, teuk ta joltik liʼe: sventa jchʼay ta joltik li kʼusi komemik xae, skʼan ti mu jchaʼnaʼtik li kʼusitik xuʼ ox van la jtatike (Núm. 11:4-6; Ecl. 7:10). ¿Kʼusi skʼoplal «li kʼusi komem xa ta patile»? Xuʼ van jaʼ li kʼusitik lek jpasojtik tal ta stojolal Jeova o li prevaetik ti tsalem kuʼuntike. Melel onoʼox ti chijnopaj-o mas ta stojolal Jeova kʼalal ta jvules ta joltik kʼu yelan skoltaojutik talel xchiʼuk ti kʼuxi yakʼojbutik sbendisione. Pe skʼan mu jnoptik ti ep xa kʼusi jpasojtik ta stojolal li Jdiostike, vaʼun ti te xa noʼox jmeyoj jkʼobtik xijkome (1 Kor. 15:58).
Skʼan mu xkakʼtik ti oy kʼusi xchʼay koʼontontik li ta anilajel sventa kuxlejale xchiʼuk jkʼeltik batel li jmotontik ta jtatike. (Kʼelo parafo 7).
7. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xkuch kuʼuntik li anilajel jech kʼuchaʼal chal li 1 Korintios 9:24 kʼalal ta 27? Albo junuk skʼelobil.
7 Li Pabloe xaʼibe lek smelolal li kʼusi laj yal Jesus liʼe: «Tsots xavakʼbeik yipal» (Luk. 13:23, 24). ¿Kʼu yuʼun la skoʼoltas Pablo ta jun anilajel li xkuxlejal jun yajtsʼaklom Kristoe? Yuʼun snaʼoj lek ti skʼan xkuch yuʼun kʼalal to ta slajeb jech kʼuchaʼal la spas li Kristoe (kʼelo 1 Korintios 9:24-27). Li j-anilajeletike muʼyuk chchʼay-o yoʼontonik li kʼusitik chilik ta bee, moʼoj, yuʼun jaʼ chakʼ ta yoʼontonik li anilajel sventa xkuch yuʼunike. Kalbetik junuk skʼelobil. Li buchʼutik ch-anilajik ta jun mukʼta jteklume xuʼ van xchʼaybat yoʼontonik li kʼusitik chilik ta be o ta tiendaetike. Pe ¿mi ta van xpajik sventa skʼelik li kʼusitik oy ta tiendaetike? Moʼoj, yuʼun li kʼusi tskʼanike jaʼ ti xkuch yuʼunik li anilajele. Jaʼ jech skʼan jpastik ek, mu xkakʼtik ti oy kʼusi xchʼay koʼontontik li ta anilajele. Mi jaʼ jech ta jpastik kʼuchaʼal Pablo ti laj yakʼbe yipal sventa xkuch yuʼun li anilajele, ta me jta li jmotontike.
MU ME XIJLUBTSAJ AKʼO MI OY JVOKOLTIK
8. ¿Kʼusi oxtos vokolil ta jkʼelbetik batel skʼoplal?
8 Kalbetik skʼoplal oxtos vokolil ti xuʼ van xijkʼunib-o ta anilajel yuʼune. Baʼyel, kʼalal muʼyuk chkʼot ta pasel ta anil li kʼusi yaloj Diose. Xchibal, kʼalal chlaj batel kipaltik ta skoj li yijubele. Xchiʼuk yoxibal, kʼalal jal chkichʼtik kontrainele. Pe xuʼ skoltautik li kʼusitik la spasik li yajtuneltak Dios ta voʼnee (Filip. 3:17).
9. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel kʼalal chkiltik ti chjalij tajek li kʼusi yaloj tspas Jeovae?
9 Kʼalal chjalij li kʼusitik yaloj tspas Jeovae. Maʼuk chopol kʼalal oy ta koʼontontik ti xkʼot ta pasel li kʼusitik yaloj Diose. Jaʼ jech laj yaʼi sba li j-alkʼop Abakuke, yuʼun laj yalbe Jeova ti oy tajek ta yoʼonton ti xichʼuk xa lajesel li choplejal ta Judae, pe albat yuʼun Jeova ti skʼan oyuk smalael yuʼune (Hab. 2:3). Xuʼ van chijchʼajub smalael kʼalal chkiltik ti chjalij tajek li kʼusi yaloj tspas Diose xchiʼuk xuʼ van xijchibaj-o yuʼun (Prov. 13:12). Jaʼ jech kʼot ta stojolal junantik ermanoetik li ta sjabilaltik 1914. Yuʼun li vaʼ orae, smalaoj xa ox chbatik ta vinajel li buchʼutik yichʼojik tʼujele. ¿Kʼusi van la spasik li buchʼutik tukʼ yakʼoj sbaik kʼalal laj yilik ti muʼyuk xkʼot ta pasel li kʼusi smalaojike?
