1. ¿Bu junukal stalelal Jesus ti toj echʼ xa noʼox labal sbae? Albo smelolal.

JTOS stalelal Jesus ti toj echʼ xa noʼox labal sba ta kʼelele, jaʼ ti xaʼibe xkʼuxul jvokoltik ta skoj li kʼusi ta jnuptantik kʼuchaʼal jpasmulilutike. Kʼalal liʼ toʼox oy ta balumile, xkuxet noʼox yoʼonton xchiʼuk «li buchʼutik xkuxet yoʼontonike»; okʼ xchiʼuk «li buchʼutik ch-okʼike» (Rom. 12:15). Jech kʼuchaʼal liʼe, kʼalal jun yoʼonton sutik tal ta cholmantal li 70 ta voʼ yajchankʼoptake, «xkuxet tajek yoʼonton» laj yaʼi sba ek (Luk. 10:17-21). Pe kʼalal laj yil ti ep buchʼutik chat yoʼontonik ta skoj ti cham li Lasaroe, «toj kʼux laj yaʼi ta yoʼonton xchiʼuk mu xa noʼox x-echʼ yuʼun chaʼi» (Juan 11:33).

2. ¿Kʼu yuʼun laj yaʼibe xkʼuxul svokol krixchanoetik li Jesuse?

² Akʼo mi jaʼ jun tukʼil krixchano echʼ li Jesuse, la xkʼuxubin li jpasmulil krixchanoetike xchiʼuk laj yakʼ ta ilel slekil yoʼonton. ¿Kʼusi tijbat-o yoʼonton ti jech la spase? Jaʼ ta skoj li kʼanelal yuʼune. Li echʼ xchanobile la jchantik ti toj echʼ xa noʼox kʼux ta yoʼonton li krixchanoetike (Prov. 8:31). Taje jaʼ tijbat-o yoʼonton sventa xojtikin lek li kʼusitik tsnopike. Xi chalbe smelolal li jtakbol Juane: «Xojtikin skotol li kʼusitik oy ta yoʼonton li krixchanoetike» (Juan 2:25). Li Jesuse kʼuxubaj ta yoʼonton li krixchanoetike xchiʼuk ep buchʼutik kʼanbil laj yaʼi sbaik, ta skoj taje la xchʼamik-o li mantale. Mi ta jchanbetik stalelal li Jesuse, mas to lek kʼusitik chkʼot ta pasel kuʼuntik li ta cholmantale (2 Tim. 4:5).

3, 4. 1) Mi xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike, ¿kʼusi tstij koʼontontik sventa jcholtik mantale? 2) ¿Kʼusi ta jkʼelbetik skʼoplal li ta xchanobil liʼe?

³ Li jtakbol Pabloe snaʼoj lek ti oy ta sba xcholel li lekil aʼyejetike, taje jaʼ jech chkaʼi jbatik ek (1 Kor. 9:16). Pe mi xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike, maʼuk noʼox me ta jcholtik mantal ta skoj ti persa skʼan pasel chkiltike, moʼoj, jaʼuk  ta skoj ti oy ta koʼontontik li krixchanoetike xchiʼuk ti oy ta koʼontontik ta jkoltatike. Jnaʼojtik ti «jaʼ mas xmuyubaj li buchʼu chakʼe, jaʼ mu sta li buchʼu chichʼe» (Ech. 20:35). Mi jaʼ jech ta jnoptike, mas to me ta jkʼupintik li cholmantale.

⁴ Li ta xchanobil liʼe ta jkʼeltik batel kʼuxi xuʼ xkaʼibetik xkʼuxul svokol yantik li ta cholmantale. Baʼyel chkalbetik skʼoplal kʼu yelan laj yil krixchanoetik li Jesuse xchiʼuk ti kʼusi xuʼ jchanbetike. Ta slajeb une, chkalbetik skʼoplal chantosuk ti kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelale (1 Ped. 2:21).

5, 6. 1) ¿Butik laj yakʼ ta ilel Jesus ti xaʼibe xkʼuxul svokol li yantike? 2) Jech kʼuchaʼal laj yichʼ alel ta Isaías 61:1 xchiʼuk 2, ¿kʼu yuʼun kʼuxubaj ta yoʼonton Jesus li buchʼutik la xcholbe mantale?

