XCHANOBIL 28
¡Jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike!
«Jech-o me xapas batel li kʼusi la achane xchiʼuk ti kʼot ta avoʼonton ta xchʼunele» (2 TIM. 3:14).
KʼEJOJ 56 Kuxlebino li kʼusi melele
LI KʼUSI TA JCHANTIKE *
1. ¿Kʼusi skʼan xal kʼalal «ta mantal» o «li kʼusi melel», xijchie?
OY VAN buchʼu xi jakʼojbetik o kichʼojtik jakʼbele: «¿Kʼuxi lavojtikin li mantale?». «¿Mi ta mantal onoʼox lachʼi tal?». «¿Kʼu xa sjalil ochemot ta mantal?». Pe ¿kʼusi skʼan xal kʼalal «ta mantal» o «li kʼusi melel», xijchie? Te smakojbe skʼoplal li kʼusi jchʼunojtike, ti kʼu yelan chkichʼtik ta mukʼ Diose xchiʼuk ti kʼu yelan kuxulutike. Li buchʼu ochem ta mantale snaʼoj li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk chchʼun li beiltaseletik chakʼe. Jaʼ yuʼun, muʼyuk chlaj ta loʼlael ta skoj jecheʼ chanubtaseletik xchiʼuk jun noʼox yoʼonton akʼo mi maʼuk tukʼil krixchano (Juan 8:32).
2. Jech kʼuchaʼal chal Juan 13:34 xchiʼuk 35, ¿kʼu yuʼun ch-ochik ta mantal epal krixchanoetik?
2 Ta skoj li slekil talelal ermanoetike, jaʼ van lij-ochutik-o ta mantal (1 Ped. 2:12). O jaʼ van ta skoj ti lek snaʼ xkʼanvanike. Ep buchʼutik jaʼ labal sba laj yilik kʼalal ayik ta sba velta ta tsobajele. Chvul lek ta sjolik, jaʼ mu sta li mantaletik echʼe. Taje mu labaluk sba chkaʼitik, yuʼun xi onoʼox laj yal li Jesuse: «Mi chakʼan abaik ta jujuntale, jaʼ jech tsnaʼ skotolik ti voʼoxuk kajchankʼopoxuke» (kʼelo Juan 13:34, 35). Pe oy to kʼusi skʼan jpastik sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike.
3. ¿Kʼusi xuʼ xkʼot ta pasel mi jaʼ noʼox teutik ta mantal ta skoj ti jkʼanoj jbatik ta jujuntale?
3 Maʼuk noʼox skʼan teutik ta mantal ta skoj ti jkʼanoj jbatik ta jujuntale. ¿Kʼu yuʼun? Jnoptik noʼox ti tspas tsots smul junuk ermanoe, xuʼ van jun mol o prekursor, o chopol kʼusi tspasbutik o tsvalopatin komel mantal xchiʼuk xi chalbutike: «Maʼuk melel li kʼusi achʼunoje». ¿Kʼusi van ta jpastik? ¿Mi ta van xkikta-o jbatik ta mantal? Taje chakʼ kiltik ti skʼan xkamigointik lek Jeova sventa stsatsub li xchʼunel koʼontontike, ti maʼuk jkʼeltik li kʼusi tspas yantike. Li xchʼunel koʼontontike xkoʼolaj kʼuchaʼal jpʼej na ti skʼan lekuk vaʼanbile. Mu jaʼuk noʼox jtsaktik ta venta ti kʼu yelan chkaʼi jbatik ta stojolal Jeova xchiʼuk steklumale. Yuʼun skʼan lekuk tsots jvaʼantik, jaʼ xkaltik, ti jchantik lek li Vivliae, kaʼibetik smelolal xchiʼuk jchajtik ta kʼelel ti melel li kʼusi jnaʼojtik ta stojolal Jeovae. Skʼan jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi chal Vivliae (Rom. 12:2).
