1. ¿Kʼusi chalbutik Filipenses 2:3, xchiʼuk kʼusi sbalil ta jtatik mi la jchʼuntike?

BIKʼIT chkakʼ jbatik xchiʼuk ta jchʼunbetik smantal li Jeovae, yuʼun jnaʼojtik ti jaʼ sventa jlekilaltik li kʼusi chalbutike (Efes. 4:22-24). Kʼalal bikʼit chkakʼ jbatike, jaʼ tskoltautik yoʼ masuk tsots skʼoplal xkiltik li yantike xchiʼuk li kʼusi tskʼan yoʼonton Jeovae. Vaʼun, lek me chkil jbatik xchiʼuk Jeova xchiʼuk li kermanotaktike (kʼelo Filipenses 2:3).

2. 1) ¿Kʼusi laj yal li jtakbol Pabloe? 2) ¿Kʼusi ta jkʼeltik li ta xchanobil liʼe?

² Mi muʼyuk laj kichʼ jpʼijiltike, xuʼ me xlik jtoy jbatik xchiʼuk xlik jpastik li kʼusi ta jkʼan jtuktik * jech kʼuchaʼal tspas li yan krixchanoetike. Junantik ermanoetik ta baʼyel sigloe xuʼ van jech la snuptanik, ¿kʼuxi jnaʼojtik? Yuʼun li jtakbol Pabloe xi laj yalbe batel li tsobobbail ta Romae: «Xi chkalbe [...] ta jujuntal li buchʼutik te jmoj oyoxuke: ti mu me snopik ti mukʼ skʼoplal chaʼi sbaike; jaʼ akʼo snopik li kʼusi chakʼ ta ilel li lekil nopbenale» (Rom. 12:3). Li Pabloe laj yal ti maʼuk chopol mi oy jbalil chkaʼi jbatike. Pe mi bikʼit chkakʼ jbatike, jaʼ tskoltautik sventa mu tsotsuk tajek jkʼoplal chkaʼi jbatik. Li ta xchanobil liʼe, ta jkʼeltik batel oxtos ti bu tskoltautike: li ta nupunele, kʼalal oy kʼusi jbainojtik ta s-organisasion Jeovae xchiʼuk li ta redes socialese.

3. 1) ¿Kʼu yuʼun oy onoʼox chlik skʼopik li nupultsʼakaletike? 2) ¿Kʼusi tspas junantik ta skoj taje?

³ Li Jeovae oy ta yoʼonton ti xmuyubajikuk noʼox li nupultsʼakaletike.  Pe ta skoj ti maʼuk tukʼil krixchanoutike, oy onoʼox chlik skʼopik. Li Pabloe laj onoʼox yal ti «chil tsots svokol stukik li buchʼu chnupunike» (1 Kor. 7:28). Junantik ermanoetike puro paskʼop tspasik xchiʼuk li snup xchiʼilike, jaʼ yuʼun xuʼ van xi chalike: «¡Altik xa noʼox ti lijnupune!». Mi jaʼ la xchanbeik stalelal li yan krixchanoetike, chlik spasik li kʼusi tskʼan stukike xchiʼuk tsnopik ti jaʼ mas lek ti xtuchʼ snupunelike.

4. ¿Kʼusi ti muʼyuk lek ti jnoptike?

⁴ Mu jnoptik ti laj-o xa skʼoplal li jnupuneltike. Yuʼun li Vivliae chal ti jaʼ to xuʼ jtuchʼ jnupuneltik mi oy buchʼu mulivaje (Mat. 5:32). Mi oy la jnuptan jvokoltik jech kʼuchaʼal laj yal li Pabloe, mu xkakʼtik ti stsalutik li toybail xchiʼuk ti xi xkaltike: «Muʼyuk oyun ta yoʼonton li jnup jchiʼile. Muʼyuk mas skʼanojun. Jaʼ van mas ximuyubaj ti yanuk-o buchʼu kikʼoje». Mi jech laj kaltike, jaʼ noʼox ta jnop ta jtojolal jtuktik. Xi chal li krixchanoetik avie: «Paso li kʼusi xal avoʼontone, xuʼ xatuchʼ anupunel, jaʼ noʼox venta mi xamuyubaje». Pe xi chalbutik li Jeovae: «Oyuk-o me ta avoʼontonik li yantike, maʼuk noʼox me xanop akʼoplal atukik» (Filip. 2:4). Li stuke mu skʼan ti jtuchʼ jnupuneltike (Mat. 19:6). Li Jeovae tskʼan ti jtsaktik ta venta li kʼusi tsnope, ti mu jaʼuk jpastik li kʼusi tskʼan koʼontontike.