Li Royal xchiʼuk Pearl Spatz muʼyuk xkʼot ta pasel ta 1914 li kʼusi ox smalaojike, pe tukʼ-o laj yakʼ sbaik. (Kʼelo parafo 10).
10. ¿Kʼusi la spas jun nupultsʼakal kʼalal muʼyuk xkʼot ta pasel li kʼusi smalaojike?
10 Kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ yajtunel Dios ti jaʼ jech la snuptanike xchiʼuk ti tukʼ laj yakʼ sbaike, jaʼik li Royal xchiʼuk Pearl Spatz. Li ermano Spatz laj yichʼ voʼ ta 1908 kʼalal 20 toʼox sjabilale xchiʼuk spatoj lek yoʼonton ti jutuk xa ox skʼan xbat ta vinajele. Li ta 1911, jaʼo laj yalbe Pearl ti tskʼan chikʼe, xi laj yalbee: «Pearl, anaʼoj lek li kʼusi chkʼot ta pasel ta 1914. Mi ta onoʼox xkikʼ jbatike, jaʼ lek ti xijnupun xa noʼoxe». ¿Mi muʼyuk xa van la stsutsesik li anilajel sventa kuxlejal ta skoj ti muʼyuk xbatik ta vinajel li ta 1914? La stsutsesik, yuʼun jpʼel ta yoʼontonik ti chkuch yuʼunik li anilajele xchiʼuk jech onoʼox la spasik. Maʼuk tsots skʼoplal laj yilik li smoton tstaike, yuʼun jaʼ laj yakʼ ta yoʼontonik ti tukʼ chtunik ta stojolal li Jeovae. Ta epal jabil jech-o la spasbeik yabtel li Diose xchiʼuk tukʼ laj yakʼ sbaik ti kʼu sjalil kuxiik ta balumile. Ta melel, oy tajek ta koʼontontik ti spas xa noʼox Jeova li kʼusitik yaloje, ti xchʼultajes li sbie xchiʼuk li mukʼul pasmantal yuʼune. Pe teuk ta joltik ti snaʼoj stuk kʼusi ora sventa jech tspase. Yoʼ to mu xkʼot ta pasele, kakʼ ta koʼontontik li yabtel Diose xchiʼuk mu xkakʼtik ti xchibajesutik o ti xijkʼunib ta anilajel ta skoj noʼox ti muʼyuk to chkʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeovae.
Akʼo mi mol xa ox tajek li Arthur Secord, jech-o chʼi batel ta mantal. (Kʼelo parafo 11).
11, 12. ¿Kʼu yuʼun xuʼ xij-anilaj-o batel akʼo mi jutuk xa kipaltik? Albo junuk skʼelobil.
11 Kʼalal chlaj batel kipaltike. Li j-anilajeletike skʼan oyuk lek yipalik sventa xkuch yuʼunik li anilajele, pe li voʼotike mu persauk oyuk lek kipaltik yoʼ jechuk-o xij-anilaj sventa li kuxlejale. Yuʼun junantik ermanoetike chakʼik-o tajek persa sventa xchʼiik ta mantal akʼo mi jutuk xa yipalik (2 Kor. 4:16). Kalbetik skʼoplal li ermano Arthur Secord * ti 88 xa sjabilale xchiʼuk ti tunem xa 55 jabil ta Betele. Xi chal kaʼitik li kʼusi albat ta slekil yoʼonton yuʼun jun enfermera ti jaʼ chchabiate: «Ermano Secord, toj ep xa kʼusi apasoj ta stojolal li Jeovae». Pe li Arthure mu baluk noʼox chaʼi li kʼusitik spasoj xa tal ta voʼnee, jaʼ yuʼun la skʼelbe sat li enfermerae xchiʼuk xi stseʼet laj yalbee: «Melel xaval, pe maʼuk mas tsots skʼoplal li kʼusitik jpasojtik ta voʼnee, jaʼ li kʼusi ta to jpastik batele».