4. Jech kʼuchaʼal chal Mateo 13:3-6, 20 xchiʼuk 21, ¿kʼusi chkʼot ta stojolal junantik kʼalal oy kʼusi tsnuptanike?
4 Li Jesuse laj yal ti oy junantik «xkuxet noʼox yoʼonton» chchʼamik li mantale, pe laj yal xtok ti chkʼunib xchʼunel yoʼontonik mi oy kʼusi la snuptanike (kʼelo Mateo 13:3-6, 20, 21). Yikʼaluk van mu xaʼibeik smelolal ti ta onoʼox snuptan svokolik li yajtsʼaklomtak Kristoe (Mat. 16:24). O xuʼ van tsnopik ti puro lekilal chilike. Pe li avie, ta onoʼox xkil jvokoltik. Xuʼ van oy kʼusi ta jnuptantik ta anil ti muʼyuk xa xijmuyubaj-o yuʼune (Sal. 6:6; Ekl. 9:11).
5. ¿Kʼuxi chkakʼtik ta ilel ti jpʼel ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike?
5 Jutuk mu jkotoltikuk jpʼel ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike. ¿Kʼuxi chvinaj taje? Yuʼun muʼyuk chkiktatik-o mantal akʼo mi oy kʼusi chopol spasbutik junuk ermano o mi oy la saʼ smule (Sal. 119:165). Mas to tstsatsub xchʼunel koʼontontik kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike, maʼuk ti chkʼunib-oe (Sant. 1:2-4). ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa jechuk-o tsots xchʼunel koʼontontike?
KOJTIKINTIK LEK LI DIOSE
6. ¿Kʼu yuʼun lek tsots xchʼunel yoʼontonik li ermanoetik ta baʼyel sigloe?
6 ¿Kʼu yuʼun lek tsots xchʼunel yoʼontonik li ermanoetik ta baʼyel sigloe? Yuʼun xojtikinik lek li Vivliae xchiʼuk li kʼusi laj yakʼ ta chanel Jesuse, jaʼ xkaltik, «li kʼusi melel ta sventa li lekil aʼyejetike» (Gal. 2:5). Li kʼusi melel taje jaʼ skʼoplal li kʼusitik jchʼunojtike, jech kʼuchaʼal ti ay spojutik Jesus xchiʼuk ti chaʼkuxie. Li jtakbol Pabloe jpʼel ta yoʼonton ti melel li kʼusi snaʼoj ta stojolal Jesuse. ¿Kʼu yuʼun ti jech chkaltike? Yuʼun laj yakʼ ta ilel «ta tsʼibetik ti persa onoʼox chil svokol li Kristoe xchiʼuk ti chchaʼkuxie» (Ech. 17:3). Li ermanoetik ta baʼyel sigloe la xchʼunik li chanubtaseletik taje xchiʼuk la skʼanbeik xchʼul espiritu Jeova yoʼ xaʼibeik smelolal li Skʼope. La sabeik lek skʼoplal sventa skʼelik mi jech chal ta melel li Vivliae (Ech. 17:11, 12; Ebr. 5:14). Maʼuk tsots-o xchʼunel yoʼontonik ta skoj ti kʼu yelan chaʼi sbaik ta stojolal Jeovae. Jech xtok, maʼuk noʼox tunik ta stojolal Jeova ta skoj ti tskʼupinik ti jmoj oyik xchiʼuk li ermanoetike. Li kʼusi tsatsub-o xchʼunel yoʼontonike jaʼ ti laj yojtikinik lek li Diose (Kol. 1:9, 10).
7. ¿Kʼuxi tskoltautik ta mantal li xchʼunel koʼontontike?
7 Mu snaʼ xjel li kʼusitik chal Vivliae (Sal. 119:160). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal tsots tspas smul junuk ermano o mi oy kʼusi chopol tspasbutike, muʼyuk chjel li beiltaseletik chakʼ Vivliae. Mi jaʼuk kʼalal ta jnuptantik tsots vokolile. Jaʼ yuʼun, skʼan xkojtikintik lek li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi chale. Kʼalal tsots lek tsʼunul yibel li jtekʼ teʼe, muʼyuk chlom akʼo mi x-echʼ tsatsal ikʼaloʼ. Jaʼ jech li xchʼunel koʼontontik eke, mi jnaʼojtik lek li kʼusi chal Vivliae, muʼyuk chijlubtsaj akʼo mi jnuptantik vokoliletik. ¿Kʼusi yan tskoltautik sventa jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike?