5. Jech kʼuchaʼal chal Efesios 5:33, ¿kʼu yelan skʼan xil sbaik li nupultsʼakaletike?

⁵ Skʼan xichʼ sbaik ta mukʼ li nupultsʼakaletike xchiʼuk ti skʼan sbaike (kʼelo Efesios 5:33). Li Vivliae chal ti jaʼ mas tsots skʼoplal ti oyuk kʼusi xkakʼbetik li yantike, jaʼ mu jechuk kʼalal oy kʼusi chkichʼtik akʼbele (Ech. 20:35). ¿Kʼusi skʼan spas jun nupultsʼakal yoʼ xichʼ sbaik ta mukʼ xchiʼuk skʼan sbaike? Jaʼ ti bikʼituk xakʼ sbaike. Yuʼun jaʼ chkoltaatik sventa jaʼuk spasik li kʼusi lek  chaʼi snup xchiʼilike, maʼuk li kʼusi lek chaʼi stukike (1 Kor. 10:24).

6. ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi laj yalik Steven xchiʼuk Stephanie?

⁶ Epal ermanoetik ti nupunemike mas xmuyubajik ta skoj ti bikʼit yakʼoj sbaike. Xi chal jun ermano ti Steven sbie: «Skʼan koʼol jkolta jbatik xchiʼuk li jnup jchiʼiltike, mas to skʼan jech jpastik kʼalal chlik jkʼoptike. Mu xiuk ta jnope: ‹¿Kʼusi ti mas jun-o koʼontone?›. Yuʼun xi ta jnope: ‹¿Kʼusi ti mas jun-o koʼontonkutike?›». Jechtik tsnop ek li yajnil ti Stephanie sbie, xi chale: «Mu xijkuxi-o kʼalal puro paskʼop oy ta yut jnatike. Jaʼ yuʼun, kʼalal chlik jkʼopkutike, ta jkʼelkutik kʼusi ta skoj. Te une, ta jpaskutik orasion, ta jsabekutik skʼoplal xchiʼuk chiloʼilajkutik. Ta jkʼel kʼuxi xuʼ jchapan li jkʼopkutike, maʼuk ti jtikʼbe jba jmulkutike». Li nupultsʼakaletike mas me xmuyubajik mi muʼyuk buchʼu mas tsots skʼoplal chaʼi sbae.

7. ¿Kʼu yelan skʼan xakʼ ta ilel stalelal jun ermano mi oy kʼusi lik sbaine?

⁷ Ta melel, jaʼ jun matanal chkaʼitik ti chijtun ta stojolal Jeovae xchiʼuk ti jpastik ti bu kʼalal xuʼ kuʼuntike (Sal. 27:4; 84:10). Toj lek mi oy ta yoʼonton chtun mas ta stojolal Jeova li jun ermanoe. Xi chal li Vivliae: «Mi oy junuk vinik chakʼ persa sventa xkʼot ta jkʼelvaneje, jaʼ jun lekil abtelal li kʼusi oy ta yoʼonton tstae» (1 Tim. 3:1). Pe skʼan mu tsotsuk xa tajek skʼoplal chaʼi sba mi oy kʼusi lik sbaine (Luk. 17:7-10). Yuʼun jaʼ skʼan xakʼ ta yoʼonton skoltael yantik xchiʼuk ti bikʼituk xakʼ sbae (2 Kor. 12:15).

8. ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi la spasik Diotrefes, Usias xchiʼuk Absalone?

