1. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchapan xa noʼox jbatik ta sventa li kontrainele?

KʼALAL jutuk xa ox skʼan xichʼ milel li Kajvaltik Jesuse, laj onoʼox yal ti chichʼik pʼajel li buchʼutik tskʼan chkʼotik ta yajchankʼope (Juan 17:14). Ti kʼu xa sjalil jelavem tale, li buchʼutik mu skʼanik jsetʼuk li mantale skontrainojik li yajtsʼaklomtak Kristoe (2 Tim. 3:12). Jech xtok, yakal ta jmalatik ti stsatsaj mas li kontrainel chkichʼtik ta skoj ti jutuk xa skʼan xlaj li chopol balumile (Mat. 24:9).

2, 3. 1) ¿Kʼu yuʼun vokol mi lik xiʼkutike? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

² ¿Kʼuxi xuʼ jchapan xa noʼox jbatik ta sventa li kontrainele? Mu persauk ti jnopbetik tajek skʼoplal li kʼusi xuʼ van jnuptantike. Yuʼun kʼalal jech ta jnoptike, xuʼ stsalutik li xiʼel xchiʼuk li vul oʼontone, vaʼun xuʼ van chkiktatik komel Jeova akʼo mi muʼyuk to yakal ta jnuptantik junuk preva (Prov. 12:25; 17:22). Li kajkontratik ti jaʼ li Diabloe jaʼ tstunes li kʼusi chijxiʼ-o yuʼun sventa slubtsanutike (1 Ped. 5:8, 9). Pe ¿kʼusi skʼan jpastik avi sventa lekuk tsotsutike?

³ Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtsatsubtastik ti kʼu yelan xkil jbatik xchiʼuk li Jeovae xchiʼuk ti kʼu yuʼun skʼan xa noʼox jech jpastike. Ta jchantik xtok li kʼusi skʼan jpastik yoʼ masuk stsatsub li koʼontontike xchiʼuk ti kʼusi stakʼ jpastik kʼalal tspʼajutik li krixchanoetike.

4. Jech kʼuchaʼal chal Evreos 13:5 xchiʼuk 6, ¿kʼusi skʼan jpʼeluk ta koʼontontik, xchiʼuk kʼu yuʼun toj tsots skʼoplal?

⁴ Teuk ta joltik ti skʼanojutik li Jeovae xchiʼuk ti muʼyuk bu chiktautike (kʼelo Evreos 13:5, 6). Xi laj yal Li Jkʼel osil ta toyol leʼ xa ta sjayibal jabile: «Li buchʼu xojtikin lek li Diose tspat lek yoʼonton ta stojolal kʼalal chil svokole». Melel tajek li kʼusi chale, yuʼun jaʼ to jech chkuch kuʼuntik kontrainel mi jpatoj  lek koʼontontik ta stojolal li Jeovae, mi jkʼanojtik tajeke xchiʼuk mi muʼyuk xijnaʼet ti oyutik ta yoʼontone (Mat. 22:36-38; Sant. 5:11).

5. ¿Kʼusi tskoltautik sventa xkiltik kʼu yelan chakʼbutik ta ilel ti skʼanojutik li Jeovae?

⁵ Jchantik jujun kʼakʼal li Vivlia sventa masuk to xijnopaj ta stojolal li Jeovae (Sant. 4:8). Kʼalal yakalutik ta xchanel li Vivliae, jnopbetik skʼoplal li stalelaltak ti toj kʼupilik sbae. Kakʼtik venta kʼu yelan chakʼbutik ta ilel kʼanelal kʼalal oy kʼusi tspas o chal li Jeovae (Éx. 34:6). Junantik krixchanoetike muʼyuk kʼanbilik yuʼun li yantike, jech oxal mu xchʼunik lek ti kʼanbilik yuʼun li Diose. Mi jaʼ jech chkaʼi jbatike, jpastik junuk lista skotol kʼakʼal sventa xkiltik kʼuxi yakʼojbutik ta ilel slekil yoʼonton li Jeovae xchiʼuk ti oyutik ta yoʼontone (Sal. 78:38, 39; Rom. 8:32). Xuʼ van chnoj jlistatik mi la jnopbetik skʼoplal li kʼusitik echʼemik tal ta jkuxlejaltike xchiʼuk li kʼusitik jchanojtik ta Vivliae. Vaʼun, mas to me chkamigoin jbatik xchiʼuk Jeova kʼalal chkiltik ti toj ep kʼusi spasoj ta jtojolaltike (Sal. 116:1, 2).