⁵ Kalbetik skʼoplal jun loʼil ti bu laj yakʼ ta ilel Jesus ti xaʼibe xkʼuxul svokol li yantike. Jun veltae, li Jesus xchiʼuk yajchankʼoptake mi jaʼuk bu la xkuxik jlikeluk li ta cholmantale xchiʼuk muʼyuk yorail yuʼunik sventa sveʼik jxutuk vaj. Jaʼ yuʼun xi laj yalbe yajchankʼoptak li Jesuse: «Laʼik, batik ti bu nom sventa atuk oyoxuke, bat kuxik jlikeluk». Pe bu chata, li krixchanoetike «la stambeik batel anil ta yokik» sventa xbat saʼvanikuk. ¿Kʼusi la spas Jesus kʼalal laj yil ti te xa oyike? «Kʼuxubaj ta yoʼonton, * yuʼun xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti muʼyuk jchabichij yuʼunike. Jech oxal ep kʼusitik lik yakʼbe xchan» (Mar. 6:30-34).

⁶ ¿Kʼu yuʼun kʼuxubaj ta yoʼonton Jesus li krixchanoetik taje? Yuʼun laj yil ti «xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti muʼyuk jchabichij» yuʼunike. Laj van yakʼ venta ti abol noʼox sbaik li jlome xchiʼuk ti tsots tajek ch-abtejik sventa xveʼ li yutsʼ yalalike. Oy van buchʼutik xtok ti chamem junuk yutsʼ yalalike. Li ta xchanobil echʼe laj kiltik ti xuʼ van jech la snuptan li Jesus eke, jaʼ yuʼun xaʼibe van smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik li krixchanoetik taje. Ta skoj ti oy ta yoʼonton li yantike, tijbat yoʼonton sventa xal  jun lekil aʼyej ti tspat oʼontonale (kʼelo Isaías 61:1, 2).

7. ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse?

⁷ ¿Kʼuxi xuʼ jchanbetik stalelal li Jesuse? Li krixchanoetik avi eke «xkoʼolaj kʼuchaʼal chijetik ti muʼyuk jchabichij yuʼunike» xchiʼuk xlik xkaj noʼox li svokolike. Pe voʼotik xuʼ xkalbetik lekil aʼyej ta sventa li Ajvalilal ti jaʼ li kʼusi mas jtunel yuʼunike (Apok. 14:6). Jaʼ yuʼun, jchanbetik li Jchanubtasvanej kuʼuntike xchiʼuk kalbetik lekil aʼyej li «buchʼu biqʼuit yacʼoj sbaique» (Sal. 72:13, Ch). Kʼuxuk ta koʼontontik li krixchanoetike xchiʼuk jkoltatik.

8. ¿Kʼusi xuʼ skoltautik sventa xkaʼibetik xkʼuxul svokol yantik li ta cholmantale? Albo junuk skʼelobil.

⁸ Sventa xkaʼibetik xkʼuxul svokolik li buchʼutik ta jcholbetik mantale, skʼan xkakʼtik persa ta yaʼibel smelolal kʼu yelan chaʼi sbaik xchiʼuk li kʼusi tsnopike. Jechuk me jpasbetik li kʼusi ta jkʼan akʼo xkichʼtik pasbel eke * (Mat. 7:12). Ta jkʼeltik batel chantos kʼusi xuʼ skoltautik sventa spas kuʼuntike. Baʼyel, jnoptik kʼu yelan chaʼi sbaik ta jujuntal li krixchanoetike. Kʼalal ta jcholtik mantale, xuʼ xijkoʼolaj ta jun doktor. Yuʼun li jun doktor ti xtojob leke tstsak ta venta kʼu yelan chaʼi sba ta jujuntal li jchameletike. Oy kʼusitik tsjakʼ xchiʼuk chchikinta lek kʼalal chal kʼusitik ip chaʼi li jun krixchanoe. Muʼyuk chakʼbe ta anil jtosuk poxil ta skoj ti laj yaʼibe xa jutuk kʼusi li xchamele, yuʼun tskʼel to lek kʼusi ip chaʼi sventa snaʼ kʼusi jtosukal poxil xuʼ xakʼbe. Jaʼ jech skʼan jpastik li voʼotike eke, skʼan mu koʼoluk kʼusi xkalbetik li krixchanoetike, jaʼ mas lek jkʼeltik kʼusi yakal tsnuptanik xchiʼuk jchikintatik li kʼusi chalike.