JPʼELUK TA KOʼONTONTIK TI MELEL LI KʼUSI JCHʼUNOJTIKE
8. Jech kʼuchaʼal chal 2 Timoteo 3:14 xchiʼuk 15, ¿kʼu yuʼun jpʼel ta yoʼonton Timoteo ti jaʼ melel li kʼusi xchʼunoje?
8 ¿Kʼu yuʼun jpʼel ta yoʼonton Timoteo ti jaʼ melel li kʼusi xchʼunoje? (Kʼelo 2 Timoteo 3:14, 15). Chanubtasat yuʼun smeʼ xchiʼuk syaya li ta chʼul Tsʼibetike. Pe la onoʼox xchʼakbe yorail xchiʼuk laj yakʼ yipal ta xchanel. Vaʼun, kʼot ta yoʼonton ti jaʼ melel li kʼusi chal Skʼop Diose. Ta tsʼakale, lik xchan yoxvoʼalik li kʼusi laj yakʼ ta chanel Jesuse. Li kʼusi labal sba laj yil Timoteoe jaʼ ti skʼanoj sbaik li yajtsʼaklomtak Jesuse. Jech oxal, oy tajek ta yoʼonton tskolta li ermanoetike xchiʼuk ti chbat svulaʼane (Filip. 2:19, 20). Pe ¿mi jaʼ tsatsub-o xchʼunel yoʼonton taje? Moʼoj, jaʼ ta skoj ti jpʼel ta yoʼonton ti melel li kʼusi chal Vivliae xchiʼuk jaʼ koltaat-o sventa xamigoin li Jeovae. Li voʼotik eke skʼan jchantik lek li kʼusi chal Vivlia ta sventa Jeova xchiʼuk jnopbetik skʼoplal yoʼ jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike.
9. ¿Kʼusi oxtos chanubtasel ta Vivlia skʼan jpʼeluk ta koʼontontik?
9 Tsots skʼoplal ti jpʼeluk ta koʼontontik li oxtos chanubtasel ta Vivlia liʼe: baʼyel, li Jeovae jaʼ spasoj skotol li kʼusitik x-ayane (Eks. 3:14, 15; Ebr. 3:4; Apok. 4:11). Xchibal, li Jeovae tstunes Vivlia sventa xakʼbe snaʼ krixchanoetik li kʼusi oy ta yoʼontone (2 Tim. 3:16, 17). Yoxibal, li Jeovae stʼujoj jun steklumal sventa x-ichʼat ta mukʼ ti jaʼ chbeiltasatik yuʼun li Kristoe, taje jaʼik li stestigotak Jeovae (Is. 43:10-12; Juan 14:6; Ech. 15:14). Mu persauk ti jnaʼtik xa skotol kʼusi chal Vivlia sventa jpʼeluk ta koʼontontik li oxtos chanubtasel taje. Li kʼusi skʼan jpastike jaʼ ti xijtojobuk snopel sventa jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike (Rom. 12:1).
¿KʼUXI XUʼ JKOLTATIK LI YANTIKE?
10. ¿Kʼusi to skʼan jpastik mi jpʼel xa ox ta koʼontontik li kʼusi chal Vivliae?
10 ¿Kʼusi to skʼan jpastik mi jpʼel xa ox ta koʼontontik li kʼusi chal Vivlia ta sventa Jeova, li Skʼope xchiʼuk li steklumale? Skʼan xijtojobuk stunesel Vivlia sventa xkakʼbetik yil ek li yantike. Tsots skʼoplal ti jechuk jpastike, yuʼun jaʼ oy ta jbatik xchanubtasel li buchʼutik oy ta yoʼonton chchikintaik mantale (1 Tim. 4:16). * Mas me tstsatsub-o xchʼunel koʼontontik kʼalal chkakʼbetik yil yantik ti melel li kʼusi chal Vivliae.
11. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik Pablo ti kʼu yelan la xchanubtas yantike?
11 ¿Kʼuxi la xchanubtas yantik li jtakbol Pabloe? Yoʼ xakʼbe «xchʼunik ta sventa li Jesuse, la stunes li Smantal Moises xchiʼuk li kʼusi yaloj J-alkʼopetike» (Ech. 28:23). Sventa jechuk xijchanubtasvan eke, skʼan mu jaʼuk noʼox xkalilantik li kʼusi chal Vivliae. Skʼan jkolta kaj-estudiotik yoʼ xaʼibeik lek smelolal li kʼusi yakal chchanike, vaʼun chnopajik ta stojolal Jeova. Mu jkʼantik ti x-ochik ta mantal ta skoj noʼox ti yichʼojutik ta muk’e, yuʼun skʼan jpʼeluk ta yoʼontonik ti melel li kʼusi yakal chchanik ta stojolal Jdiostike.
Sventa stsatsub xchʼunel yoʼonton li avalab anichʼnabike, koltaik yoʼ xojtikinik «kʼalal to ta yut li spʼijil Diose». (Kʼelo parafo 12, 13). *
12, 13. Li totil meʼiletike, ¿kʼuxi xuʼ skolta yalab xnichʼnabik yoʼ mu xiktaik li mantale?
12 Totil meʼiletik, ¿mi mu jechuk ti oy ta avoʼontonik ti teuk-o ta mantal li avalab anichʼnabike? Jaʼ yuʼun, xuʼ van chanopik ti tstsatsub xchʼunel yoʼontonik mi oy lek yamigoik ta tsobobbaile. Pe mu baluk noʼox taje, yuʼun sventa jpʼeluk ta yoʼontonik ti melel li kʼusi xchʼunojike, skʼan xamigoinik Dios xchiʼuk ti xchʼunik ti melel li kʼusi chal Vivliae.
13 Sventa xachanubtasik ta mantal li avalab anichʼnabike, skʼan baxboloxuk ta xchanel li Vivliae xchiʼuk ti xachʼakbeik yorail yoʼ xanopbeik skʼoplal li kʼusi chachanike. Vaʼun, xuʼ xavakʼbeik yil avalab anichʼnabik kʼu yelan ta pasel. Akʼbeik yil kʼuxi ta tunesel li kʼusi oy kuʼuntik sventa xijchanunaj-oe, jechuk xachanubtasik kʼuchaʼal junuk avaj-estudioik. Mi jech la apasike, chakolta avalab anichʼnabik yoʼ xlik skʼanik Jeova xchiʼuk ti spat yoʼontonik ta stojolal «li tukʼil xchiʼuk pʼijil mosoil» ti jaʼ vaʼanbil sventa xakʼ jveʼeltik ta mantale (Mat. 24:45-47). Mu jaʼuk noʼox xachanubtasik-o ta sventa li kʼusitik tsotsik skʼoplal ta Vivliae. Sventa stsatsub xchʼunel yoʼontonike, koltaik yoʼ xojtikinik «kʼalal to ta yut li spʼijil Diose», jaʼ noʼoxe tsakik ta venta li sjabilalike xchiʼuk li kʼusitik spas yuʼunike (1 Kor. 2:10).
JCHANBETIK SKʼOPLAL LI ALBIL KʼOPETIKE
14. ¿Kʼu yuʼun skʼan jchanbetik skʼoplal li albil kʼopetik ta Vivliae? (Kʼelo li rekuadro « ¿Mi x-albe kuʼuntik smelolal li albil kʼopetik liʼe?»).
