1. ¿Kʼusi jamal laj yal li Pabloe?

LI JTAKBOL Pabloe jamal laj yal ti muʼyuk yipal chaʼi sba bakʼintike. Laj yal ti chlaj xa batel li spat xokone, ti chakʼ persa spasel li kʼusi leke xchiʼuk ti mu skotoluk velta ch-akʼbat yuʼun Jeova li kʼusi tskʼanbee (Rom. 7:21-23; 2 Kor. 4:16; 12:7-9). Xchiʼuk xi albat yuʼun li yajkontratake: «Kʼun noʼox xvinaj». * ¿Kʼusi la spas li Pabloe? Muʼyuk la snop ti muʼyuk xa sbalil ta skoj li kʼusi ch-albat yuʼun yantik o ta skoj ti oy kʼusi muʼyuk lek chbat ta pasel yuʼune (2 Kor. 10:10-12, 17, 18).

2. ¿Kʼusi laj yakʼ venta Pablo jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 12:9 xchiʼuk 10?

² Oy kʼusi laj yakʼ venta li Pabloe: ti muʼyuk chlaj yipal jun krixchano akʼo mi kʼun chaʼi sba (kʼelo 2 Korintios 12:9, 10). Xi albat yuʼun li Diose: «Kʼalal kʼunoxuke, lek xa tsʼakal ch-abtej ta atojolalik li juʼele». Taje jaʼ skʼan xal ti ch-akʼbat yipal yuʼun li Jeovae. Jkʼeltik batel kʼu yuʼun skʼan mu jtsaktik ta venta kʼalal chilbajinutik li kajkontratike.

3. ¿Kʼu yuʼun xijmuyubaj noʼox kʼalal chkichʼtik ilbajinele?

³ Mu onoʼox jkʼantik ilbajinel. Pe xuʼ me xijchibaj-o  mi la jtikʼ tajek ta koʼontontik li kʼusitik chalike (Prov. 24:10). Jaʼ yuʼun, mi laj kichʼtik ilbajinele, muyubajkutik noʼox jech kʼuchaʼal la spas li Pabloe (2 Kor. 12:10). ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun kʼalal chkichʼtik ilbajinel o kontrainele, jaʼ svinajeb ti jaʼutik li melel yajtsʼaklom Kristoe (1 Ped. 4:14). Laj onoʼox yal Jesus ti chichʼik kontrainel li yajtsʼaklomtake (Juan 15:18-20). Jaʼ jech la snuptanik li ermanoetik ta baʼyel sigloe. Yuʼun muʼyuk sbalil o mu kʼusi snaʼ ilatik yuʼun li buchʼutik la xchanbeik stalelal jgresiaetike. Xi albat skʼoplalik yuʼun li judaetik eke: «[Jaʼik] viniketik ti muʼyuk chanunajemike, ti jaʼik noʼox kʼuchaʼal yan krixchanoetike». Taje jaʼ jech albatik li jtakbol Pedro xchiʼuk Juane (Ech. 4:13). Ep buchʼutik la snopik ti toj abol yuni baik li ermanoetike. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun muʼyuk tsakbilik ta venta yuʼun ajvalil ta skoj ti muʼyuk tstikʼ sbaik ta politikae. Muʼyuk la stikʼ sbaik ta soltaroal, jaʼ yuʼun mu xuʼ yuʼunik paskʼop xchiʼuk pʼajbilik yuʼun li krixchanoetike.

4. ¿Kʼu yelan laj yaʼi sbaik li ermanoetik ta baʼyel siglo kʼalal laj yichʼik chopol kʼoptaele?