9. 1) ¿Kʼusi mu stakʼ jnoptik ta stojolal li buchʼu ta jcholbetik mantale? 2) ¿Kʼusi xuʼ jpastik sventa xkojtikintike?

⁹ Kʼalal ta jchiʼintik ta loʼil junuk krixchano ta cholmantale, mu jnoptik ti jnaʼojtik xa li kʼusi yakal tsnuptane o li kʼusi xchʼunoje xchiʼuk ti kʼu yuʼun jech xchʼunoje (Prov. 18:13). Jaʼ mas lek ti jkʼeltik kʼusi xuʼ jakʼbetik sventa xkojtikintike (Prov. 20:5). Mi muʼyuk chopol chilik ti bu nakalutike, xuʼ jakʼbetik kʼusi ch-abtejik-o, kʼu yelan oy li yutsʼ yalale, li kʼusi echʼem ta xkuxlejalike xchiʼuk yan kʼusitik. Mi jech ta jpastike, te chakʼ ta aʼiel stukik ti chtun yuʼunik li aʼyej sventa Ajvalilale. Vaʼun, xuʼ me jnaʼtik kʼuxi xuʼ jkoltatik xchiʼuk ti jaʼuk xkalbetik li kʼusi chtun yuʼunik jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse (koʼoltaso xchiʼuk 1 Korintios 9:19-23).

10, 11. Jech kʼuchaʼal chal 2 Korintios 4:7 xchiʼuk 8, ¿kʼusi jaʼ li xchaʼtosal tskoltautik sventa xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike? Albo skʼoplal jun ermano ti jaʼ jech la spase.

¹⁰ Xchibal, jnoptik kʼu van yelan li  xkuxlejalike. Xuʼ xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike, yuʼun jpasmulilutik ek xchiʼuk chkil jvokoltik kʼuchaʼal li yan krixchanoetike (1 Kor. 10:13). Kiloj ta jsat jtuktik ti vokol tajek ta ichʼel batel li jkuxlejaltik ta sbalumil Satanase xchiʼuk ti jaʼ noʼox Jeova xuʼ skoltautik sventa xkuch kuʼuntike (kʼelo 2 Korintios 4:7, 8). Pe nopo noʼox avaʼi ta stojolal li buchʼutik muʼyuk lek xil sbaik xchiʼuk li Jeovae. Li stukike mas to van tsots chaʼiik ta skoj ti muʼyuk koltabilik yuʼun li Diose. Jech kʼuchaʼal la spas li Jesuse, skʼan me xkʼuxubaj ta koʼontontik xchiʼuk kalbetik li «cʼusi jaʼ sventa jlequilaltique» (Is. 52:7).

¹¹ Kalbetik skʼoplal jun ermano ti Sergey sbie. Kʼalal mu toʼox xojtikin li Jeovae, vokol tajek chaʼi yalel li kʼusi oy ta yoʼontone, yuʼun stsʼijet noʼox. Pe ta mas tsʼakale, la xchʼam jun estudio. Xi chal kaʼitike: «Kʼalal yakal chkichʼ estudioe te la jchan ti skʼan xkalbe yantik li kʼusi jchʼunoje. La jnop ti mu onoʼox spas kuʼune». Li Sergeye te xnopnun kʼu van yelan xkuxlejal li buchʼutik mu xojtikinik mantale xchiʼuk ti mu xojtikin li Jeovae. Xi to chal kaʼitike: «Li kʼusitik la jchane laj yakʼ muyubajkun xchiʼuk ti junuk noʼox koʼontone. Jnaʼoj ti skʼan xojtikinik mantal li yantik eke». Ti vaʼ yelan la snopbe skʼoplale jaʼ koltaat sventa xchʼay yuʼun li xiʼel ta cholmantale. ¿Mi laj van stabe sbalil? Xi chalbutike: «Kʼalal laj kalbe yantik li kʼusi chal Vivliae, jaʼ la skoltaun sventa stsal kuʼun ti kʼu yelan chkaʼi jbae xchiʼuk tsatsub-o mas li xchʼunel koʼontone». *

12, 13. ¿Kʼu yuʼun skʼan oyuk smalael kuʼuntik ta stojolal li buchʼu ta jchanubtastike? Albo junuk skʼelobil.