14 Tsots skʼoplal li albil kʼopetik ta Vivliae, yuʼun tskoltautik yoʼ stsatsub li xchʼunel koʼontontike. ¿Bu junukal albil kʼop stsatsubtasoj xchʼunel avoʼonton? Yikʼaluk van jaʼ ti bu chal ti ta slajebal xa kʼakʼal kuxulutike (Mat. 24:3, 7; 2 Tim. 3:1-5). Pe xuʼ stsatsubtas xchʼunel koʼontontik ek li yan albil kʼopetik ti kʼotemik xa ta pasele. Jech kʼuchaʼal liʼe, li albil kʼop ta Daniel kapitulo 2 xchiʼuk 11, ¿mi x-albe kuʼuntik smelolal kʼuxi kʼot ta pasel ta voʼne xchiʼuk kʼuxi yakal chkʼot ta pasel avie? * Kʼusiuk noʼox jnuptantik, xuʼ xkuch kuʼuntik mi jchʼunojtik lek li kʼusi chal Vivliae. Kalbetik skʼoplal li ermanoetik ta Alemania ti tsots laj yichʼik kontrainel li ta Xchibal Mukʼta Paskʼop ta spʼejel Balumile. Akʼo mi muʼyuk toʼox aʼibil lek smelolal li albil kʼop ta sventa li slajebal kʼakʼale, xchʼunojik lek ti melel li kʼusi xchanojik ta Vivliae.
Mi la jchantik Vivlia xchiʼuk li albil kʼopetike, tskoltautik sventa tukʼuk-o xkakʼ jbatik akʼo mi oy kʼusi jnuptantik. (Kʼelo parafo 15-17). *
15-17. Li ermanoetik ti kontrainatik yuʼun jnasietike, ¿kʼuxi tsatsubtasatik-o li kʼusi xchanojik ta Vivliae?
15 Kʼalal jaʼo yakal tspas mantal ta Alemania li jnasietike, ta smilal noʼox ermanoetik laj yichʼik takel batel ta spasel tsatsal abtelaletik. Li Hitler xchiʼuk Heinrich Himmler ti jaʼ bankilal j-abtel ti lek ojtikinbile spʼajojik ta j-echʼel li stestigotak Jeovae. Xi laj yal jun ermanae: «Jun veltae, li Himmlere xi laj yalbe junantik ermanaetik ti yakalik spasel tsatsal abtele: ‹¡Akʼo spas mantal te ta vinajel li Ajeovaike, pe li ta balumile, vuʼunkutik ta jpaskutik mantal! ¡Te xvinaj buchʼu xkuch yuʼun, voʼoxuk o vuʼunkutik!›». ¿Kʼusi koltaatik-o li ermanoetik yoʼ tukʼuk xakʼ sbaike?
16 Li vaʼ ermanoetike snaʼojik ti lik spas mantal ta 1914 li Ajvalilal yuʼun Diose. Jaʼ yuʼun, muʼyuk labal sba laj yaʼiik kʼalal tsots laj yichʼik kontrainele. Snaʼojik lek ti mu junuk ajvalil xuʼ smak ta be li kʼusi oy ta yoʼonton Jeovae. Li Hitlere mu onoʼox xchʼaybe yuʼun skʼoplal ti kʼu yelan chichʼ ichʼel ta mukʼ li Jeovae mi jaʼuk xuʼ spojbe yabtel li Ajvalilal yuʼun Diose. Li ermanoetike jpʼel ta yoʼontonik ti ta onoʼox xlaj skʼoplal li abtel tspas Hitlere.
17 ¡Jech onoʼox kʼot ta pasel! Yuʼun mu ta sjaliluke, laj skʼoplal li jnasietike xchiʼuk jatav batel li Heinrich Himmler ti laj toʼox yal ti jaʼ tspasik mantal li ta balumile. Kʼalal yakal chjatav batele, te la snup ta be jun ermano ti Lübke sjol sbie, xojtikin xa onoʼox ta skoj ti te toʼox oy yoʼ bu tspasik tsatsal abtele. Ta skoj ti mu xa xuʼ chaʼi li Himmlere, xi laj yale: «Alo tal kaʼitik, ermano, ¿kʼusi xa chkʼot ta pasel avi une?». Li ermano Lübkee laj yal ti snaʼojik xa onoʼox ti chlaj skʼoplal li jnasietike xchiʼuk ti chkol li stukike. Makal to kʼot ye li Himmlere akʼo mi ep toʼox kʼusi chopol laj yal ta stojolal li ermanoetike. Echʼ kʼuuk sjalil, vaʼun la smil sba. ¿Kʼusi chakʼ jchantik taje? Jaʼ ti skʼan jchantik Vivlia xchiʼuk li albil kʼopetike, yuʼun tskoltautik sventa stsatsub xchʼunel koʼontontik xchiʼuk ti jpat koʼontontik ta stojolal Dios kʼalal oy kʼusi ta jnuptantike (2 Ped. 1:19-21).