⁴ Li ermanoetik ta baʼyel sigloe muʼyuk chibajik-o ta skoj li kʼusi chopol laj yal li yajkontraike. Li jtakbol Pedro xchiʼuk Juane jaʼ jun matanal laj yilik ti laj yichʼik kontrainel ta skoj ti tstsʼakliik Jesus xchiʼuk ti chakʼik ta chanel li kʼusitik laj yale (Ech. 4:18-21; 5:27-29, 40-42). Li ermanoetik taje muʼyuk kʼusi chopol spasojik ti xuʼ xkʼexavik-oe. Akʼo mi muʼyuk tsakbilik ta venta, jaʼ mas la skoltaik yantik ti jaʼ mu jechuk la spasik li yajkontraike. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun junantike la stsʼibaik livroetik ta Vivlia ti yakal-o tskolta krixchanoetik xchiʼuk ti chakʼbe spatobil yoʼontonike. Jech xtok, li Ajvalilal ti laj yalbeik skʼoplale yakal xa chventainvan ta vinajel xchiʼuk jutuk xa skʼan sventainutik ek (Mat. 24:14). Jaʼuk li tsatsal ajvalil ti la skontrain li ermanoetike sakchʼay skʼoplal. Maʼuk noʼox, yuʼun te xa ch-ajvalilajik ta vinajel li vaʼ ermanoetik ti tukʼ laj yakʼ sbaike. Jaʼuk li yajkontraike chamemik xa. Xkaltik noʼox ti xchaʼkuxiike, jaʼ chventainatik yuʼun li Ajvalilal ti laj yalbeik skʼoplal li ermanoetike (Apok. 5:10).

5. Jech kʼuchaʼal chal Juan 15:19, ¿kʼu yuʼun ti pʼajbilutike?

⁵ Li avi eke, oy buchʼutik tspʼajutik, tslabanutik xchiʼuk toj abol kuni ba chilutik. ¿Kʼu yuʼun? Yuʼun mu jechuk jtalelaltik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike. Li stukike jaʼ lek chilik li buchʼutik tstoy sbaik, jpʼel xalik xchiʼuk ti mu xchʼunik mantale. Pe li voʼotike chkakʼtik persa ti bikʼituk xkakʼ jbatike, ti manxoukutike xchiʼuk ti jchʼuntik mantale. Jech xtok, muʼyuk ta jtikʼ jbatik ta politika mi jaʼuk chij-och ta soltaroal. Muʼyuk jbalil chilutik yantik ta skoj ti muʼyuk ta jchanbetik stalelalike (kʼelo Juan 15:19; Rom. 12:2).

6. ¿Kʼusitik tsots skʼoplal yakʼoj jpastik li Jeovae?

⁶ Akʼo mi muʼyuk jbalil ilbilutik, li Jeovae yakal tstunesutik sventa oyuk kʼusitik tsots skʼoplal tspas. Jech kʼuchaʼal liʼe, stuk xa noʼox jech ti kʼu yelan chichʼ cholel mantale. Yakal chichʼ jelubtasel ta jeltos kʼopetik li jrevistatike xchiʼuk chichʼ pukel ta spʼejel balumil. Jech xtok, yakal ta jkoltatik krixchanoetik kʼalal chkalbetik kʼusi chal li Vivliae. Toj labal sba li kʼusitik yakʼoj kʼotuk ta pasel li Jeovae, yuʼun tstunes jtsop krixchanoetik akʼo mi muʼyuk sbalil ch-ilatik yuʼun li yantike. Pe ¿mi xuʼ stunesutik ta jujuntal li Jeovae? ¿Mi xuʼ xakʼ kipaltik? Mi jeche, ¿kʼusi skʼan  jpastik sventa skoltautik? Jkʼeltik batel oxtos kʼusi xuʼ jchanbetik li jtakbol Pabloe.

7. ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li Pabloe?

⁷ ¿Kʼusi xuʼ jchanbetik li Pabloe? Jaʼ ti mu jpat koʼontontik ta kipal jtuktik o li kʼusitik xijtojob spasel kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae. Ep buchʼutik tsots skʼoplal laj yilik Pablo ta skoj ti ep kʼusitik xtojob spasele xchiʼuk ti kʼu yelan xkuxlejale. Jaʼ yuʼun, xuʼ ox van la stoy sba xchiʼuk ti spat yoʼonton ta stojolal stuke. Li jtakbole te chʼi ta Tarso ti jaʼ skapital Romae. Ep kʼusitik x-ayan li ta jteklum taje xchiʼuk oy jun universidad ti lek ojtikinbile. Chanunajem lek li Pabloe, jaʼ chanubtasat yuʼun Gamaliel ti jaʼ bankilal yuʼun judaetik ti lek tsakbil ta mukʼe (Ech. 5:34; 22:3). Vaʼun, ichʼat ta mukʼ yuʼun li judaetike. Xi laj yale: «Voʼon x-echʼ to jelavemun li ta srelijion judaetike ti jaʼ mu sta li buchʼutik ep jmoj jabilal jchiʼuk ti jmoj jtsʼunbalkutike» (Gal. 1:13, 14; Ech. 26:4). Akʼo mi jech, muʼyuk la spat yoʼonton ta stojolal stuk.