¹² Yoxibal, oyuk smalael kuʼuntik ta stojolal li buchʼu ta jchanubtastik ta Vivliae. Skʼan teuk ta joltik liʼe: li kʼusi jchanojtik xa ta Vivliae xuʼ van jaʼ to sba velta chaʼiik li buchʼutik chkakʼbetik estudioe. Jech xtok, junantike tsʼunul lek ta yoʼontonik li kʼusi xchʼunojike, yuʼun yakʼojik  venta ti jaʼ tstsobatik li ta yutsʼ yalalike, ti koʼol noʼox kʼusi tspasike xchiʼuk ti lek tsobolik li ta sparajeike. ¿Kʼuxi van xuʼ jkoltatik?

¹³ Jnopbetik skʼoplal li jun skʼelobil liʼe. ¿Kʼusi chichʼ pasel aviloj kʼalal chichʼ kʼextael junuk bakʼo ti mol xa tajeke? Kʼalal mu to tsmeltsaj li achʼ bakʼoe, jaʼ to chichʼ tunesel li mole xchiʼuk jaʼ to chichʼ lomesel mi tsuts li achʼ bakʼoe. Jaʼ jech xkoʼolajik li buchʼutik jaʼ to chchanik li Vivliae. Sventa xkalbetik ti skʼan xiktaik li kʼusi xchʼunojik tale, baʼyel skʼan jkoltatik sventa tsotsuk skʼoplal xilik li kʼusi chal Vivliae, yuʼun xuʼ van muʼyuk yaʼiojik-o li kʼusi chkalbetike. Mi jech la jpastike, xuʼ xlokʼ ta yoʼonton stukik yiktael li kʼusitik xchʼunojike. Pe teuk ta joltik ti xuʼ van xjalijik sventa xiktaike (Rom. 12:2).

14, 15. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik li buchʼutik mu snaʼik ti xuʼ xijkuxi sbatel osil ta jun paraiso balumile? Albo junuk skʼelobil.

¹⁴ Mi ta melel oy smalael kuʼuntik ta stojolal li krixchanoetike, muʼyuk ta jkʼantik ti xaʼibeik smelolal ta anil li kʼusi chal Vivliae. Mas lek oyuk xkʼuxul koʼontontik sventa jkoltatik ti kʼu sjalil chtun yuʼunik yoʼ xaʼibeik smelolal li chanubtaseletik ta Vivliae. Kalbetik junuk skʼelobil. Oy ep buchʼutik ti mu snaʼik o muʼyuk yabinojik jsetʼuk ti xuʼ xijkuxi sbatel osil ta jun paraiso balumile. Jlome xchʼunojik ti jaʼ te chlaj-o jkʼoplaltik kʼalal chijchame. Li yantik xtoke xchʼunojik ti chbat ta vinajel li buchʼutik lekike. ¿Kʼuxi xuʼ jkoltatik sventa xchʼunik li kʼusi chal ta melel li Vivliae?

¹⁵ Xi chalbutik li kʼusi snaʼ spas jun ermanoe: «Baʼi ta jkʼel Génesis 1:28 xchiʼuk xi ta jakʼe: ‹¿Bu ox tskʼan Dios ti xnaki li krixchanoetike xchiʼuk kʼu yelan ox li xkuxlejalike?›. Ep buchʼutik xi tstakʼike: ‹Liʼ ta balumile xchiʼuk ti junuk noʼox yoʼontonike›. Vaʼun ta jkʼelbeik xtok Isaías 55:11 xchiʼuk ta jakʼbeik mi jelem xa li kʼusi oy ta yoʼonton tspas Diose. Li krixchanoetike chalik ti muʼyuk bu jeleme. Ta slajeb une, ta jchanbe Salmo 37:10 xchiʼuk 11 xchiʼuk xi ta jakʼe: ‹Jech kʼuchaʼal chal li Vivliae, ¿kʼu yelan xkuxlejalik ta jelavel li krixchanoetike?›». Toj ep sbalil ti jech spasoje, yuʼun skoltaoj jayvoʼ krixchanoetik sventa xakʼik venta ti jech-o oy ta yoʼonton Dios ti xnakiik sbatel osil ta balumil li lekil krixchanoetike.