12 Xuʼ van ep xa jabil tunemutik talel ta stojolal li Jeovae, pe li avie mu xa van epuk kʼusi spas kuʼuntik ta skoj ti iputike. Akʼo mi jech, skʼan mu xijchibaj mi jaʼ jech chkaʼi jbatike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun jnaʼojtik ti ep tajek sbalil chil Jeova li kʼusitik jpasojtik ta voʼnee (Evr. 6:10). Teuk ta joltik ti maʼuk tskʼel mi ep tajek ta jpasbetik yabtel yoʼ xakʼ venta mi jkʼanojtike, moʼoj, yuʼun jaʼ te chkakʼbetik yil ti jkʼanojtik kʼalal xijmuyubaj noʼoxe, ti ta jmalatik li kʼusi chtal ta jelavele xchiʼuk mi chkakʼtik persa spasel li kʼusi xuʼ kuʼuntike (Kol. 3:23). Snaʼoj lek Jeova li kʼusi spas kuʼuntike xchiʼuk muʼyuk bu tskʼanbutik li kʼusi mu spas kuʼuntike (Mar. 12:43, 44).
Tukʼ laj yakʼ sbaik li Anatoli xchiʼuk Lidiya Melnike akʼo mi ep kʼusitik la snuptanik. (Kʼelo parafo 13).
13. 1) ¿Kʼusi la snuptanik li Anatoli xchiʼuk Lidiyae? 2) ¿Kʼuxi tskoltautik li kʼusi la snuptanik yoʼ jechuk-o xijtun ta stojolal Dios akʼo mi jal xkil jvokoltike?
13 Kʼalal jal chkichʼtik kontrainele. Junantik ermanoetike jal xa kuchem tal yuʼunik prevaetik xchiʼuk kontrainel. Jkʼeltik kʼusi la snuptan jun ermano ta Moldavia ti Anatoli Melnik * sbie. Kʼalal 12 toʼox sjabilale, laj yichʼ tsakel batel yuʼun j-abteletik li stote, vaʼun laj yichʼ chukel xchiʼuk la stakik batel ta Siberia ti mas ta vukmil kilometro xil li yutsʼ yalale. Jun jabil ta tsʼakale, laj yichʼik takel batel ta Siberia ek li Anatoli, smeʼ, smukʼtot xchiʼuk li syayae. Ta mas tsʼakale, la staik bu xuʼ xbatik ta tsobajel, jaʼ noʼoxe skʼan xanavik mas ta vakib ora ta taivtik ti batsʼi sik tajeke. Ta mas jelavel jutuke, li ermano Melnike laj yichʼ tikʼel ta chukel oxib jabil, vaʼun muʼyuk xa la xchiʼin ta naklej li yajnil ti Lidiya sbie xchiʼuk li stseb ti kʼajomal toʼox jun jabil yichʼoje. ¿Mi lubtsajik van li Anatoli xchiʼuk yutsʼ yalal ta skoj ti jal laj yil svokolike? Muʼyuk, yuʼun jech-o tukʼ tunik ta stojolal li Jeovae. Li Anatolie 82 xa sjabilal li avie xchiʼuk chtun ta komite ta Betel li ta Asia centrale. Jech kʼuchaʼal la spas li jun utsʼ alalil taje, kakʼtik persa ek ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntik ta spasbel yabtel li Jeovae xchiʼuk ti jechuk-o xijtun batel jech kʼuchaʼal jpasojtik tale (Gal. 6:9).
JKʼELTIK BATEL LI KʼUSI CHTAL TA JELAVELE
14. ¿Kʼusi snaʼoj Pablo ti skʼan spas yoʼ sta li smotone?
14 Li Pabloe la spat lek yoʼonton ti tstsuts yuʼun li anilajele xchiʼuk ti tsta li smotone, jaʼ xkaltik «li takel ta ikʼel ta akʼol yuʼun Dios» ta skoj ti tʼujbil chbat ta vinajele. Pe snaʼoj lek xtok ti skʼan xakʼbe-o batel yipal sventa stae (Filip. 3:14). Li jtakbole la stunes jun skoʼoltasobil ti lek sta-o sventa skolta li ermanoetik ta Filipos yoʼ mu xchʼay ta satik li smotonike.
15. ¿Kʼuxi la xchapbe smelolal Pablo ti te ta vinajel slumalik li ermanoetik ta Filipos yoʼ jechuk-o xakʼik persa stael li smotonike?