8. 1) Jech kʼuchaʼal chal Filipenses 3:8, ¿kʼu yelan laj yil Pablo li kʼusitik laj yikta komele? 2) ¿Kʼu yuʼun laj yal Pablo ti jaʼ xmuyubaj-o kʼalal kʼune?

⁸ Li Pabloe lokʼ ta yoʼonton yiktael li kʼusitik tsots-o skʼoplal ch-ilate. Laj yal ti xkoʼolaj ta «jtsop kʼaʼep» li kʼusitik staoj toʼoxe (kʼelo Filipenses 3:8). Jaʼ noʼoxe, tsots kʼusitik la snuptan kʼalal och ta yajtsʼaklom Kristoe: laj yichʼ pʼajel yuʼun li judaetike (Ech. 23:12-14). Jech xtok, tikʼat ta chukel xchiʼuk majat yuʼun li jromaetik akʼo mi jmoj slumalik (Ech. 16:19-24, 37). Ta skoj ti maʼuk tukʼil krixchanoe, vokol laj yaʼi spasel li kʼusi leke (Rom. 7:21-25). Pe muʼyuk chibaj-o akʼo mi ilbajinat yuʼun yajkontratak o ti oy kʼusi mu spas yuʼune. Xi laj yale: «Jaʼ ximuyubaj-o kʼalal kʼunune». ¿Kʼu yuʼun jech laj yal? Yuʼun kʼalal jaʼo kʼun chaʼi sbae, chil kʼu yelan chkoltaat yuʼun li Diose (2 Kor. 4:7; 12:10).

9. ¿Kʼu yelan skʼan xkiltik li kʼusi mu spas kuʼuntik o muʼyuk kuʼuntike?

⁹ ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa xakʼ kipaltik  li Jeovae? Mu jnoptik ti jaʼ to oy jbaliltik mi oy lek kipaltik, mi lek chanunajemutik, ti bu likemutik tale o mi ep kʼusi x-ayan kuʼuntike. Taje maʼuk mas ep jbalil chilutik-o li Jeovae. Li krixchanoetike xi chalbeik skʼoplal li steklumal Diose: «Muʼyuk ep buchʼu pʼij avuʼunik [...], muʼyuk ep buchʼu ti oy sjuʼel avuʼunike xchiʼuk muʼyuk ep buchʼu avuʼunik ti te likik talel ta yutsʼ yalal ajvalile». Pe li Diose jaʼ tstunes «li kʼusitik kʼun chil li balumile» (1 Kor. 1:26, 27). Jaʼ yuʼun, mu me smakutik sventa xijtun ta stojolal Jeova li kʼusi mu spas o muʼyuk kuʼuntike, jaʼ lek jkʼeltik kʼu yelan tskoltautik li Jeovae. Mi chijxiʼo kʼalal oy buchʼu chchopol kʼopta li kʼusi jchʼunojtike, jkʼanbetik koltael Jeova sventa jpakbetik skʼoplal (Efes. 6:19, 20). O mi tsots iputike, jkʼanbetik kipaltik Jeova sventa jpasbetik-o batel li yabtele. Kʼalal chkiltik kʼu yelan tskoltautike, tstsatsub li xchʼunel koʼontontike xchiʼuk ta jtsak lek kipaltik.

10. ¿Kʼu yuʼun skʼan jkʼelbetik skʼoplal li yajtuneltak Dios chal ta Ebreos 11:32 kʼalal ta 34?

¹⁰ Li Pabloe nopem xaʼi xchanel li Skʼop Diose. Ta skoj taje, ep kʼusitik la xchanbe skʼoplal xchiʼuk oy kʼusitik la xchan ta stojolal li yajtuneltak Jeova ta voʼne ti tukʼ laj yakʼ sbaike. Li ta karta la stsʼibabe batel j-ebreoetike, li Pabloe la stijbe yoʼonton ermanoetik sventa xchanbeik stalelal li yajtuneltak Dios ta voʼnee (kʼelo Ebreos 11:32-34). Kalbetik skʼoplal junuk: li ajvalil Davide. Maʼuk noʼox chopol kʼusi pasbat yuʼun li yajkontratake, yuʼun jech la spasik ek li buchʼutik yamigotak toʼoxe. Jkʼeltik to batel kʼusi yan la snuptan li Davide. Vaʼun, te chkakʼtik venta kʼu yuʼun koltaat Pablo kʼalal la snopbe skʼoplal li kʼusitik la snuptan Davide xchiʼuk ti kʼuxi xuʼ jchanbetik li jtakbole.