⁸ Li Vivliae chalbe skʼoplal krixchanoetik ti tsots tajek skʼoplal laj yaʼi sbaike. June jaʼ li Diotrefese, lik stoy sba xchiʼuk «jaʼ jbabe tajek tskʼan chakʼ sba» li ta tsobobbaile (3 Juan 9). Li Usias eke la stoy sba, yuʼun tskʼan ox tspas li kʼusi maʼuk akʼbil ta sba yuʼun Jeovae (2 Kron. 26:16-21). Yan xtoke jaʼ li Absalone. Ta skoj ti tskʼan ch-och ta ajvalile, skʼanoj xa yilel li krixchanoetike (2 Sam. 15:2-6). ¿Kʼusi chakʼ kiltik li kʼusi la spasike? Jaʼ ti chopol chil Jeova «mi ta jsaʼ jmukʼulal jtuktike» (Prov. 25:27). Tsta svokol stukik li buchʼutik tstoy sbaik xchiʼuk ti tskʼan tsotsuk skʼoplalike (Prov. 16:18).

9. ¿Kʼu yelan stalelal laj yakʼ ta ilel li Jesuse?

⁹ Jelel tajek stalelal li Jesuse. Xi chal li Vivliae: «Manchuk mi jech toʼox yelan kʼuchaʼal jun Dios, muʼyuk bu la snop ti tskʼan tspoj abtelale, jaʼ xkaltik, ti tskʼan tskoʼoltas sba jech kʼuchaʼal li Diose» (Filip. 2:6). Stuk noʼox skotol xuʼ yuʼun li Jeovae, pe tsots akʼbil yabtel li Jesus eke. Akʼo mi jech, maʼuk ti tsots xa tajek skʼoplal chaʼi sbae. Xi laj yalbe li yajchankʼoptake: «Li buchʼu bikʼit chakʼ sba avuʼunike jaʼ li buchʼu mas mukʼ skʼoplale» (Luk. 9:48). Kʼalal bikʼit chakʼ sbaik li prekursoretik, siervo ministerialetik, moletik xchiʼuk jkʼelvanejetik ta sirkuito jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, xijmuyubaj noʼox chijtun ta stojolal Jeova xchiʼukik. Mi bikʼit chkakʼ jbatike, chlik jkʼan jbatik ta jujuntal, vaʼun jaʼ jech chkakʼtik ta ilel ti jaʼutik yajtuneltak Diose (Juan 13:35).

10. ¿Kʼusi van ta jpastik mi muʼyuk lek tspas yabtel yileluk li moletike?

¹⁰ Bakʼintike, xuʼ van oy kʼusi chopol yakal chkʼot ta pasel li ta tsobobbaile xchiʼuk te noʼox skʼelojik yilel li moletike. ¿Kʼusi van ta jpastik mi jech chkiltike? Skʼan mu xijbikʼtal kʼopoj, jaʼ lek ti bikʼituk xkakʼ jbatike  xchiʼuk ti jchʼuntik kʼusi chalik li buchʼutik jbabe kuʼuntike (Ebr. 13:17). Yoʼ spas kuʼuntike, lek ti xiuk jakʼbe jbatike: «¿Mi ta melel toj chopol li kʼusi yakal chkʼot ta pasele? ¿Mi skʼan xa noʼox xichʼ chapanel? ¿Mi jaʼ oy ta jba xchapanel? ¿Kʼusi oy ta koʼonton: mi jaʼ ti jmojuk tsobol oy li ermanoetike o mi jaʼ ti xkichʼ ichʼel ta mukʼe?».