16, 17. Jech kʼuchaʼal chal Proverbios 3:27, ¿kʼuxitik xuʼ xkakʼtik ta ilel ti xkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike? Albo junuk skʼelobil.

¹⁶ Xchanibal, jkʼeltik kʼuxi xuʼ xijtsakvan ta mukʼ. Kʼalal muʼyuk xokol ta jtatik li krixchanoetik ta cholmantale, jaʼ mas lek xkalbetik ti jaʼ to chij-echʼ ta yan veltae. Pe ¿kʼusi van xuʼ jpastik mi chkakʼtik venta ti skʼan koltael jsetʼ juteb li yajval nae o li buchʼu mu xa stakʼ xlokʼ ta sna ta skoj ti ip o ti yij xae? Xuʼ me xkalbetik ti ta jkoltatike (kʼelo Proverbios 3:27).

¹⁷ Toj lek kʼusi chkʼot ta pasel kʼalal chkaʼibetik  xkʼuxul svokol li yantike. Kʼalal laj yaʼi jun ermana ti cham yol jun ants kʼalal naka toʼox svokʼele, la stsʼibabe jlik karta ti chalbe skʼoplal junantik teksto ti tspat oʼontonale. Yileluke muʼyuk mas kʼusi la spas, pe ¿kʼu yelan laj yil li utsʼ alalile? Xi laj yal li meʼile: «Voljee chkat tajek koʼonton, pe li kʼusi la atsʼiba tale toj echʼ xa noʼox ep sbalil laj kaʼikutik. Mu jnaʼ kʼuxi xuʼ jtojbot ta vokol ti ep la skoltaunkutik li akartae. Voljee la jchan te van 20 ta velta li kʼusi laj atsʼibabunkutike. Labal sba chkil ti oy slekil avoʼonton ta jtojolalkutike, ti kʼuxunkutik ta avoʼontone xchiʼuk ti chapat koʼontonkutike. Ta sjunul koʼonton ta jtojbotkutik ta vokol». Ta melel, xuʼ me lek kʼusi xkʼot ta pasel kuʼuntik ek mi chkaʼibetik xkʼuxul svokol li yantike xchiʼuk mi ta jkoltatike.

18. Jech kʼuchaʼal chal 1 Korintios 3:6 xchiʼuk 7, ¿kʼu yelan skʼan xkiltik li cholmantal ta jpastike?

¹⁸ Skʼan ta smeloluk noʼox xkiltik li cholmantal ta jpastike. Akʼo mi chijkoltavan jutuk sventa xojtikin Dios li krixchanoetike, pe maʼuk voʼotik mas tsots jkʼoplaltik li ta abtelal taje (kʼelo 1 Korintios 3:6, 7). Jaʼ stuk Jeova chikʼ talel li krixchanoetike (Juan 6:44). Li krixchanoetik eke jaʼ tsnop stukik mi chchikintaik li mantale, jaʼ xkaltik, mi oy ta yoʼontonike (Mat. 13:4-8). Akʼo mi xtojob tajek ta chanubtasvanej li Jesuse, jutuk mu skotoluk li krixchanoetike muʼyuk la xchikintaik li kʼusi laj yale. Jaʼ yuʼun mu me xijchibaj mi mu skʼan xchikintaik mantal li krixchanoetike.

19. ¿Kʼusi sbalil ta jtatik mi chkaʼibetik xkʼuxul svokol li krixchanoetik ta cholmantale?

¹⁹ Toj ep me sbalil ta jtatik mi chkaʼibetik xkʼuxul svokol li krixchanoetik ta cholmantale. Ta jkʼupintik mas li cholmantale xchiʼuk chkiltik ti mas xijmuyubaj kʼalal oy kʼusi chkakʼtike. Li yan xtoke jaʼ ti chijkoltavan sventa xchikintaik mantal «li buchʼutik oy lek ta yoʼontonik stael li kuxlejal sbatel osile» (Ech. 13:48). Jaʼ yuʼun, «yoʼ to xuʼ kuʼuntike jaʼ jpasbe jba jkotoltik li kʼusi leke» (Gal. 6:10). Mi chkichʼtik ta mukʼ li Jtotik ta vinajele, xijmuyubaj noʼox me (Mat. 5:16).