11. ¿Kʼu yuʼun mu kʼusi spas yuʼun yileluk li Davide? (Kʼelo li lokʼol ta pajina 1).

¹¹ Li Goliate lik «slaban» David kʼalal laj yile, yuʼun mu kʼusi spas yuʼun laj yil. Li Goliate mukʼ tajek, oy lek yabtejebtak xchiʼuk chanem lek ta paskʼop. Jaʼuk li Davide toj kerem to xchiʼuk mu xtojob ta paskʼop yilel, pe spatoj yoʼonton ta stojolal Jeova. Akʼo mi mu kʼusi spas yuʼun yileluk, tsal yuʼun li yajkontrae (1 Sam. 17:41-45, 50).

12. ¿Kʼusi yan la snuptan li Davide?

¹² Li Davide oy yan kʼusi la snuptan ti xuʼ van kʼun-o laj yaʼi sbae. Chtun toʼox ta stojolal li ajvalil Saul ti jaʼ vaʼanbil yuʼun Jeova te ta Israele. Tsakbil toʼox lek ta venta yuʼun li Saule. Pe ta tsʼakale, la stoy sba li Saule xchiʼuk lik itʼixajuk ta stojolal li Davide. Lik yakʼbe svokol xchiʼuk tskʼan ox ta smil (1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11).

13. ¿Kʼusi la spas David kʼalal chopol kʼusi pasbat yuʼun li Saule?

¹³ Li Davide laj yichʼ-o ta mukʼ li ajvalil Saule akʼo mi muʼyuk lek kʼusi pasbat, yuʼun snaʼoj ti jaʼ vaʼanbil yuʼun li Jeovae (1 Sam. 24:6). Mi jaʼuk laj yakʼbe xkuchin Dios li kʼusitik chopol la spas Saule. La spat yoʼonton ta stojolal Jeova ti ta onoʼox x-akʼbat yipal sventa xkuch yuʼun li kʼusi yakal tsnuptane (Sal. 18:1 xchiʼuk titulo).

14. ¿Kʼusitik la snuptan li jtakbol Pabloe?

¹⁴ Li jtakbol Pabloe jaʼtik jech la snuptan kʼuchaʼal li Davide. Toj jpʼel xalik li yajkontratake. Li bankilaletik ti tsots skʼoplalike solel spʼajojik li jtakbole, ep ta velta la smajik xchiʼuk la stikʼik ta chukel.  Jech kʼuchaʼal la snuptan li Davide, chopol kʼusi pasbat yuʼun li yamigotak ta alele. Kontrainat xtok yuʼun jlom ermanoetik (2 Kor. 12:11; Filip. 3:18). Pe muʼyuk lubtsaj-o. Muʼyuk laj yikta sba ta cholmantal akʼo mi laj yichʼ kontrainel. Tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li yermanotake akʼo mi muʼyuk lek kʼusi pasbat. Li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti tukʼ-o laj yakʼ sba ta stojolal li Diose (2 Tim. 4:8). Ta skoj ti la spat yoʼonton ta stojolal Jeovae, kuch yuʼun skotol li kʼusi la snuptane.

15. ¿Kʼusi skʼan jpastik kʼalal chkichʼtik kontrainele, xchiʼuk kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik?