6. Jech kʼuchaʼal chal Salmo 94:17 kʼalal ta 19, ¿kʼusi sbalil ta jtatik mi ta sjunul koʼontontik ta jpastik orasione?

⁶ Nopolik noʼox jpastik orasion. Jnopbetik skʼoplal jun kʼox kerem ti chpetat yuʼun li stote. Kʼalal jech tspas li totile, jun tajek yoʼonton chaʼi sba li olole xchiʼuk chalbe skotol li kʼusitik lek xchiʼuk chopol la snuptan li jun kʼakʼale. Li voʼotik eke jaʼ me jech chkaʼi jbatik ta stojolal Jeova mi ta sjunul koʼontontik ta jkʼopontik jujun kʼakʼale (kʼelo Salmo 94:17-19). Kalbetik Jeova li kʼusi ta jvul-o koʼontontike o li kʼusi chijxiʼo yuʼune; jmaltik «loqʼuel scotol jech chac cʼu chaʼal voʼ» (Lam. 2:19). ¿Kʼusi sbalil ta jtabetik? Ta jtatik «li jun oʼontonal yuʼun Dios ti toj echʼ xa noʼox leke, ti jaʼ mu sta li snopben krixchanoetike» (Filip. 4:6, 7). Mas me nopol chkaʼi jbatik ta stojolal Jeova mi ta sjunul koʼontontik ta jkʼopontike (Rom. 8:38, 39).

7. ¿Kʼu yuʼun skʼan jpat koʼontontik ti chkʼot onoʼox ta pasel li kʼusi yaloj tspas li Ajvalilal yuʼun Diose?

⁷ Jpat koʼontontik ti chkʼot ta pasel li kʼusitik tspas li Ajvalilal yuʼun Diose (Núm. 23:19). Li Satanas xchiʼuk sviniktake mas kʼun chaʼiik sventa sibtasutik mi muʼyuk jchʼunojtik lek li kʼusitik yaloj tspas Diose (Prov. 24:10; Evr. 2:15). ¿Kʼusi skʼan jpastik yoʼ jpat koʼontontik ta stojolal li Ajvalilal yuʼun Diose? Jchʼakbetik yorail sventa jchantik li kʼusitik yaloj tspas li Ajvalilal yuʼun Diose xchiʼuk ti kʼu yuʼun skʼan jpat koʼontontik ti chkʼot onoʼox ta pasele. Toj tsots skʼoplal ti jechuk jpastike, pe sventa xkaʼibetik lek smelolale, kalbetik skʼoplal li ermano Stanley Jones ti och ta chukel vukub jabil ta skoj li kʼusi xchʼunoje. * Xi chal kaʼitik li kʼusi koltaat-o sventa tukʼ xakʼ sbae: «Jaʼ laj yakʼbun kipal li kʼusi jnaʼoj tspas li Ajvalilal yuʼun Diose, yuʼun jchʼunoj lek ti chkʼot ta pasele xchiʼuk muʼyuk lilubtsaj ta smalael.  Vaʼun, muʼyuk la spasikun ta kanal». Mi jpatoj lek koʼontontik ti chkʼot onoʼox ta pasel li kʼusi yaloj tspas Diose, chijnopaj mas ta stojolal xchiʼuk muʼyuk tspasutik ta kanal li xiʼele (Prov. 3:25, 26).

8. ¿Kʼusi chkʼot ta pasel mi tsots skʼoplal chkiltik li tsobajeletike?

⁸ Mu jchʼay jbatik li ta tsobajeletike. Li tsobajeletike jaʼ tskoltautik sventa masuk to xijnopaj ta stojolal li Jeovae. Jech oxal, ti kʼu yelan chkiltik li tsobajeletik avie, jaʼ me te chvinaj mi chkuch kuʼuntik li kontrainel ta jnuptantik ta jelavele (Evr. 10:24, 25). ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun mi ta jsetʼ juteb noʼox muʼyuk chijbat ta tsobajeletik avie, ¿mi jaʼ xa van ta jtsob jbatik kʼalal mi lik kontrainele? Pe mi jpʼel ta koʼontontik avi ti muʼyuk ta jchʼaytik junuk tsobajele, mi junuk jkontrainvanej xuʼ tspajesutik li ta jelavele. Jaʼ yuʼun, jaʼ xa yorail yoʼ epuk sbalil xkiltik li tsobajeletike. Mi jech la jpastike, muʼyuk buchʼu ta sibtasutik xchiʼuk jaʼ ta jchʼunbetik «smantal kʼuchaʼal ajvalil li Diose, maʼuk li krixchanoetike» (Ech. 5:29).