11. Jech kʼuchaʼal chal Efesios 4:2 xchiʼuk 3, ¿kʼusi lek chkʼot ta pasel mi bikʼit chkakʼ jbatike?

¹¹ Li Jeovae jaʼ mas tsots skʼoplal chil ti bikʼituk xkakʼ jbatike, maʼuk li kʼusitik xijtojob spasele. Jech xtok, jaʼ mas tsots skʼoplal chil ti jmojuk tsobolutike, maʼuk kʼalal oy kʼusi lek chbat ta pasel kuʼuntike. Jaʼ yuʼun, kakʼtik persa ti bikʼituk xkakʼ jbatik kʼalal chijtun ta stojolal Jeovae. Jaʼ jech ta jkolta jbatik sventa jmojuk noʼox tsobolutik xchiʼuk li kermanotaktike (kʼelo Efesios 4:2, 3). Kakʼ ta koʼontontik li cholmantale xchiʼuk jkʼeltik kʼuxi xuʼ jkoltatik li yantike. Mu tʼujbiluk noʼox yajval buchʼu jkʼuxubintik xchiʼuk mu jaʼuk noʼox xkakʼbetik ta ilel slekil koʼontontik li buchʼutik oy kʼusi sbainojike (Mat. 6:1-4; Luk. 14:12-14). Mi jech la jpastike, maʼuk noʼox tstsakik ta venta yantik li kʼusitik xijtojob spasele, yuʼun chilik ti bikʼit kakʼoj jbatike.

12. ¿Mi chal Vivlia ti skʼan jsaʼ kamigotaktike? Albo smelolal.

¹² Li Jeovae tskʼan ti jkʼupintik xchiʼinel li kamigotaktik xchiʼuk kutsʼ kalaltike (Sal. 133:1). Oy yamigotak echʼ li Jesus eke (Juan 15:15). Jech xtok, li Vivliae chal ti oy sbalil kʼalal oy kamigotaktik ta melele (Prov. 17:17; 18:24). Chal xtok ti mu lekuk kʼalal ta jchʼak jbatik ta stojolal yantike  (Prov. 18:1). Ep buchʼutik chalik ti xuʼ jta ep kamigotaktik xchiʼuk mu jtukuk chkaʼi jbatik mi ta jtunestik li redes socialese. Pe skʼan me xkichʼ jpʼijiltik.

13. ¿Kʼu yuʼun chat van yoʼontonik xchiʼuk stuk chaʼi sbaik li buchʼutik tstunes redes socialese?

¹³ Li buchʼutik jaʼ chbat ta yoʼontonik skʼelel li fotoetik xchiʼuk li kʼusitik tsmuyes yantik li ta redes socialese ilbil ti chlik yat-o yoʼontonik xchiʼuk ti stuk chaʼi sbaike. ¿Kʼu yuʼun? Jaʼ van ta skoj ti jutuk mu skotoluk li krixchanoetike jaʼ tsmuyesik ta redes sociales li kʼusitik tsots skʼoplal tspasike: sfoto stukik, sfoto yamigotakik o ti butik ayemik ta paxyale. Li buchʼutik tskʼelik taje xuʼ van tsnopik ti mas abol sbaike xchiʼuk ti mu epuk kʼusi tskʼupin ta xkuxlejalike. Xi chal jun ermana ti 19 sjabilale: «Chopol chkaʼi jba kʼalal chkil ti ep kʼusitik tspasik yantik li ta savado o domingoe, pe jaʼuk li vuʼune te noʼox xichʼajet ta jna».

14. Li kʼusi chal 1 Pedro 3:8, ¿kʼuxi tskoltautik yoʼ lekuk jtunestik li redes socialese?

¹⁴ Maʼuk chopol ti jtunestik li redes socialese, yuʼun xuʼ jchiʼintik-o ta loʼil kutsʼ kalaltik xchiʼuk kamigotaktik. Pe jutuk mu skotoluk li buchʼutik oy kʼusi tsmuyesik ta redes socialese jaʼ sventa labaluk xa sba xilik li yantike. Xkoʼolaj ti xi chalike: «Kʼelik li kʼusitik ta jpase». Junantik xtoke chalik bol kʼopetik o ibal sba kʼusi chalik ta sventa li sfotoike o li sfoto yantike. Pe skʼan mu jechuk xakʼ ta ilel stalelal li jun yajtsʼaklom Kristoe, yuʼun skʼan bikʼituk xakʼ sba xchiʼuk ti xaʼibe smelolal kʼu yelan chaʼi sba li yantike (kʼelo 1 Pedro 3:8).

15. ¿Kʼuxi tskoltautik Vivlia sventa mu jtoy jbatik?

