XI JAKʼBE jbatike: «¿Mi jnaʼ stojel ta vokol?». Li Vivliae jamal xa onoʼox yaloj ti oy epal krixchanoetik ti mu kʼusi snaʼ stojik ta vokol li avie (2 Tim. 3:2). Xuʼ van kilojtik krixchanoetik ti sta xa-o chaʼiik ti xichʼik akʼbel skotole xchiʼuk ti mu la persauk stojik ta vokole. Muʼyuk onoʼox lek chkiltik li buchʼu jech stalelale.

Pe mu jechuk stalelal li Jeovae, yuʼun xi chalbe li yajtuneltake: «Tojik ta vokol» xchiʼuk «tojik me ta vokol skotol» (Kol. 3:15; 1 Tes. 5:18). Ta jtabetik sbalil kʼalal jnaʼ jtojtik ta vokole. ¿Kʼu yuʼun? Jkʼelbetik batel skʼoplal.

¿Kʼu yuʼun tsots skʼoplal ti jnaʼuk jtojtik ta vokole? Yuʼun mas to lek chkaʼi jbatik kʼalal jech ta jpastike xchiʼuk lek chaʼi sba ek li buchʼu ta jtojbetik ta vokole. ¿Kʼuxi taje? Jnopbetik skʼoplal liʼe: kʼalal oy buchʼu lek kʼusi tskʼan tspasbutike, jaʼ ta skoj ti kʼot ta nopel yuʼun ti jtatik-oe xchiʼuk ti oyutik ta yoʼontone. Taje lek chkaʼi jbatik-o yuʼun. Jaʼ jech kʼot ta stojolal Rut kʼalal akʼbat yil slekil yoʼonton yuʼun li Boase, xuʼ van muyubaj tajek ti tsakat ta ventae xchiʼuk ti oy buchʼu tsvul yoʼonton ta stojolale (Rut 2:10-13).

Ti buchʼu skʼan mu xchʼay ta koʼontontik stojbel ta vokole jaʼ li Jeovae. Melel onoʼox ti oy ta jnopbetik skʼoplal li kʼusitik lekik yakʼojbutik Diose xchiʼuk ti jech-o chakʼbutike (Deut. 8:17, 18; Ech. 14:17). Pe skʼan mu baluk xkaʼitik ti anil noʼox ta jnopbetik skʼoplale, yuʼun skʼan jchʼakbetik yorail yoʼ jnopbetik skʼoplal ti kʼu yelan yakʼojbutik ta ilel slekil yoʼonton li Diose xchiʼuk ti jech tspas ta stojolal li kutsʼ kalaltik eke. Kʼalal jech ta jpastike, mas to chlokʼ ta koʼontontik stojbel ta vokol, jpʼel-o ta koʼontontik ti skʼanojutike xchiʼuk ti ep jbalil chilutike (1 Juan 4:9).

Pe maʼuk noʼox skʼan jnopbetik skʼoplal li slekil yoʼonton Diose xchiʼuk li kʼusitik yakʼojbutike, yuʼun skʼan jtojbetik ta vokol xtok (Sal. 100:4, 5). Kakʼojtik venta ti «buchʼu snaʼ stoj ta vokole jaʼ chkoltaat sventa xmuyubaj noʼox».

¿Kʼusi van yan srasonal sventa jnaʼuk jtojtik ta vokol? Yuʼun mas lek chkil jbatik xchiʼuk li kamigotaktike. Jkotoltik ta jkʼan ti xkichʼtik tsakel ta ventae. Kʼalal chlokʼ ta koʼontontik stojbel ta vokol li buchʼu lek kʼusi la spas ta jtojolaltike, mas to lek chkil jbatik xchiʼuk (Rom. 16:3, 4). Jech xtok, li buchʼutik snaʼ stojik ta vokole xuʼ van mas x-ayan ta yoʼontonik skoltael li yantike. Kʼalal chilik li kʼusitik lek chichʼik pasbele, jaʼ chtijbat-o yoʼontonik sventa xakʼbeik yil slekil yoʼonton yantik. Mas to xijmuyubaj kʼalal ta jkoltatik li yantike, xi laj yal li Jesuse: «Jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe» (Ech. 20:35).

Li Robert Emmons ti jaʼ jun jchanubtasvanej li ta Universidad ta Californiae, xi laj yale: «Sventa jnaʼ jtojtik ta vokole, skʼan jkʼeltik kʼusi tspas ta stojolal yantik li krixchanoetike, bateltike, oy kʼusi tspasik ta jtojolaltik, pe bakʼintik xtoke, voʼotik oy kʼusi ta jpastik ta stojolalik». Taje chakʼ ta ilel ti sventa junuk noʼox koʼonton xijkuxie, ta jkʼantik ti skoltautik li yantike. Xuʼ van junantike chakʼ jveʼeltik o tskʼelutik mi lij-ipajutike (1 Kor. 12:21). Li buchʼu snaʼ stoj ta vokole chakʼ venta kʼusi tspas yantik ta stojolal. Jech oxal, ¿mi nopem xavaʼi stojel ta vokol?