18. Jech kʼuchaʼal chal Juan 6:67 xchiʼuk 68, ¿kʼu yuʼun skʼan xkojtikintik lek Vivlia xchiʼuk ti xijtojobuk «lek ta yaʼibel smelolale»?
18 Jkʼan jbatik ta jujuntal sventa xvinaj ti jaʼutik li melel yajtsʼaklom Kristoe. Pe maʼuk noʼox, yuʼun skʼan xkojtikintik lek li Skʼop Diose xchiʼuk ti xijtojobuk «lek ta yaʼibel smelolale» (Filip. 1:9). Yuʼun mi mu jechuk ta jpastike, xuʼ me xijlaj ta loʼlael «ta kʼusiuk noʼox chanubtasel ta skoj spetsʼ li viniketike», jech kʼuchaʼal li jvalopatinej mantaletike (Efes. 4:14). Li ta baʼyel sigloe, ep buchʼutik laj yiktaik komel li Jesuse, pe li jtakbol Pedroe xi laj yalbe ta sjunul yoʼonton li Jesuse: «Voʼot chavalbe skʼoplal li kuxlejal sbatel osile» (kʼelo Juan 6:67, 68). ¿Mi jech laj yal Pedro ta skoj ti laj yaʼibe lek smelolal li kʼusi laj yal Jesuse? Moʼoj. Pe tukʼ laj yakʼ sba ta skoj ti laj yaʼibe smelolal ti jaʼ Kristo li Jesuse. Mi jpʼel ta koʼontontik ti melel li kʼusi chal Vivliae, tsots-o xchʼunel koʼontontik akʼo mi oy kʼusi jnuptantik xchiʼuk ta jkoltatik yantik yoʼ tsotsuk li xchʼunel yoʼontonike (2 Juan 1, 2).
KʼEJOJ 72 Chkakʼ ta naʼel Ajvalilal yuʼun Dios
^ par. 5 Li xchanobil li’e tskoltautik sventa epuk sbalil xkiltik li kʼusi chchanubtasvan Vivliae. Ta jkʼeltik batel xtok k’usi xuʼ jpastik yoʼ jpʼeluk ta koʼontontik ti melel li kʼusi jchʼunojtike.
^ par. 10 Sventa xavakʼbe yil yantik li kʼusi tsots skʼoplal chal Vivliae, xuʼ skoltaot li jvokʼ mantal lokʼ ta revista Li Jkʼel-osil ta toyol ta 2012 kʼalal ta 2015 ti xi sbie: «Chloʼilaj xchiʼuk slakʼna jun stestigo Jeova». Junantik mantaletik lokʼe jaʼ liʼe: «¿Mi jaʼ van Dios li Jesuse?», «¿Bakʼin lik ajvalilajuk li Ajvalilal yuʼun Diose?» xchiʼuk «¿Kʼu yuʼun chakʼ to oyuk vokolil li Diose?».
^ par. 14 Li Jkʼel-osil ta toyol ta 15 yuʼun junio ta 2012 xchiʼuk ta mayo ta 2020 te chchapbe smelolal li albil kʼopetik taje.
^ par. 60 LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLETIKE: Li ta yichʼel ta mukʼ Jeovae, li totil meʼile jmoj chchan xchiʼuk yalab xnichʼnabik li albil kʼopetik ti chalbe skʼoplal li mukʼta tsatsal vokolile.
^ par. 62 LI KʼUSI XVINAJ TA LOKʼOLETIKE: Kʼalal yakal li mukʼta tsatsal vokolile, li utsʼ alalile muʼyuk labal sba chaʼiik li kʼusi chkʼotanuk ta pasele.