9. ¿Kʼu yuʼun lek ti jkomes ta joltik tekstoetik ta Vivlia yoʼ jchapan jbatik ta sventa li kontrainele?

⁹ Jkomes ta joltik li tekstoetik ti mas ta jkʼupintike (Mat. 13:52). Melel onoʼox ti xuʼ van mu xkom skotol ta joltike, pe li Jeovae xuʼ stunes xchʼul espiritu yoʼ svules ta joltik li tekstoetike (Juan 14:26). Xi laj yal jun ermano ti laj yichʼ tikʼel ta chukel ta Alemania orientale xchiʼuk ti mu buchʼu stakʼ skʼopone: «Li ta yut chukinabe chʼabal kʼusi stakʼ jpas, pe ep tajek la jtabe sbalil ti jkomesoj ta jol mas ta chib sien tekstoetike, yuʼun jaʼ la skoltaun sventa jnopbe skʼoplal li kʼusi chal Vivliae». Li tekstoetik la skomes ta sjole jaʼ koltaat yoʼ nopoluk xaʼi sba ta stojolal li Jeovae xchiʼuk ti tukʼ xakʼ sbae.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkomtsan ta joltik li kʼejojetike?

¹⁰ Jkomes ta joltik kʼejojetik xchiʼuk jkʼejintatik. Kʼalal laj yichʼik chukel ta Filipos li Pablo xchiʼuk Silase, la skʼejintaik kʼejojetik ti skomesoj ta sjolike (Ech. 16:25). Jaʼ jechtik yelan la spasik ek li ermanoetik ta voʼneal Unión Soviética sventa stsatsubtas li xchʼunel yoʼontonik kʼalal laj yichʼik chukel batel ta Siberiae. Xi chvul ta sjol li ermana Mariya Fedun: «Lik jkʼejintakutik skotol li kʼejojetik ti jkomtsanoj ta jolkutike». Li ermanae laj yal ti jaʼ koltaatik-o sventa stsatsubtas sbaik xchiʼuk ti nopoluk xaʼi sbaik ta stojolal li Jeovae. ¿Mi tspatbot avoʼonton kʼalal chakʼejinta li akʼupil kʼejoj li ta svunal jk’ejojtik xchi’uk li ta jpajinatik ta Internete?  Mi jaʼ jeche, komtsano xa noʼox ta ajol li avie (kʼelo li rekuadro « Ak’bun yipal ko’nton»).

11, 12. 1) Jech kʼuchaʼal chal 1 Samuel 17:37 xchiʼuk 45 kʼalal ta 47, ¿kʼu yuʼun tsots lek yoʼonton li Davide? 2) ¿Kʼusi tsots skʼoplal chakʼ jchantik li sloʼilal Davide?

¹¹ Skʼan oyuk stsatsal koʼontontik sventa xkuch kuʼuntik li kontrainele. ¿Kʼusi skʼan jpastik mi kʼun noʼox koʼontontike? Teuk ta joltik ti maʼuk skʼan xal ti oy lek stsatsal koʼontontik mi natil krixchanoutike, mi lek tsotsutike o mi oy kʼusi xijtojob lek spasele. Kalbetik skʼoplal li Davide. Kʼalal kerem toʼoxe, la stsak ta kʼop li natil Goliate akʼo mi jaʼ mas kʼox li Davide xchiʼuk ti mas kʼune. Jech xtok, muʼyuk xchanoj paskʼop mi jaʼuk oy junuk yespada. Pe tsots tajek yoʼonton xchiʼuk muʼyuk xiʼ kʼalal ay snup ta be li jtoyba Goliat sventa stsak ta kʼope.