Yan sbalil ta jtabetike jaʼ ti mas chkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik lekike. Li jnopbentike xkoʼolaj ti chchaj lokʼel li kʼusitik chkʼot ta jtojolaltike, yuʼun jlome te chkom-o ta joltik, yantike chchʼay batel. Li krixchanoetik ti snaʼ stojik ta vokole jaʼ mas chakʼ ta yoʼontonik li kʼusitik lekike, maʼuk li svokol tsnuptanike. ¿Kʼusi tskoltautik mi jnaʼtik stojel ta vokole? Jaʼ ti jaʼ chlik jkʼeltik li kʼusitik lekike, vaʼun mas to chlik jtojtik ta vokol. Jech xtok, tskoltautik yoʼ jechuk xkaʼi jbatik kʼuchaʼal laj yal li jtakbol Pablo liʼe: «Kuxetuk avoʼontonik skotol ora ta stojolal li Kajvaltike» (Filip. 4:4).

Mi jnaʼ jtojtik ta vokole, maʼuk ta jnoptik li kʼusitik muʼyuk leke. Yuʼun mi chij-itʼixaj, mi chkat koʼontontik o mi jnakʼoj skʼakʼal koʼontontike, vokol chkaʼitik stojel ta vokol. Jech xtok, li krixchanoetik ti snaʼ stojik ta vokole maʼuk chbat ta yoʼontonik saʼel li kʼulejale, oy sbalil chilik li kʼusi oy yuʼunike xchiʼuk muʼyuk chbat ta yoʼontonik saʼel mas kʼusitik (Filip. 4:12).

Li yajtsʼaklomutik Kristoe jnaʼojtik ti jaʼ xmuyubaj-o Satanas kʼalal chijchibaj o chkat koʼontontik ta skoj li vokoliletik ta jnuptantike. Oy ta yoʼonton ti chopol xkiltik skotole xchiʼuk ti xijbikʼtal kʼopoje. Pe mi jech ta jpastike, xuʼ van mas vokol chchikintabutik krixchanoetik kʼalal ta jcholbetik mantale. Ti melel xkaltike, li stojel ta vokole te nitil skʼoplal xchiʼuk li talelaletik ti chakʼ li chʼul espiritue, te skʼoplal ti xijmuyubaj kʼalal chkaʼitik li lekil aʼyejetik chalbutik Diose xchiʼuk ti jchʼunojtik li kʼusi yalojbutike (Gal. 5:22, 23).

Li yajtunelutik Diose xuʼ van jech ta jnoptik ek ta sventa li stojel ta vokole. Pe jnaʼojtik ti vokol chkaʼitik ti jechuk jpastike xchiʼuk ti jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik lekike. Pe mi jech chkaʼi jbatike, mu xijchibaj. Yuʼun xuʼ xlik kakʼtik ta ilel ti jnaʼtik stojel ta vokole. Sventa spas kuʼuntike, skʼan jchʼakbetik yorail yoʼ jnopbetik skʼoplal jujun kʼakʼal li kʼusitik ta jkʼan ta jtojtik ta vokole. Mi jech ta jpasilantike, ta xnop xkaʼitik yakʼel ta ilel ti ta jtojtik ta vokole. Vaʼun, mas chijmuyubaj ti jaʼ mu jechuk chaʼiik li buchʼutik chakʼ ta yoʼonton svokolike. Jaʼ lek jnopbetik skʼoplal li kʼusitik lekik yakʼojbutik li Diose xchiʼuk li kʼusi tspas ta jtojolaltik yantik sventa spat koʼontontike, jaʼ xkaltik, skotol li kʼusi xijmuyubaj-o yuʼune. Xuʼ van jtsaktik ta vun jtoschaʼtosuk li kʼusitik oy ta koʼontontik stojel ta vokole.

Li sientifikoetike yakʼojik venta ti mi nop kaʼitik stojel ta vokole, chjel yuʼun jnopbentik xchiʼuk tskoltautik sventa masuk kʼun xkaʼitik ti jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik li kʼusitik lekike. Jech xtok, mas me xmuyubajik li buchʼutik snaʼ stojik ta vokole. Jaʼ yuʼun, jaʼuk xkakʼ ta koʼontontik skʼelel li kʼusitik lekik oy kuʼuntike, muyubajkutik ta skoj li kʼusitik lekik kʼotem ta jtojolaltike xchiʼuk jtojtik ta vokol. Jechuk jpastik kʼuchaʼal chal li Vivliae: «Tojbeic ta vocol li Mucʼul Diose yuʼun jaʼ toj lec», «tojik me ta vokol skotol» (1 Crón. 16:34; 1 Tes. 5:18).