¹⁵ ¿Mi oy kichʼojtik labanel o kontrainel yuʼun kutsʼ kalaltik ti muʼyuk ochemik ta mantale, jchiʼiltaktik ta abtel o ta chanun? ¿Mi oy kʼusi chopol spasojbutik junuk ermano? Mi jeche, teuk ta joltik li kʼusi la spasik David xchiʼuk Pabloe. Jtsaltik-o batel «ta sventa kʼusi lek li kʼusi chopole» (Rom. 12:21). Kʼalal chkichʼtik kontrainele, muʼyuk ta jtunestik jpʼejuk ton jech kʼuchaʼal la spas li Davide. Pe ta jtunestik Skʼop Dios sventa xkʼot ta yoʼonton mantal li krixchanoetike. ¿Kʼuxi xuʼ spas kuʼuntik? Jaʼ mi ta jtunestik Vivlia kʼalal oy kʼusi chkichʼtik jakʼbele, kʼalal oy slekil koʼontontik xchiʼuk chkichʼtik ta mukʼ li buchʼutik chopol kʼusi tspasbutike. Jech xtok, mu tʼujbiluk noʼox buchʼu jkʼuxubintik akʼo mi jaʼ li buchʼu tskontrainutike (Mat. 5:44; 1 Ped. 3:15-17).

16, 17. ¿Kʼusi ti muʼyuk la xchʼay ta sjol li Pabloe?

¹⁶ Kʼalal muʼyuk toʼox ochem ta yajtsʼaklom Kristo li jtakbol Pabloe, ojtikinbil toʼox kʼuchaʼal Saulo. Muʼyuk toʼox kʼexlal chaʼi xchiʼuk tskontrain li ermanoetike (Ech. 7:58; 1 Tim. 1:13). Li Jesuse muʼyuk xa laj yakʼ ti xkontrainbat li yajtsʼaklomtake, jaʼ yuʼun la skʼopon talel ta vinajel xchiʼuk la smakbe sat. Sventa xjam sat li Pabloe, bikʼit laj yakʼ sba, yuʼun jaʼ la skʼanbe koltael li buchʼutik la skontrain toʼoxe. Vaʼun, jambat sat yuʼun Ananias ti jaʼ jun yajtsʼaklom Kristoe (Ech. 9:3-9, 17, 18).

 ¹⁷ Ta tsʼakale, ep kʼusitik la sbain ta tsobobbail li Pabloe. Pe muʼyuk la xchʼay ta sjol li kʼusi kʼot ta stojolal kʼalal jaʼo chbat ta Damaskoe. Bikʼit-o laj yakʼ sba xchiʼuk muʼyuk la spʼaj kʼalal koltaat yuʼun li ermanoetik xchiʼuk ermanaetike. Xi jamal laj yale: «Jaʼ tspatbeikun tajek koʼonton» (Kol. 4:10, 11).

18. ¿Kʼu yuʼun xuʼ van mu jkʼantik ti oyuk buchʼu skoltautike?

¹⁸ ¿Kʼusi chakʼ jchantik li kʼusi la spas Pabloe? Kʼalal jaʼ toʼox lij-ochutik ta mantale, xuʼ van lek chkaʼitik kʼalal oy buchʼu tskoltautike, yuʼun ep toʼox kʼusi mu xkaʼibetik smelolal (1 Kor. 3:1, 2). Pe li avi une, xuʼ van mu xa jkʼantik koltael ta skoj ti jal xa tunemutik ta stojolal Jeova xchiʼuk ti ep xa kʼusi jchanojtike, mas to kʼalal jaʼ tskoltautik li buchʼutik achʼik to ta mantale. Pe li Jeovae ep ta velta tstunes ermanoetik xchiʼuk ermanaetik sventa stsatsubtasutik (Rom. 1:11, 12). Jaʼ yuʼun, sventa xakʼ kipaltik li Jeovae, mu jpʼajtik kʼalal tskoltautik li kermanotaktike.

19. ¿Kʼu yuʼun oy kʼusitik tsots skʼoplal la spas li Pabloe?

¹⁹ Oy kʼusitik tsots skʼoplal la spas Pablo kʼalal och ta yajtsʼaklom Kristoe. Yuʼun laj yakʼ venta ti lek kʼusi spas kuʼuntik mi bikʼit chkakʼ jbatike xchiʼuk mi ta jpat koʼontontik ta stojolal Jeovae, mu ventauk mi oy lek kipaltik, mi chanunajemutik, mi jkʼulejutik o ti bu likemutik tale. Jaʼ yuʼun, jchanbetik stalelal li Pabloe: jpat koʼontontik ta stojolal Jeova, jchanbetik stalelal li yajtuneltak Dios ta voʼnee xchiʼuk mu jpʼajtik kʼalal tskoltautik li kermanotaktike. Mi jech ta jpastike, li Jeovae tstsatsubtasutik akʼo mi kʼun chkaʼi jbatik.