¹² ¿Kʼu yuʼun tsots tajek yoʼonton li Davide? Yuʼun snaʼoj lek ti chkoltaat yuʼun li Jeovae (kʼelo 1 Samuel 17:37, 45-47). Muʼyuk xi la snope: «Jecheʼ ta jtsak ta kʼop li Goliate yuʼun toj echʼ noʼox nat». Moʼoj, yuʼun laj yakʼ venta ti jaʼ mas tsots yip li Jeova ti jaʼ mu sta li Goliate. Li loʼile chakʼ jchantik ti jaʼ noʼox xuʼ tsots koʼontontik mi jchʼunojtik lek ti jaʼ tskoltautik li Jeova ti skotol xuʼ yuʼune xchiʼuk ti jaʼ muʼyuk tsots li kajkontratike (2 Crón. 20:15; Sal. 16:8). Yoʼ to mu xkichʼtik kontrainele, ¿kʼusi xuʼ jpastik avi sventa masuk to stsatsub li koʼontontike?

13. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa stsatsub mas li koʼontontike? Albo smelolal.

¹³ Mi ta jcholtik li lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal yuʼun Diose, jaʼ me tskoltautik sventa stsatsub li koʼontontike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun li cholmantale jaʼ tskoltautik sventa jpat koʼontontik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti mu jxiʼtatik li krixchanoetike (Prov. 29:25). Sventa stsinan sba li jbekʼtaltike, skʼan jpastik ejersisio. Pe sventa stsatsub li koʼontontike, skʼan jcholtik mantal ta naetik, ti bu oy ep krixchanoetike, ta buyuk noʼox xchiʼuk li ta pʼolmajebaletike. Mi tsots koʼontontik ta jcholtik mantal li avie, jaʼ jech ta jpastik-o batel akʼo mi xichʼ pajtsanel li kabteltike (1 Tes. 2:1, 2).

14, 15. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li ermana Nancy Yuen xchiʼuk Valentina Garnovskayae?

¹⁴ Kalbetik skʼoplal chaʼvoʼ tukʼil ermanaetik ti tsots tajek yoʼontonike xchiʼuk ti oy kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spasike. Li june jaʼ Nancy Yuen ti kʼajomal jun metro  xchiʼuk oʼlol snatile, pe mi jsetʼuk snaʼ xiʼ li ermanae. * Ta skoj ti muʼyuk laj yikta sba ta xcholbel skʼoplal li Ajvalilal yuʼun Diose, laj yichʼ tikʼel ta chukel ta China te van 20 jabiluk. Kʼalal chapanvanik li j-abteletike, laj yalik ti «jaʼ jun pimil ants ta skoj ti mu sjel li snopbene».

¹⁵ Li yan ermanae jaʼ sbi Valentina Garnovskaya ti oxkoj to laj yichʼ chukel li ta voʼneal Unión Sovieticae; laj yichʼ chukel 21 jabil ta skotol. * Li kermanatike jpʼel ta yoʼonton ti jech-o chchol mantale, vaʼun li j-abteletike laj yalik ti «toj echʼ xa noʼox xibal sbae». ¿Kʼu yuʼun tsots tajek yoʼonton li chaʼvoʼ ermanaetike? Yuʼun spatoj lek yoʼontonik ti chkoltaatik yuʼun li Jeovae.

16. ¿Kʼusi li mas tsots skʼoplal skʼan jpastik yoʼ stsatsub koʼontontike?

¹⁶ Jech kʼuchaʼal laj xa jchantike, skʼan mu jnoptik ti muʼyuk xa ch-och xiʼel ta koʼontontik ta skoj ti tsots lek kipaltike o ti oy kʼusi xijtojob spasele. Li kʼusi mas leke jaʼ ti jpat koʼontontik ti tskoltautik li Jeovae xchiʼuk ti tspojutike (Deut. 1:29, 30; Zac. 4:6). Taje jaʼ li kʼusi mas tsots skʼoplal yoʼ stsatsub koʼontontike.

17, 18. Jech kʼuchaʼal laj yal Jesus ta Juan 15:18 kʼalal ta 21, ¿kʼu yelan chilutik li krixchanoetike, xchiʼuk kʼu yuʼun?

¹⁷ Jkotoltik oy ta koʼontontik ti xkichʼtik ichʼel ta mukʼe, pe mu me jnoptik ti chʼabal kʼusi xijtun-o mi muʼyuk mas ojtikinbilutike. Xi laj yal li Jesuse: «Xamuyubajik noʼox me li voʼoxuk kʼalal ta spʼajoxuk li krixchanoetike, kʼalal ta snutsoxuk lokʼel, kʼalal ta xchopol kʼoptaoxuk xchiʼuk kʼalal chakʼik ta kʼexlal abiik ti toj chopoloxuk chalik ta skoj li Xnichʼon krixchanoe» (Luk. 6:22). ¿Kʼusi skʼan laj yal li Jesuse?