15 Li jtakbol Pabloe la svulesbe ta sjol li ermanoetik ta Filipos ti jaʼ slumalik li vinajele (Filip. 3:20). ¿Kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal ti mu xchʼay ta sjolike? Yuʼun li krixchanoetik vaʼ orae tskʼanik tajek ti teuk skʼoplalik ta Roma ta skoj ti ep kʼusi xuʼ skʼupinike. * Pe li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele mas to lek li slumalike, yuʼun toj ep kʼusitik xuʼ skʼupinik. Ti melel xkaltike, jutuk noʼox kʼusi tskʼupinik o jutuk kʼusi spas yuʼunik li jromaetike. Jaʼ yuʼun, li Pabloe xi la stijbe yoʼonton li ermanoetik ta Filipose: «Jaʼ noʼox ti oyuk me smelolal ti kʼu yelan chapas abaik ta skoj li lekil aʼyejetik ta sventa Kristoe» (Filip. 1:27). Li avi eke, toj lek ta chanbel stalelal li buchʼutik tʼujbil chbatik ta vinajele, yuʼun jech-o chakʼik persa sventa staik li smotonik ta vinajele.
16. Jech kʼuchaʼal chal Filipenses 4:6 xchiʼuk 7, ¿kʼusi skʼan jpastik akʼo mi jmalaojtik chijkuxi ta vinajel o liʼ ta balumile?
16 Jkotoltik skʼan jech-o xkakʼtik persa sventa jtsutsestik li anilajele, mu ventauk mi chijbat ta vinajel o mi liʼ chijkuxi sbatel osil ta jun paraiso balumile. Kʼusiuk noʼox ti jnuptantike, mu jkʼeltik li kʼusitik komem xa ta patile xchiʼuk mu xkakʼtik ti oy kʼusi smakutik sventa xijtun ta stojolal li Jeovae (Filip. 3:16). Xuʼ van ta jnoptik ti chjalij tajek li kʼusitik yaloj tspas Jeovae o xuʼ van muʼyuk xa lek kipaltik ta skoj ti yijutik xae xchiʼuk xuʼ van oy xa jayibuk jabil jtsʼikojtik talel vokolil xchiʼuk kontrainel. Pe skʼan mu jvul koʼontontik, mas lek kakʼbetik snaʼ Jeova li jvokoltike xchiʼuk kalbetik li kʼusi ta jkʼantike, vaʼun chakʼbutik li jun oʼontonal ti toj echʼ xa noʼox leke (kʼelo Filipenses 4:6, 7).
17. ¿Kʼusi ta jchantik li ta yan xchanobile?
17 Li jun j-anilajele mas to chakʼbe yipal kʼalal chil ti jutuk xa skʼan stsuts yuʼun li anilajele, skʼan me jech jpastik ek yoʼ xkakʼ ta koʼontontik stsutsesel li anilajel sventa kuxlejale. Tunkutik-o ta stojolal Jeova xchiʼuk kakʼtik persa stael li kʼusitik kʼupilik sba chtal ta jelavele akʼo mi jutuk xa kipaltik xchiʼuk mi oy kʼusi yakal ta jnuptantik. ¿Kʼuxi xuʼ xkuch batel kuʼuntik li anilajele xchiʼuk ti mu xijkʼejbuj ta bee? Li ta yan xchanobile jaʼ tskoltautik sventa jaʼuk jpastik li kʼusi mas tsots skʼoplal ta jkuxlejaltike xchiʼuk ti jnaʼtikuk «stʼujel li kʼusi mas tsots skʼoplale» (Filip. 1:9, 10).
KʼEJOJ 79 Koltao sventa oyuk stsatsal yoʼontonik
^ par. 5 Akʼo mi voʼne xa chijtun ta stojolal Jeova o mi jaʼtik to, skʼan jechuk-o xijchʼi batel ta mantal xchiʼuk ti masuk to xlekub ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ li Jeovae. Li jtakbol Pabloe laj yalbe yajtsʼaklomtak Kristo ti mu xlubtsajik-oe. Li karta la stsʼibabe batel li ermanoetik ta Filipose tstij koʼontontik sventa xkuch kuʼuntik li anilajel sventa kuxlejale. Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ xkakʼ ta jkuxlejaltik li tojobtaseletik laj yale.
^ par. 11 Li sloʼil xkuxlejal ermano Secord lokʼ ta revista La Atalaya ta 1 yuʼun noviembre ta 1965 ti xi sbie: «Mi participación en adelantar la adoración correcta».
^ par. 13 Li sloʼil xkuxlejal ermano Melnike lokʼ ta revista ¡Despertad! ta 22 yuʼun oktuvre ta 2004 ti xi sbie: «Me enseñaron desde niño a amar a Dios».
^ par. 15 Li jnaklejetik ta Filipose oy junantik sderechoik jech kʼuchaʼal tskʼupinik li jnaklejetik ta Romae. Jech oxal, xaʼibeik lek smelolal li skoʼoltasobil albatik yuʼun Pabloe.