¹⁵ Xiuk jakʼbe jbatik mi ta jtunestik li redes socialese: «Li kʼusitik ta jmuyes jech kʼuchaʼal fotoetik o videoetike, ¿mi chakʼ ta ilel ti xitoyet chkaʼi jbae? ¿Mi xuʼ van x-itʼixaj-o yoʼonton yantik?». Xi chal li Vivliae: «Skotol li kʼusitik oy ta balumile —li kʼusi tskʼan jbekʼtaltike, li kʼusi tskʼan jsatike xchiʼuk ti xijtoyet xa chkakʼtik ta ilel li kʼusitik oy kuʼuntike— maʼuk te likem talel ta stojolal Totil, moʼoj, te likem talel ta stojolal balumil» (1 Juan 2:16). Jlik Vivlia chal ti kʼalal «xijtoyet xa chkakʼtik ta ilel li kʼusitik oy [kuʼuntik]» xie, jaʼ skʼoplal li  buchʼu «tskʼan tsots tajek skʼoplale». Pe li voʼotike mu jkʼantik ti xkichʼtik ichʼel ta mukʼe. Yuʼun jaʼ ta jchʼuntik li tojobtasel liʼe: «Mu me xbat ta koʼontontik ti chkalbe jba jkʼoplal jtuktike, mu me jlikesbetik skʼoplal tsalbail xchiʼuk mu me jpichʼ oʼontabetik kʼusitik oy yuʼun yantik» (Gal. 5:26). Mi bikʼit chkakʼ jbatike, muʼyuk ta jtoy jbatik jech kʼuchaʼal li krixchanoetik avie.

16. ¿Kʼu yuʼun mu lekuk ti jtoy jbatike?

¹⁶ Skʼan bikʼit xkakʼ jbatik, yuʼun li buchʼutik tstoy sbaike maʼuk chakʼik ta ilel «li lekil nopbenale» (Rom. 12:3). Jaʼ noʼox tstikʼ sbaik ta kʼop xchiʼuk chalbe sba skʼoplal stukik. Ta skoj li kʼusi tsnopike xchiʼuk li kʼusi tspasike, ep ta velta tsta svokol stukik xchiʼuk chakʼbeik svokol li yantike. Mi muʼyuk tsjel li kʼusi tsnopike, chmakbat xchiʼuk tsokesbat snopbenik yuʼun li Satanase (2 Kor. 4:4; 11:3). Pe jaʼuk li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike lek snopbenik. Maʼuk ti tsots xa tajek skʼoplal chaʼi sbaike xchiʼuk tey ta sjolik ti ep kʼusitik spas yuʼun yantik ti jaʼ mu spas yuʼun li stukike (Filip. 2:3). Snaʼojik xtok ti «kontra chil Dios li buchʼu xtoyet xa chaʼi sbaike, pe chakʼbe slekil yutsil oʼontonal li buchʼutik bikʼit chakʼ sbaike» (1 Ped. 5:5). Li buchʼutik chakʼik ta ilel li lekil nopbenale mu skʼanik ti xkontrainatik yuʼun li Diose.

17. ¿Kʼusi skʼan jpastik sventa bikʼituk-o xkakʼ jbatike?

¹⁷ Sventa bikʼituk-o xkakʼ jbatike, skʼan jchʼuntik li tojobtasel liʼe: «Lokʼik li amol talelalik ta skoj li kʼusi nopem xavaʼiik spasele, jaʼ lapik li achʼ talelale». Vokol chkaʼitik spasel taje, yuʼun skʼan jkʼeltik lek li kʼusitik la spas Jesus xchiʼuk ti jchanbetik li stalelale (Kol. 3:9, 10; 1 Ped. 2:21). Pe oy me sbalil mi jech ta jpastike. Mi bikʼit chkakʼ jbatike, xijmuyubaj noʼox xchiʼuk li kutsʼ kalaltike, jmoj noʼox tsobolutik xchiʼuk li kermanotaktike xchiʼuk chijtojob stunesel li redes socialese. Pe li kʼusi mas tsots skʼoplale jaʼ ti chakʼbutik sbendision xchiʼuk lek chilutik li Jeovae.