¹⁸ Maʼuk yakal chal ti lek chkaʼitik ti xkichʼtik pʼajele, moʼoj, yuʼun snaʼoj xa onoʼox Jesus ti jech ta jnuptantike. Pe ¿kʼu yuʼun ti chkichʼtik pʼajele? Jaʼ ta skoj ti muʼyuk te jkʼoplaltik li ta balumile, ti ta  jchʼuntik li kʼusi laj yakʼ ta chanel li Jesuse xchiʼuk ti ta jcholtik mantale (kʼelo Juan 15:18-21). Oy tajek ta koʼontontik xchʼunbel smantal li Jeovae. Mi jaʼ chkichʼtik-o pʼajel ta skoj ti jkʼanojtik li Jtotik ta vinajele, akʼo jech spasik, jaʼ yuʼun stukik.

19. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik li kʼusi la spas li jtakboletike?

¹⁹ Mi oy kʼusi laj kichʼtik albel o laj kichʼtik pasbel ta skoj ti jaʼutik stestigo Jeovae, mu me xijkʼexav-o (Miq. 4:5). Sventa stsal kuʼuntik li xiʼtael krixchanoetike, xuʼ skoltautik mi la jkʼeltik li kʼusi la snuptan li jtakboletik ta Jerusalen kʼalal jaʼtik toʼox laj yichʼ milel li Jesuse. Snaʼojik ti pʼajbilik tajek yuʼun li jbabeetik ta srelijion judaetike (Ech. 5:17, 18, 27, 28). Akʼo mi jech, skotol kʼakʼal chkʼotik ta templo xchiʼuk jamal chalbeik yantik ti jaʼik yajtsʼaklom Jesuse (Ech. 5:42). Jamal xvinaj ti muʼyuk pajtsanatik yuʼun li xiʼele. ¿Kʼuxi xuʼ stsal kuʼuntik ek li xiʼele? Jaʼ ti jamaluk xkaltik skotol ora ti jaʼutik stestigo Jeovae, jech kʼuchaʼal ta kabteltik, ta chanun o ti bu nakalutike (Ech. 4:29; Rom. 1:16).

20. ¿Kʼu yuʼun xmuyubajik noʼox li jtakboletik akʼo mi pʼajbilike?

²⁰ Li jtakboletike xmuyubajik noʼox akʼo mi pʼajbilik tajek. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun snaʼojbeik srasonal ti kʼuchaʼal jech tsnuptanike. Jaʼ jun matanal chaʼiik ti chil svokolik ta skoj ti tspasbeik yabtel li Jeovae (Luk. 6:23; Ech. 5:41). Xi la stsʼiba ta mas tsʼakal li jtakbol Pedroe: «Pe xamuyubajik onoʼox akʼo mi chavil avokolik ta skoj li tukʼilale» (1 Ped. 2:19-21; 3:14). Kʼalal jnaʼojtik ti jaʼ chkichʼtik-o pʼajel ta skoj ti ta jpastik li kʼusi leke, maʼuk tsmakutik ta be sventa xijtun ta stojolal li Jdiostike.

21, 22. 1) ¿Kʼusi anopoj chapas yoʼ xachapan aba kʼalal mi tal li kontrainele? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta yan xchanobile?

²¹ Mu jnaʼtik kʼusi ora chkichʼtik kontrainel o bakʼin tspajes kabteltik li ajvaliletike. Pe ¿kʼuxi xuʼ kak xa noʼox jchapan jbatik? Jaʼ ti masuk to xkamigointik li Jeovae, jkʼeltik kʼuxi xuʼ jtsatsubtas mas li koʼontontike xchiʼuk jkʼeltik kʼusi xuʼ jpastik kʼalal tspʼajutik li krixchanoetike. Mi jech ta jpastike, muʼyuk chijxiʼ yuʼun li kʼusi chtal ta jelavele.

²² Pe ¿kʼusi xuʼ jpastik mi mu xa xakʼ jpas kabteltik leʼ okʼom chaʼej li j-abteletike? Li ta yan xchanobile ta jkʼeltik junantik beiltasel ti jaʼ tskoltautik sventa jechuk-o xijtun ta stojolal Jeova akʼo mi mu xa xakʼik jpasbetik li yabtele.